Morgunblaðið - 16.11.1995, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 16. NÓVEMBER 1995 B 7
bein eignaraðild verði heimiluð, hvort
sem um sé að ræða útgerð eða físk-
vinnslu.
Kallar eftir aukinni
fjárfestingu lífeyrissjóða
Því hefur verið fleygt fram að með
því að banna beina eignaraðild er-
lendra fjárfesta í sjávarútvegi sé ver-
ið að mismuna atvinnugreinum. Aðrar
greinar, svo sem iðnaður, hafi fijálsan
aðgang að erlendu áhættufjármagni,
fjármagni sem sjávarútveginn vanti
sárlega, en sé synjað um aðgang að.
Arnar segir þetta ekki vera nægjan-
lega sterk rök fyrir því að hleypa
erlendri íjárfestingu inn í greinina.
„Það má líka spyija, til hvers var
barist. Til hvers var verið að færa
lögsöguna út? Meðal annars til að
koma útlendingum í burtu. Erlendir
aðilar vita að þetta er okkar stóriðja
og þama era möguleikamir. Eg efast
ekkert um það að ef þessum stóra
erlendu fjárf'estum stæði til boða að
fjárfesta í sjávarútvegi með beinum
hætti þá myndu þeir gera það í tölu-
vert ríkum mæli,“ segir Arnar.
Hann segir að íslendingar séu full-
færir um að reka sinn sjávarútveg
sjálfir. Hins vegar þurfí meira hlutafé
inn i mörg þessara fyrirtækja svo þau
geti styrkt sína stöðu. „Þar sé ég fram
á það að í framtíðinni hljóti lífeyris-
sjóðimir að koma sterkari inn í al-
menningshlutafélög sem hluthafar,
og þá ekki aðeins í sjávarútvegi. Það
mun auðvitað efla þessi fyrirtæki,"
segir Arnar.
Tillögur nefndarinnar
ganga ekki nógu langt
Afstaðan virðist hins vegar vera á
annan veg meðal stjómenda ýmissa
fyrirtækja í sjávarútvegi og telja þeir
að ekki sé nægilega langt gengið með
tillögum nefndarinnar.
Ólafur Marteinsson, framkvæmda-
stjóri Þormóðs ramma, segist þannig
telja það fyllilega eðlilegt að Islend-
ingar opni fyrir möguleikann á erlend-
um fjárfestingum í sjávarútvegi, enda
séu íslensk sjávarútvegsfyrirtæki að
fjárfesta í sjávarútvegi annarra landa.
„Við erum óánægðir með að geta
ekki átt meira en 50% hlut í því fyrir-
VIÐSKIPTI
Erlendar fjárfestingar í árslok 1994
Verslun
\ 7%, Þjónusta
'v- 6%, Fiskeldi
- 7%, Annar iðnaður
Heimalönd fjármagnsins
Sviss
I/ Afvinnu-
greinar sem
fjárfest er í
Banda-
ríkin
Stóriðja
Svíþjóð
Danmörk
6%, Noregur
3%, Japan
2%, Bretland
4%, Önnur lönd
tæki sem við fjárfestum í í Mexíkó,
og ég tel ekki að við ættum að gera
minni kröfur til okkar sjálfra hér
heima fyrir."
Þá segir Ólafur það alveg ljóst að
sjávarútveginn skorti áhættuijár-
magn og þar geti erlendar fjárfesting-
ar komið að góðu gagni. Hann segist
ekki óttast að erlendir íjárfestar
gleypi greinina, ef opnað yrði fyrir
beina eignaraðild þeirra.
„Ein meginforsendan fyrir arð-
bærri íjárfestingu er að viðkomandi
fyrirtæki séu rekin með hagnaði og
ég hef ekki orðið var við að sjávarút-
vegur hér á landi hafí verið að græða
svo mikið að undanförnu," segir Ólaf-
ur. „Menn hafa lýst áhyggjum yfir
því að einhveijar annarlegar hvatir
kynnu að liggja að baki slíkum fjár-
festingum. Eg held að það ætti ekki
að vera neitt meira áhyggjuefni held-
ur en við þær aðstæður sem við búum
við í dag. Tækifæri erlendra aðila til
áhrifa í greininni eru þegar fjöl-
mörg,“ segir Ólafur.
Sighvatur Bjarnason, fram-
kvæmdastjóri Vinnslustöðvarinnar,
segist hlynntur því að opnað sé fyrir
beinar fjárfestingar erlendra aðila í
hluta sjávarútvegsins. Þá sér í lagi í
frekari úrvinnslu sjávarafurða að iok-
inni framvinnslu. Með þeim hætti
væri hægt að færa vinnsluna frá
markaðslöndunum og hingað heim.
„Hins vegar ef menn era að hugsa
um að hleypa erlendum íjárfestum í
þann hluta sjávarútvegsins þar sem
þeir gætu náð einhveijum tökum á
kvótanum, þá held ég að það sé mjög
hættuleg þróun," segir Sighvatur.
„Menn ættu að flýta sér hægt í þess-
um efnum. í sjálfu sér held ég að ef
settar eru skikkanlegar vinnureglur,
þá ætti að vera hægt að hleypa út-
lendingum inn í vinnsluna. Málið
snýst náttúrlega um að halda vörð
um blessaðan kvótann.
En ef við ætlum hins vegar að
byggja upp einhveija veralega úr-
vinnslu á sjávarafurðum í þessu landi,
þá verðum við að fá einhveija útlend-
inga með okkur í það verk,“ segir
Sighvatur.
Erfitt að skilja á
milli iðngreina
Brynjólfur Bjarnason, fram-
kvæmdastjóri Granda hf., segir að
með réttu ætti að flokka fiskvinnsluna
til iðnaðar en ekki sjávarútvegs. Ekki
sé rétt að greina á milli vinnslunnar
og annars matvælaiðnaðar, líkt og
nú sé gert. Að sama skapi eigi að
heimila beina eignaraðild erlendra
aðila í vinnslunni, með sama hætti
og gert er hvað varðar aðrar iðngrein-
ar.
„Ég tel að almennt sé erfitt að
aðskilja fjárfestingar útlendinga í iðn-
aði, og þar með töldum matvælaiðn-
aði sem fiskiðnaðurinn er,“ segir
Brynjólfur. „Hins vegar ríkir um það
alger sátt meðal þjóðarinnar, að halda
veiðunum aðskildum. Þar verði ís-
lenskir ríkisborgarar að eiga réttinn
til veiða í íslenskri lögsögu."
Brynjólfur segir að þetta muni
vissulega valda nokkram vanda, hvað
varðar þau fyrirtæki sem standa
bæði í útgerð og vinnslu. Hann segist
ekki hafa neinar ákveðnar lausnir
fram að færa hvað það varðar, en á
þeim málum þurfi hins vegar að taka.
„Ég tel að hvað þetta varðar, gangi
hugmyndir nefndar viðskiptaráðherra
of skammt. Að mínu mati á alveg
undantekningariaust að heimila Qár-
festingar erlendra aðila í vinnslunni.“
Fjandsamlegt fjárfestingar-
umhverfi dregur úr áhuga
Það kemur kannski ekki svo mjög
á óvart að Samtök iðnaðarins skuli
vera andvíg hvers konar takmörkun-
um á fjárfestingum erlendra aðila hér
á landi. Löngum hefur því verið hald-
ið fram að iðnaðurinn hafi þurft að
gjalda fyrir það að hagstjómartilraun-
ir stjómvalda hveiju sinni hafi miðast
við þarfír sjávarútvegsins.
Það sama hefur verið sagt um tak-
markanir á erlendum fjárfestingum.
Þeir sem vilja gefa fjárfestinguna
fijálsa, hafa gjaman bent á að með
því að fá erlent áhættuíjármagn inn
í sjávarútveginn, sé jafnframt verið
að kynna landið sem vænlegan íjár-
festingarkost. Reynsla erlendra aðila
af fjárfestingum í sjávarútvegi kunni
að leiða til frekari fjárfestinga í öðrum
greinum.
Sveinn S. Hannesson, fram-
kvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins,
segir það lengi hafa verið stefnu sam-
takanna að það bæri að rýmka öll
skilyrði fyrir fjárfestingum erlendra
aðila hér á landi sem mest. Þessar
fjárfestingar hafí verið óveralegar á
undanförnum áram en þess í stað
hafí íslensk fyrirtæki skuldsett sig
erlendis.
Að hluta til megi rekja lítinn áhuga
erlendra aðila fyrir fjárfestingum hér
á landi til þess hve íjandsamlegt
umhverfíð hefur verið til slíkra fjár-
festinga. „Þetta er okkur bara fjötur
um fót að hafa þessar reglur eins og
þær era,“ segir Sveinn. „Ég held að
allar svona takmarkanir skemmi fyrir
öðram greinum. Það gengur ekki upp
að vera að sækjast eftir erlendum
ijárfestum en ætla fyrst að taka úr
einhveija bita sem eru of góðir fyrir
þá.“
Aðspurður segist Sveinn ekki sjá
ástæðu til að óttast svo mjög afleið-
ingar erlendra fjárfestinga í sjávarút-
vegi. „Ég óttast miklu frekar þessa
miklu skuldsetningu sjávarútvegsins.
Ég tel það vera mun hættulegri þróun
fyrir okkur. Það era engar takmark-
anir á því hversu mikil erlend lán
greinin má taka né heldur hvert af-
urðimar era seldar og til hversu langs
tíma sölusamningar ná,“ segir Sveinn.
Það virðist því liggja fyrir að ýms-
ir aðilar séu tilbúnir að ganga tals-
vert lengra en útlit er fyrir að stjórn-
völd muni gera. Það verður því fróð-
legt að sjá hvað framtíðin ber í skauti
sér, enda ljóst að nefnd viðskiptaráð-
herra hefur ekki lokið störfum sínum
með þeim tillögum sem hún hefur
nú sent frá sér. Enn er eftir það
verkefni hennar að skoða þær reglur
sem gilda um erlendar fjárfestngar
hér á landi, í ljósi þeirra reglna sem
viðhafðar eru í nágrannalöndum okk-
ar.
BMW'96
frábærir aksturseiginleikar
og einstök útlitsfegurð
BMW er rómaður um heim allan fyrir stefnu-
markandi hönnun, frábæra aksturseiginleika
og einstaka útlitsfegurð.
E Strax við fyrstu sýn er augljóst að bílar frá
3
% BMW bua yfir serstökum stíl sem öðrum
s»
bílum er ekki gefinn. Þegar sest er í bílstjóra-
„ sætið og augunum rennt yfir glæsilegt
(D
£E
<
mælaborðið verður sú tilfinning ennþá
sterkari að BMW er enginn venjulegur bíll.
Svo er sett í gang og rennt af stað og þá
staðfestist að hér er eitthvað einstakt á
ferðinni.
Fyrir þá sem eiga BMW er sérhver bílferð
tilhlökkunarefni.
B&L er ánægja að gefa þér kost á að
kynnast BMW og bjóða þér í reynsluakstur.
ÁRMÚLA 13 • SÍMI: 568 1200 & 553 1236