Morgunblaðið - 12.11.1995, Blaðsíða 18

18 B SUNNUDAGUR 12. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Fljúgandi
olíuskip
FJÓRÐA F-15 vélin, tveggja sæta F-15D nálgast hér bómuna. Sjá má vængi bómunnar, en með
þeim flýgur bómustjórinn henni ofan í gatið, sem sést á vinstri vængrótinni.
ÞRIÐJA vélin er hér tengd bómunni. Það er eins sætis F-15C. Takii
bómunnar. Flugmaðurinn horfir stíft á
Flest höfum við séð fjallað um að flugvélar
taki eldsneyti á flugi. Mörgum þykir furðu-
legt að þetta skuli vera hægt. Baldri Sveins-
syni gafst á dögunum tækifæri til að fylgjast
með og mynda slíka eldsneytistöku.
Keflavíkurflugvelli er
ætíð staðsett ein Bo-
eing KC-135 tankflug-
vél sem þjónar F-15
flugvélunum. Að vísu
er skipt um tankvél á tveggja vikna ■
fresti, þannig að margar áhafnir
og'margar flugsveitir frá hinum
ýmsu stöðum í Bandaríkunum
koma hér við sögu. Flestar þessara
sveita eru úr þjóðvarðliðinu eða
úr varaliði flughersins.
Flugvélin, sem var hér 30. októ-
ber, er úr 336. tanksveit frá March
flugstöðinni við Riverside í Suður-
Kaliforníu og tilheyrir varaliði
flughersins. Það þýðir að flestir
meðlimir hennar hafa aðra atvinnu
en hermennsku, eins og í þjóðvarðl-
iðinu. Það er hins vegar undir
stjórn hvers ríkis um sig, en vara-
liðið er undir alríkisstjórn. Svo
merkilega vildi til í þetta skipti að
allir meðlimir áhafnarinnar voru
úr þeim kjarna flugsveitarinnar
sem hefur hermennsku að atvinnu.
Tönkun undirbúin
Þriðjudaginn 30. október 1995
áttu §órar F-15 þotur undir stjórn
85. flugsveitar að fara í æfingaflug
vestan Snæfellsness. Til stóð m.a.
að æfa tönkun á flugi. Kl. 8.50
var settur fundur með áhöfn tan-
kvélarinnar og yfirmanni tank-
deildar 85. sveitarinnar. Farið var
yfir öll helstu atriði sem við koma
fluginu, svo sem fjarskiptarásir,
neyðaráætlun, tíma og varavelli
sem eru í Skotlandi o.s.frv. Gerð
var grein fyrir að F-15 vélarnar
færu á ioft á undan tankvélinni
og að þær reiknuðu með að tanka
um ellefu leytið.
Tankvélin var enn inni í skýli.
Um borð voru komin 120.000 pund
af steinolíu og búið _að yfirfara
vélina fyrir flugtak. Á jörðu var
ausandi rigning.
KI. 10.20 var ekið af stað í rign- '
ingunni og farið sem leið lá að
norðurenda brautar 20. Þar var
þá flutningavél að lenda, og okkur
sagt að aka í flugtaksstöðu á eftir
henni. Flugmennirnir okkar höfðu
veitt því athygli að syðstu 3000
fet brautarinnar hallast mikið nið-
ur á við, þannig að C-141 vélin,
sem þó er stór, hvarf niður fyrir
bunguna, þannig að ekkert sást í
bleytunni nema ljósið efst á stél-
inu. Ekki gott að fara niður brekku
ef hætta þarf við flugtak, en ein-
mitt það kom fyrir hér. Þegar vél-
in okkar hafði runnið um 2000 fet
eftir brautinni kom óvænt tilkynn-
ing frá flugturninum. „MOGAS45,
ABORT TAKE OFF“. Kallmerkið
okkar var MOGAS45 og okkur
sagt að hætta við. Hjá flugmönn-
unum var ekkert fum og fát, en
snör handtök og afl tekið af og
hemlum beitt.
Síðan sagði flugumferðastjórinn
í turninum: „Gjörið svo vel að flýta
ykkur niður brautina og út af við
suður akbraut, það er vél á eftir
Eftir smá stund kom í ljós að F-15
vélararnar höfðu verið i vandræð-
um með að finna svæði sem var
nokkurn vegin hreint af skýjum
og báðu því um að MOGAS45 biði
þar til kallað væri á okkur ef við
værum enn á jörðunni. Þar sem
við vorum það fengum við þessi
skilaboð. Þessu fékk ég að fylgjast
með þar sem ég sat í svonefndu
„Jump“ sæti, en það er aukasæti
fyrir aftan og á milli flugmann-
anna.
Nú var ekið rakleitt í flugtaks-
stöðu aftur og farið í loftið kl.
10:36, eða 16 mínútum á eftir
upphaflegri áætlun. Fljótlega var
komið í þétt ský og klifrað í blind-
flugi. Flugleiðsögumaðurinn fylgd-
ist með staðsetningu bæði ókkar
og F-15 vélanna. Besta flughæð
fyrir tönkun er 25 þús. fet, og
ræðst það af flugeiginleikum bæði
KC-135 vélarinnar og F-15 vél-
anna. Þar passa eiginleikar þeirra
best saman.
Þegar komið var í 25 þús. fet
vorum við enn í skýjum. Flogið var
í nokkra hringi meðan beðið var
eftir F-15 vélunum.
Með bómustjóra
Bómustjórinn, Kenneth Horner,
liðþjálfi benti mér á að koma með
sér aftur í. Þar er plássið hans.
Ekki er það stórt. Farið er niður
um hlera í gólfinu aftast í vélinni.1
Þar eru þrír bekkir. Á þeim í miðj-
unni liggur bómustjórinn á magan-
flæðir um á milli vélanna. Hann
hefur einn „stóran“ glugga sem
snýr beint aftur og tvo litla glugga
til hvorrar handar. „Stóri“ glugg-
inn er einnig sá sem ég tek mínar
myndir út um, en ég Iá á dýnunnj
hægra megin við bómustjórann. í
flughernum hafa bómustjórar
gælustarfsheitið „boorner".
Nú kemur fyrsta F-15 vélin upp
að KC-135 vélinni. Við erum enn
í skýjatoppunum. F-15 flugmað-
urinn í fyrstu vélinni er Chris
Knowland kafteinn, sem er yfir-
maður orrustuflugvélanna í 85.
flugsveitinni, en allar flugvélarnar
hér fljúga undir stjórn þeirrar
sveitar, þó þær tilheyri hver um
sig einhverri flugsveit í Bandarík-
unum. Chris flýgur eftir Ijósmerkj-
um aftanundir KC-135 vélinni, sem
gefa honum til kynna hvert hann
á að hreyfa vélina sína. Einnig
hefur hann gert þetta yfir hundrað
sinnum og er því farinn að hafa
staðsetninguna á tilfinningunni.
Bóman er úti en ekki í fullri lengd.
Chris nálgast hægt, en báðar vél-
arnar eru á u.þ.b. 800 km hraða
á klst. Þegar hann er kominn á
réttan stað, slær hann af ferðinni
þangað til hann flýgur á sama
hraða og KC-135 vélin, en rétt
neðan og aftan við hana. Bóman
er um 10 metrar á lengd.
Kén Horner beitir nú stjórntækj-
um bómunnar og „flýgur“ henni
að holunni sem er ofan á vinstri
vængrót F-15 vélarinnar. Þegar
bóman er komin í rétta línu, leng-
ir hann enda hennar þar til hún
•smellur niður á lokið. Tengi í opinu
grípur utan um enda bómunnar
og um leið opnast lokið. Flugmaður
F-15 vélarinnar fylgist vel með í
speglum sínum, sem eru á rúðuk-
arminum fyrir framan og ofan
hann, því honum er ekki vel við
að líta af tankvélinni meðan at-
höfnin fer fram. Vinstri spegillinn
er stilltur þannig að flugmaðurinn
sér rendur á framlengingu bó-
munnar. Rétt fjarlægð þýðir að
græna röndin á að sjást hálf. Gula
og rauða röndin eru hættumerki.
Einnig stillir flugmaðurinn miðju-
spegilinn þannig að hann sjái hvar
bóman situr í opinu.
Ekkert mál?
Allt gerist þetta svo rólega og
ákveðið að það er engu líkara en
þetta sé barnaleikur. Að fljúga 25
tonna, tveggja hreyfla orrustuflug-
vél fast tengdri við 145 tonna, fjög-
urra hreyfla tankvél á 800 km
hraða í 25 þús feta hæð í skýjum
eða skýjatoppum getur ekki verið
mikið mál eða hvað?
ykkur“. Við hlýddum án þess að .
vita hvaðan á okkur stóð veðrið.
um og eru stjorntæki hans beint
neðan við hann. Hann stjórnar
bómunni (tijónunni) sem steinolían
Á ÞESSU augnabliki er bóman 1
gusu eldsneytis sem
FLUGMENNIRNIl