Morgunblaðið - 16.11.1995, Blaðsíða 38

38 FIMMTUDAGUR 16. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREINAR
• •
Oryggisbúnaði
ábótavant
Á UNDANFÖRNUM vikum
hafa orðið óvenju mörg og ajvarleg
umferðarslys hér á landi. Á mán-
aðartímabili hafa 10 einstaklingar
látið lífið og fjölmargir slasast al-
varlega. Þótt heildartala slasaðra
og látinna, það sem af er þessu
ári, sé ekki langt frá meðaltalinu
afcefur fjöldi slysa á skömmum tíma
vakið óhug. í kjölfar hörmulegs
rútuslyss í Hrútafirði þann 22.
október sl. skapaðist mikil um-
ræða í fjölmiðlum um gildi bílbelta
í fólksflutningabílum. Slík um-
ræða sprettur jafnan upp í kjölfar
slysa og er skemmst að minnast
slyss í Bólstaðarhlíðarbrekkunni á
síðasta ári, þar sem fjöldi erlendra
ferðamanna slasaðist, og slyss á
Austfjörðum sl. vetur þar sem
rúta með skólabörn, sem voru að
koma úr skíðaferðalagi, fór útaf.
Nú þarf varla að fara mörgum
orðum um nauðsyn þess að búa
öll sæti í fólksflutningabílum með
bílbeltum. Vonandi verður ekki
setið við orðin tóm í þetta sinn og
verkin látin tala.
í allri umræðunni um bílbeltin
hefur þó alveg gleymst að tala um
aðra öryggisþætti þessara stóru
bíla sem vert er að taka til rækileg-
ar athugunar. Það er alkunn stað-
reynd að allt of margir vöru- og
fólksflutningabílar lenda í umferð-
aróhöppum, með eða án slysa á
fólki, vegna þess að öryggisbúnaði
var áfátt.
Verða örlög umferðar-
öryggisáætlunar þau,
spyr Ragnheiður Dav-
íðsdóttir, að daga uppi
og rykfalla eins og fjöl-
margar aðrar slíkar
áætlanir?
Hjá Vátryggingafélagi íslands
er starfrækt tjónaskoðunarstöð og
þangað koma mörg ökutæki eftir
umferðaróhapp; þar á meðal vöru-
og fólksflutningabílar. Sér-
menntaðir starfsmenn
stöðvarinnar fram-
kvæma skoðun á öku-
tækinu og reyna að
finna út hvað olli
óhappinu. Það er
skemmst frá því að
segja að það heyrir til
undantekninga ef stór
ökutæki uppfylla öll
skilyrði hvað öryggis-
þætti varðar. í ljós
hefur komið að hjól-
barðar eru oftar en
ekki slitnir og að auki
ósamstæðir. Þá hefur
komið í ljós að
bremsuskálar og
bremsuborðar er slitið
eða hemlabúnaði á annan hátt
ábótavant. Við nákvæma skoðun
sérfræðinga tjónaskoðunarstöðv-
arinnar, bifvélavirkja og bíla-
smiða, sést að oft eru festingar
ryðgaðar og illa gengið frá teng-
ingum í dráttarstól og tengivagn.
Það sem vekur þó e.t.v. hvað mesta
athygli er þó sú sorglega stað-
reynd að skömmu áður en þessir
stóru bílar koma inn í tjónaskoðun-
arstöðina - illa farnir eftir umferð-
aróhapp - hafa þeir oft farið at-
hugasemdalítið í gegnum skoðun.
Og ef gerðar hafa verið athuga-
semdir virðist sem enginn aðili
fylgi því eftir að þau atriði séu
lagfærð.
Þess má einnig geta að í kjölfar
þessara tíðu rútuslysa gerðu
starfsmenn tjónaskoðunarstöðvar
VÍS lauslega könnun á hjólbörðum
rútubíla á hjá nokkrum aðilum og
kom í ljós að allt of margir þeirra
voru með ósamstæða hjólbarða
undir bílunum, t.d. sumarhjólbarða
að framan en vetrarhjólbarða að
aftan auk þess sem dæmi voru
um slitna hjólbarða.
Margir velta því einnig fyrir sér
hvort óhóflega mikið álag á bíl-
stjóra vöru- og fólksflutningabíla
kunni -að vera orsök slysa í ein-
hverjum tilfellum. Þeir sem gerst
þekkja til fullyrða að yfir háanna-
tímann á sumrin séu þess mörg
dæmi að ökumenn þeirra aki sólar-
hringum saman án þess að fá full-
nægjandi hvíld.
Um nk. áramót taka gildi svo-
kölluð vökulög sem ætlað er að
stemma stigu við óhóflegum akstri
atvinnubílstjóra með sérstökum
ökurita sem skráir það tímabil sem
sami ökumaður ekur í hvert sinn.
Sá böggull fylgir þó skammrifí að
ökuritinn verður að tengjast sama
búnaði og nú er notaður af yfír-
völdum til þess að fylgjast með
eknum kílómetrum svo hægt sé
að innheimta sk. díselskatt. Það
er því ljóst að búnaðurinn getur
ekki þjónað bæði eftirliti með
hvíldartíma ökumanna og inn-
heimtumönnum ríkissjóðs á sama
tíma og virðist því til litils að sam-
þykkja lög ef ekki er hægt að
hrinda þeim í framkvæmd - hvað
þá framfylgja þeim.
Með hliðsjón af framansögðu
er rétt að ítreka að hér er á engan
hátt verið að leggja mat á ástæður
hinna hörmulegu umferðarslysa
að undanförnu. Þau eiga í raun
ekkert sameiginlegt annað en það
að þar var um að ræða mannlegan
@ SILFURBÚÐIN
Kringlunni 8-12 - Sími 568-9066
-Þar fœrðu gjöfina -
harmleik sem skilur
eftir sig djúp sár hjá
aðstandendum og vin-
um fórnarlambanna.
Þegar við reynum að
skilgreina ástæðu
þeirra og finna leiðir
til úrbóta er nauðsyn-
legt að skoða alla
þætti í stað þess að
finna einn einstakan
sökudólg. Bílbelti í
rútur eru nauðsynleg
og geta komið í veg
fyrir mikinn skaða ef
eitthvað útaf ber. En
við verðum líka að
skoða hvað hægt er
að gera til þess að
fyrirbyggja að nokkurn tímann
reyni á bílbeltin í rútum sem og
öðrum ökutækjum. Við megum
ekki gleyma mikilvægum öryggis-
þáttum í umræðunni um bílbeltin
- þótt góð séu. Sérfræðingar VÍS
hafa t.d. bent á að ABS hemla-
kerfí og spólvörn auki til muna
öryggi við akstur þessara stóru
bíla - einkanlega á veturna og
þá er einnig nauðsynlegt að tengi-
vagnar séu búnir slíku hemlakerfi
en á því virðist nokkur misbrestur.
Eftir hið umtalaða slys skipaði
dómsmálaráðherra sérstaka rann-
sóknarnefnd þriggja manna til
þess að skoða orsakir þess. Vissu-
lega þarft framtak - en hefði
ekki verið nær að endurvekja
Rannsóknarnefnd umferðarslysa
sem eitt sinn starfaði og dóms-
málaráðherra hefur heimild til að
skipa skv. 114. gr. umferðarlaga?
Undirrituð hefur áður bent á nauð-
syn þess að slík nefnd sé að starf-
rækt og af reynslunni að undan-
förnu má sjá að hún yrði fráleitt
verkefnalaus. Þegar þetta er ritað
hefur umferðin tekið 23 mannslíf
hér á landi og fjölmargir liggja
óvígir í valnum. Oft er þörf - en
nú er nauðsyn að endurvekja þessa
nefnd þannig að hún geti farið
ofan í saumana á þessum tíðu slys-
um og fundið hugsanlegar ástæð-
ur. Sem dæmi um verkefni fyrir
slíka nefnd er t.d. rannsókn á or-
sökum tíðra slysa þar sem fólks-
flutningabílar og aðrir stórir bílar
eiga í hlut þannig að lærdóm megi
af draga.
Ef við viljum í raun fækka slys-
um í umferðinni þarf að tjalda til
meira en einnar nætur. Engin ein
töfralausn virkar í þeirri baráttu.
En er ekki kominn tími til að efnd-
ir komi í stað orða og fallegu tillög-
urnar, sem allir eru sammála um,
verði að veruleika? Forgangslist-
inn í þeim efnum er langur en ein-
hvers staðar verður að byrja.
Umferðaröryggisáætlun til'
aldamóta er staðreynd - uppfull
af góðum tillögum um aðgerðir til
fækkunar umferðarslysa. Verða
það örlög hennar að daga uppi og
rykfalla eins og fjölmargar aðrar
slíkar áætlanir? Eða ætla stjórn-
völd að sýna í verki að þau láti
sér annt um vegfarendur þessa
lands? Stór orð hafa verið sögð
og loforð gefin á hátíðarstundum.
Nú bíðum við eftir efndunum.
Höfundur er forvarnafulltrúi.
Fylgstu meb í
Kaupmannahöfn
Morgunblabib
fæst á Kastrupflugvelli
og Rábhústorginu
I byrjun aðventu, sunnudaginn 3. desember nk., kemur út hinn árlegi
jólablaðauki Jólamatur, gjafir og föndur.Til að hafa blaðaukann sem
glaesilegastan verður hann sérprentaður á þykkan pappír og prentaður
í auknu upplagi, þar sem jólablaðaukar fyrri ára hafa selst upp.
í blaðaukanum verða birtar uppskriftir að jólamat, smákökum, tertum, konfekti
og fleira góðgæti sem er ómissandi um jólahátíðina. Þá verður fjallað um jólagjafir,
jólaföndur og jólaskraut. Farið verður í heimsókn til fólks, bæði hér heima og
erlendis, og forvitnast um jólasiði, mat og undirbúninginn fyrir jólin.
Nánari upplýsingar veita Dóra Guðný Sigurðandóttir, Agnes Erlingsdóttir
og Petrína Ólafsdóttir, starfsmenn auglýsingadeildar,
í símum 569 1171 og 569 III! eða með símbréfi 569 1110.
Þeim, sem áhuga hafa á að auglýsa í þessum blaðauka, er bent á
að tekið er við auglýsingapöntunum
til kl. 16.00 þriðjudaginn 2l.nóvember.
- kjarni málsins!
Ragnheiður
Davíðsdóttir