Morgunblaðið - 29.10.1995, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 29. OKTÓBER 1995 9
UGGUR OG ÓVISSA VESTRA
Landsmenn eru harmi slegnir eftir að tuttugu manns létu lífíð í snjóflóðinu sem féll á Flateyri aðfaranótt fimmtu-
dagsins. Jóhanna Ingvarsdóttir, Steinþór Guðbjartsson, Gunnar Hersveinn og Hallur Þorsteinsson blaða-
menn og ljósmyndaramir Krístinn Ingvarsson, Sverrir VUhelmsson, Ami Sæberg, Ingibjörg Ólafsdóttir
og Halldór Sveinbjömsson hittu íbúa í Súðavík, Bolungarvík, Hnífsdal, á Flateyri, Suðureyrí og ísafírði.
, Morgunblaðið/Kristinn
FANAR voru víða dregnir í hálfa stöng í Súðavík sl. föstudag.
Þögn slo a menn og
margir upplifðu
hörmungarnar á ný
LMANNAVARNANEFND
Súðavíkur ákvað að lýsa
yfir hættuástandi í
gömlu Súðavík kl. 16.00
á miðvikudag og ekki höfðu liðið
nema tveir tímar þar til að allir
íbúar á hættusvæðinu höfðu flutt
sig á öruggari staði. Flestir gistu
grunnskólann og aðrir héldu kyrru
fyrir í sumarbústaðabyggðinni, sem
reist var í kjölfar snjóflóðsins í
Súðavík 16. janúar sl., þar til
hættuástandi var aflétt um hádegi
á föstudag. Þegar fréttir tóku svo
að berast Súðvíkingum frá Flateyri
að morgni fimmtudags sló þögn á
mannskapinn og margir endurupp-
lifðu þær hörmungar, sem hér áttu
sér stað fyrir aðeins fáum mánuð-
um, eins og einn viðmælandi Morg-
unblaðsins orðaði það. í samtölum
Morgunblaðsins við Súðvíkinga sl.
föstudag var þó engan bilbug á
þeim að finna. Þeir ætla sér að
vera um kyrrt og halda áfram upp-
byggingarstarfinu, sem nú er haf-
ið, þrátt fyrir að veturinn hafi á
grimmilegan hátt minnt á sig fyrr
en nokkurn óraði fyrir.
Mikill samhugur
Hjá Súðvíkingum mátti finna
mikinn samhug með Flateyringum
og víða mátti sjá friðarljós á tröpp-
um og fána dregna í hálfa stöng
um leið og íbúum var gefið leyfi
til að flytja til síns heima á ný.
Nýráðinn sveitarstjóri Súðavíkur,
Ágúst Kr. Björnsson, gekkst fyrir
bænastund með Súðvíkingum á
fimmtudagskvöld í grunnskólan-
um, þar sem að prestur komst ekki
á staðinn sökum ófærðar og eftir
að rutt hafði verið á föstudag hélt
séra Magnús Erlingsson, sóknar-
prestur á Isafirði, aðra bænastund
með íbúum Súðavíkur. Vinna lá
niðri hjá rækjuverksmiðjunni
Frosta hf. á meðan að hættu-
ástandið varði og skólastarf sömu-
leiðis, þar sem að grunnskólinn
Atburðirnir á Flateyri
hafa gengið nærri
mörgum íbúa Súðavíkur
og þeir upplifðu aftur
hörmungarnar, sem yfir
þá dundu fyrir aðeins
fáum mánuðum. Samt
er engan bilbug á þeim
að finna í uppbygging-
arstarfinu.
gegndi þá öðru hlutverki en hann
venjulega gerir.
Sveitarstjórinn segir fremur lít-
inn snjó hafa legið í ijöllunum, en
mjög slæm veðurspá hafi legið fyr-
ir. „Við höfðum fylgst með því að
spáin hafði gengið eftir um norðan-
vert landið og því fannst okkur
engin ástæða til að rengja það að
hún gengi ekki eftir á Vestfjörðum
líka. Þess vegna var ákveðið að
rýma öll hús í gömlu Súðavík. Það
var beðið með þessa ákvörðun eins
lengi og mögulegt var, en að mínu
mati var hún hárrétt, eftir á að
hyggja. Langstærsti þorri fólks var
okkur sammála og reyndar var ég
farinn að finna að fólk var farið
að hugsa með sér hvort við mynd-
um ekki taka þessa ákvörðun vegna
þess að því leið mjög illa og létti
þegar tilkynning kom um rýmingu
húsanna. Að vísu voru sumir ósátt-
ir við þessa ákvörðun, eins og geng-
ur, og fannst þetta gert of fljótt.
Að mínu mati er betra að grípa tii
slíkra ráða örlítið fyrr en seinna.“
Ekki er flutt inn í neitt hús í
nýrri Súðavík utan sumarbústaða-
byggðarinnar. Hins vegar er Ágúst
bjartsýnn á að hægt verði að rýma
allt að helming íbúða í gömlu Súða-
vík fyrir jól og verði þá barnafólk
látið njóta forgangs. Sem stendur
er búið í 64 íbúðum í gömlu Súða-
vík og á hann von á að hægt verði
að flytja úr 32 þeirra fyrir jól. Þeir,
sem eftir verða, munu þurfa að lifa
við það ástand, sem því fylgir að
búa í gamla þorpinu og flýja hús
ef snjóflóðahætta skapast.
„Strax eftir snjóflóðið fór af stað
hönnunarvinna í sambandi við
skipulag nýs þorps. Menn voru með
plön um að geta hafið gatnagerðar-
framkvæmdir strax með vorinu og
byggingaframkvæmdir strax með
sumrinu. Þetta gekk ekki eftir.
Gatnagerðarframkvæmdir hófust
ekki fyrr en 7. júlí og fyrstu bygg-
ingaframkvæmdir hófust ekki fyrr
en 15. ágúst, sem eru átta íbúðir
í félagslega íbúðarkerfinu. Þeirri
framkvæmd, skv. mjög strangri
verkáætlun, á að vera lokið fyrir
jól. Þá tók hreppsnefnd ákvörðun
um það að bíða ekki eftir niður-
stöðu Ofanflóðasjóðar á flutningi á
þremur gömlum húsum vegna þess
að það þótti einsýnt að þau yrði
að flytja. Síðan erum við að flytja
ijögur önnur hús, sem reist voru í
Túngötunni í fyrra, út í nýja þorp-
ið. Tvö þeirra eru í félagslega.
íbúðakerfinu og þótti einsýnt að
enginn myndi vilja kaupa þau nema
á öruggu svæði. Lokið er við að
steypa undir þau grunnana og búið
var að losa þau af eldri grunnum
þegar veðrið brast á í vikunni. Það
þurfti því að senda menn með hraði
til að festa þau aftur.“
Gríðarleg tímamót
Eins og komið hefur fram í frétt-
um hefur ríkisstjórnin ákveðið að
keypt verði eldri hús Súðvíkinga.
Hins vegar er ekki enn ljóst hvaða
kjör muni bjóðast. „Ég var vongóð-
ur um að niðurstaða fengist í það
mál sl. fímmtudag og um væri að
ræða mjög viðunandi niðurstöðu
ODDNÝ Bergsdóttir ásamt þreyttum
syni sínum, Hafliða Emil, 2 ára.
ÁGÚST Kr. Björnsson tók við
starfi sveitarstjóra á Súðavík
um miðjan október.
BJÖRN Jónsson vill halda
áfram uppbyggingunni.
fyrir alla aðila. Ólafur Davíðsson,
sem verið hefur i forsvari ráðuneyt-
isstjóranefndarinnar, fór til New
York og nefndin ætlaði að klára
málið um leið og hann kæmi heim,
en eins og gefur að skilja hefur
nefnd þessi í nógu að snúast þessa
dagana og ég hef einfaldlega ekki
látið mér detta í hug að hringja.
Reglugerðin sagði að ef fólk ætlaði
að færa heimilið af hættusvæði og
byggja nýtt, þá skuli annaðhvort
greiðast fyrir eignina skv. bruna-
bótamati eða endurstofnsverði og
þeirri tölunni sem lægri er. Aftur
á móti að þeir, sem vildu flytja í
burtu úr þorpinu, fengju eignina
sína bætta á markaðsverði. Hug-
myndin er m.ö.o. sú að enginn á
að hagnast á þessu.“
Æðstu stjórnvöld þessa lands
hafa komið mjög vel að málum
Súðvíkinga og stutt þá mjög vel,
að sögn Ágústs. „Aftur á móti er
þessi dráttur, sem orðið hefur
vegna uppkaupa húsanna, bara
dæmi um það hvernig embættis-
mannakerfið er, þótt því kerfi finn-
ist það ef til vill vera að vinna hratt.
Hljóðið í fólki var orðið mjög þungt
þegar það dróst og dróst að fá nið-
urstöðu í uppkaupin. Svo þegar
niðurstaðan kom á föstudag í fyrri
viku létti fólki rosalega. Þetta voru
gríðarleg tímamót, sem tryggði
framtíð þessa fólks. Svo er fólkið
nú mjög slegið yfir atburðunum á
Flateyri og að þetta skuli vera að
gerast á þessum tíma var eitthvað,
sem engan óraði fyrir. Þetta rótar
rosalega upp i sálarlífi fólksins
hér.“
Ætlum að þrauka
„Eg fór ásamt manninum mínum
og tveimur börnum okkar í sumar-
hús, sem eldri sonur okkar hefur
dvalið í að undanförnu, en hann fór
ásamt félögum sínum í björgunar-
sveitinni Kofra á Súðavík til hjálp-
arstarfa á Flateyri,“ segir Ásthildur
Jónasdóttir, íbúi við Nesveg 2 í
Súðavík. Húsið hennar slapp naum-
lega undan flóðinu á sínum tíma,
því flóðið stöðvaðist rétt fyrir utan.
Hins vegar blasir eyðileggingin við
út um eldhúsgluggann, hvert sem
litið er, og því er erfitt að reyna
að gleyma þegar hún hafi þétta
fyrir augunum allan daginn.
„Ég á mjög erfitt með að lýsa
tilfinningunum, sem upp komu í
kjölfar snjóflóðsins á Flateyri. Mað-
ur finnur bara alveg óskaplega
mikið til með íbúunum þar og óhætt
er að segja að við séum að endur-
upplifa hörmungarnar, sem við urð-
um fyrir á sínum tíma. Það er ósköp
erfitt að svara því hvort við ætlum
okkur að vera áfram eða ekki og
höfum við margsinnis spurt okkur
sjálf þeirrar spurningar. Við erum
samt á því að þrauka áfram, a.m.k.
mín fjölskylda og ég held að allir
núverandi ibúar Súðavíkur séu
sömu skoðunar, þrátt fyrir óttann.
Sjálf er ég ekki ættuð héðan. Ég
flutti hingað úr Reykjavík fyrir 28
árum og finnst orðið vænt um fjörð-
inn. Ég get samt ekki hugsað mér
að búa áfram í mínu húsi, heldur
í nýrri Súðavík. Við verðum bara
að búa við það í vetur að hafa
hættuna hangandi yfir okkur og-
vera tilbúin að fara úr húsinu hve-
nær séín er. Það er í sjálfu sér
hræðilegt að búa við núverandi
ástand, en við verðum að þrauka
þennan vetur í viðbót úr því við
gátum ekki byijað að byggja. Við
erum búin að fá lóð og erum nijög
bjartsýn á nýja þorpið,“ segir Ást-
hildur.
Fyrir snjófíóðið í Súðavík vann
Ásthildur í rækjuverksmiðjunni
Frosta hf., en hefur nú fengið starf
við skúringar. „Ég vann lítilsháttar
í rækjuverksmiðjunni eftir slysið,
en hætti fljótlega vegna þess að
mér var ekki rótt. Vinnufélagar
mínir og góðir vinir fórust í slysinu
svo og mágur, sem ég lenti í að
taka á móti, en hann dó skömmu
síðar. Minningarnar hrannast alltaf
upp þegar ég fer þarna niður eftir.
Maður vill ekki alltaf vera að hugsa
um þetta. Talað er um að rækju-
verksmiðjan sé á gulu svæði. Ég