Morgunblaðið - 09.11.1995, Qupperneq 8

VIÐSKIPri AIVINNULÍF
FIMMTUDAGUR 9. NÓVEMBER 1995
Sandgræðsla og sorpflokkun hluti af umhverfisstefnu Hagkaups
Flokkandi
til framtíðar
Morgunblaðið/Ásdís
Forstjórínn flokkandi
ÓSKAR Magnússon, forstjóri
Hagkaups, við ruslagám fyrir
lífrænt sorp. Eins og aðrir
starfsmenn flokkar Óskar papp-
írsruslið frá öðru sorpi, sem til
fellur á skrifstofunni. A neðri
myndinni sést hvernig kassa
fyrir pappírssorp er komið fyrir
við hlið hefðbundinnar
forstjóraruslafötu.
FYRIRTÆKI hafa í auknum mæli
endurskoðað ýmsa þætti í starfsemi
sinni með tilliti til nýrra viðhorfa
gagnvart sorplosun og umhverfi í
víðu samhengi. Stórfyrirtæki eru
jafnvel farin að móta sérstaka um-
hverfisstefnu sem gengur lengra í
verndun umhverfis en lög og reglu-
gerðir segja til um.
Hagkaup er eitt þessara fyrir-
tækja og að undanförnu hefur sér-
stök umhverfisstefna verið mótuð
innan fyrirtækisins. Fyrirtækið rek-
ur tíu verslanir og hjá því vinna
samtals um 1.000 starfsmenn. Sam-
kvæmt upplýsingum þess koma 180
þúsund viðskiptavinir í verslanirnar
í hverri viku.
Uppgræðsla á Hólasandi
Óskar Magnússon, forstjóri Hag-
kaups segir að umhverfisstefna fyr-
irtækisins sé í raun tvíþætt. „Annars
vegar ákváðum við að ráðast í stórt
umhverfisverkefni úti á landi og hins
vegar að haga okkar störfum þannig
að í þeim væri sem mest tillit tekið
til umhverfisins. Umhverfisverkefn-
ið hófst árið 1993 og fólst í að taka
sand „í fóstur" eða kosta upp-
græðslu á stórum hluta Hólasands
í Þingeyjarsýslu. Hagkaup hefur
varið um átta milljónum króna til
verkefnisins sem hefur nú þegar
skilað sýnilegum árangri."
Óskar segir að starfsmenn Hag-
kaups hafi sýnt uppgræðslunni á
Hólasandi mikinn áhuga og í fram-
haldi af því hafi kviknað sú hug-
mynd að stefna markvisst að því að
haga allri starfsemi þannig að sem
mest tillit yrði tekið til umhverfis-
ins. í því skyni hefur flokkun á sorpi
smám saman verið aukin hjá fyrir-
tækinu. „Hluti hennar kemur til af
sjálfu sér vegna bættra sorpskila
almennt en við ákváðum að flokka
meira en almennt er gert ráð fyrir
að fyrirtæki geri. Það var ákveðið
eftir að lauslega var tekið saman
hve mikið sorp félli mánaðarlega til
hjá fyrirtækinu og þar var um gífur-
legt magn að ræða,“ segir Oskar.
„Við sáum að mörgum hlössum af
alls konar rusli var hent í hveijum
mánuði og okkur fannst sjálfsagt
að athuga hvort ekki væri hægt að
farga þessu af meiri skynsemi en
að steypa þessu öllu saman í einn
haug. Eftir að hafa athugað nýjustu
aðferðir á sviði sorptækni var ákveð-
ið að skipta sorpinu í fernt. Pappír,
pappa, skemmd matvæli og annan
lífrænan úrgang og að lokum annað
rusl.“
Sorpflokkun
á skrifstofunni
Fyrst í stað náði sorpflokkunin
einkum til matvælavinnslu og lager-
halds í stærstu verslunum fyrirtæk-
isins en Óskar segir að smám saman
hafi hún einnig verið tekin upp í
hinum smærri og jafnvel í skrifstof-
unum. „Ákveðið var að draga með
markvissum hætti úr pappírsnotkun
með auknum tölvusamskiptum.
Hvatt var til aukinnar notkunar á
tölvupósti og pappírslausra viðskipta
svo eitthvað sé nefnt en pappírinn
er síðan flokkaður frá öðru sorpi
strax á skrifstofunni og sendur til
endurvinnslu."
Óskar segir að það hafi komið sér
og öðrum starfsmönnum þægilega á
óvart hve vinnan við mótun umhverf-
isstefnu hafi verið skemmtileg, og
þá ekki síður að koma henni í fram-
kvæmd. „Það er skemmtilegt að
pæla í og framfylgja þessu sjálfur í
stað þess. að vera ef til vill þvingað-
ur til þess seinna meir. Sorpflokkun-
in hefur líka vakið upp athyglisverð-
ar vangaveltur innan fyrirtækisins
um frekari sorpflokkun og önnur
verkefni á sviði umhverfísverndar.
Við erum pínulítið stolt af því að
vera í fararbroddi á þessu sviði og
viljum að sjálfsögðu halda þeirri
stöðu.“ segir Óskar.
Nýr ráð-
gjafi hjá
Hagvangi
•GYLFI Dalmann Aðalsteinsson
hefur verið ráðinn ráðgjafi í ráðning-
arþjónustu Hagvangs. Gylfi lauk
stúdentsprófi frá
Menntaskólanum
í Reykjavík árið
1984, B.A. prófí í
stjórnmálafræði frá
Háskóla íslands
árið 1993 og mast-
ersprófí í vinnu-
markaðsfræðum
frá University of
Warwick, Englandi 1995. Árin
1983-1994 starfaði Gylfi hjá Flug-
leiðum hf. Eiginkona Gylfa er
Magnea Davíðsdóttir nemi í Há-
skóla íslands og eiga þau tvö böm.
Ráðinn fram-
kvæmdasijóri
Viðskipta-
netsins
•LÚÐVÍG Árni Sveinsson tók við
starfi framkvæmdastjóra Viðskipta-
netsins hf. 1. októ-
ber sl. Lúðvíg lauk
prófi í rekstrarhag-
fræði frá háskólan-
um í Árósum árið
1990. Hann var
framkvæmdasijóri
handknattleiks-
deildar Vals 1990-
1991, fram-
kvæmdastjóri söluumboðs LÍR hf.
1991-1993 en vann að sjálfstæðum
verkefnum 1993-1994. Hann hefur
starfað sem þjónustufulltrúi hjá Við-
skiptanetinu sl. tvö ár. Lúðví’g er
kvæntur Irinu Skorobogatykh
handknattleiksþjálfara og eiga þau
tvo syni.
mggingaráðgjöf
vá trygginga rmiðlun
Eru fjárfestingar í
Luxemburg besti
kosturinn innan EES?
Nýir og spennandi möguleikar í fjárfestingum á evrópska
efnahagssvæðinu með tilkomu vátryggingamiðlara.
Michael Nessim, þekktur vátryggingamiðlari í London, sem er sérfræðingur
í alþjóðlegum fjárfestingum og með víðtæka reynslu í söfnunartryggingum
heldur fyrirlestur um tryggingar og fjárfestingar fyrir efnameiri fjárfesta, og
um reglulegan sparnað tengdan tryggingum, föstudaginn 10. og .
laugardaginn 11. nóv.
Vinsamlega tilkynnið þátttöku í síma 562 6222
þér að kostnaðarlausu.
Sm^ri Ríkarðsson, lögg. vátryggingamiðlari,
Garðastræti 38,101 Reykjavík.
Torgið
Af braut skuldasöfnunar
MIKIL skuldasöfnun hefur einkennt
fjármál ríkissjóðs, sveitarfélaga og
heimila á síðustu misserum á sama
tíma og fyrirtaekin hafa verið að draga
úr sinni skuldabyrði. Eitthvað virðist
nú vera að rofa til í þessum efnum,
enda virðist þjóðin vera að komast
út á ystu nöf.
I fjárlagafrumvarpi fyrir árið 1996
er gert ráð fyrir því að halli ríkissjóðs
verði um 4 milljarðar sem er um helm-
ingur hallans á þessu ári og honum
verði síðan að fullu eytt árið 1997.
Þessi áform eru gerð að umtalsefni
í haustskýrslu Seðlabankans en þar
segir m.a.: „Mjög mikilvægt er að
haldið verði fast við þessa áætlun
þar sem hún styðst við sterk efna-
hagsleg rök. Varanleg lækkun láns-
fjárþarfar ríkissjóðs mun til lengri
tíma litið stuðla að lækkun raunvaxta
hér á landi. Til viðþótar má nefna
a.m.k. tvennt. í fyrsta lagi getur
áframhaldandi hallarekstur og
skuldasöfnun ríkissjóðs í góðæri jafnt
sem samdrætti ekki staðist til fram-
búðar. -
Auðvelt er að sýna fram á að séu
raunvextir hærri en hagvöxtur, en sú
hefur verið raunin í a.m.k. áratug,
þurfa tekjur ríkissjóðs að frátöldum
vaxtatekjum að vera meiri en útgjöld
að frátöldum vaxtagjöldum ef skuldir
eiga ekki að vaxa án takmarkana í
hlutfalli við landsframleiðslu. Slíkur
vöxtur skulda í hlutfalli við landsfram-
leiðslu hlýtur hins vegar fyrr eða síð-
ar að ieiða til þess að erlendir og
innlendir lánardrottnar ríkissjóðs
glata trausti á honum og lánskjör
versni að sama skapi. í öðru lagi er
nauðsynlegt að skuldasöfnun ríkis-
sjóðs verði stöðvuð og skuldir lækki
í hlutfalli við landsframleiðslu í efna-
hagslegri uppsveiflu til að svigrúmið
til að beita ríkissjóði í sveiflujöfnunar-
skyni í niðursveiflu sé til staðar.“
Sveitarfélögin virðast ætla að ná
skjótari árangri við að stemma stigu
við skuldasöfnun en ríkissjóður. Eins
og skýrt er frá í skýrslunni hafa þau
undanfarin ár verið rekin með veru-
legum halla sem nam tæpum 5 millj-
örðum króna á árinu 1993 en er tal-
inn hafa numið nær 7 milljörðum á
síðastliðnu ári eða sem næst 20%
af tekjum. Þessu hefur fylgt mikil
skuldasöfnun sem m.a. hefur birst í
miklum lántökum sveitarfélaga innan-
lands og erlendis. Jukust skuldir úr
um 2,5% af landsframleiðslu frá árinu
1992 í rúm 5% í árslok 1994. Allt
bendir nú til að sveitarfélögin séu að
taka sig verulega á og að stórlega
muni draga úr hallarekstrinum á
þessu ári. Reyndar virðast 11 stærstu
sveitarfélögin hafa uppi áform um að
snúa hallanum í afgang með sam-
drætti í útgjöldum.
Meiri óvissa virðist ríkja um skulda-
söfnun heimilanna. Þau virðast þó
vera að draga við sig í íbúðarlánum
því tölur um eftirspurn í húsnæðis-
lánakerfinu benda til nokkurs sam-
dráttar. Aftur á móti benda Seðla-
bankamenn á að aðrar lántökur heim-
ila virðast enn fara vaxandi og er þar
átt við ýmiskonar neyslulán.
„Ýmsir mælikvarðar á skuldastöðu
heimilanna, svo sem hlutfall skulda
af eignum og ráðstöfunartekjum,
benda til þess að hún sé að nálgast
efri mörk, en erfitt er að tímasetja
nákvæmlega hvenær þau mörk muni
hafa áhrif á lántökur þeirra," segir
ennfremur. í lok júní námu heildar-
skuldir heimilanna í landinu um 302,4
milljörðum króna og höfðu þær aukist
um 10,7 milljarða frá áramótum.
Fyrirtækin hafa hins vegar haldið
áfram á sömu braut á þessu ári og
árinu 1994 og greitt niður skuldir sín-
ar. Þannig nam samdráttur í lánum
til þeirra 2,1% til loka júnímánaðar,
en var 0,4% árið 1994.
Það er ekki seinna vænna að ríki
og sveitarfélög bregðist við óheilla-
þróun undanfarinna ára og hefji end-
urgreiðslur skulda í stað þess að
auka stöðugt á skuldabyrðina. Til
þess hefur raunar skapast aukið svig-
rúm vegna þeirrar tekjuaukningar
sem leiðir af stækkun álversins. Sjald-
an hafa jafn ákveðnar viðvaranir bor-
ist frá Seðlabankanum í þessu efni,
þ.e. að áframhaldandi vöxtur skulda
í hlutfalli við landsframleiðslu muni
fyrr eða síðar leiða til þess að erlend-
ir og innlendir lánardrottnar ríkissjóðs
glati trausti á honum og lánskjör
versni að sama skapi. Sömuleiðis
virðast heimjlin komin út á ystu nöf
í þessu efni og margt bendir til að
þau verði knúin til að snúa af braut
skuldasöfnunar.
KB