Morgunblaðið - 17.11.1995, Blaðsíða 4
4 FÖSTUDAGUR 17. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ.
FRÉTTIR
Fleiri gætu
komið
að Lands-
virkjun
INGIBJÖRG Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri sagði á borgar-
stjórnarfundi í gær, að hún teldi
það ekki vera lögmál að einungis
ríki og sveitarfélög ættu hlut í
Landsvirkjun.
„Því skyldu ekki fleiri geta kom-
ið þar að. Það eru ýmsir aðilar,
sem þar geta komið til álita, sem
gætu verið tilbúnir til þess að eign-
ast hlut í þessu fyrirtæki," sagði
Ingibjörg og bætti við að sér fynd-
ist óþarfi að einskorða hugsun sína
um framtíð fyrirtækisins við lögin
eins og þau væru í dag.
Borgin leysi til sín
Sogsvirkjanir
Við sömu umræðu í borgar-
stjórninni sagði Alfreð Þorsteins-
son, borgarfulltrúi R-listans og
fulltrúi borgarinnar í stjórn Lands-
virkjunar, að þeirri spurningu
hefði verið varpað fram hvort
Reykjavíkurborg ætti ekki að
leysa stofnframlag sitt í Lands-
virkjun til sín ef hún færi út úr
fyrirtækinu. Þar sagðist hann eiga
við Sogsvirkjanirnar og velti því
upp að Reykjavíkurborg gæti þá
framleitt orku fyrir sig og sinn
markað með þeim virkjunum
ásamt fyrirhuguðu raforkuveri á
Nesjavöllum.
Akureyrin á heimleið með metafla íslensks fiskiskips
Morgunblaðið/Jón Páll Ásgeirsson
AKUREYRIN EA að veiðum í Smugunni.
Aflaverðmætið 120 millj-
ónir króna eftir 67 dagatúr
AKUREYRIN, frystitogari Sam-
heija, er nú á leiðinni heim úr Smug-
tmni með mesta og verðmætasta
þorskafla nokkurs íslenzks fiskiskips
fyrr og síðar. Verðmæti aflans er
um 120 milljónir króna, en alls er
Akureyrin með 426 tonn af flökum,
sem svarar til um 1.100 tonna upp
úr sjó. Afiaverðmæti Akureyrarinnar
úr Smugunni á þessu ári er því orð-
ið um 205 milljónir króna. Skipstjóri
á Akureyrinni er Árni Bjamason.
Akureyrin verður alls um 67 daga
í þessari veiðiferð og segir Þorsteinn
Vilhelmsson, einn eigenda Samherja,
að hún hafi verið löng og ströng.
Hins vegar hafi það miklu máli skipt,
að þorskurinn hafi verið mun stærri
nú í haust en fyrr
í sumar og í fyrra,
nánast eingöngu
rígaþorskur, sama
og ekkert smátt
og því fáist hærra
verð fyrir flökin.
„Við erum mjög
ánægðir með
þennan árangur
hjá strákunum og
vonandi eru þeir
ánægðir einnig,
en það tekur á að fara svona langa
túra.“
Hásetahlutur í þessum túr er um
1,3 milljónir króna, en rétt að geta
þess að hann dreifíst á að minnsta
kosti 80 daga tímabil að meðtöldum
túrnum og stoppum í höfn.
Undir það síðasta í túrnum núna
var farið að taka verulega undan
veiðinni auk þess mörg rússnesk
skip voru komin á slóðina, sem er
óvenjulegt. Því var ákveðið að halda
heim, þrátt fyrir að enn væri lítils-
háttar pláss í lestum.
Aðeins tvö skip frá Samheija fóru
í Smuguna í sumar. Margrét fór einn
túr og Akureyrin tvo. Samtals fengu
skipin 2.700 tonn af þorski upp úr
sjó að verðmæti um 245 milljónir. í
fyrra fóru fjögur skip frá Samheija
í Smuguna og öfluðu alls 4.300 tonna
upp úr sjó.
Jólasveinar
meðgjafírtil
Hvíta-Rússlands
ALÞJÓÐASTOFNUNIN Friður 2000 ætlar að
senda Boeingþotu flugfélagsins Atlanta með jóla-
gjafir til barna í Hvíta-Rússlandi, sem þjást vegna
afleiðinga Tsjernobýl-slyssins. Nú hefur hafist
jólapakkasöfnun á írlandi og í Bretlandi og Friður
2000 er að hefja söfnun hér á Iandi. Tilvalið er
að gefa vel með farin leikföng í söfnunina, pakka
þeim inn og merkja hvaða aldurshópi þau henta.
Þá er mikill skortur á hlýjum fatnaði, en betra
er að pakka honum ekki inn. Tekið er á móti
pökkum í Austurstræti 17. Þá óskar Friður 2000
eftir sjálfboðaliðum til aðstoðar við undirbúning
flugsins og efnir til fundar á Hótel Borg kl. 14 á
sunnudaginn.
Morgunblaðið/Björn Blöndal
Reglugerð um
ostainnflutning
Leyft að
flytja inn
allar osta-
tegundir
GUÐMUNDUR Bjarnason land-
búnaðarráðherra hefur undirritað
reglugerð um úthlutun á tollkvót-
um vegna innflutnings á smjöri
og ostum. Reglugerðin felur í sér
að heimilt verður að flytja inn all-
ar gerðir af ostum, en eldri reglu-
gerð gerði ráð fyrir að ostar, sem
ekki eru framleiddir hér á landi,
hefðu forgang fram yfir aðra osta
þegar tollkvótum væri úthlutað.
Reglugerðin tekur til innflutn-
ings fram til 1. júií 1996. Úthlutað
verður á lægri gjöldum 32.000
kílóa smjörkvóta til innflutnings,
33.000 kílóa kvóta af ostum til
almennra nota og 24.000 kílóa
kvóta af ostum til iðnaðar- og
matvælagerðar.
Átta tonnum skilað
Fyrr á þessu ári var úthlutað
kvóta til innflutnings á 19.000
kílóum af ostum. Innflutningsaðil-
arnir skiluðu hins vegar inn til
landbúnaðarráðuneytisins 8.000
kílóa kvóta og þeim kvóta er end-
urúthlutað nú. Samkvæmt GATT-
samningunum hefur ísland skuld-
bundið sig til að flytja inn 68.000
tonn af ostum á lægri gjöldum.
Ólafur Friðriksson, deildar-
stjóri hjá landbúnaðarráðuneyt-
inu, sagðist telja að ástæðan fyr-
ir því að tollkvótum hefði verið
skilað til baka væri sú að um
væri að ræða nýjung sem tíma
tæki að vinna sér markað. Eins
væri líklegt að ákvæði um að ost-
ar sem ekki eru framleiddir hér
á landi hefðu forgang hefði haft
áhrif á ákvarðanir innflutningsað-
ilanna.
Tollkvótarnir verða auglýstir á
næstu dögum og er búist við að
frestur til að skila inn tilboðum
renni út um næstu mánaðamót.
Ólafur sagði að ef eftirspurn eftir
tollkvótum yrði mikil gæti komið
til þess að óskað yrði eftir tilboðum
í tollkvótann líkt og gert var þeg-
ar unnar kjötvörur voru fluttar til
landsins.
*
Olíkar skoðanir á tillögum tveggja lögfræðinga um breytingar á skaðabótalogrmum
SAMBAND íslenskra tryggingafé-
laga ætlar að láta skoða hver yrðu
fjárhagsleg áhrif af því ef frumvarp
til breytinga á skaðabótalögum,
sem Gestur Jónsson hæstaréttar-
lögmaður og Gunnlaugur Claessen
hæstaréttardómari hafa samið fyrir
allsheijarnefnd Alþingis, verður
lögfest. Sigmar Ármannsson, fram-
kvæmdastjóri Sambands íslenskra
tryggingafélaga, telur að ef tillög-
urnar verða lögfestar muni þær
leiða til hærri iðgjalda. Jón Steinar
Gunnlaugsson hæstaréttarlögmað-
ur telur hins vegar ekki sjálfgefíð
að svo verði.
„Við í vátryggingageiranum vor-_
um að fá þessa skýrslu í hendur. í
fljótu bragði sýnist mér að gangi
hugmyndir skýrsluhöfunda eftir
muni bótaréttur þeirra, sem telja
sig hafa orðið í'yrir líkamstjóni,
verða verulega ríkari eft hann er í
dag. í skýrslunni er hins vegar eng-
in tilraun gerð til þess að meta fjár-
hagsleg áhrif þessara tillagna. Það
hlýtur að vera afar mikilvægt fyrir
alísheijarnefnd og aðra sem málið
varðar, að fá í hendur. upplýsingar
um fjárhagsleg áhrif frumvarpsins.
Ekki sist er þetta mikilvægt þegar
Tryggingafélögin telja
að iðgjöld muni hækka
fyrir liggur að bótagreiðslur ís-
lensku tryggingafélaganna eru
miklu hærri en almennt tíðkast í
nágrannalöndum okkar. Að þessu
leyti er skýrslan ófullkomin,“ sagði
Sigmar Ármannsson, fram-
kvæmdastjóri Sambands íslenskra
tryggingafélaga.
Samhengi milli bóta og
iðgjalda
Sigmar sagði augljóst mál að
samhengi væri á milli bótagreiðslna
fyrir líkamstjón og iðgjalda, sem
viðskiptavinir tryggingafélaganna
greiða. „Það er alveg ljóst að ef
þessar tillögur hafa í för með sér
hærri bótagreiðslur vegna líkams-
tjóna þá þarf ekki að hafa um það
mörg orð að þær hafa klárlega
áhrif á iðgjöld í vátryggingum,
einkum og sér í lagi lögboðnum
ökutækjatryggingum.“
Sigmar sagði að setning skaða-
bótalaga, sem tóku gildi árið 1993,
hefði falið í sér ótvíræða framför
frá þeim reglum sem áður giltu.
Það væri mjög miður að ekki skyldi
hafa tekist friður um lagasetning-
una. Hann sagði það sitt mat að
lítið væri farið að reyna á löggjöfina
ennþá og eðlilegra hefði verið að
gefa henni lengri reynslutíma.
„Það var yfírlýst markmið þess-
arar lagasetningar að þeir sem
höfðu orðið fyrir miklum líkams-
áverkum og miklu tjóni fengju
hærri bætur og það hlyti að gerast
á kóstnað þeirra sem höfðu ekki
orðið fyrir neinu raunverulegu tjóni.
Ég fæ ekki betur séð en þau skaða-
bótaiög sem við búum við núna
taki ágætlega á þessum megin-
markmiðum, þótt vissulega megi
finna ákvæði í lögunum sem, að
mínu mati, mættu fara betur,“
sagði Sigmar.
Tjónþolar eiga ekki að greiða
niður iðgjöld
„Ég tel að þetta séu mjög vel
unnar tillögur,“ sagði Jón Steinar
Gunnlaugsson, hæstaréttarlögmað-
ur, en hann hefur opinberlega gagn-
rýnt skaðabótalögin harðlega. „Op-
inber gagnrýni mín á lögin héfur
verið einskorðuð við margföldun-
arstuðul laganna. Ég hef sagt að
hann væri fjarri því að mæla mönn-
um fullar bætur fyrir íjártjón og í
þessum tillögum felst fullkomin
staðfesting á réttmæti þeirrar
ábendingar.“
Jón Steinar sagði ekki sjálfgefíð
að hækkun á margföldunarstuðli
skaðabótalaga þyrfti að leiða til
hærri iðgjalda hjá tryggingafélög-
unum. Það þyrfti að líta á fleira
en þá þætti sem tillögur tvímenn-
inganna lúta að. „Það skiptir einn-
ig verulegu máli að í skaðabóta-
lögunum, sem tóku gildi árið 1993,
er tekin upp ný gerð örorkumats,
þ.e. fjárhagslegt örorkumat. Þetta
hefur enginn gagnrýnt enda.er þar
verið að leitast við að finna betri
mælikvarða á fjárhagstjón fram-
tíðarinnar. Það er þegar orðið ljóst
af störfum örorkunefndar, að fjár-
hagsleg örorka er í fjölda mála
metin miklu lægri heldur en hún
hefði verið metin ef miðað hefði
verið við eldri aðferðir. Þetta skipt-
ir miklu máli og á án efa eftir að
leiða til verulegrar lækkunar á
heildarbótagreiðslum tryggingafé-
laganna."
Jón Steinar sagði ekki eðlilegt
að sá sem yrði fyrir líkamstjóni
tæki þátt í að niðurgreiða iðgjöld
fyrir tryggingafélögin. Markmiðið
hlyti að vera að bæta tjónþolanum
það tjón sem hann yrði fyrir. Síðan
yrðu iðgjöld að taka mið af því.