Morgunblaðið - 03.11.1995, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
llmtilraun
BRUNALYKT kallar
yfirleitt á skjót
viðbrögð.
allra manna. Ilmleysi hennar leiðir
til þess að enginn tekur eftir henni.
Minnisgeymslur manna eru þann-
ig hannaðar að þær geyma minnis-
atriðin í ákveðnu formi til dæmis
sem hljóð. Við munum raddblæ og
jafnvel símanúmer í hljóðum, en við
þekkjum líka margt á lyktinni.
Minnið geymir ýmislegt á lyktrænu
formi og auðvelt er að þekkja mat
á ilmi hans.
Lykt vekur líka minningar. Maður
finnur allt í einu sérstak lykt og
honum verður strax hugsað til hý-
býla afa síns og ömmu, og segir
ósjálfrátt: „Þetta er sama lykt og
var heima hjá afa og ömmu.“ Þann-
ig getur lyktin vakið upp gamlar
minningar af löngum svefni sínum.
Skemmtileg ilmtilraun var gerð í
Bandaríkjunum. Fjórar körfur voru
fylltar af ýmiskonar sokkum. Þegar
grannt var skoðað voru eins
sokkar í öllum körfun-
MENN eru
sem betur
fer næmir á
ýldu- og
rotn-
unarlykt.
MAÐURINN ilmar að innan og
utan af logandi góðu kaffi, þeg-
ar lítið kaffiilmský berst út um
munnopið og inn um nefið.
KONUR eru lyktnæmari
en karlar og þykir því
gott ráð að hafa mosku-
efni í ihnvökvum handa
körum en áhrifin eiga
að vera kynörvandi.
þýski rithöfundurinn Patrich Siisking
skrifaði eftirminnilega bók sem heit-
ir Iimurinn. Söguhetja hennar er
lyktarlaus en með næmasta þefskyn
um. Hellingur af bandarískum hús-
mæðrum voru fengnar til að gramsa
í körfunum og merkja svo við á blað,
í hvaða körfu bestu sokkarnir væru.
Konurnar fengu ekki að vita að
körfurnar önguðu af af ferns konar
ilmi; Ávaxtailmi, jurtailmi, páska-
liljuilmi og eðlilegum sokkailmi. Nið-
urstaðan var að páskailjuiimandi
sokkamir voru vinsælastir, en ekki
vegna þess að þeir voru bestir eins
og konurnar héldu. Ilmurinn hafði
ómeðvituð áhrif og hvatræn, en
ekki vitræn. ■
Gunnar Hersveinn
NÍU ára börn hafa öðlast færni til að gefa og þiggja í samskipt-
um við aðra.
4-
hefur raunsærra mat á getu þeirra
og veit að það er ekki lengur hægt
að treysta á að þeir leysi allan vanda,
til dæmis í skóla. Þess vegna segir
barnið oft ekki frá því sem gerist
og reynir að leysa mál af eigin
rammleik. Það á ekki auðvelt með
að tala um tilfmningar sínar. Því
finnst oft barnalegt að gráta og
sýna hræðslumerki. Þess vegna ein-
angra sum börn sig á þessu tímabiii
en önnur lenda í ýmsum hegðun-
arvanda. Oft er hér um stutt tíma-
bil að ræða og mörg börn virðast
aldrei finna til þessa öryggisleysis
og vanmáttar. Þó er vitað að börn
FÖSTUDAGUR 3. NÓVEMBER 1995 B 3
SKÓR hafa þá sérstöðu meðal fatn-
aðar að hægt er að fitna eða grenn-
ast heil ósköp án þess að þurfa að
hafa áhyggjur af skóstærð. Fætur
breytast lítið eftir að þeir hafa náð
fullri stærð, í það minnsta miðað við
maga, rass og læri. Colin McDowel,
höfundur bókarinnar Shoes: Fashion
and Fantasy segir að skór segi heil-
margt um persónuleika og skapgerð
eiganda síns. „Þeir segja til dæmis
allt sem segja þarf um það hvernig
fólk bregst við tískustraumum. Skór
eru ekki lengur fylgihlutir, heldur
eru þeir farnir að skipta höfuðmáli
í tískuhönnun.
Nú er fatnaður
miðaður við
skó, en ekki
öfugt.“
Kaldhæðinn
brandarl
sem eiga við einhvers konar fötlun
að striða, eru af öð'rum kynþætti og
uppruna en önnur börn eða eru fóst-
urbörn geta átt mjög erfitt á þessum
tíma.“
Foreldrahlutverk: langur
undirbúningur
Álfheiður og Guðfinna segja ekki
fjarri lagi að fólk búi sig undir for-
eldrahlutverkið frá fæðingu. „í öllum
samfélögum manna eru foreldrar
kennarar barna sinna og með því
að líkja eftir hegðun og viðmóti
þeirra læra börnin hvernig þau eiga
að vera sem foreldrar síðar rneir,"
útskýra þær. „Skoðanir og afstaða
barnsins, sjálfsmynd þess og skynj-
un á kynhlutverkinu myndast og
mótast undir áhrifum fjölskyldunnar
sem það elst upp í. Þar sem lykillinn
að því að verða foreldri liggur í eig-
in bernsku, getur verið æskilegt að
rifja hana upp þegar maður verður
sjálfur foreldri. Það er góður eigin-
leiki að geta kallað fram minningar
úr bernsku og hann getur auðveldað
foreldrum að setja sig í spor barna
sinna. Það er forsenda þess að þeir
skilji þau og geti leiðbeint þeim sem
best.“ ■
Brynja Tomer
FIÐRINGUR fer um suma karla þegar kona kvartar undan því
að skórnir meiði hana.
Skór
geta sagt
sitthvað um
eigendur sína
HAIR hælar
geta verið
tákn um
þann sem
völdin hefur.
Nýlega var
ijallað um skó
og skótísku í
breska ritinu
Woman’s
Journal, meðal
annars um
hælaháa
kvenskó. „Þeir
eru kaldhæð-
inn brandari
um þróun tískunnar, enda upphaf-
lega hannaðir fyrir konur sem varla
þurftu að rísa úr dyngju sinni. Nú
eru þeir á fótum kvenna sem vinna
úti allan daginn og þurfa jafnvel að
standa klukkustundum saman.
Flestum konum finnst þær kyn-
þokkafullar á háum hælum, að
minnsta kosti fyrsta hálftímann.
Smám saman fara þær að blóta
skónum í huganum og að lokum
sefar fátt þær annað en hugsunin
um að komast úr skónum og fá
gott fótanudd."
Diana Vreerland, ritstjóri Vouge,
hefur ákveðnar skoðanir á skótaui
og segir að hælar og skógerð skipti
ekki mestu máli, heldur umhirðan.
„Ef fólk hættir að bursta skóna sína
er úti um alla siðmenningu,“ segir
hún. Starfssystir hennar, Maggie
ÞÆGINDI í fyrirrúmi. Konur hanna jafnan þægilegri skó en
karlar. Vivienne Westwood hannaði þessa ýktu spariskó.
CHARLIE Chaplin við skóát.
Alderson, ritstjóri
ástralska tímarits-
ins Mode, er á sama
máli, en hún safnar
skóm, rétt eins og
Bianca Jagger,
Lorna Luft, Jerry
Hall, Paloma Pic-
asso, Bejla Freud og
fleiri. „Ég nýt þess
að pússa skóna
mína,“ ■ segir rit-
stjórinn, „og mig
dreymir um að eign-
ast einhvern tímann
sérstakt skó-her-
bergi, sem ég vil að
verði innréttað úr
sedrusviði þannig að
sérstakur skápur verði fyrir hvert
skópar.“ -
Hafa áhrif á kynóra
Mjög háir hælar og reyrðir fætur
eiga það sameiginlegt að hafa lengi
gegnt því hlutverki að hafa kyn-
örvandi áhrif, sérstaklega á þá sem
á horfa. í Woman’s Journal segir
að til sé fjöldinn allur af kínverskum
fræðiritum, frá tímum keisaraveldis-
ins, um fjölbreytta erótíska mögu-
leika sem reyrðir og afmyndaðir
fætur gefa. „Kynfræðingar hafa
aldrei getað komið sér saman um
af hveiju fætur gegna svo mikilvægu
hlutverki í kynlífi og kynórum,“ seg-
ir í blaðinu. „Eru fætur og skór
kyntákn, þar sem fótur er karlmenn-
skutákn og skór tákn fyrir kynfæri
kvenna? Fæstir velta þessu fyrir sér
þegar þeir fara í skóbúð, heldur er
helsta hugsunin yfirleitt sú að fínna
skófatnað sem er í senn fallegur og
ódýr og helst þægilegur líka.“
Vitnað er í bandaríska könnun í
blaðinu, þar sem í ljós kom að marg-
ir karlar fundu fyrir kynferðislegri
örvun þegar daman þeirra kvartaði
undan því að skórnir meiddu hana.
Minnt er á það í biaðagreininni að
flestir skóhönnuðir eru karlkyns og
að þær fáu konur sem hanna skó
leggi meiri áherslu en karlar á lága
hæla og þægilegt snið. Meðal ann-
ars er rætt við Karen Moline. Hún
er sammála flestum, sem á annað
borð tjá sig, um að hælaháir skór
geri að verkum að kona virðist bæði
hærn og grennri en hún er. „Það
er hið besta mál, en þessir skór eru
líka mjög óþægilegir. Mér finnst að
skylda ætti alla karla, sem hanna
hælaháa og támjóa skó, til að ganga
í þeim sjálfir,“ var eitt af því fáa
sem haft var eftir henni og er prent-
hæft. ■
BT