Morgunblaðið - 04.11.1995, Blaðsíða 20

20 LAUGARDAGUR 4. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
SÞ leggjast gegn viðskiptabanni á Kúbu
Metstuðningnr við
afnám bannsins
Sameinuöu þjóðunum. Reuter.
ALLSHERJARÞING Sameinuðu
þjóðanna samþykkti í fyrrakvöld
með yfirgnæfandi meirihluta at-
kvæða ályktun um að Bandaríkja-
menn afléttu þriggja áratuga við-
skiptabanni á Kúbu.
Þetta er fjórða árið í röð sem
þingið samþykkir slíka ályktun og
stuðningurinn við hana hefur aldrei
verið jafn mikill.
117 ríki greiddu atkvæði með
ályktuninni og þrjú á móti, en 38
sátu hjá. Aðeins ísrael og Úzbekist-
an lögðust gegn ályktuninni, ásamt
Bandaríkjunum.
Tveimur vikum fyrir atkvæða-
greiðsluna á fimmtudag hafði Fidel
Castro, leiðtogi Kúbu, haldið ræðu
á allsheijarþinginu í tilefni af 50
ára afmæli Sameinuðu þjóðanna og
ræðunni var vel tekið.
Aðeins fjögur Ameríkuríki
studdu ekki ályktunina, auk Banda-
ríkjanna. E1 Salvador og Guatemala
sátu hjá en fulltrúar St. Kitts og
Nevis og Grenada voru ekki við-
staddir atkvæðagreiðsluna.
ísland með
Bretland, Þýskaland og Holland
voru einu aðildarríki Evrópusam-
bandsins sem sátu hjá en hin ríkin
tólf voru samþykk ályktuninni.
Rússland, Kína, Ástralía og Nýja
Sjáland greiddu atkvæði með af-
námi viðskiptabannsins en Japan
sat hjá. Samkvæmt upplýsingum
frá utanríkisráðuneytinu greiddi
ísland atkvæði með ályktuninni.
Reuter
Friðmælst
við fram-
byggja
Daiwa-bankahneykslið í Bandaríkjunum
Akærur og útibuinu
í New York lokað
Tókýó. Reuter.
TALSMENN Daiwa-bankans í Japan
tilkynntu í gær, að ýmsum útibúum
hans erlendis yrði lokað og hugsan-
lega neyddist hann til að sameinast
japanska stórbankanum Sumitomo
Bank. í Bandaríkjunum hafa verið
birtar ákærur gegn bankanum vegna
gífUrlegs taps í verðbréfaviðskiptum
o g tilrauna til að fela það fyrir banda-
ríska bankaeftirlitinu. Var bankan-
um jafnframt skipað að hætta starf-
semi útibúsins í New York.
Yfirvöld í Japan hafa brugðist
óvenju hart við Daiwa-hneykslinu
enda er álit og trúverðugleiki þeirra
sjálfra í húfi í þessu máii. Hefur
Masayoshi Takemura fjármálaráð-
herra heitið að gera allt til að
hneykslið grafi ekki undan trausti á
bankakerfið í Japan og valdi ókyrrð
á Qármálamörkuðum.
Daiwa-hneykslið, sem kom úr kaf-
inu í september, hefur kynt undir
áhyggjum manna víða um heim af
fjármálakerfinu í Japan en bankamir
hafa tapað gífurlegu fé síðan ofþensl-
an á síðasta áratug hjaðnaði og fast-
eignaverð hrundi í kjölfarið.
Ákæra í 24 iiðum
Bandarísk yfirvöld birtu sl.
fimmtudag ákæru á hendur bank-
anum í 24-liðum og skipuðu honum
jafnframt að hætta starfsemi. Talið
er, að bankinn megi búast við allt
að einum milljarði dollara í sekt. Eru
þessi viðbrögð bandarískra yfirvalda
harðari en gert var ráð fyrir og jap-
anska ijármálaráðuneytið brást við
með því að skipa bankanum að draga
úr verðbréfaviðskiptum sínum er-
lendis og starfsemi.
Tapaði 70 milljörðum
Forráðamenn Daiwa viðurkenndu
í september, að einn starfsmaður
útibúsins í New York hefði tapað 1,1
fnilljarði dollara, rúmlega 70 milljörð-
um ísl. kr., á viðskiptum með banda-
rísk ríkisskuldabréf um 11 ára skeið.
í ákæru bandarískra yfírvalda segir,
að háttsettir stjómendur Daiwa hafí
skipað, að tapið skyldi falið fyrir
bandaríska bankaeftirlitinu.
EINUM stærsta ættbálki maorí-
frumbyggja á Nýja Sjálandi var
í gær afhent sérstök afsökunar-
beiðni í formi laga, sem undirrit-
uð voru af Elísabetu Bretlands-
drottningu, við hátíðlega athöfn.
Bæði hvítir Nýsjálendingar og
maórar fögnuðu þessum viðburði
og sögðu að nú hefði þau sár
gróið um heilt, sem veitt voru
þegar nýsjálenski herinn hrifsaði
til sín lendur Tainui-ættbálksins
árið 1863.
Lögin, sem drottningin undir-
ritaði í gær kveða á um að maór-
um verði greiddar rúmlega sjö
milljarða króna skaðabætur og
skilað tæplega 16 þúsund hektör-
um lands. Á myndinni sjást (f.v.)
Jim Bolger, forsætisráðherra
Bretlands, Elísabet og Te Atair-
angikaahu, drottning maóranna,
ræðast við eftir að drottningin
undirritaði lögin.
Er ferill Jeltsíns á
Reuter
NAINA Jeltsín, eiginkona Borís Jeltsíns, á fréttamannafundi
sl. þriðjudag. Tomas Pickering, sendiherra Bandaríkjanna í
Moskvu, er með henni á myndinni en hún sagði þá, að manni
sínum liði miklu betur.
HEILSUFAR Borís Jeltsín Rúss-
landsforseta hefur vakið upp alvar-
legar efasemdir um pólitíska fram-
tíð hans. Jeltsín fékk hjartaáfall í
síðustu viku og afhenti í gær Vikt-
or Tsjernómyrdín forsætisráðherra
hluta forsetavaldsins.
Það hefur lengi verið ljóst að
Jeltsín gengur ekki heill til skógar
en hann fékk einnig hjartaáfall í
júlímánuði. Til að slá á ótta um-
heimsins var þá brugðið á það ráð
að senda út myndir af forsetanum
við vinnu sem_ sagðar voru teknar
á spítaianum. í ljós kom hins vegar
að myndirnar virtust hafa verið
teknar er Jeltsín var í fríi mánuði
fyrr og urðu því til að valda enn
meiri óvissu um heilsufar hans.
Greinilegt er að ráðamenn í
Moskvu hafa ekki viljað endurtaka
þessi mistök og nær engar myndir
hafa birst af forsetanum á sjúkra-
beði hans í þetta skiptí.
Skýrsla CIA
Sá þráláti orðrómur hefur lengi
verið á kreiki að forsetinn sé illa
haldinn af ofdrykkju og margsinnis
hefur hann virst undir greinilegum
áhrifum áfengis er hann hefur
komið fram opinberlega.
Sérfræðingum bandarísku leyni-
þjónustunnar, CIA, stóð heldur
ekki á sama er þeir fylgdust með
fundi Jeltsíns og Bill Ciintons í
Hyde Park í New York-ríki í byijun
síðustu viku. Að sögn vikublaðsins
Time skiluðu þeir tveimur dögum
síðar skýrslu til Bandaríkjaforseta
þar sem þeir létu áhyggjur sínar í
ljós. Göngulag Jeltsíns var sagt
undarlegt og þess getið að húð
hans hefði tekið á sig gráleitan,
sjúklegan lit. Andlit rússneska for-
setans virtist óeðlilega uppblásið
og þrútið. Sérfræðingar CIÁ töldu
að þetta gæti einungis bent til eins:
enn eitt hjartaáfallið var yfirvof-
andi. Degi síðar var flogið með
Rússlandsforseta í þyrlu á bráða-
móttöku sjúkrahúss í vesturhluta
Moskvu.
Það er ijóst af öllu að ástand
Jeltsíns er alvarlegt. Margir spá
því að jafnvel þó að hann lifí veik-
indin af sé pólitískum ferli hans
lokið. Hugsanlegt er að hann af-
hendi Tsjemómyrdín forsetavöldin
alfarið og yrði þá að efna til nýrra
forsetakosninga innan þriggja
mánaða. Það sama myndi gerast
ef Jeltsín létist. Jafnvel þó að sú
verði ekki raunin telja margir
fréttaskýrendur nær útilokað að
hann bjóði sig fram aftur er for-
setakosningar fara fram í júní á
næsta ári.
Forsetinn virðist ekki vera á
örum batavegi því Viktor Iljúsín,
helsti aðstoðarmaður hans, sagði
eftir að hafa heimsótt hann á
fímmtudag að hann liti illa út.
„Því miður hefur andrúmsloftið á
enda?
spítalanum sett mark sitt á útlit
forsetans og ég get ekki sagt að
hann líti vel út,“ sagði hann. Upp-
lýsingaþjónusta Kremlar hefur hins
vegar daglega sent út tilkynningar
um að Jeltsín sé að hressast, sé
fær um að undirrita skjöl og sinna
störfum. Iljúsín hefur átt daglega
fundi með honum frá því á miðviku-
dag og veitt honum útdrátt úr
fréttum og skjö! til að undirrita.
Þessir fundir hafa þó yfirleitt verið
stuttir, sá fyrsti einungis tíu mínút-
ur.
Valdabarátta hafin
Að sögn Time er valdabarátta
þegar hafin í Moskvu og þá ekki
síst um yfirráðin yfir kjarnorkuher-
afla Rússlands. Þá bendir ákvörðun
yfírkjörstjórnar um að meina
flokknum Yabloko þátttöku í þing-
kosningum í desember til að and-
stæðingar forsetans hyggist nýta
þetta tækifæri til að styrkja stöðu
sína.
Time segist hafa heimildir fyrir
því að á fundi í Kreml á fimmtu-
dag í síðustu viku hafi Alexander
Korzhakov, yfirmaður lífvarða-
sveita forsetans, lýst því yfir að
taskan sem inniheldur lykilorðin
vegna notkunar kjarnorkuvopna
yrði ekki undir neinum kringum-
stæðum afhent forsætisráðherran-
um. Taska þessi er geymd í her-
bergi Jeltsíns á spítalanum og
Korzhakov er einn fárra er hefur
fengið að heimsækja hann þar.
Banni á
flokk
Rútskojs
hnekkt
HÆSTIRÉTTUR Rússlands
hnekkti í gær þeirri ákvörðun
kjörstjórnar að meina flokkn-
um Derzhava að taka þátt í
þingkosningunum í desember.
Leiðtogi flokksins er Alexand-
er Rútskoj, fyrrverandi vara-
forseti, einn af leiðtogum blóð-
ugrar uppreisnar í Moskvu
árið 1993.
Dómstóllinn átti eftir að
úrskurða hvort heimila ætti
flokki fijálslynda hagfræð-
ingsins Grígoríjs Javlínskíjs,
Jabloko, að taka þátt í kosn-
ingunum.
Spáð töf á
mynt ESB
LÍKURNAR á að aðildarríki
Evrópusambandsins (ESB)
taki upp sameiginlega mynt
árið 1999 fara síminnkandi,
að sögn Malcolms Rifkinds,
utanríkisráðherra Bretlands, í
gær. Hann spáði því að sam-
eiginlega myntin yrði ekki tek-
in upp á kjörtímabili næsta
þings Bretlands, sem ætti að
ljúka árið 2002. Hann sagði
sífellt ólíklegra að jafnvel
Frakkar og Þjóðveijar gætu
tekið upp myntina árið 1999.
ANC-menn
signrvissir
FORYSTUMENN Afríska
þjóðarráðsins (ANC), flokks
Nelsons Mandela, forseta Suð-
ur-Afríku, sögðust í gær vissir
um að flokkurinn hefði unnið
stórsigur í fyrst-u lýðræðislegu
sveitarstjórnakosningunum í
landinu sem fóru fram á mið-
vikudag. Fyrstu tölur bentu til
þess að ANC fengi um 67%
atkvæðanna.
Tamílar ráð-
ast á þorp
TAMÍLSKIR skæruliðar börð-
ust í gær við stjórnarher Sri
Lanka, sem sækii að höfuðvígi
þeirra á Jaffna-skaga, nyrst í
landinu. Skæruliðarnir hófu
einnig að nýju árásir á
óbreytta borgara í austurhlut-
anum. Fimm þorpsbúar voru
drepnir og kveikt var í þorpi.
Sjómanna
saknað
ÁTTA sjómanna var í gær
saknað í Norðursjó milli Dan-
merkur og Noregs og óttast
var að þeir hefðu drukknað.
Sjómennirnir eru flestir frá
Filippseyjum og voru á flutn-
ingaskipi í eigu Þjóðveija sem
sökk í miklum stormi.
DiPietro
í stjórnmál?
ANTONIO Di Pietro, saksókn-
arinn fyrrverandi á Ítalíu, Iýsti
því yfir í gær að ekkert væri
hæft í fréttum ítalskra fjöl-
miðla um að hann hygðist
stofna nýjan stjórnmálaflokk.
í yfirlýsingunni útilokaði hann
þó ekki þann möguleika að
hann gengi til liðs við einhvern
flokkanna sem fyrir eru.