Morgunblaðið - 14.11.1995, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 14. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Minning-
artón-
leikar í Há-
skólabíói
MINNINGARTONLEIK AR um
þá sem fórust í snjóflóðinu á Flat-
eyri 26. október verða haldnir í
Háskólabíói í kvöld, þriðjudags-
kvöld, kl. 21. Margir af þekkt-
ustu Iistamönnum þjóðarinnar
hafa ákveðið í samráði við On-
firðingafélagið að koma fram á
tónleikunum og styrkja á sinn
hátt samfélagið og fólkið á Flat-
eyri. Áætlað er að 120-140 lista-
menn komi fram á tónleikunum.
Eftirtalið listafólk mun koma
fram: Málmblásarasveit Sinfó-
níuhljómsveitar íslands, Félagar
úr Kór Islensku óperunnar,
Karlakór Reykjavíkur, Sigrún
Hjálmtýsdóttir, Anna Guðný
Guðmunsdóttir, Rannveig Fríða
Bragadóttir, Jónas Ingimundar-
son, Marcal Nardau, Guðrún
ÚR Flateyrarkirkju.
Birgisdóttir, Bergþór Pálsson,
Anna Guðný Guðmundsdóttir,
Kór íslensku óperunnar, Ólöf
Kolbrún Harðardóttir, David
Knowles Játvarðsson, Félagar úr
hljómsveit íslensku óperunar,
Þorgeir Andrésson, Sigfús Hall-
dórsson, Friðbjörn G. Jónsson,
Gunnar Kvaran, Gísli Magnússon
og Elín Ósk.
Þakkarbæn flytur sr. Guð-
Góður og yfir-
vegaður söngur
TONLIST
V í ð i s t a ð a k i r k j a
EINSÖNGUR
Inga Backman sópransöngkona og
Ólafur Vignir Albertsson píanóleik-
ari fluttu söngverk eftir Jón Ásgeirs-
son, Mozart og Jórunni Viðar. Sunnu-
dagurinn 12. nóvember,1995.
INGA Backman hefur þegar
aflað sér mikillar reynslu sem
söngkona, haldið tónleika og sung-
ið aðalhlutverk í óperunum Suor
Angelica og í La Bohéme, sem
báðar eru eftir Puccini, auk þess
sópranhlutverk í Messias, eftir
Handel, og Árstíðunum, eftir Ha-
ydn. Að þessu sinni var söngskráin
nokkuð óvenjuleg, hófst á fjórum
lögum eftir undirritaðan, þá komu
sjö söngverk eftir Mozart og niður-
lagið voru sex sönglög eftir Jór-
unni Viðar.
Um lög undirritaðs er það að
segja, að þrjú þeirra eru samin
1947 og teljast fyrsta tilraun höf-
undar til sönglagagerðar. Lögin
voru ágætlega sungin, sérstaklega
Barnagælan frá Nýja Islandi, við
þulu Halldórs Laxness, og Þrjár
stökur, við lausavísur eftir Örn
Arnar.
Lögin eftir Mozart voru Abend-
emfindung, Das Veilchen, eitt
frægasta sönglag Mozarts, Un
moto di gioja skemmtilegt gleðilag
við texta eftir Lorenzo da Ponte,
þann er samdi textann við Brúð-
kaupið, Don Giovanni og Cosi fan
tutte, þijár af frægustu óperum
Mozarts. Lagið er upphaflega sam-
ið sem innskot í Brúðkaupið og
með undirleik hljómsveitar. Fjórða
viðfangsefnið eftir Mozart var Rid-
ente la calma, canzonetta eftir
Myslivecek, sem Mozart endurrit-
aði. Der Zauberer er frá svipuðum
tíma og Fjólan, skemmtilegt og
leikrænt sönglag, sem, ásamt Fjól-
unni og Un moto di gioja, var
mjög vel sungið. Fyrsta lagið, sem
Inga söng eftir Mozart og það síð-
asta, Als Luise die Briefe ihres
ungetreuen Liebhaber verbrannte,
eru lög í sorglegri kantinum og
söng Inga þau af innileik, án þess
að ofgera i túlkun.
Laudate Dominum, sem er Dav-
íðssálmur nr. 117, er fallegt söng-
verk og þó margt væri vel gert
voru „melisma“-línurnar á köflum
ekki nógu skýrt afmarkaðar. Síð-
asti hluti tónleikanna var helgaður
Jórunni Viðar og hófst á því fræga
lagi, Vort líf, vort líf, Jón Pálsson,
við kvæði eftir Stein Steinar. Önn-
ur lög voru Mamma ætlar að sofna,
Vorljóð á Yli, Varpaljóð á Hörpu,
Vökuró og Við Kínafljót, allt falleg
og fínlega ofin tónverk, sérstak-
lega lögin við ljóð Jakobínu Sig-
urðardóttur, Vorljóðið, Varpaljóðið
og Vökuró, sem Inga söng afburða
vel. Mamma ætlar að sofna við
kvæði Davíðs er fallegt og var það
sungið af innileik en síðasta lagið,
Við Kínafljót, við gamansaman
texta Þorgeirs Sveinbjarnarsonar,
var leikandi og skemmtilega sung-
ið. Inga Backman er góð söngkona
er flytur viðfangsefni af yfirvegun
og naut hún góðs samleiks Ólafs
Vignis Albertssonar píanóleikara.
Jón Ásgeirsson.
Nýjar bækur
• LEIKRITIÐ Heimur Guðríðar-
Síðasta heimsókn Guðríðar Sím-
onardóttur íkirkju Hallgríms eft-
ir Steinunni Jó-
hannesdóttur er
komið út á bók.
Leikritið var
frumsýnt i Hall-
grímskirkju í
Reykjavík á
Kirkjulistahátíð
síðastliðið vor við
góðar undirtektir
gagnrýnenda og
áhorfenda.
Leikritið segir frá einstæðri ævi
og örlögum Guðríðar Símonardótt-
Steinunn
Jóhannesdóttir
ur. Það rekur píslarsögu hennar frá
því henni er rænt í Tyrkjaráninu
1627 og bregður upp myndum úr
lífi hennar með skáldinu Hallgrími
Péturssyni, ástum þeirra og hörm-
um.
í tengslum við það að sýningar
eru teknar upp að nýju á litlu sviði
í nýuppgerðum Safnaðarsal Hall-
grímskirkju var ákveðið að gefa
leikritið út á bók. Leikrítið verður
tilsöiu íanddyri kirkjunnar, Kirkju-
húsinu, Bókabúð Máls ogmenning-
ar, Bókaverslun Eymundsson, Bók-
sölu stúdenta og í leikhúsbókasölu
Leikfélags Reykjavíkur ogkostar
bókin 800 kr. Útgefandi erFífan.
mundur Óskar Ólafsson og kynn-
ir verður Kristín Á. Ólafsdóttir.
Sérstakir stuðningsaðilar
þessara minningartónleika auk
listafólksins sem fram kemur eru
Háskólabíó, Hótel Saga og Borg-
arprent.
Tónleikarnir eru opnir öllum
þeim sem sýna vilja samhug í
verki. Aðgangseyrir er 1.000
krónur.
Banvæn orð
LEIKLIST
Kaffilcikhúsiö
KENNSLUSTUNDIN
eftir Eugéne Ionesco. íslensk þýðing:
Þorsteinn Þorsteinsson og Gísli Rún-
ar Jónsson. Leikendur: Gísli Rúnar
Jónsson, Guðrún Þ. Stephensen og
Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir. Leik-
stjóri: Bríet Héðinsdóttir. Tækni-
stjóri: Björgvin Gíslason. Ljósahönn-
uður: Sigurður Kaiser. Laugardagur
11. nóvember.
Safnari og
trúbador
ÆVIMINNINGAR Jósafats
Hinrikssonar eru væntanlegar
hjá bókaútgáfunni Skerplp á
næstunni. Bókin nefnist Ótta-
laus. Jósafat Hinriksson rekur
Vélsmiðju J. Hinriksson og hef-
ur komið upp safni sjóminja og
smiðjumuna. Hann er ættaður
frá Norðfirði og segir m.a. frá
því þegar hann starfaði þar hjá
Lúðvík Jósefssyni.
Skerpla gefur einnig út
skáldsögu eftir kunnan banda-
rískan höfund, Gore Vidal.
Skáldsagan nefnist Feginn mun
ég fylgja þér í þýðingu Björg-
vins G. Kemp. Þetta er söguleg
skáldsaga um leit trúbadors
Ríkharðs ljónshjarta að meist-
ara sínum eftir að hann hefur
verið handtekinn á leið heim
úr krossferð. Sagan þykir veita
innsýn í heim miðalda.
ÞESSI einþáttungur Ionescos er
ein af perlum leikbókmenntanna,
Hann er svo listavel saminn að það
er hrein unun að sjá hann fluttan.
Ekki síst þegar flutningurinn er með
þeim ágætum sem þessi uppfærsla
í Kaffileikhúsinu er. Kennslustund-
inni mætti lýsa sem gráthlægilegum
skopleik með hrollvekjandi ívafi (Io-
nesco kallaði hann „harmrænan
farsa“) en það sem hefur þennan
leikþátt reyndar yfir slíkar skilgrein-
ingar er textinn sem er svo skemmti-
lega margræður og hefur endalausar
skirskotanir og merkingarmögu-
leika. Að miklu leyti er þetta texti
um tungumálið, um vensl orða og
hluta, um merkingu orða og mátt -
sem getur reynst banvænn ef ekki
er varlega farið. En þetta er líka
verk um ofbeldi og firringu, um flók-
in samskipti fólks og fleira og fleira.
Og einna merkilegast er að þótt
verkið sé 45 ára gamalt er það síður
en svo fyrnt á nokkurn hátt - hefði
allt eins getað verið skrifað í gær.
Ef orðin eru svona þýðingarmikil
og hættuleg í þessu litla leikverki
hlýtur árangur uppfærslunnar að
hvíla að miklu leyti á íslenskri þýð-
ingu verksins. Þýðing þeirra Þor-
steins Þorsteinssonar og Gísla Rún-
ars Jónssonar lét afar vel í eyrum
og virðist hafa verið nostrað vel og
vandlega við textann. Þeir hafa þýtt
leikþáttinn allan, en áður hefur hann
verið sýndur í styttu formi. Ég hefði
ekki viljað missa eina einustu setn-
ingu úr leiknum.
Gísli Rúnar leikur aðalhlutverkið,
prófessorinn sem tekur unga stúlku
í kennslustund til að búa hana undir
„allsheijardoktorsprófið". Gísli Rún-
ar fer hreinlega á kostum í hlutverk-
inu og bregst hvergi bogalistin.
Hann skapar persónu sem er óborg-
anlega hjákátleg um leið og hún er
trúverðug. Prófessorinn er í túlkun
hans einrænn, sérvitringslegur og
barnalegur í bland eins og þeir verða
gjarnan sem lokast inni í fræðum
sínum. Túlkun Gísla Rúnars er mjög
vönduð að öllu leyti og saman mynd-
uðu hreyfingar, svipbrigði og texta-
flutningur hans karakter sem var
eins frábærlega fyndinn og hann
reyndist hættulegur áður en yfir
lauk.
Steinunn Ólína leikur nemandann
og skilaði hún sínu hlutverki einnig
vel. í túlkun hennar var stúlkan
áhugasöm og öll af vilja gerð til að
læra sem mest. En einfeldni hennar
og óttablandin virðing fyrir prófess-
ornum gerði honum kleift að „valta
yfír hana“ eins og honum sýndist.
Steinunn ólína átti skemmtilega
takta í síversnandi tannpínu sinni
og hún kom vaxandi ráðleysi nem-
andans vel til skila.
Guðrún Þ. Stephensen leikur ráðs-
konu prófessorsins, sem er ekki síð-
ur undarlegur karakter en hann, og
er leikur hennar frábærlega „abs-
úrd“. Ráðskonan gamla veit hvers
konar hætta ungu stúlkunni er búin
í kennslustundinni og hún reynir að
vara prófessorinn við að fara nú
ekki út í of varasöm atriði (eins og
t.a.m. málvísindi!). En þegar viðvar-
anir hennar eru að engu hafðar
sættir hún sig strax við orðinn hlut
og „huggar" prófessorinn sinn í
bráðfyndnu atriði þar sem blandað
er saman móður-sonar sambandi og
kynferðislegum vísunum á kostuleg-
an hátt. Slík tvíræðni er reyndar
eitt af leiðarstefjum einþáttungsins.
Bríet Héðinsdóttir leikstjóri hefur
haldið vel utan um uppsetninguna
og á hún og hópur hennar þakkir
skildar fyrir að bjóða upp á svo góða'
skemmtun í Kaffileikhúsinu. Sýning-
in passar vel inn í þetta litla leik-
hús, en þó er ég ekki viss um að
sviðið sé rétt staðsett með tilliti til
sem flestra áhorfenda (um það verða
þeir sem sátu fjærst sviðinu að
dæma). Ég skora á fólk að láta þessa
skemmtilegu sýningu ekki fram hjá
sér fara. Mig dauðlangar að sjá hana
aftur.
Soffía Auður Birgisdóttir.
Aftenposten um Friðrik Þór
KVIKMYNDAGAGNRÝNANDI
Aftenposten, Per Haddal, lofar
mjög nýjustu mynd Friðriks Þórs
Friðrikssonar, Cold Fever (Á
köldum klaka), sem sýnd var á
kvikmyndadögum í Liibeck sem
haldnir voru í 37. sinn fyrstu
helgina í nóvember. Haddal segir
að Friðrik Þór sé alþjóðlega við-
urkenndur og í hávegum hafður
á kvikmyndahátíðum víðsvegar
um heim.
„Andstæðurnar á milli jap-
anska stórborgarbúans og ís-
lensku sveitamannanna eru
ÚR Cold Fever.
• •
Oskrandi
skemmti-
legur
kostulegar í mynd Frðriks Þórs.
En þessi kómiska vegamynd er
ekki bara fyndin, hún hefur mjög
víða skírskotun og er dulræn
með frosið landslagið eins og ís-
hafskirkju í bakgrunninn. Frið-
rik er öskrandi skemmtilegur,
hlýr, ljóðrænn og háðskur. Hann
er kvikmyndagerðarmaður í
fyrsta flokki sem brátt mun skipa
sæti á toppi kvikmyndaheimsins,
á meðal Bille August og Max von
Sydow.“
Haddal segir að íslensk kvik-
myndagerð sé komin á alþjóðlegt
stig. Fyrir fimmtán árum hafi
hún verið stunduð eins og hvert
annað tómstundagaman en nú
skapi hún fordæmi fyrir aðrar
norrænar þjóðir sem eiga sér
langa kvikmyndahefð.