Morgunblaðið - 07.11.1995, Blaðsíða 32

32 ÞRIÐJUDAGUR 7. NÓVEMBRR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Öskjuhlíðarskóli 20 ára
Einar Hólm
Ólafsson
Öskjuhlíðarskóli.
STARFSFÓLK Öskju-
hlíðarskóla ásamt nem-
endum skólans og for-
eldrum þeirra heldur
um þessar mundir upp
á það, að 20 ár eru lið-
in frá stofnun skólans.
Þó svo að Öskjuhlíðar-
skóli hafi byijað starf-
semi haustið 1975 í
núverandi húsnæði,
hafði mikið starf verið
unnið allt frá árinu
1961. Það ár setti
Reykjavíkurborg á
stofn Höfðaskóla undir
forystu Magnúsar
Magnússonar sérkenn-
ara, sem starfað hafði
við Miðbæjarskólann
og numið sérkennslufræði í Sviss
og Þýskalandi. Skólinn þjónaði nem-
endum úr Reykjavík og allir áttu
nemendur það sameiginlegt að hinn
almenni skóli hafði ekki tök á að
mæta námslegum og eða félagsleg-
um og tilfinningalegum þörfum
þeirra. Höfðaskóli var í leiguhús-
næði við Sigtún. Þær aðstæður sem
unnið var við þar þættu bágbornar
í dag, en Magnús hvatti sitt fólk til
góðra verka og var óþreytandi að
miðla af þekkingu sinni og reynslu.
Á þeim grunni sem lagður var með
starfinu í Höfðaskóla byggist starf-
semi Öskjuhlíðarskóla, en það voru
nemendur Höfðaskóla ásamt kenn-
urum sem fluttu í hið nýja húsnæði
haustið 1975 ásamt nemendum
Skóla fjölfatlaðra og kennurum
þeirra. Reykjavíkurborg lét þá af
rekstri skólans og hefur Öskjuhlíð-
arskóli verið rekinn af ríkinu síðan,
enda ætlað að þjóna nemendum úr
öllum fræðsluumdæmum landsins.
* Magnús Magnússon lét af starfi
skólastjóra árið 1977 er hann varð
sérkennslufulltrúi ríkisins. Við starfi
skólastjóra tók Jóhanna Kristjáns-
dóttir sérkennari og gegndi því til
ársins 1987.
Fjöldi nemenda í
skólanum í dag er 103
og eru þeir á aldrinum
6-18 ára, þ.e. í 1,—10.
bekk, auk tveggja ára
framhaldsnáms, sem
nemendum býðst að
stunda í starfsdeildum
skólans. Núverandi
nemendur skólans
koma úr flórum
fræðsluumdæmum og
þá um leið frá tíu sveit-
arfélögum. Allir nem-
endur utan tveir búa í
fræðsluumdæmum
Reykjavíkur eða
Reykjaness.
Yfirleitt er sótt um
skólavist fyrir yngstu bömin í kjöl-
far víðtækrar greiningar á þroska
þeirra og fæmi á Greiningar- og
ráðgjafarstöð ríkisins. Það eru for-
eldrar barnanna sem leggja fram
umsókn eftir að þeir hafa kynnt sér
möguleika á námi og annarri þjón-
ustu fyrir bamið í hverfisskóla.
Einnig setjast nemendur á skóla-
bekk í Öskjuhlíðarskóla eftir að
hafa verið í sínum hverfisskóla um
eitthvert skeið. Ástæðan fyrir um-
sókn getur þá verið af ýmsum toga
og er ýmist, hvort viðkomandi skóli
eða foreldrar barnsins hreyfa hug-
mynd um flutning að fyrra bragði.
Aðstæður í almennum skólum eru
mjög mismunandi til að takast á við
mál nemenda með veruleg þroska-
frávik og búa þeim námsaðstæður
við hæfí.
Oft tekst það nokkuð vel í leik-
skólum og fyrstu bekkjum grunn-
skólans, þegar námið fer gjarnan
fram í gegnum leik. Þegar námsleg-
ar kröfur aukast getur bilið hinsveg-
ar breikkað milli nemanda með
þroskafrávik og hinna nemendanna
og getur skólanum (kennaranum)
þá oft reynst erfitt að mæta þörfum
Miðvikudaginn 8. þessa
mánaðar verður haldið
upp á 20 ára afmæli
Oskjuhlíðarskólans.
1 -----------7--------
Einar Hólm Olafsson
fjallar hér um sögu og
verkefni skólans.
nemandans og jafnvel átt fullt í
fangi með að sinna þörfum bekkjar-
ins í heild. í Aðalnámskrá grunn-
skóla segir að samkvæmt grunn-
skólalögum eigi allir nemendur,
einnig þeir sem víkja frá eðlilegu
þroskaferii, rétt á kennslu við sitt
hæfi. Þar segir einnig: „Sérkennsla
er stuðningur við nemanda eða nem-
endahóp sem þarfnast tímabundinn-
ar aðstoðar eða samfellds stuðnings
um Iengri tíma, jafnvel alla skóla-
gönguna. Meginmarkmið aðalnám-
skrár eiga jafnt við sérkennslu sem
almenna kennslu. I sérkennslu getur
þó verið nauðsynlegt að víkja frá
einstökum markmiðum og breyta
námsumhverfi og viðfangsefnum.
Einnig getur þurft að setja ný mark-
mið og bæta við nýjum viðfangsefn-
um sem fæstar hinna hefðbundnu
námsgreina gera ráð fyrir. Mikil-
vægt er að velja nemendum mark-
mið og viðfangsefni í samræmi við
metnar þarfír hvers og eins.“ Kenn-
arar ásamt öðru starfsfólki Öskju-
hlíðarskóla hafa unnið að gerð
skólanámskrár og vitna ég hér í 2.
hluta námskrárinnar þar sem fjallað
er um markmið og inntak náms í
Öskjuhlíðarskóla: „I upphafi skóla-
göngu og fyrstu skólaárin er meg-
ináherslan lögð á að efla þroska
nemenda á sem flestum sviðum.
Um miðbik skólagöngunnar er lögð
áhersla á að nemendur nái árangri
í glímu við hinar hefðbundnu skóla-
námsgreinar. í lok skólagöngunnar
er mjög litið til þess sem bíður nem-
enda þegar skóla lýkur, athugað
hvaða færni er krafist af þegnunum
og leitast við að gera nemendur sem
best sjálfbjarga við dagleg störf og
athafnir." Þó svo að skólastarfið í
Öskjuhlíðarskóla sé um margt líkt
hefðbundnu skólastarfi í almennum
skólum að ytri ramma, er það um
margt ólíkt því. Samin er námsáætl-
un (einstaklingsnámskrá) fyrir
hvem nemanda og eru markmið,
leiðir að markmiðunum og viðfangs-
efni valin með tilliti til þarfa nem-
andans og leitast við að byggja á
styrkleika hans og fæmi á hveiju
sviði. Markmið skólastarfsins í
Öskjuhlíðarskóla er m.a. að gera
nemendur hæfa til þátttöku í samfé-
laginu á sem flestum sviðum, eftir
því sem geta þeirra framast leyfir
og að búa nemendur undir að stunda
nám í almennum grunnskólum.
Skólavist nemenda er endurmetin
reglulega með það í huga hvort
þeir geti útskrifast og sturtdað nám
í sínum hverfisskóla eða einhveijum
öðrum grunnskóla. Á hveiju ári út-
skrifast nemendur í almenna skóla
og þá oft í sérdeildir. Á síðastliðnum
fjómm árum hafa 26 nemendur út-
skrifast í almenna skóla. Öskjuhlíð-
arskóli veitir þá gjaman ráðgjöf til
þeirra skóla sem nemendumir út-
skrifast í. Samkvæmt reglugerð um
sérkennslu ber skólanum að veita
leiðbeiningar og ráðgjöf til foreldra
og kennara hvarvetna á landinu.
Töluvert er leitað eftir þessari þjón-
ustu og em það yfirleitt kennarar
í hinum almenna grannskóla, oft
úti á landi, sem óska ráðgjafar. Þá
em dæmi þess að kennari, nemandi
og foreldri dvelji í skólanum ein-
hveija daga (jafnvel vikur) og í kjöl-
far heimsóknarinnar fylgi ráðgjöf
um kennslu nemandans í hinum al-
menna skóla. Ráðgjafarhlutverk
sérskólanna er mikilvægt. Sé það
vel nýtt og vandað til verka getur
það stuðlað að því að enn fleiri nem-
endur, sem þarfnast víðtækrar sér-
kennslu, fái námstilboð við hæfi í
sínum hverfísskóla.
Til þess að mæta margvíslegum
og fjölþættum þörfum nemenda er
nauðsyn á víðtækri fagiegri þekk-
ingu starfsfólksins. Kennarar skól-
ans eru yfir 40 talsins og búa þeir
yfir mikilli reynslu og margir þeirra
hafa sótt nám í sérkennslufræðum.
Algengast er að kennararnir hafi í
námi sínu sérhæft sig í kennslu
þroskaheftra og kennslu nemenda
W)
C(FW
Skjótvirkur stíflueyðir
Eyðir stíflum
fljótt
• Tuskur
• Feiti
• Lífræn efni
• Hár j
• Dömubindi
• Sótthreinsar
einnig lagnir
One Shot fer
fljótt að stíflunni
af því að það er
tvisvar sinnum
þyngra en vatn.
Útsölustaðir:
Bensínstöðvar
og helstu
byggingavöruverslanir.
Dreifing: Hringás hf.,
sími 567 7878 - fax 567 7022
SKÝRSLA Ríkisend-
urskoðunar um Ríkis-
útvarpið sem barst í
síðustu viku hefur vak-
ið mikla athygli og ekki
að ástæðulausu.
Skýrslan er á annað
hundrað blaðsíður (105
bls.) og það er nánast
sama hvar niður er bor-
ið, allstaðar rekst mað-
ur á gagnrýni og tillög-
ur um það sem betur
mætti fara. Gagnrýni
Ríkisendurskoðunar er
þó á engan hátt hægt
að flokka sem niður-
rifsstarfsemi en fjöldi
og umfang athugasemdanna hlýtur
að segja talsvert um stöðu og stjórn-
un stofnunarinnar.
Ég leyfi mér því að vona að
skýrslan verði tekin alvarlega af
forsvarsmönnum Ríkisútvarpsins
því það skiptir verulega miklu máli
fyrir framtíð stofnunarinnar.
Aldrei mikilvægara
Frá því að Ríkisútvarpið hóf
göngu sína hefur það haft mjög
mikilvægu öryggishlutverki að
gegna, jafnframt því að vera vinsæl
afþreying bæði til sjávar og sveita.
Ríkisútvarpið markaði auðvitað
strax djúp spor í menningarlíf þjóð-
arinnar og hefur verið mikilvægur
þáttur í þeirri þróun til þessa dags.
Á þessum tíma hafa orðið örar
breytingar í heimi fjölmiðlanna, þó
langmest nú síðustu
árin hvað dreifingu á
vinsælu efni á milli
landa og heimsálfa
varðar. Þetta gerir það
að verkum að Ríkisút-
varpið hefur aldrei ver-
ið mikilvægara fyrir
okkar litla íslenska
menningarheim. Það
er því afar mikilvægt
að Ríkisútvarpið geti
aðlagast hinu breytta
umhverfí sem það býr
við og birtist í rekstri
annara svo kallaðra
„fijálsra" fjölmiðla í
samkeppni við Ríkisút-
varpið og því mikla framboði sem
er og verður á erlendu sjónvarpsefni
hér á landi.
Aðlögun Ríkisútvarpsins
Aðlögun Ríkisútvarpsins þarf að
gerast aðallega á tvo vegu. I fyrsta
lagi þarf Ríkisútvarpið, jafnframt
því að gera sér grein fyrir að stofn-
unin hefur yfir takmörkuðum og
jafnvel minnkandi fjármunum að
ráða, að taka upp nútímalegri
stjómarhætti. Stofnunin þarf að
átta sig á því hvar hún er í mestri
samkeppni og hvar menningarhlut-
verk hennar skiptir mestu máli og
veita fjármunum til deilda í sam-
ræmi við það. Það að veita 320
m.kr. í framleiðslukostnað á Rás 1
(þ.e. fyrir utan fréttir og íþróttir),
þar sem meðalhlustun nær ekki 5%
Ríkisendurskoðun færir
fram sannfærandi rök
fyrir því, segir Arni
Mathiesen, að frétta-
stofur RUY eigi að sam-
eina.
þegar mest er hlustað, samkvæmt
skýrslu Ríkisendurskoðunar, og 66
m.kr í landshlutaútvarp á meðan 470
m.kr. fara í innlenda dagskrárgerð
sjónvarps sem eftir fréttir nær
14-49% áhorfi, bendir ekki til þess
að stofnunin geri sér grein fyrir ofan-
greindu. Það er því ekki skrítið þó
spurt sé hvort nauðsynlegt sé að
reka tvær útvarpsrásir og lands-
hlutaútvarp?
í öðm lagi er nauðsynlegt að gerð-
ar verði breytingar á tekjustofnum
Rikisútvarpsins á þann hátt að ekki
sé um eilíft stríð að ræða við „fijálsu"
stöðvamar og ekki sé verið að pína
fólk til þess að greiða fyrir afþrey-
ingu sem það ekki vill kaupa. Þó
færa megi rök fyrir því að greiða
eigi fyrir öryggis- og menningarhlut-
verk Ríkisútvarpsins úr sameiginleg-
um sjóðum þá er það ömgglega ekki
í takt við tímann að skylda fólk til
þess að greiða fyrir afþreyingarefni.
Jafnframt verður að jafna sam-
keppnisstöðu „fijálsu“ stöðvanna við
Ríkisútvarpið til þess að þær geti
þrifist á eðlilegan hátt og jafnvel
með tímanum vaxið svo fiskur um
hrygg að þær geti tekið þátt í því
að vera menningarlegt mótvægi við
sívaxandi umfang erlends efnis.
Aðhald í rekstri
Það má áætla að tillögur Rikis-
endurskoðunar feli í sér bætta stöðu
Ríkisútvarpsins upp á 200-500
m.kr., eftir því hvernig á tillögumar
er litið. Samanlögð gjöld hljóðvarps
og sjónvarps samkvæmt fjárlögum
1995 eru hinsvegar 2.246 m.kr. Á
síðastliðnum 12 árum hefur hljóð-
varpið verið rekið með halla í sam-
tals 8 ár og hallinn nánast verið
viðvarandi frá árinu 1986. Á sama
tímabili hefur sjónvarpið verið rekið
með halla í 7 ár, þar af samfellt
síðastliðin 4 ár. Það er því ljóst að
stofnunin á við rekstrarvanda að
etja sem ekki dugir að skýra með
því að ekki hafi fengist að auka
tekjumar með hækkun afnota-
gjalda.
í þessu ljósi eru viðbrögð við
hugmyndum um sameiningu frétta-
stofanna mjög athyglisverð. Við-
brögð fréttastjóranna koma auðvit-
að ekkert á óvart. Þeim þykir eðli-
lega vænt um sinn starfsvettvang
og ástæðulaust að gera þeim upp
hræðslu við starfsmissi því þeir geta
ömgglega valið úr öðrum störfum.
Viðbrögð leiðarahöfunda Morgun-
blaðsins og DV koma hinsvegar
meira á óvart.
Ríkisendurskoðun færir fram
mjög sannfærandi rök fyrir tillögu
sinni um að sameina eigi fréttastof-
umar og að það muni hafa í för
með sér spamað. Leiðarahöfundar
dagblaðanna tveggja sem eru alla-
jafna óþreytandi í því að hvetja til
aðhalds í ríkisrekstri og hafa haft
uppi stóryrði um ábyrgð stjórnmála-
manna í þessu sambandi eru á móti
sameiningu. Það þarf því meiri rök-
semdir en þeir hafa fram til þessa
borið fram til þess að sannfæra mig
um það að ekki eigi að fara að tillög-
Rekstrarvandi
Árni M. Mathiesen