Morgunblaðið - 03.11.1995, Blaðsíða 24

24 FÖSTUDAGUR 3. NÓVEMBER 1995
LISTIR
Sápa þrjú og hálft frumsýnd í Kaffileikhúsinu í kvöld
SIÐLEYSI, banvænt grænmeti,
ástir, veitingahúsarekstur, af-
brigði, skemmtikraftar, Elvis
Presley og Harry Klein eru
meðal þess sem ber á góma í
gamanleikritinu Sápu þrjú og
hálft eftir Eddu Björgvinsdótt-
ur, sem frumsýnt verður í Kaffi-
leikhúsinu í Hlaðvarpanum í
kvöld.
Sápa þijú og hálft er tileink-
uð Kaffileikhúsinu sem varð
ársgamalt á dögunum og gerist
leikurinn í afmælisveislunni.
Edda gefur söguþráðinn hins
vegar ekki upp. „Þjóðin verður
að leggja leið sína í Kaffileik-
húsið til þess að upplifa Sápu
þrjú og hálft á eigin skrokki."
Sápur Kaffileikhússins hafa
átt góðu gengi að fagna en þetta
er sú þriðja í röðinni. Auður
Haralds skrifaði þá fyrstu og
Ingibjörg Hjartardóttir og Sig-
rún Oskarsdóttir þá næstu í
sameiningu og nú er komið að
Eddu að skapa skopið.
Leiksljóri verksins er Sigríð-
ur Margrét Guðmundsdóttir en
leikendur eru Edda Björgvins-
dóttir, Helga Braga Jónsdóttir,
Kjartan Bjargmundsson, Ólafía
Hrönn Jónsdóttir og Þröstur
Leó Gunnarsson. Allir hafa
þessir landskunnu listamenn
ákveðnu hlutverki að gegna í
sýningunni en er á köflum gef-
inn laus taumurinn í túlkun
sinni. Þá mun óvæntur gestur,
sem ekki kemur úr röðum leik-
ara, láta að sér kveða í Sápunni.
Göldrótt stemmning
Að sögn Eddu verða leikar-
arnir hins vegar ekki í aðalhlut-
verki í sýningunni, heldur
áhorfendur. Það sé því að veru-
legu leyti undir þeim komið
hvernig til takist hveiju sinni.
„Stemmningin í Kaffileikhúsinu
*
Ahorfendur í
aðalhlutverki
HRUND:
A ég að henda
honum út?
GARÐAR:
En af hveiju
geltirðu þá?
HEIDI:
Willkommen í
Hlaðvarpi und
Kaffileikhús.
SVANSY:
Þið eruð öll... á
niðurleið!
_______L*______
HRÓÐMAR:
Nei, mjaaaaá!
LEYNIGESTUR:
Virkar alltaf!
er svolítið göldrótt og það er
freistandi að virkja áhorfendur
enda eru þeir bókstaflega í
fanginu á leikurunum meðan á
sýningu stendur.“
Samkvæmt þessu ættu áhorf-
endur að vera við öllu búnir.
„Kosturinn við að Ieika í Kaffi-
leikhúsinu er sá að áhorfandinn
kemst ekki hjá því að vera þátt-
takandi í sýningunni,“ segir Sig-
ríður Margrét. „Þess vegna
myndast þar stemmning sein
þekkist ekki í hefðbundnu leik-
húsi.“
Höfundur og leikstjóri segja
að Sápa þijú og hálft hafi tekið
umfangsmiklum breytingum á
æfingaferlinu. „Það er óhætt
að segja að verkið hafi tekið
heljarstökk fljólega eftir að við
byijuðum að æfa,“ segir Edda.
„I miðjum klíðum, eða í sjálfri
afmælisveislu Kaffileikhússins,
leyfðum við okkur síðan að hafa
forsýningu með áhorfendum,
sem er nokkuð sem íslensk leik-
hús geta yfirleitt ekki leyft sér.
Eftir þá sýningu tók verkið aft-
ur stökkbreytingu. Allt var
þetta til bóta.“
En eru stakkaskiptin að baki?
„Við erum komin með ákveðinn
grunn sem við munum vinna út
frá en að líkindum verður ein-
hver blæbrigðamunur á sýning-
unum,“ segir Edda og Sigríður
Margrét bætir við að það sé
eðli gamanleikrita að þróast og
breytast meðan á sýningum
stendur. „Þau eru eins og ný-
fætt barn á frumsýningu en
þroskast síðan og dafna. Fólki
er því óhætt að sjá verkið oftar
en einu sinni.“
Islandsbanki í Lækjargötu
styrkti gerð Sápu þijú og hálft
og kann Kaffileikhúsið for-
svarsmönnum hans bestu þakk-
ir fyrir.
Nýjar bækur
Málshættir
o g orðtök
ÚT ERU komnar tvær
bækur eftir _ Sölva
Sveinsson, íslenskir
málshættir með' skýr-
ingum og dæmum og
ný útgáfa bókarinnar
íslensk orðtök með
skýringum og dæmum,
sem koiú út fyrir tveim-
ur árum. Bækurnar fást
bæði stakar og einnig
saman í öskju.
í bókunum er fjallað
um mikinn fjölda orð-
taka, málshátta og
spakmæla, sem eru
ríkur þáttur íslenskrar
tungu. „Bókunum er ekki aðeins
ætlað að auðvelda fólki að auðga
mál sitt og öðlast skilning á því,
heldur og að stuðla að réttri með-
Sölvi Sveinsson
ferð þess, Höfundurinn
skýrir hér málshættina
og orðtökin, segir frá
upprunalegri merkingu
þeirra og lýsir þeim
aðstæðum sem þau eru
sprottin upp við. Jafn-
framt eru gefin dæmi
um notkun þeirra í
daglegu nútímamáli11,
segir í kynningu.
Útgefandi er Iðunn.
í bókunum er fjöldi
skýringarteikninga
eftir Brian Piikington.
Bókin íslensk orðtök
er 225 bls. og íslenskir málshætti
247 bls. Verð hvorrar bókar um sig
er 3.880 krónur en saman í öskju
kosta þær 7.760 kr.
Ljóð um missi ástvinar
KOMIN er út ljóðabókin
Hlér eftir Hrafn Andrés
Harðarson. Hlér er
ljóðaflokkur 35 ljóða.
I kynningu segir að
Ijóðin fjalli um „veðrar-
brigðin sem verða í sál
manns við sáran missi
ástvinar, fárviðri, reið-
ina, bítandi frost sorg-
arinnar, staðvinda
saknaðar og hægsef-
andi blæbrigði árstíða,
dags og nætur og töfra-
lækningu tímans. Um
lognið í auga storms-
ins.“
Hrafn Harðarson
í bókinni eru auk
þess 8 sönglög Gunnars
Reynis Sveinssonar við
ljóðin, en tónskáldið
hefur samið alls 14 lög
við Hlé.
Útgefandi er Sjálfs-
útgáfuforlagið Andb-
lær. Bókin er 83 síður
og myndskreytt a f
Grími Marinó Steindós-
syni, sem gerði og kápu-
mynd. Stensill vann
bókina og fæst hún hjá
höfundi og í bókabúð-
um. Hún kostar 1.240
kr.
Reuter
Fjölmenn Aida
MYND úr lokaatriði óperunnar
Aidu eftir Guiseppe Verdi, sem
frumsýnd var í „Deutschland
Halle“ í Berlín í gærkvöldi. Sviðs-
myndin er gríðarstór og mikill
fjöldi manna og dýra tekur þátt
í uppfærslunni. Eru söngvarar og
aukaleikarar um 1.000 en ekki
fylgdi sögunni hversu mörg dýrin
eru. Þá hefur myndarlegum Sfinx
verið komið fyrir á sviðinu enda
sögusviðið Egyptaland hið forna.
MORGUNBLAÐIÐ
MYND eftir Gígju.
Gígja sýnir
í Stoldi-
hólmi
NÚ stendur yfir myndlistarsýn-
ing Gígju Baldursdóttur í Fé-
lagsheimili íslendinga í Stokk-
hólmi, en hún var opnuð 21.
október síðastliðinn.
Þórólfur Stefánsson gítar-
leikari lék tónlist eftir Jón Ás-
geirsson og Hector Villa Lobos
og Ljótur Magnússon formaður
menningarnefndar Landsam-
bands íslendingafélaganna í
Svíþjóð kynnti Iistamennina.
Sýningin er styrkt af menn-
ingarnefnd Landsambandssins
og henni lýkur sunnudaginn
5. nóvember.
Menning-
arhátíð í
Flórens
í FLÓRENS á Ítalíu hefur ár-
lega undanfarin sjö ár verið
haldin menningarhátíð, nefnd
„Intercity FestivaT1. Megintil-
gangurinn með hátíðinni er að
kynna leikhúsverk frá hinum
ýmsu löndum. Hátíðin er ávallt
kennd við höfuðborgir viðkom-
andi Ianda og hafa fulltrúar frá
New York, Moskvu, Stokk-
hólmi, Búdapest, Montreal,
Madríd og Lissabon tekið þátt
í henni.
Nú hefur Reykjavíkurborg
verið boðið að senda fulltrúa á
þessa hátíð á næsta ári sem
þá verður nefnd „Intercity
Reykjavík".
Borgarráð hefur samþykkt
að taka þátt í verkefninu og
fyrirheiti um milljón króna
framlag hefur verið vísað til
frekari meðferðar borgarritara.
Vilyrði hefur fengist fyrir að
Flugleiðir muni veita afslátt á
farmiðum fyrir þátttakendur
og Þjóðleikhúsið mun greiða
Taunakostnað fyrir þá starfs-
menn sem hugsanlega fara á
þess vegum.
Anna Margrét Guðjónsdóttir
ferðamálafulltrúi Reykjavík-
urborgar hefur unnið að undir-
búningi þessa máls í samvinnu
við menntamálaráðuneytið,
Flugleiðir og Pétur Einarsson
formann Félags íslenskra leik-
stjóra.
Kvikmynd um
vörn Moskvu
í TILEFNI þess að fyrr á árinu
voru liðin 50 ár frá lokum síð-
ari heimsstyijaldarinnar voru
nokkrar kvikmyndir sem sóttu
efni til stríðsáranna sýndar í
bíósal MÍR, Vatnsstíg 10 í
mars og apríl síðastliðnum. Nú
verður þessi þráður tekinn upp
aftur í nóvember og desember.
Fyrsta myndin er „Ef heim-
ilið er þér kært“, kvikmynd
gerð 1967 undir stjórn V. Or-
dynskís og verður hún sýnd
sunnudaginn 5. nóvember kl.
16.
Meðal höfunda tökurits
myndarinnar var blaðamaður-
inn og rithöfundurinn Konst-
antin Simonov.
Myndin fjallar um vörn
Moskvu í stríðinu. Skýringar
með myndinni eru á dönsku.
Aðgangur er ókeypis.