Morgunblaðið - 29.10.1995, Blaðsíða 12
12 SUNNUDAGUR 29. OKTÓBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
STEFANÍA
Birgisdóttir
Verra að
vera á gulu
svæði en
y
rauðu
BOLVÍKINGAR hafa ekki þurft
að hafa miklar áhyggjur af siyó-
flóðum heima fyrir en húsin efst
í byggðinni undir Traðarhyrnu
eru á hættusvæði og fyrir vikið
hafa íbúar í hverfinu þurft að
yfirgefa hús sín þegar ástæða
hefur þótt til. Stefanía Birgisdótt-
ir er ekki sátt við gang mála, seg-
ir að ábyrgðinni sé varpað á íbú-
ana og því sé verra að vera á
gulu hættusvæði en rauðu.
„Ég hef búið 15 ár efst í bænum
og aldrei haft áhyggjur af snjó-
flóði, aldrei hugsað um að slíkt
gæti gerst hjá okkur. En þegar
snjóflóðið féll i skóginum við
Seljalandsdal í fyrra vorum við
rekin út. Það sama gerðist þegar
flóðið kom í Súðavík en rökin
voru engin. Engu að síður hefur
verið sáð óttaberi í mann. Þegar
við erum rekin út spyr fólk niðri
í bæ hvernig við getum búið
þarna. Það er eins og við séum
annars flokks íbúar. „Hvemig
geturðu hugsað þér að búa
þarna?" spyr fólk. „Ég myndi
aldrei þora að búa þarna.“ Vissu-
lega veldur þetta miklum óróa,
bömin spyija: Hvar kemur þetta
næst? og mér er ekki sama með
þijú börn heima.“
Hún sagði að óvissan hefði
margvísleg áhrif. Eignirnar hríð-
lækkuðu í verði en verst væri
þessi togstreita um að vera áfram
á sama stað eða ekki og ábyrgðin
semværi á herðum íbúanna.
„Öll umræða um snjóflóða-
hættu hefur gert það að verkum
að þó ég byði einhveijum húsið
okkar að gjöf myndi viðkomandi
ekki þiggja það ef hann þyrfti að
búa í því þó aldrei hafi sést spýja
hérna fyrir ofan. Ég býst við að
við lendum á gulu svæði og það
er verra en rautt svæði því ef hús
er á rauðu svæði er maður keypt-
ur út en íbúar á gulu svæði bera
ábyrgðina."
Stefanía sagði að þegar snjó-
flóð féll á Patreksfirði fyrir lið-
lega áratug hefði engum dottið í
hug að slíkt gæti gerst í Bolung-
arvík en óvissan væri meiri eftir
harmleikinn á Flateyri.
„Hugsunin um að fara út áger-
ist eftir hörmungamar á Flateyri
þó sjá megi að hér er ekki mikill
snjór. Hins vegar var óhemju
snjór hérna í bænum þegar snjó-
flóðið féll á Patreksfirði 1983 en
þá hvarflaði ekki að neinum að
þetta gæti komið fyrir annars
staðar. Þá datt engum í hug að
athuga málin hérna en í ljósi síð-
ustu atburða hugsar maður hvort
eitthvað þurfi að koma fyrir til
að eitthvað róttækt verði gert.“
Undirlendi er þó nokkurt í Bol-
ungarvík, en Stefanía sagði að
fólk hefði nánast verið þvingað
til að byggja upp við fjall. „Núna
gæti ég hugsað mér að flytja en
ekki endilega frá Bolungarvík því
við höfum gríðarlegt undirlendi
og mér hefur alltaf liðið vel
hérna, þó greinilegt sé að þar sem
er fjall og snjór getur allt gerst.“
UGGUR OG ÓVISSA VESTRA
SIGURÐUR Þórisson, Sveinbjöm Jónsson, Oddur Hannesson og Arnar Barðason.
SVEINBJÖRN Jónsson trillukarl að moka úr
bátnum sínum sem var sléttfullur af siyó.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
ÁSGEIR Jónsson á gröfunni að endurbyggja brimvarnargarðinn í höfninni við Suðureyri.
HALLDÓR Karl Hermannsson sveitar-
sljóri í snjónum við skrifstofu hreppsins.
Hugrekki mót ótta
og öryggisleysi
OVEÐUR geisaði, snjó kyngdi
niður, neyðaróp hafði borist
frá Flateyri, björgunarsveit
lagði af stað á snjóbfl í gegnum
jarðgöngin, svo varð snjóflóð Norð-
ureyrarmegin og 5 metra há flóð-
bylgja skall á við Suðureyri og rudd-
ist inn í höfnina.
Súgfirðingar voru beðnir að
halda sig innandyra vegna veðurs
og hættu. Hugur þeirra var hjá
Flateyringum. Það sást ekki til
Qalla sökum hríðarbyls og það greip
um sig ótti, jafnvel við snjóflóð úr
fjaliinu fyrir ofan Suðureyri, en þar
festir aldrei mikinn snjó.
Þannig leið dagurinn í hryggð
vegna frétta um mannskaða á Flat-
eyri og í öryggisleysi vegna óveð-
ursins. Morguninn eftir ríkti þögn-
in, það var hætt að snjóa, en svo
fór lífið af stað á nýjan leik. Snjó-
mokstur hófst í þorpinu, að jarð-
göngunum, sjómenn fóru að huga
að bátum sínum og bömin gengu
í snjógalla í skólann.
Náttúran er grimm og gjöful
Asgeir Jónsson hafði verið tíu
daga á gröfu við að gera brimvam-
argarð í höfninni á Suðureyri. Varn-
argarðurinn hvarf í flóðbyigjunni.
Asgeir var nú að moka honum upp
á ný. „Það var rosalegur óhugur í
fólki hérna eftir hamfarirnar á Flat-
eyri,“ sagði hann.
Hugur Súgfírðinga er hjá syrgjendum vegna
voðaatburðanna á Flateyri. I heimsókn
Morgunblaðsins kom fram að þrátt fyrir
hryggð, ótta og öryggisleysi byggi með þeim
sálarþrek til að gefast ekki upp í lífsbarátt-
unni á Vestfjörðum.
Sveinbjöm Jónsson trillukarl var
að moka sjó úr bátnum sínum. „Ég
er búinn að vera að moka í allan
morgun, báturinn var sléttfullur.
Það voru heilu klakafjöllin í höfninni
eftir fljóðbylgjuna. Ég man ekki eft-
ir svona vetrarlegum október áður.“
„Þetta er rétt hundrað ára byggð
hérna á Suðureyri og fólk hefur
talið sig öruggt hingað til,“ sagði
Sveinbjörn. „Eg get ekki neitað því
að eftir þennan hörmulega dag fór
sú hugsun um hugann að það væri
kannski full harðbýlt á Vestfjörð-
um. Náttúran er bæði grimm og
gjöful. Við búum við ógnina en
fáum ekki að njóta gjafarinnar sem
eru rniðin."
Arnar Barðason var við höfnina,
en báturinn hans sökk í flóðbylgj-
unni eftir snjóflóðið í Súgandafirði.
Grafan hafði lyft honum upp úr
sjónum. Þetta er annað tjónið sem
hann verður fyrir á þessu ári og
svo fauk þakið af húsinu hans árið
1991. En hugur hans var allur hjá
Flateyringum. Allt verður hjóm eitt
í samanburði við voðann þar.
„Ég ætla að halda áfram að vera
hér,“ sagði Arnar, „það þýðir ekk-
ert annað." Sigurður Þórisson var
hjá Amari við höfnina. „Við verðum
að taka þessu öllu með jafnaðar-
geði, það dugar skammt að pakka
niður og fara suður,“ sagði hann.
Engin lausn að flytja burt
Nokkrir Flateyringar unnu á
Suðureyri, til dæmis sem hásetar.
Súgfirðingar þekkja nágranna sína
vel og áttu nána vini sem fórust í
snjóflóðinu þar. Lífið verður aldrei
samt, en hugur Súgfirðinga stendur
ekki til að fara.
Það er heldur ekki svo auðvelt
að fara. Hér á fólkið allar sínar
eignir og hefur örugga vinnu. Það
er ekkert víst að öryggið aukist við
að flytja frá Vestfjörðum. Hvert á
að fara? Það er atvinnuleysi á Akur-
eyri og í Reykjavík með sína hættu-
legu umferð. Á nokkrum stöðum
ógna eldfjöll og jarðskjálftar. Eng-
inn veit hvað gerist eða hvenær.
„ísland hefur alltaf verið á þennan
veg,“ sagði Súgfirðingur, „við vit-
um ekki hvar við erum óhult.“
Öllum leið illa
Það er eftirmiðdagskaffi hjá
Fiskiðjunni Freyju. Starfsfólkið
leggur leið sína í banka, á pósthús-
ið og í sjoppuna á bensínstöðinni,
þar hittist fólkið og spjallar saman.
Berglynd Borgarsdóttir og Arna
Stefánsdóttir, ungar fiskvinnslu-
stúlkur, segja að fólkið í fiskvinnsl-
unni hafi á fimmtudaginn viljað
fara heim eftir að fréttirnar bárust
frá Flateyri og vegna flóðbylgjunn-
ar og koma börnum sínum í öruggt
skjól. „Öllum leið illa,“ sögðu þær.
Valur Valgeirsson rafvirki var í
sjoppunni á bensínstöðinni með
konu sinni, Vilborgu Ásu Bjarna-
dóttur, og 8 mánaða dóttur, Ást-
rósu Þóru. Þau áttu erindi í rafstöð-
ina, en þaðan sá Valur fyrstur
manna flóðbylgjuna.
Ég var að keyra út í rafstöð og