Morgunblaðið - 14.11.1995, Side 1

Ytri og innri feró/ Hjartastaóur Steinunnar Siguróardóttur 3/3 Nýtt LjóólinMskip/ Siguróar Pálssonar/2
Vertu þú siálffur/Keflavíkursaga Lárusar Más Björnssonar /3 Frá Goethe til Gamla Nóa/
Þýðingar Helga Hálfdanarsonar /4 Brotnar vonir/ við lestur Skammarinnar eftir Taslimu Nasrin/ 4

MENNIMG
LISTIRH
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS ÞRIÐJUDAGUR 14. NÓVEMBER 1995
BLAÐ
LAUFEY Lárusdóttir, ekkja eftir Ragnar Stefánsson
í Skaftafelli og Helga K. Einarsdóttir, bókasafns-
fræðingur, sem skráði frásagnir og endurminningar
Ragnars.
Yfir stórfljót
ogjökla
RAGNAR í Skaftafelli, endurminn-
ingar og frásagnir Ragnars Stefáns-
sonar, bónda og þjóðgarðsvarðar,
eru komnar út.
Ragnar var fæddur og uppalinn
í Skaftafelli í Öræfum, einni af-
skekktustu sveit á íslandi. í endur-
minningum sínum iýsir hann lífínu
í þessu einstæða umhverfi og þrot-
lausri baráttu við náttúruöflin.
í fréttatilkynningu segir: „Ragnar
segir frá forfeðrum sínum og for-
mæðrum. Hann lýsir búskaparhátt-
um á uppvaxtarárum sínum og síð-
ar, og þó einkum þeim þáttum sem
sérstakir eru fyrir þetta svæði, svo
sem selveiði á söndum og hættuferð-
um með fólk og farangur yfir stór-
fljót og jökla, sem heita máttu dag-
legt brauð. Einnig segir hann frá
skipsströndum, m.a. „Gullskipinu".
Ragnar segir frá uppvexti sínum hjá
ástríkum foreldrum, ást, hjónabandi
og mikilli sorg, en einnig gleði og
farsæld í íjölskylduiífi."
Skaftafell varð þjóðgarður 1967.
Ragnar segir frá aðdraganda þess,
framkvæmdum og mörgum mönnum
er þar komu við sögu, m.a. dr. Sig-
urði Þórarinssyni og öðrum áhuga-
mönnum um þjóðgarðinn í Skafta-
fellL Fjöldi mynda prýðir bókina.
Útefandi er Hörpuútgáfan. Helga
K. Einarsdóttir, bókasafnsfræðingur,
skráði frásagnir og endurminningar
Ragnars. Bókin er 203 bls. í stóru
broti. Kápumynd: Rafn Hafnfjörð.
Prentvinnsla Oddi hf. Verð 3.480 kr.
Ljóð finnskra
skáldkvenna
ÚT ER komið ljóðasafnið Vargald-
ir, safn ljóða finnskra skáldkvenna
í túlkun Lárusar Más Bjömssonar.
í safninu er að finna ljóð eftir
Eeva-Liisa Manner, Helvi Juvonen,
Mirkka Rekola, Aila Meriluoto, Tua
Forsström, Kristi Simonssuri, Eira
Stenberg, Satu Marttila og Anne
Hanninen. Flestar þessara kvenna
eru meðal þekktustu skálda Finna
á þessari öld.
Vargaldir er þriðja safn fmnskrar
og Finnlands-sænskrar samtíma-
ljóðlistar í túlkun Lárusar Más, en
áður hafa komið út söfnin Voraldir
og Veraldir.
Útgefandi er bókaútgáfan Mið-
garður, en dreifing bókarinnar er í
höndum íslenskrar bókadreifingar.
Vargaldir er um 120 bls. að lengd
og hefur að geyma 90 Ijóð auk ítar-
legrar kynningar á höfundum. Atli
Már Hafsteinsson tók Ijósmyndir á
bókarkápu og sá um útlitshönnun.
Offsetfjölritun sá um prentun. Setn-
ing var íhöndum Sverris Sveinsson-
ar. Bókin er gefin út með styrk frá
Norræna þýðingarsjóðnum. Bókina
verður að fínna í helstu bókaversl-
unum. Útsöluverð hennar er 1.260
kr.
Fundin
hamingja
ogtýnd
GIFTINGIN fór fram í
kirkju. Lítill rósavöndur
lá á hveijum bekk.
Þetta hafði tengdamóð-
ir mín látið gera. Hún
er full af gæsku eins
og Gunnlaugur.
Gunnlaugur hefur
aðeins átt eitt ástar-
samband áður. Stúlkan
hans fór út til náms og
skrifaði honum lengi,
en svo kom upplsagnar-
bréf. Hún hafði fundið
sér annan. Gunnlaugur
bjó alltaf með móður
sinni, sem varð ung
ekkja. Hún hefur sagt
mér frá honum. Hann
var alitaf ljós. Hann var sá sem fór
og sat hjá þeim sem urðu veikir af
skólafélögum hans. Honum gekk
alltaf vel í námi. Hann var ekki leið-
inlegur þó svo hann væri næstum
of góður. Hann átti vini og þeir
gátu alltaf komið heim til hans.
Móður hans líkar vel við mig. Ég
fínn það. Hún talar hlýlega til mín.
Og strýkur stundum vanga minn.
Afar hægt og fallega - án væmni.
En hún gerir það án þess ég eigi von
á því. Hún hefur skyggnigáfu - mér
Þriðja ástin er jönnur skáldsaga
Nínu Bjarkar Arnadóttur, hin er
Móðir, kona, meyja sem Nína Ies
í útvarp þessa dagana. Ástin er
viðfangsefni Nínu Bjarkar. Hún er
fyrst spurð um heitið á sögunni.
„Þriðja ástin í lífi aðalpersón-
unnar verður til þess að hún er
myrt. Út frá þessu morði spinnast
ýmsir vefir.“
- Þú ert bersögul í þessari sögu
einsog hinni?
„Ég skrifa um erótík og ástir
og allar aðrar tilfinningar. Það er
talað meira um það ef maður skrif-
ar um ástríður og kynlíf en aðrar
tilfinningar. Það er rétt að það
hefur verið meira skifað um þetta
efni að undanfömu en áður. Marg-
ir höfundar skrifa um erótík. Erót-
ík er þó ekki endilega kynlíf, hún
er hafin yfir allt en getur leitt til
kynlífs. Munarástúð er erótík sem
finnst ég sjá það í aug-
um hennar. Hún horfði
einu sinni lengi á mig
og sagði:
„Það er gott í kring-
um þig.“ Svo hvíslaði
hún og lokaði tárvotum
augum sínum á meðan:
„Samt er einhver
skuggi."
í brúðkaupinu mínu
var ég í síðum hvítum
brókaðekjól og Gunn-
laugur í smóking.
Kirkjan var yfirfull af
vinum hans og ættingj-
um. Maður Arnheiðar
hálfsystur minnar
leiddi mig inn kirkju-
gólfið. Margir nemenda minna voru
þarna og mæður þeirra sumar. Og
Sigga, vinkona mín. Hún býr ein og
segist alltaf ætla að gera það eftir
eina misheppnaða sambúð. Hún er
blaðamaður.
Ég titraði meðan ég gekk inn
kirkjugólfið - en hætti að titra þeg-
ar Gunnlaugur tók um handlegg
mér. Hann er eins og fjall fullt af
kyrrlátri gleði. Áður, þegar ég gekk
framhjá Sigfúsi sem sat á öðrum
bekk við hlið móður Gunnlaugs,
getur verið eitt augnaráð, stundum
vantar erótík og þá er kynlifið
bara kynlíf. Þannig er það þegar
fólk lifir bara grófu lífi sem ég
trúi ekki að margir geri.“
- Þú skrifar um ástriðuglæp
sem er framinn?
„Við fáum að lesa sögu morð-
ingjans sem hefur lifað mikið basl.
Hann skrifar sögu sína í fangels-
inu.“
- Þú skrifar oft um hina bág-
stöddu, þá sem standa fremst á
brúninni?
„Ég skrifa líka um þá sem eru
auðugir, en finna ekki hamingjuna.
Það getur verið auðnum að kenna
að þeir lokast inni í glerbúri."
- Er ástin alltaf óhamingjusöm?
„Sögupersónan á erfitt með að
finna ástina, ná henni til sín, þriðja
ástin hennar hefur valið sér götu-
ræsislíf."
Nína Björk
Árnadóttir
klipptist ég til - hann starði þannig
á mig - augum fullum af órólegri
bæn eða kröfu. Ég kipptist til. Hann
hafði svo oft sent boð. Um þetta sem
nú mun verða.
í veislunni, sem var haldin í stór-
um salarkynnum, dansaði ég við þá
til skiptis og ég hló og skáiaði og
hlustaði á heillaræður okkur Gunn-
laugi til handa og skoðaði miklar
og veglegar gjafirnar og talaði í
ieiðslu við fólkið og dansaði mest
við þá - Gunnlaug og Sigfús - og
Sigfús hvíslaði alltaf nafn mitt með-
an við dönsuðum. Hann hafði gefið
okkur styttu, stóran fugl, örn, sem
hélt á litlum fugli í klónum, en sá
veitti viðnám - hann hafði látið
gera hana til að gefa okkur og eitt
andartak sá ég ótta í augum Gunn-
laugs þegar hann skoðaði styttuna.
Sigfús hvíslaði nafn mitt meðan við
dönsuðum - hvíslaði: Erna - Erna
- Erna. Og svo hvíslaði hann að mér:
„Nú ætla ég að fara - komdu
klukkan fjögur á fimmtudaginn heim
til mín. Komdu, ég bíð - ég veit ég
er orðinn drukkinn, en komdu, ég
veit þú kemur.“
Og horfði í augu mín og leiddi
mig svo til Gunnlaugs og ég vissi ég
færi til hans. Ég settist hjá Gunn-
laugi og brosti og fann kökk í hjart-
anu. Brosti og fann stein í hjartanu
- dimmustein og í honum röddina
sem sagði: „Ég bíð - ég veit þú kem-
ur.“
Og ég veit ég mun gera það. Nú
er nótt og Gunnlaugur sefur. Eftir
kvöld fullt af blíðu og bænheyrslu
og hvísli í hauströkkri - hvíslandi
ást við skautið - tindinum mínum
og dans inni í blíðu ljósrauðu myrk-
rinu handan tindsins - dansandi
limsins hans - og svo andvarpandi
hvísl hans þegar ég lá ofan á honum
þreytt og vot af ástúð okkar.
Og nú sefur hann. Dimmuklett-
urinn inni í hjarta mínu glottir í
áfergju og ég fer þangað á fímmtu-
daginn klukkan fjögur.
- Samfélagið samþykkir þá
ekki ástina. Ástin er dæmd?
„Ég veit það ekki. Hún er það
í bókum. Saga mannanna tveggja,
öskukarlanna sem finna lík Ernu,
er til dæmis sorgleg og grátbrosleg
í senn.“
- Aukapersónur verða meðal
aðalpersóna þegar upp er staðið?
„Á sinn hátt verða þessir tveir
menn það. Þeir spinna sinn eigin
vef, fylgjast með öllu. Fyrir öðrum
þeirra er Erna heilög. Báðir hafa
þeir lifað leiðinléga æsku. Valdi
er eins konar listamaður, hefur
sál.“
- Em allir glataðir í sögunni?
„Mennirnir tveir fá tilgang og
ná saman. Þeir verða hamingju-
samir vegna allra þessara atburða.
Þetta eru kómískir kallar sem bíða
eftir Godot, það er satt, og gífur-
lega mikil krútt.“