Morgunblaðið - 08.11.1995, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 8. NÓVEMBER 1995 B 5
Hundrað ný störf
fylgja kaupum á
tveimur skipum
TVÖ rækjufrystiskip sem þrjár
rækjuverksmiðjur hér á'landi hafa
fest kaup á komu til landsins í
gær. Þau fara svo á úthafsveiðar
seinna í þessari viku. Að sögn Ótt-
ars Yngvasonar, framkvæmdastjóra íslensku útflutningsmiðstöðvarinnar,
eru skipin með ný veiðarfæri, tilbúin á rækjuveiðar og eiga aðeins eftir
að fara í gegnum skoðun á öryggisbúnaði.
Skipin á rækju á
Flæmska hattínn
Um er að ræða rækjufrystiskipin
Kangilimeq og Erik Egede frá
Grænlandi, sem munu heita Kan og
Erik. Það fyrrnefnda er 69 metra
langt, 1332 brúttó rúmlestir og
kostaði 148 milljónir. Hið síðar-
nefnda er 45 metra langt, 712
brúttó rúmlestir og kostaði 90 millj-
ónir króna. Skipin kostuðu því alls
238 milljónir. Það eru rækjuverk-
smiðjumar Dögun hf. á Sauðár-
króki, Rækjuver ehf. á Bíldudal og
Særún ehf. á Blönduósi sem stóðu
saman að kaupunum.
Hundrað ný störf
Að sögn Óttars verða 50 manns
í áhöfn og skiptiáhöfn á skipunum
og að auki muni skipin skapa 50
störf í landi. Hann segir að búið sé
að ráða megnið af áhöfnunum: „Við
erum með 150 manns á lista, marga
hverja atvinnulitla, sem óskað hafa
eftir starfi, án þess að við höfum
nokkuð auglýst.“ Hann segir það
athyglisvert að þessi nýju störf séu
jafn mörg og skapist við stækkun
álversins, sem nemi 11 milljörðum
króna.
„Ráðgert er að þetta verði úthafs-
veiðiskip. Um helmingur aflans
verði iðnaðarrækja, sem verði fryst
um borð og síðan unnin í þeim þrem-
ur verksmiðjum sem festu kaup á
skipunum. Hinn helmingurinn verð-
ur Japansrækja og soðin rækja í
skel sem fer á Evrópumarkað," seg-
ir Óttar. „Minna skipið verður í eins
mánaða túrum og stærra skipið í
tveggja mánaða túrum.“
Verða íslensk f iskisklp
útilokuð frá Flæmingjagrunni
„Reyndar er nokkur uggur í okk-
ur aðstandendum þessara skipa-
kaupa, því óijóst er hvort Sjávarút-
vegsráðuneytið muni mótmæla
NAFO-samþykktinni um Flæm-
ingjagrunn," segir Óttar. „Við trú-
um því ekki að sjávarútvegsráðherra
mótmæli ekki tillögunni, sem borin
var fram fyrirvaralaust og kom Is-
lendingum í opna skjöldu. Ef ekki
RÆKJUBA TAR
þá verða íslensk fiskiskip meira og
minna útilokuð frá þessum miðum,
líklega um alla framtíð.
Hættan er sú, að ef stjórnvöld
mómæla ekki samþykkt NAFO þá
eru allar líkur á því að sgan úr
hvalamálinu endurtaki sig. Islend-
ingar mótmæltu ekki banni Alþjóða-
hvalveiðiráðsins á sínum tíma og
fyrir vikið höfum við ekki getað
hreyft okkur í því máli í 10 ár.
Norðmenn höfðu hins vegar vit á
að mótmæla banninu og fyrir vikið
standa þeir mun betur að vígi en
Jslendingar."
„Allar þjóðir sem vildu sóknartak-
markanir á Flæmingjagrunni gerðu
það vegna þess að afli skipa þeirra
hefur farið minnkandi á þeim þrem-
ur árum sem veiðar hafa verið
stundaðar þar,“ segir hann. „ís-
lensku skipin eru þau einu sem hafa
aukið verulega afla sinn og koma
til með að auka hann verulega í
viðbót í hlutfalli við aðrar þjóðir,
strax á næsta ári, ef ekki verða
settar á þessar sérstöku sóknartak-
markanir."
Vaxtarbroddur íslensks
sjðvarútvegs í úthafsveiðum
Óttar segir að eini vaxtarbroddur
íslensks sjávarútvegs sé í úthafs-
veiðum. Hann segir að á því sviði
þurfi íslendingar að sækja fram,
t.d. hafi 60-70 skip stundað veiðar
samtímis á Reykjaneshrygg síðast-
liðið sumar. Þar af hafi ef til vill
6-7 skip verið í íslenskri eigu og
af þeim um helmingur skráður á
íslandi.
„íslenskir útgerðarmenn þyrftu
að beina augum sínum að meiri
þátttöku í úthafsveiðum,“ segir
hann. „Það verður ekki með skipa-
fjölgun í heild, enda verða þau ekki
byggð i nánustu framtíð, heldur
með því að yfirtaka stærri hluta
þessarar útgerðar, með kaupum á
skipum og samvinnu við aðra. Þetta
hefur átt sér stað hjá Ú.A., Sam-
herja o.fl.“
Morgunblaðið/Hrefna Björg
VÍSINDAMENNIRNIR í Sandgerði, efri röð frá vinstri: Guðmundur V. Helgason, Kristin Miskov
Larsen, Noregi, Wim Vader, Noregi, Jean-Claude Dawin, Frakklandi, Alan Myers, íriandi, Tomas
Hansen, Danmörku, Jörgen Borge, Noregi, og Traude Krapp, Þýskalandi. í neðri röð eru Lene
Buhl-Mortensen, Noregi, og Oliver Coleman, Þýskalandi.
Búið að taka 830
sýni af 365 stöðum
RANNSOKNIR á líf-
ríki sjávarbotns við
Island á vegum Um-
hverfisráðuneytisins
hófust 1992, en
áætlað er að þeim
ljúki 1998. Sam-
starfsaðilar eru Hafrannsóknastofnunin, Náttúrufræðistofnun, Líffræði-
og Sjávarútvegsstofnun Háskóla íslands og Sandgerðisbær. Auk þess
koma íjölmargir erlendir vísindamenn að verkefninu, sem ber yfirskrift-
ina „BIOICE“ eða „Botndýr á íslandsmiðum“..
Viðamiklar rannsóknir á
lífríki sjávarbotns við
ísland frá 1992 til 1998
Þetta er íjölþjóðleg rannsókn á
tegundasamsetningu og útbreiðslu
botndýra í íslenskri efnahagslög-
sögu. Markmiðið er að rannsaka
hvaða botndýrategundir lifa innan
hennar, skrá útbreiðslu þeirra,
magn og tengsl við aðrar sjávarlíf-
verur. Rannsóknasvæðið er 758
þúsund ferkílómetrar og nær niður
á 3400 metra dýpi.
Rannsóknarskipin Bjarni Sæ-
mundsson, Magnus Heinason frá
Færeyjum og Hakon Mosby frá
Noregi hafa farið níu sýnatökuleið-
angra síðan verkefnið hófst. Alls
hefur verið safnað 830 sýnum á
365 stöðum. 44 visindamenn og
stúdentar frá níu löndum voru þátt-
takenþur í leiðöngrunum.
Þrír sérfræðingar sjá um dagleg-
an rekstur verkefnisins. Guðmund-
ur V. Helgason sér um rekstur
rannsóknastöðvarinnar í Sandgerði,
aflar henni verkefna og hefur um-
sjón með flokkun dýra og úrvinnslu
sýna.
Þrír sjá um daglegan rekstur
Sigmar A. Steingrímsson
Nafn itærð Afll Fiskur Sjóf Löndunarst.
GEIftFUGL GK 60 148 14 6 1 Keflavík
UNA I GAftBI GK 100 138 9 0 1 Keflavík
GARÐAR II $H 164 142 18 : 4; 1 ólafsvík j
ARNFIRÐÍNGUR BA 21 12 4 0 2 Bíldudalur
I UAl.l GftlMUft OTTÓSSON BA 39 23 5 0 3 Ðíldudalur |
HÖFRUNGUR BA 60 20 7 0 2 Bíldudalur
PÉÍVft !>Óft BA 44 21 7 0 3 Bfldudalur |
HAFBERG GK 377 189 15 0 1 Bolungarvík
\ HEIÐRÚNÍS4 294 34 0 1 Bolungarvfk
SÚLAN EA 300 391 17 0 1 Bolungarvík
\ BERGURVE44 266 22' 0 1 Issifjöréur
GÚÐMUNDUR PÉTURS 'ÍS 45 231 23 0 1 ísafjörður
| SKUTULL IS 180 793 48 0 1 IsafjörSgr
ÓSKAR HALLDÓRSSON RE 157 250 21 0 1 Isafjörður
j HAFÖRNSK 17 149 19 0 1 Sauðárkrókur |
JÖKULL SK 33 68 14 0 4 Sauðárkrókur
[ SANDVlK SK W8 15 12 0 4 Sauöárkrókur |
ÞÓRÍRSK 16 12 11 0 4 Sauðárkrókur
| ÐERGHILDUR SK 137 29 25 0 6 Hofsós
HELGA RE 49 199 17 0 1 Siglufjöröur
! HRÖNN BA 99 104 5 0 1 Slolufjöröur :]
INGIMUNDUR GAMLI HU 65 103 11 0 1 Siglufjörður
STÁLVlKSII 364 37 0 ■: 1 Siglufjörður ]
GUÐMÚNDUR ÓLAFUft ÖF 9» 294 33 0 1 Ólafsfjörður
l HAFÖRN EA 955 142 36 0 1 Dalvik
HRÍSEYJAN EA 410 462 1 52 Ö 1 Dalvík
! ODDEYRINEA210 274 60 0 1 Dalvik
SLÉTTUNÚPUF) ÞH 272 138 19 0 1 Dalvfk
\ STÉFÁN RÖGNVALDS. EÁ 345 68 5 O 1 Dalvik
SVANUR EA 14 218 30 0 1 Dalvík
R/EPÓft EA 101 150 33 0 1 Dalvik
VlÐIR TRAUSTI EA 517 62 6 0 1 Dalvík
ALDEYÞH1I0 101 18 0 1 Húeavfk
ÁRÖNÞH 105 76 17 0 6 Húsavík
; bjorg JóNSDónm n þh Wo 273 30 0 1 Húsovík
BJÖRG JÓNSDÓTTIR ÞH 321 316 30 0 1 Húsavík
EYBORG EA 59 165 39 0 1 Húsavlk 1
FANNEYÞH 130 22 16 0 6 Húsavík
{ GUBRÚN BJÖRG ÞH 60 70 14 0 6 Húsavík
KRISTBJÖRG ÞH 44 187 13 0 1 Húsavík
[ KRISTEYÞH 25 50 6 0 2 Kópasker
ÖXARNÚPUR ÞH 162 17 6 0 2 Kópasker
[ ÞINGEY ÞH 61 12 8 0 2 Kópasker
ÞORSTEINN GK 15 51 7 0 3 Kópasker
GESTUR SU 159 138 16 0 1 Eskrtjörður
JÓN kjÁRTÁNSSÖN SU i 1 i 775 32 0 1 Eskifjöröur
ÞÓRIR SF 77 Í25 16 0 1 Éskifjöróur
1 LOÐNUBÁTAR

Nafn Staarð Afll SJÓf. Löndunarst.
VÍKINGUR AK 100 .950 1697 ... .2 Akranes • j
SUNNUBERG GK 199 385“ 904 3 Bolungarvík
ÖRN KE 13 365 1046 2 Bolungarvfk j
ALBERT GK 31 335 2117 3 Siglufjörður
GRÍNDVlKINGÚR GK 606 577 1572 2 Siglufjorður
HÁBERG GK 299 366 654' 1 Siglufjörður
: JÚPÍTER ÞH 61 747 1800 | 4 Þórahöfn
BÖRKUft NK 122 711 1875 I 3 Neskaupstaður
SKELFISKBA TAR
Nafn Stærö Afil Sjóf. Löndunarst.
| FARSÆLL SH 30 101 34 4 Grundarfjörður
GRUNDFIRÐING UR SH 12 103 83 ! 5 Grundarfjörður
haukaberg SH 20 104 34 4 Gruodartjörftur j
ARNAR SH 157 20 16 3“ Stykkishólmur
GRETTIR SH 104 148 53 Stykkishótmur 1]
GiSU GUNNARSSON II SH 85 18 26 5“ Stykkishólmur
HRÖNN BA 335 41 49 8' StykkishSrnur |
KRISTINN FRÍÐRÍkssÓN SH 3 104 38 5“ Stykkishólmur
SVANUR SH 111 138 47 5 Stykkjshólmur
ARSÆLL SH 88 103 50 5 Stykkishólmur
ÞÓRSNES SH 108 163 48 5 Stykkishólmur ~]
ÓI.AFUR MAGNÚSSON HÚ 54 57 12 2 Skagaströnd
SILDARBA TAR
Nafn 8t«ró Afii SJóf. Lðndunarat.
GULLBERG V£ 292 446 1645 2 Vestmannaeyjer j
GUÐMUNDUR VE 29 486 662 2 Vestmannaevjar
GlGJA VE 340 366 337 1 Vestmonnaeyjer |
KAP VE 4 349 895 2 Vestmannaeyjar
SIGHVATUR BJARNASON Vt 370 328 1 Vestmannaeyjar j
81
ISLEIFUR VE 63 513 956 2 Vestmonnaeyjor
HÖFRUNGUR AK 91 445 1782 2 Akranes
VÍKURBERG GK 1 328 2096 4 Vopnafjörður
ÁRNÞÓR EA 16 243 446 2 Seyðisfjörður
: kéflvIkingur ke ióo 280 776 3 Seyöisfjörður
ÞÓRSHAMAR GK 75 326 1174 4 Neskaupstaður
GLÓFAXI VE 300 108 529 4 Eskifjörðúr. j
SÆUÓN SU 104 256 617 4 Eskifjörður
ARNEY KE 50 347 449 2 Djúpívogur
HÚNARÖST RE 550 338 1179 2 Hornafjöröur
JÓNA EDVALDS SF 20 336 361 3 Homafjörftur j
SIGURÐÚR ólafsson 'sf 44 124 350 2 Hornafjörður
er
ábyrgur fýrir gagnagrunni verkefn-
isins og sér um skráningu gagna,
miðlun upplýsinga, sýnatöku og
skipulagningu leiðangra.
Guðmundur Guðmundsson hefur
umsjón með skipulagi dýrasafnsins,
útlánum úr þvi og sér um sam-
skipti við þá sérfræðinga sem að
verkefninu koma. Einnig stunda
þeir rannsóknir á sérsviðum sínum
innan verkefnisins.
Eilefu sjá um flokkun á sýnum
í rannsóknastöðinni í Sandgerði
starfa ellefu konur við að fiokka
dýrin úr sýnunum í um 50 helstu
hópa dýraríkisins. Konurnar eru
allar úr Sandgerði og hafa fengið
góða þjálfun sem eins konar flokk-
unarfræðingar. Jafnhliða flokkun-
inni eru upplýsingar um dýrin og
söfnunarstaði skráðar í tölvu Haf-
rannsóknastofnunarinnar til frekari
úrvinnslu.
Að þessu loknu hefst tegunda-
greiningin, en hún er í höndum
sérfræðinga. Flesta dýrahópa verð-
ur að senda erlendis til greiningar
og hefur góðu samstarfi verið kom-
ið á við erlenda dýrafræðinga um
framkvæmd rannsóknanna, teg-
undagreiningu og lokaúrvinnslu.
Einnig eru haldnir í rannsóknastöð-
inni í Sandgerði vinnufundir dýra-
fræðinga til að sarnræma vinnu við
tegundagreiningar. Þá er þeim gef-
inn kostur á að dvelja þar við rann-
sóknir sé þess óskað.
Rannsóknin allra hagur
Á dögunum dvöldu 12 vísinda-
menn við greiningastörf í Sand-
gerði. Þeir komu frá háskólum í
Þýskalandi, Frakklandi, Noregi,
Danmörku, írlandi og íslandi. Ein-
göngu var unnið með marflær, en
marflóahóparnir eru um 25 og innan
S«y«is)i6r6ur | hvers hóps eru margar tegundir.
Um 200 tegundir eru þekktar hér
við land. Þetta fyrirkomulag er
ávinningur allra, rannsóknastöðin
fær sýnin greind og vísindamennirn-
ir fá tækifæri til að vinna að hugðar-
efnum sínum, skoða spennandi sýni
og uppgötva nýjar tegundir.
154 tegundlr marflóa
Um rannsóknir á tegundasam-
setningu marflóa á Reykjaneshrygg
og Kolbeinseyjarhrygg sér Jóhanna
B. Friðriksdóttir, sem er í meistara-
námi í líffræði við Háskóla íslands.
Hún hefur fundið 154 tegundir
marflóa, þar af um 80 tegundir sem
ekki er getið um við landið áður og
hugsanlega eru margar þeirra
óþekktar með öllu. Hún segist hafa
mikinn áhuga á marflóm, þetta séu
falleg og fjölbreytileg dýr og áhug-
vert viðfangsefni í framtíðinni.
Marflær mlkilvægar lífríklnu
Hollendingurinn Dr. Wim Váder
er búsettur í Noregi og starfar við
háskólann í Tromsö. Hann segist
fagna því að hitta fólk með sama
áhugamál, sem geri honum kleift
að láta móðan mása um marflær.
daginn út og daginn inn, án þess
að vera álitinn skrýtinn.
Hann segir að marflær séu afar
mikilvægar í lífríki sjávar, bæði sem
fæða fiska og einni kæmu mörg
dýranna að næringarfræðilegum
notum í lifríkinu. Af marflóm séu
margar tegundir, sem lifí við mis-
munandi skilyrði, s.s. heitan og
kaldan sjó.
Hann segist hafa unnið að svip-
uðu verkefni í Færeyjum og Dan-
mörku árið 1993 og ætlar að taka
með sér sýni sem erfið eru í grein-
ingu eða áhugaverð að öðru leyti.
Leitar óþekktra tegunda
Teunis Jansen sérhæfir sig, í teg-
undagreiningu marflóa og er að
endurskoða flokkunarkerfíð sem
notað er, en hann er 25 ára sjávar-
líffræðingur frá Danmörku. Hann
leitar óþekktra tegunda og er svo
lánsamur að hafa fundið hér nokkur
dýr sem hann hyggst rannsaka nán-
ar. Hann hefur stundað rannsóknir
á marflóm í Færeyjum, Noregi og á
Grænlandi.
Einstakt tækifæri
Kristin Miskov Larsen stundar nám
við Háskólann á Svalbarða og er
25 ára. Ritgerð hennar til meistara-
náms fjallar um marflær í Skage-
rak. Hún skoðar nú dreifingu teg-
unda við Færeyjar og Island og seg-
ir það einstakt tækifæri að fá að
vinna með slíkum sérfræðingum.
Kristin vonast eftir að fá styrk
til að starfa við „B10ICE“-verkefnið
og langar til að dvelja hér við rann-
sóknir í hálft til eitt ár. Hún vinnu
með eina ætt marflóa og er að skip-
leggja nánari rannsóknir, vegna
doktorsnáms, í tengslum við rann-
óknastöðina í Sandgerði. Hún segist
afskaplega ánægð með aðstöðuna í
Sandgerði, góða rannsóknastofu og
gistingu á staðnum.