Morgunblaðið - 17.11.1995, Blaðsíða 30

30 FÖSTUDAGUR 17. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 17. NÓVEMBER 1995 31
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
AFMÆLI
GRANDA HF.
TÍU ÁR eru ekki langur tími í sögu atvinnufyrirtæk-
is. 'Engu að síður er ástæða til að staldra við
nú, þegar tíu ár eru liðin frá stofnun Granda hf.
Fyrirtækið varð til með sameiningu Bæjarútgerðar
Reykjavíkur og ísbjarnarins hf. Síðar sameinaðist
Hraðfrystistöðin í Reykjavík Granda hf.
Með sameiningu fyrirtækjanna tveggja var á marg-
an hátt brotið blað í atvinnusögu landsmanna. Bæjar-
útgerð Reykjavíkur hafði áratugum saman verið
þungur baggi á borgarsjóði Reykjavíkur, sem lagði
til fyrirtækisins milljarða króna á núgildandi verð-
lagi. ísbjörninn hf., sem verið hafði eitt öflugasta
einkafyrirtækið í sjávarútvegi, hafði ráðist í byggingu
stórs og fullkomins frystihúss. Fyrirtækið hafði hins
vegar ekki yfir nægilegum afla að ráða til að nýta
hið nýja frystihús til hins ýtrasta. Bæjarútgerðin
gerði út mörg skip en fiskvinnsla fyrirtækisins fór
fram í gömlu og úreltu húsnæði. Rökin fyrir samein-
ingu fyrirtækjanna tveggja voru nánast augljós.
Þar við bættist að sjávarútvegsfyrirtæki lands-
manna stóðu á vissum tímamótum. Það var augljós-
lega þörf fyrir að skapa stærri einingar innan atvinnu-
greinarinnar en tregða hjá mönnum að ganga til sam-
einingar. Með samruna Bæjarútgerðar Reykjavíkur
og ísbjarnarins hf. var ísinn brotinn. í kjölfar samein-
ingar þessara tveggja fyrirtækja fylgdi næstu árin á
eftir sameining fjölmargra fyrirtækja í sjávarútvegi
víðs vegar um landið. A þeim áratugi, sem liðinn er
frá því að Grandi hf. varð til, hafa orðið til nokkrar
stórar einingar í sjávarútvegi, að vísu ekki allar með
sameiningu fyrirtækja en sumar. Forráðamenn fyrir-
tækja í sjávarútvegi hafa séð að hægt var að ná
umtalsverðri hagræðingu í rekstri með slíkri samein-
ingu.
Það er ekki einungis í sjávarútvegi, sem fyrirtæki
hafa sameinast á þessum tíu árum. Segja má að þró-
un til sameiningar fyrirtækja í stærri og öflugri ein-
ingar hafi hafizt af krafti með stofnun Granda hf.
en síðan hafa fyrirtæki, t.d. í trygginga- og bankavið-
skiptum, sameinast með góðum árangri. Að sjálf-
sögðu getur slík sameining fyrirtækja í sumum grein-
um atvinnulífsins skapað hættu á yfirburðastöðu ein-
stakra aðila á markaðnum. Það er hins vegar hlut-
verk öflugrar samkeppnislöggjafar að sjá til þess, að
hagur neytenda sé ekki fyrir borð borinn í slíkri þróun.
Rekstur Granda hf. síðustu tíu ár hefur í einu og
öllu verið í samræmi við björtustu vonir manna um
miðjan síðasta áratug. Reynslan af sameiningu fyrir-
tækjanna tveggja og síðar hins þriðja í eitt stórt og
öflugt útgerðar- og fiskvinnslufyrirtæki hefur sýnt,
að með svo stórri einingu er hægt að ná hagkvæmni
í rekstri, sem skilar sér með margvíslegum hætti.
Á þessum tímamótum er því ástæða til að fagna
þeim óumdeilanlega árangri, sem náðst hefur í endur-
skipulagningu íslenzkra sjávarútvegsfyrirtækja, sem
eru nú vel í stakk búin til þess að takast á við ný
verkefni bæði hér heima og erlendis. Sú eldraun, sem
þessi fyrirtæki hafa gengið í gegnum á undanförnum
kreppuárum, hefur eflt þau og styrkt, eins og sjá má
af stórauknum umsvifum þeirra m.a. í öðrum löndum.
Fyrir allmörgum árum var ástæða til að hafa veru-
legar áhyggjur af stöðu íslenzks sjávarútvegs. Þörfin
fyrir endurskipulagningu var augljós en framvindan
í þeim efnum var hæg. Á þessu hefur orðið grundvall-
arbreyting. Þótt þorskveiðar séu enn í lágmarki hafa
fyrirtæki í sjávarútvegi náð sér vel á strik. Fyrirsjáan-
legt er mikið blómaskeið í útgerð og fiskvinnslu, ef
vonir um eflingu þorskstofnsins rætast. Með vaxandi
fiskistofnum á íslandsmiðum á næstu árum og sterk-
um og vel reknum fyrirtækjum í sjávarútvegi verður
grundvöllur lagður að bættum hag þjóðarinnar á
næstu árum.
Hlutverk biskupa er að
styrkja fólkið í trúnni
JOHANNES M. Gijsen var
aðeins 39 ára þegar hann var
vígður biskup í Limburg í
Hollandi, en það er sjald-
gæft með svo unga menn. Nú, 63
ára, hefur hann verið útnefndur
biskup yfir kaþólska söfnuðinum á
íslandi og lítur framtíðina björtum
augum. Segir að söfnuðurinn hafi
tekið sér vel, svo og prestarnir og
nunnumar.
Það hefur ekki
verið auðvelt að ná
tali af biskup Gijsen,
því hvort tveggja er
að hann dvaldist
aðeins stuttan tíma
hér á landi eftir að
hann var útnefndur
og var þá á þeytingi
landshorna á milli
að heimsækja söfn-
uðinn. í annan stað
er hann ekki mikið
fyrir að veita fjöl-
miðlum viðtöi.
Nú er hann á ný
kominn til landsins
frá Austurríki, þar
sem hann var að
ganga frá sínum
málum. Féllst hann
á að ræða við Morg-
unblaðið.
Gijsen var fyrst
spurður hvort páf-
inn skikkaði biskupa
að fara til ákveðinna
staða eða hvort þeir
væru beðnir um það.
„Það er í raun hvort
tveggja,“ svaraði
Gijsen um leið og
hann kveikti sér í
pípu eftir að hafa
leitað samþykkis
viðmælanda síns.
„Hans heilagleiki
gerir það þó þannig
að gild ástæða verð-
ur að vera fyrir
hendi til þess að
svara neitandi,"
heldur hann áfram.
„Ég hafði enga
ástæðu til að neita.
Aftur á móti hafði
ég kannski ástæðu
til að segja já. Ekki
vegna þess að ég þekki landið, held-
ur vegna tengsla minna við það,“
segir hann og lítur upp yfir pípuna,
sem illa gengur að kveikja í.
Fyrsti kaþólski biskupinn á ís-
landi eftir siðaskipti, Martin Meu-
lenberg, var afabróðir Gijsen og
Jóhannes Gunnarsson sem tók við
af honum nam sitt fag í Hollandi.
„Hann dvaldist í fríum hjá afa mín-
um og ömmu. Þeir biskupar sem
síðan tóku við voru einnig hollensk-
ir. Ég þekkti þá vel, þannig að ég
heyrði oft rætt um land og þjóð.“
Kom á óvart
Gijsen kveðst hafa orðið undrandi
þegar Jóhannes Páll páfi bað hann
að taka íslenska söfnuðinn að sér
og spurði á móti hvort hann vissi
um tengsl sín við landið. „Þau hafði
páfi ekki hugmynd um, vissi ein-
ungis að á Islandi væru hollenskir
prestar og nunnur. „Þarna sérðu,"
sagði hans heilagleiki við mig. „Það
er ekki aðeins páfinn sem biður þig
þessa heldur einnig heilagur
andi“,“ segir Gijsen og hlær inni-
lega.
Hann segist ekki hafa verið tví-
stígandi varðandi ákvörðun sína.
Hann hafi verið biskup í Hollandi
í 21 ár, var orðinn langþreyttur og
þurfti á hvíld að halda. Því fór
hann til Austurríkis í tvö ár, þar
sem hann starfaði í klaustri. Eftir
það kveðst hann hafa tilkynnt páfa
að nú væri hann reiðubúinn að tak-
Johannes M. Gijsen, biskup kaþólska safnaðarins á
íslandi, á sér kröftuga andstæðinga í Hollandi sem
telja hann of fastheldinn, en hann á sér einnig eitil-
harða fylgismenn. Hildur Friðriksdóttir komst að
því að íslenski söfnuðurinn hefur tekið honum vel
og biskupinn lítur björtum augum til framtíðar
Morgunblaðið/Þorkell
JOHANNES M. Gijsen, biskup kaþólska safnaðarins á Islandi, þekkti Island af afspurn áður en
hann kom hingað til lands, en hafði einnig lesið Nonna-bækurnar sem drengur.
ast á við verkefni að nýju. „Ég var
ánægður þegar mér stóð til boða
að koma til Islands, því ég tel það
veita meiri hamingju að takast á
við verkefni heldur en að setjast í
helgan stein.“
Ákvörðun tekin snemma
Gijsen fæddist í Suður-Hollandi
og ákvað sem stráklingur að hann
vildi verða prestur. Fyrirmyndin
sem hann leit upp til var biskup
Meulenberg. Hann átti sér einnig
drauma um að ferðast víða um
heim og sá þá ef til __
vill rætast í prests
glíma á þeim tíma. Því hefur eflaust
þótt gott að fá utanaðkomandi
mann inn sem biskup.“
Gijsen hefur verið umdeildur inn-
an kaþólsku kirkjunnar í Hollandi
vegna íhaldssemi sinnar og fast-
heldni við trúarhefð. Hann á sér
harða andstæðinga en einnig
sterka fylgismenn. Hlýlegt yfir-
bragð og glettið brosið gerir það
að verkum að viðmælandi á erfitt
með að ímynda sér hann sem hinn
íhaldssama og harða eða einstreng-
ingslega biskup sem sum hollensk
_________ blöð hafa sagt
Það er ekki aðeins haSegvaerra'hann er
embættinu, þar sem
kaþólskir prestar páfínn SGm bíðlir þig spurður hvort hann
sinna köllun sinni v í í j • sé bókstafstrúar,
víða. þessa heldur einnig svarar hann að
Hann hefur próf- heÍlaPfUF RlldÍ hann trúi á
gráðu í sögu og ______
kirkjusögu og er
doktor í guðfræði frá háskólanum
í Bonn. Þá var hann kennari í fram-
haldsskóla, prestaskóla og æðri
skóla fyrir skjalavörslu, þar sem
hann kenndi guðfræðilega kenn-
ingasögu sem hann segir að sé
áhugamál sitt. Hann hefur skrifað
nokkur rit um kenningarsöguleg
efni. „Ég var að undirbúa mig fyr-
ir prófessorsembætti í Múnster
þegar ég var útnefndur biskup,"
segir hann. „Á sjöunda áratugnum
dvaldist ég meira í Þýskalandi en
Hollandi og stóð því utan þeirra
vandamála sem kirkjan átti við að
mn-
blástur Biblíunnar
og kveðst vona að
það eigi við um alla biskupa. En
þegar hann er spurður hveiju sætti
að hann hafi verið svo umdeildur
færist örlítið bros úm andlitið og
hann útskýrir að kaþólska kirkjan
verði að fylgja stefnu sem ákveðin
hafi verið á síðara vatíkanska
kirkjuþinginu, sem haldið var
1962-65.
„Fólk getur haft mismunandi
skoðanir á þeim málum. Almenn-
ingur er fljótur að setja menn í
ákveðna flokka og telja þá ýmist
bókstafstrúar eða lýðræðislega,"
segir Gijsen og tekur dæmi af bisk-
upi, góðum vini sínum. í byrjun
ferils hans hafi orðið víðtæk verk-
föll í Hollandi, sem hann lýsti stuðn-
ingi við og tók jafnvel þátt í kröfu-
göngu. „Af þessum ástæðum var
hann strax flokkaður sem lýðræðis-
sinni. Það var þó ekki endilega rétt.
Aftur á móti hafði ákveðinn hópur
fólks, sem þekkti mig ekkert, lýst
því yfir áður en ég varð biskup að
ég væri ekki lýðræðislega sinnaður.
Það fylgdi mér
áfram.“
Spornað við
breytingum
Sjö kaþólskir
biskupar voru fyrir
í Holiandi þegar
Gijsen var vígður.
Hann telur að aldur
hinna biskupanna
hafi haft áhrif þar
á því þeir voru flest-
ir komnir yfir sjö-
tugt. Miklar breyt-
ingar höfðu orðið á
hollensku þjóðfé-
lagi með tilheyrandi
fijálsræði að því er
laut að hjónaskiln-
uðum og fóstureyð-
ingum. Varð frelsið
jafnvel meira en í
öðrum löndum að
.mati Gijsen. „Hlut-
verk kaþólsku
kirkjunnar var að
sporna við þessum
breytingum og
reyna að hafa áhrif
á stjórnvöld.
Eflaust þótti betra
að senda unga bisk-
upa til þeirra verka.
Árið áður, eða
1971, hafði biskup
Báhr verið vígður
til Rotterdam-bisk-
upsdæmis. Var
hann einnig 39
ára,“ segir Gijsen. .
Að auki fólst
hlutverk nýju
biskupanna í að
endurvekja presta-
skóla. Tókst svo vel
til að 200 prestar
útskrifuðust frá
skólanum á tuttugu ára tímabili.
Vakti athygli í Hollandi
En nú er hann kominn til ís-
lands, þar sem söfnuðurinn er ein-
ungis 2.500 manns. yöktu fregnir
um flutning hans til Islands mikla
athygli í hollenskum fjölmiðlum.
Þegar haft er á orði að hann hljóti
að vera þekktur í Hollandi úr því
fréttamenn hafi fylgt honum hingað
til lands, hlær hann mikið og segist
ekkert skilja í því. „Þetta hefur alla
tíð verið svona. Ég hef aldrei verið
hrifinn af því að gefa viðtöl vegna
þess að í Hollandi eins og annars
staðar er ekki alltaf farið rétt með
staðreyndir heldur skrifað meira um
það sem er ekki sagt. Fréttamenn
virðast álíta það meira spennandi
að hafa viðtal við þá sem eru tregir
til þess,“ segir hann svo.
Hann segir einnig að blaðamenn
vilji ennþá vera að velta sér upp
úr fortíðinni. Hann hafi hins vegar
lýst því yfir að það sé liðin tíð og
um hana ræði hann ekki. „Ég get
ekki heldur rætt um ástandið eins
og það er nú í Hollandi, því þar
hef ég ekki verið undanfarin tvö ár.
Nýja hlutverkið mitt er hins veg-
ar að styrkja prestana hér á íslandi
og fólkið í söfnuðinum. Ég tel að
hlutverk biskupa sé fyrst og fremst
að styrkja fólk í trúnni og hvetja
það til að rækta kirkju sína. Mér
þykir vænt um kirkju mína og vona
að söfnuðinum þyki það líka.“
Grandi hf., stærsta sjávarútvegs-
fyrirtæki landsins, tíu ára
Morgunblaðið/Árni Sæberg
GRANDI hf. gerir út níu skip og rekur tvö
fiskvinnsluhús á Norðurgarði.
Fætt í skugga
deilna en hef-
ur dafnað vel
Grandi hf. varð til í pólitísku ölduróti 1985
og er nú stærsta sj ávarútvegsfyrirtæki lands-
ins. Guðjón Guðmundsson kynnti sér sögu
fyrirtækisins og ræddi við Brynjólf Bjarnason
sem hefur verið forstjóri þess frá upphafi.
HJÁ GRANDA hf. starfa
430 manns og fyrirtækið
gerir út níu skip og rekur
tvö fiskvinnsluhús. Eigið
fé fyrirtækisins er 1,7 milljarðar kr.
og bókfærðar eignir eru fimm millj-
arðar kr. Grandi hf. hefur eignast
stóran hlut f tveimur erlendum sjáv-
arútvegsfyrirtækjum og á hlut í inn-
lendum fyrirtækjum. Grandi hf. hefur
mestar veiðiheimildir á þessu fiskveið-
iári, eða 16.373 tonn í þorskígildum
sem er 4,41% af heildarkvóta lands-
manna.
Grandi hf. varð til við samruna
tveggja stærstu fyrirtækjanna á
þessu sviði í Reykjavík, Bæjarútgerð-
ar Reykjavíkur, BÚR, og ísbjarnarins
hf. BÚR var fyrsta fyrirtækið í eigu
opinberra aðila í röð margra annarra
sem á eftir komu sem var einkavætt.
Einkavæðingin var gerð í tíð Davíðs
Oddssonar, þáverandi borgarstjóra,
og olli gjörningurinn miklum pólitísk-
um deilum á sínum tíma. BÚR og
ísbjörninn höfðu átt í töluverðum erf-
iðleikum og BÚR raunar verið þungur
baggi á borgarsjóði um margra ára
skeið. í forystugrein í Morgunblaðinu
frá 25. ágúst 1988 segir að frá 1947,
þegar Bæjarútgerðin var stofnuð, og
til 1985 hafi borgarsjóður greitt sam-
tals um 1,2 milljarða kr. á verðlagi
ársins 1985 vegna rekstrar fyrirtæk-
isins og borgarsjóður hafi orðið að
leggja fram peninga öll árin í 38 ára
sögu fyrirtækisins að undanskildum
árunum 1967 og 1968. Ekki síst í
ljósi þessa þótti mörgum tímabært
að Reykjavíkurborg hætti afskiptum
af rekstri útgerðarfyrirtækis.
Sérhæfing og hagræðing
Brynjólfur Bjarnason var ráðinn
forstjóri BÚR árið 1983. „Það höfðu
verið töiuverðar deilur í Bæjarútgerð
Reykjavíkur 1983 vegna breytinga á
skipulagi. Þar höfðu verið tveir for-
stjórar en ákveðið var að hafa aðeins
einn. Staðan var auglýst. Ég sótti um
og fékk stöðuna og hóf störf 1. jan-
úar 1984. Það var ásetningur Davíðs
Oddssonar, þáverandi borgarstjóra,
að breyta fyrirtækinu þannig að fram
færi einkavæðing. 1985 kom svo upp
sá möguleiki að sameinast Isbirnin-
um, stofna hiutafélag og einkavæða,“
segir Brynjólfur.
Hann segir að mjög vel hafi verið
staðið að undirbúningi þessa máls og
allt verið gert fyrir opnum tjöldum.
Skrifað var undir sameininguna 13.
nóvember 1985 og eignaðist Reykja-
víkurborg 78% hlut í fyrirtækinu og
ísbjörninn 22%. „Fjórum dögum síðar
var reksturinn sameinaður. Þessir dag-
ar voru æði strembnir. Við unnum dag
og nótt við að breyta stimpilspjöldum
og hausum á eyðublöðum og öðru
slíku. Verkefni hins nýja fyrirtækis
var líka fólgið í því að taka á ýmsum
þáttum þar sem ná átti fram hagræð-
ingu. Árið 1986 var mjög viðburðar-
ríkt hvað þetta snerti og einnig 1988.
Á þessum tíma erum við að sérhæfa
okkur sem þýddi að við þurftum að
leggja niður ýmsa starfsemi, t.d. salt-
fiskverkunina,“ segir Brynjólfur.
Hann segir að skiptar skoðanir
hafi verið um sameiningu fyrirtækj-
anna í borgarstjórn. Sumir vildu ekki
gera hlutafélag um bæjarútgerð sem
rekin hafði verið af Reykjavíkurborg.
„Það sem var heldur erfiðara var að
í maí 1986 voru sveitarstjórnarkosn-
ingar. Þá voru mikiar skipulagsbreyt-
ingar að ganga í gegn hjá Granda,
við vorum að hætta vinnslu og segja
upp starfsmönnum. Grandi hf. og
kaup Reykjavíkurborgar á Ölfusvatni
voru tvö helstu hitamálin í borgar-
stjórnarkosningunum 1986. Þettavar
því mjög óróasamur tími og ég held
að allt starfsfólk hafi verið afskaplega
fegið þegar þeim kosningum var lok-
ið,“ sagði Brynjólfur. Fyrstu tvö
ár í starfsemi Granda, 1986 og 1987,
var reksturinn í járnum en töluvert
tap varð á honum árið 1988 vegna
gengisfellingar það ár. Síðan hefur
fyrirtækið skilað hagnaði öll árin ef
frá er talið árið 1992.
Sameining Granda og
Hraðfrystistöðvarinnar
Eignir hins nýja fyrirtækis voru í
upphafi sjö togarar, tvö frystihús og
fiskverkunarhús, frystigeymslur og
fleira. Hlutafé var 200 milljónir kr.
og eignir að verðmæti rúmlega 1,3
milljarðar kr. Eigendur fyrirtækisins,
Reykjavíkurborg og ísbjörninn, settu
sér það að markmiði að fyrirtækið
færi af stað með 30-35% eiginfjár-
stöðu. Fyrstu stjórn fyrirtækisins
skipuðu Ragnar Júlíusson sem var
formaður, Jón Ingvarsson varafor-
maður, Þröstur Oiafsson, Þórarinn
Þórarinsson og Vilhjáimur Ingvars-
son. Nú sitja í stjórn Granda Árni
Vilhjálmsson formaður, Ágúst Ein-
arsson, Benedikt Sveinsson, Grétar
Br. Kristjánsson, Gunnar Svavarsson
og Jón Ingvarsson.
í júní 1987 tók Grandi þátt í stofn-
un Faxamarkaðar, sem var fyrsti fisk-
markaðurinn á íslandi ásamt Fisk-
markaðnum í Hafnarfirði og haustið
1988 eignaðist fyrirtækið fyrsta
frystitogara sinn þegar Snorra Stur-
lusyni var breytt í Póllandi.
Við sameiningu fyrirtækjanna lýsti
Reykjavíkurborg því yfir að hún hygð-
ist selja hlutabréf sín í fyrirtækinu.
Aftur spruttu upp pólitískar deilur
þegar gengið var frá sölu á 78% hlut
borgarinnar til ú'ögurra fyrirtækja,
HvalSj Venusar, Sjóvátryggingafé- ^
lags Islands og Hampiðjunnar, árið
1988. Hlutur borgarinnar seldist á
500 miiljónir kr. og nýir eignaraðilar
tóku yfir 1,6 milljarða kr. skuld sem
fyrirtækinu heyrði til. Minnihluti
vinstri manna í borgarstjórn gagn-
rýndi söluna harðlega en Bjarni P.
Magnúson, þáverandi borgarfulltrúi
Alþýðuflokks, var henni meðmæltur.
Haustið 1989 var Faxamjöl hf.
stofnað með sameiningu Lýsis og
mjöls hf., sem var í eigu Lýsis hf.,
og Síldar- og fiskmjölsverksmiðjunn-
ar hf., sem var í eigu Granda. Þriðji
eigandinn var Hraðfrystistöðin í
Reykjavík hf. sem 30. ágúst 1990 var
svo sameinuð Granda. Með samein-
ingu Granda og Hraðfrystistöðvarinn-
ar bættust tvö skip í flota Granda;
Viðey og Engey.
Nýr kafli í sögunni
Við kvótaskerðingar árið 1991
hefst nýr kafli í sögu fyrirtækisins
og það gerist brautryðjandi íslenskra
fyrirtækja í úthafskarfaveiðum,
ásamt útgerðum í Hafnarfirði. „Við
breyttum samsetningu skipaflota
okkar, fjölguðum frystiskipum og
seldum ísfiskskip. Við sóttumst líka
eftir öflugri skipum til að komast út
fyrir 200 sjómílna lögsöguna til veiða.
Við höfðum upplýsingar, m.a. frá
Japönum, um að úthafskarfaveiðar
rússneskra skipa hefðu gengið mjög
vel. Reyndar kom það okkur á óvart
að Rússarnir höfðu veitt allt að 100
þúsund tonnum af úthafskarfa árið
1986. Þetta sagði okkur að þarna
gætu legið ónýtt tækifæri. Einnig var
ákveðið að ná fram meiri hagræðingu
í vinnslunni. Tveimur fiskvinnsluhús-
um, Grandagarði og Norðurgarði, var
slegið saman í eitt hús, Norðurgarð.
Við ákváðum að vélvæðast meira og
stefna að meiri fullvinnslu,“ segir
Brynjólfur.
Þriðji liðurinn í endurskipulagningu
starfsemi Granda með kvótaskerðing-
unni 1991 fólst í því sem Brynjólfur
kallar ijölþættingu, þ.e. að komast í
eignarlegt samband við önnur fyrir-
tæki, jafnt erlend sem innlend. Grandi
var brautryðjandi íslenskra sjávarút-
vegsfyrirtækja á þessu sviði. Árið
1992 eignaðist fyrirtækið rúmlega
20% hlut í fyrirtækinu Friosur í Chile.
Friosur rak þá fjóra togara, tvö línu-
skip, frystihús og litla mjölbræðslu.
„Okkar áhugi lá aðallega í því að
dreifa áhættunni og komast í aðrar
auðlindir. Við höfum lagt fram hlut-
afé í fyrirtækið og einnig vélar og
tæki, þ.á m. togara, Elínu Þorbjarnar-
dóttur, árið 1993,“ segir Brynjólfur.
Fyrir stuttu stofnaði Grandi ásamt
Þormóði ramma á Siglufirði fyrirtæk-
ið Siglo í Mexíkó sem sérhæfir sig í
rækjuveiðum og -vinnslu. Grandi á
22% í fyrirtækinu, Þormóður rammi
27% og mexíkóskir aðilar afganginn.
„Erlendu ijárfestingarnar hafa enn
ekki skilað sér mikið til baka í formi v
peninga. í Chile höfum við fengið
eitthvað til baka með sölu á vélum
og tækjum en annað verður í formi
arðs til Granda þegar hann verður
greiddur út. En við erum bjartsýnir
og ég er á því að stór fyrirtæki verði
að hafa efni á_ því að taka áhættu
af þessu tagi. Ég er sannfærður um
að framtíð íslenskra sjávarútvegsfyr-
irtækja liggi að miklu leyti í ijárfest-
ingum erlendis, sagði Brynjólfur.
1984-1985. Unnið að því að einka-
væða BÚR.
1985, júní. Davíð Oddsson borgar-
stjóri kynnir áform um sameiningu
BÚR og ísbjarnarins hf.
1985,13. nóvember. Eigendur BÚR
og ísbjarnarins skrifa undir samning
um sameiningu fyrirtækjanna. Nýja
fyrirtækið fær nafnið Grandi hf.
1985,18. nóvember. Fyrsti starfs-
dagur Granda.
1986, Grandagarði breytt í sérhæft
karfavinnsluhús. Skreiðar- og salt-
fiskvinnslu hætt.
1987, júní. Grandi tekur þátt í stofn-
un Faxamarkaðar, sem er fyrsti fisk-
markaðurinn á íslandi ásamt Fisk-
markaðnum í Hafnarfirði.
1987, október. Nýtt tölvustýrt gæða-
kerfi tekið í notkun.
1988, september. Grandi eignast sinn
fyrsta frystitogara er Snorra Sturlu-
syni RE 219 var breytt í Stettin í
Póllandi.
1988, 29. ágúst: Reykjavíkurborg
selur eignarhlut sinn í Granda hf.
Kaupendur eru Hvalur hf., Venus hf.,
Sjóvátryggingafélag íslands hf. og
Annáll
Hampiðjan hf. Ný stjórn tekur við 5.
október.
1988. Ásþór seldur til Grindavíkur.
1988. Flæðilínur og hóplaunakerfi
tekin upp í landvinnslu.
1989,1. september. Faxamjöl hf.
stofnað með sameiningu Lýsis og
mjöls hf., sem var í eigu Lýsis hf.,
og Síldar- og fiskmjölsverksmiðjunnar
hf. sem var í eigu Granda hf. Þriðji
eigandinn er Hraðfrystistöðin í
Reykjavík hf. Grandi er stærsti hlut-
hafí nýja félagsins.
1989. Hjörleifur seldur til Skaga-
strandar.
1989, desember. Hlutabréf í Granda
skráð hjá Hlutabréfamarkaðnum hf.,
Hámark.
1990, 30. ágúst. Hluthafafundur
Granda hf. samþykkir sameiningu
Granda og Hraðfrystistöðvarinnar í
Reykjavík lif. Viðey og Engey bætast
í flota Granda við sameininguna.
1990. Framleiðsla hafin á þorski í
Granda
smásölupakkningar fyrir verslanir á
Ítalíu. Framleiðslan er tilbúin til mat-
reiðslu og markar hún tímamót í full-
vinnslu sjávarafurða hjá Granda.
1991. Úthafsveiðar hefjast. Grandi
mætir skerðingu á kvóta með veiðum
á úthafskarfa.
1991. Ásgeir seldur til Noregs.
1992. Samningur gerður við útgerð-
arfyrirtækið Friosur í Chile um marg-
háttaða samvinnu. Grandi kaupir 22%
hlut í fyrirtækinu. Samkomulag tókst
milli aðila i mars en gengið var frá
kaupunum ytra 1. október.
1992. Frystihúsin í Grandagarði og
Norðurgarði sameinuð um sumarið.
1992, 15. desember. Hlutabréf
Granda skráð á Vérðbréfaþingi ís-
lands.
1992. Togarinn Ögri keyptur og skírð-
ur Akurey. Frystiskipið Örfirisey
keypt frá Færeyjum.
1993. Frystiskipið Þerney keypt frá
Noregi.
1993. Framleiðsla hafin á karfaflök-
um í neytendaumbúðir fyrir Evrópu.
1994. Miklar endurbætur gerðar
vegna loðnuvinnslu.
1994. Metaflaár í sögu Granda. Aflinn 1
var 37.148 tonn þrátt fyrir kvóta-
skerðingu. Munar þar mestu um út-
hafsveiðamar.
1994. Grandi kaupir 20,23% hluta-
bréfa í Þormóði ramma hf. Siglufirði.
Kaupverð 108,7 milljónir króna.
1994. Friosur í Chile og Emdepes, sem
er að rtlestum hluta í eigu japansks
fyrirtækis, skiptast í 15% hlutabréfa
hvort í öðru. Eignarhlutur Granda í
Friosur verður 18,7% og 3,33% í
Emdepes.
1995, janúar. Tölvustýrðar karfaflök-
unarvélar teknar í notkun. „
1995. Grandi kaupir 25% hlutabréfa
í Árnesi hf. Þoriákshöfn fyrir 65 millj-
ónir króna og 40% hlutafjár i Bakka-
vör hf. í Kópavogi fyrir 28 millj. króna.
1995. Engey breytt í frystiskip.,
1995. Hlutabréf i rækjuútgerðinni
Pesquera Siglo í Mexíkó keypt í sam-
vinnu við Þormóð ramma hf. Hlutur
Granda er 22%.