Morgunblaðið - 17.11.1995, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
FÖSTUDAGUR 17. NÓVEMBER 1995 29
Skáldið
og skræfan
Á MIÐVIKUDAGS-
KVÖLDIÐ kveikti ég á
útvarpinu mínu í þeirri
trú, að eiga góða stund
í vændum með Rögn-
valdi Sigurjónssyni.
Hann var ekki þar, -
og ég heyrði ekki betur
en Halldór Laxness
væri kominn í hans
stað. Sú dýrð stóð ekki
lengi, því þarna reynd-
ist eftirherman Hrafn
Gunnlaugsson vera á
ferðinni. Ég hefði átt
að muna það, eftir sí-
endurteknar tilkynn-
ingar í útvarpinu þann
daginn um að Hrafn
ætlaði að lesa smásögu
eftir sjálfan sig f útvarpið þetta
kvöld. Þarna var hann sem sagt
mættur.
Ég hlustaði á söguna í þann tæpa
klukkutíma sem lesturinn stóð. Mér
datt í hug Butraldi brunnmígur úr
Gerplu, sá sem fer mikinn milli
bæja, þurrdrekkur kýr manna og
eitrar svo brunna þeirra með úr-
gangi sínum. Þennan aðgang að
Ríkisútvarpinu notaði Hrafn til að
koma frá sér heift sinni og bræði í
garð Auðar Laxness, sem hann setur
í hlutverk álappalegrar eiginkonu
sem í afbrýðisemi sinni einangrar
mann sinn frá samneyti við aðra
snillinga. Hún lýgur að honum,
stingur undan bréfum til hans, og
kemur í veg fyrir að
hann komi ritverki sínu
um Pablo Picasso á
framfæri eins og hann
hafði lofað að gera.
Sviðið er að sjálfsögðu
Listahátíð 1986, þegar
sýning á verkum Pic-
assos var haldin á
Kjarvalsstöðum. Sjálfur
er Hrafn í hlutverki
móttökustjórans, -
samviskusama og vel-
viljaða embættis-
mannsins, sem reynir
að ná sambandi við
skáldið, framhjá ill-
fyglinu eiginkonu hans,
- og skáldið vill ólmt
fá að ná saman við
þennan góða mann, það þekkir bílinn
hans á hlaðinu en eiginkonan sinnir
í engu bænum þess og skellir útidyr-
unum í lás. Þegar skáldið að lokum
snýr sér ráðvillt til móttökustjórans
um skýringu á því hvernig fór, gríp-
ur göfugmennið Hrafn til endurtek-
innar hvítrar lygi, til þess að forða
skáldinu frá sannleikanum um flagð-
ið sem það er gift.
Ef ég vissi ekki betur, hefði ég
trúað þessari sögu, eins og saklaust
fólkið sem drakk vatnið úr brunnun-
um hans Butralda. En það vill svo
til, að ég veit betur, og ég veit hvað-
an heift Hrafns er runnin. Úr því
Hrafn kallar á þá sögu, skal ekki
standa á mér að segja hana.
Guðrún
Pétursdóttir
Það vill svo til að ég
veit betur og ég veit
hvaðan heift Hrafns er
runnin, segir Guðrún
Pétursdóttir og bætir
við að úr því Hrafn kalli
á þá sögu standi ekki á
sér að segja hana.
Heift Hrafns Gunnlaugssonar er
sprottin af því að honum var neitað
um réttinn til að kvikmynda bækur
Halldórs Laxness. Hann hafði gert
myndina Lilju og síðar Silfurtúnglið
og hefur löngum gefið í skyn, að
milli hans og Halldórs Laxness hafi
ríkt innileg vinátta og að skáldið
hafi haft á honum miklar mætur.
Sannleikurinn er sá, að eftir Silfur-
tunglið mátti Halldór ekki heyra
Hrafn nefndan á nafn, og síðar lagði
hann blátt bann við því að þessi
maður kæmi nálægt kvikmyndun
sinna ritverka. Hrafn hafði uppi
langvarandi áform um að kvikmynda
Gerplu og hafði fengið ieyfí til þess
meðan hann var ungur og efnilegur,
en eftir að hafa séð aðrar myndir
Hrafns dró Halldór leyfið til baka
og harðneitaði að hleypa honum
nálægt Gerplu.
Þetta veit ég þvi ég var heima-
gangur á Gljúfrasteini. Ef Hrafn
velkist í vafa um hug Halldórs til
sín, get ég sparað honum frekari
vangaveltur. Á Gljúfrasteini var
hlegið að Hrafni Gunnlaugssyni.
Reyndar lagði Halldór aldrei nafn
Hrafns á minnið, heldur vísaði jafn-
an til hans sem talentlausa dugnað-
arforksins.
Hrafn var- ekki inni í hlýjunni,
hann var úti i kuldanum. Og hvað
gerir skræfan þá? Jú, hún bíður
færis. Hún veit að þjóðin mun ekki
líða henni að vega að skáldinu sjálfu,
svo að hún velur eiginkonu þess, sem
færri þekkja. Hún skrifar litla, ljóta
sögu, þar sem engin nöfn eru nefnd
en lýsingin á Halldóri er ótvíræð.
Auði hefði enginn þekkt, en þar sem
persónan heitir „eiginkona skálds-
ins“ - og jafnframt hermt eftir
skáldinu - fer ekki á milli mála við
hvern er átt. Skræfan þorir ekki að
birta söguna opinberlega á meðan
skáldið gæti mögulega svarað fyrir
sig og sína. En þegar ellin hefur
leikið skáldið svo grátt, að það er
varnarlaust, lætur skræfan loks til
skarar skríða. Hún gefur söguna
sína út, Hannes Hólmsteinn lýkur á
lofsorði, en fáir kaupa. Skræfan
hefur sín sambönd og Ríkisútvarpið
stendur henni opið og andvaralaust.
Aulýsingadeildin er látin ákalla þjóð-
ina allan daginn að hlusta á boðskap-
inn, ti! þess að Hrafn megi treysta
því að níðið fari ekki fram hjá nein-
um. Úr útvarpinu sprænir hann svo
yfir þjóðina, Butraldi brunnmígur
hinn nýi.
Höfundur er skólasystir Hrafns
Gunnlaugssonar og heimagangur
á Gljúfrasteini.
GÆÐAFLBARÁGQÐUVERÐI
m

Stórhöfða 17, við Gullinbrú,
sími 567 4844
Hvað er
meyuecnx
ENDURGEISLANDI
EINANGRUN
PP
&CO
Þ. ÞORGRÍMSSON &CO
ÁRMÚLA 29 • PÓSTHÓLF 8360 • 128 REYKJAVÍK
SÍMI553 8640 •' 568 6100

Handsmíðadir
silfur- og gullskartgripir.
Ný h'na -frábœrt verð!
mMMMumm
Börnin og
brennivínið
ÞANN 9. nóvember
síðastliðinn lögðu fjórir
þingmenn fram frum-
varp til laga um að
lækka aldurstakmark
til áfengiskaupa úr
tuttugu árum í átján.
Frumvarpið hefur vak-
ið mikla athygli og
óhætt er að segja að
skoðanir um málið séu
skiptar.
Tvískinnungur
í lögum
í dag geta átján ára
einstaklingar öðlast
ökuréttindi, þeir eru
lögráða, þeir mega
ganga í hjónaband og þeir hafa
kosningarétt. Þeim er hins vegar
ekki treyst fyrir því að kaupa
í dag eru átján ára ein-
staklingar lögráða, þeir
Elsa B.
Valsdóttir
skorar á þingmenn að
sýna það pólitíska hug-
rekki og almennu
skynsemi sem þarf til
að það verði að lögum.
Ógnir forsjár-
hyggjunnar
Það er forsenda þess
að lýðræðislegt samfé-
lag þrífist að einstakl-
ingar sem teljast full-
orðnir samkvæmt lög-
um fái ráðið sínu lífi
sjálfir án sífelldra af-
skipta ríkisvaldsins af
jafnvel þeirra smæstu
athöfnum. Forsjár-
hyggja þeirra, sem
telja að stöðugt verði að hafa vit
fyrir fólki því það geti ekki hugsað
sjálft, er því ekki einungis móðgun
við þá einstaklinga sem verða fyrir
barði hennar heldur hefur hún bein-
línis skaðleg áhrif á þróun samfé-
lagsins með því að draga úr frum-
kvæði og sjálfstæðri hugsun.
rH6gct g<XYlg2í 1 h.iona- Á að sviptaþau sjálfræði?
band og hafa kosninga-
rétt, segir Elsa B. Vals-
dóttir, sem fagnar
frumvarpi um lækkun
aldurstakmarks til
áfenfflskaupa.
áfengi. Heimdallur, félag ungra
sjálfstæðismanna í Reykjavík, hefur
oftsinnis bent á það misræmi sem
felst í þessari skipan mála og hvatt
til leiðréttingu þess. Þessi tvískinn-
ungur í íslenskri löggjöf er ungu
fólki óþolandi og löngu tímabært
að útrýma honum. Stjórn Heimdall-
ar fagnar því þessu frumvarpi og
Af sama meiði er tillaga sem
nefnd, skipuð af borgaryfirvöldum
í Reykjavík, lagði fram fyrir nokkru
þess efnis að sjálfræðisaldurinn
verði hækkaður úr sextán árum í
átján til að leysa það sem kallað
hefur verið „miðbæjarvandinn". Þó
vandi sá sem lítill hluti íslenskra
ungmenna glímir við i formi of-
drykkju og eiturlyfja sé vissulega
hryllilegur er það ekki lausn að
svipta öll ungmenni 16 ára og yngri
sjálfræði til að forða þeim frá vand-
ræðum. Ungt fólk á íslandi í dag
er flest heilbrigt og skynsamt fólk
sem er fyllilega fært um að taka
sínar ákvarðanir sjálft. Leyfum því
að vera þannig áfram.
Höfundur er varaformaður
Hcimdallar, FUS.
Nýskipan í ríkisrekstri
- markviss skref til framfara
Ráðstefna fjármálaráðherra haldin í Þingsal Scandic Hótels Loftleiða
21. nóvember 1995
9.00 Innritun þátttakenda viö Þingsal. Morgunkaffi.
9.30 Ávarp
Davíð Oddsson, forsætisráðherra.
9.40 Nýskipan í ríkisrekstri í ríkjum innan OECD
Derry Ormond, framkvæmdastjóri hjá OECD.
10.25 Stefna ríkisstjórnarinnar; nýskipan í ríkisrekstri
Friðrik Sophusson, fjármálaráðherra.
10.55 Umbætur í ríkisrekstri - leiðir til árangurs
Dr. Guðfinna Bjarnadóttir, framkvæmdastjóri LEAD
Consulting í Bandaríkjunum.
11.30 Umræður og fyrirspurnir.
12.00 Hádegisverður í Víkingasal.
13.00 Menntakerfi við aldarhvörf
Björn Bjarnason, menntamálaráðherra.
13.30 Nýskipan í heilbrigðismálum
Ingibjörg Pálmadóttir, heilbrigðisráðherra.
14.00 Álit-umræður
Margrét Frímannsdóttir, alþingismaður og
form. Alþýðubandalagsins,
Össur Skarphéðinsson, alþingismaður.
14.30 Kaffihlé.
15.00 Reynsla Nýja-Sjálands í kjölfar breytinga í ríkisrekstri
Ruth Richardson, fyrrv. fjármálaráðherra Nýja-Sjálands.
15.45 Umræður og fyrirspurnir
* Friðrik Sophusson, fjármálaráðherra,
Ruth Richardson, fyrrv. fjármálaráðherra Nýja-Sjálands,
dr. Guðfinna Bjarnadóttir, framkvæmdastjóri LEAD
Consulting,
Derry Ormond, framkvæmdastjóri hjá OECD.
Ráðstefnustjóri: Inga Jóna Þórðardóttir, borgarfulltrúi.
Skipuleggjendur ráðstefnunnar áskilja sér rétt til að breyta
dagskrá vegna ófyrirsjáanlegra aðstæðna.
Vinsamlega tilkynnið þátttöku í síma 562 2411 eða
í myndsíma 562 3411 fyrir kl. 12 mánudaginn 20. nóvember.
Upplýsingar um hugmyndastefnu 1995 e að finna á heimasiðu
fjármalaraðuneytisins á Veraldarvef Alnetsins:
http-.lls tjr. is/fjr/fjrOO 1.htm
Ruth Richardson
Inga Jóna Þórðardóttir