Morgunblaðið - 17.11.1995, Blaðsíða 6

6 B FÖSTUDAGUR 17. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
4h
FERÐALOG
Héraðið á austurströnd Kanada á sér langa og merkilega sögu sem íslendingar tengjast.
NOVA SCOTIA
SKÆR húsin í Lunenburg bera vitni hagsýni
íbúa bæjarins fyrr á timum.
Af hjótrú og
húsamálningu
LUNENBURG er lítill, skemmtilegur sjávarbær rétt
utan við Halifax þar sem íbúar eru um þrjú þúsund
talsins. Eins og víðar í Nova Scotia eru húsin máluð í
regnbogans litum; gul, rauð, græn og blá og allt þar
á milli. Eg spurði Randy Brooks frá markaðsskrifstofu
Nova Scotia, um söguna á bak við þessa litagleði. Hún
er sú að fyrr á tímum réð hagsýnin því að íbúar sjávar-
þorpa í Nova Scotia máluðu hús sín í skærum litum.
Bátar eru veiyulega glaðlegir á litinn og í gamla daga
fengu sjómenn bátamálningu á sérlega hagstæðu verði,
þurftu ekki að greiða af henni skatt. Þeir notuðu nátt-
úrulega tækifærið og keyptu heilan helling, nóg til að
mála hús sín líka. “Þetta er auðvitað liðin tíð núna,“
sagði Randy, “en sem betur fer halda íbúarnir þeirri
venju við að nota skæra og glaðlega liti á hús sín.“
Tvær framhllöar
Litagleðin er ekki það eina sem fangar augað þegar
húsin í Lunenburg eru skoðuð. Víða má til dæmis sjá
hús þar sem bakhliðin er nákvæm spegilmynd framhlið-
arinnar. Og skýringin? Jú, líkt og í flestum sjávarþorp-
um lifði alls konar hjátrú og hindurvitni góðu lífi í
Lunenburg. Ein er sú að djöfullinn sjálfur átti það til
að læða sér inn um bakdyrnar hjá fólki. Eina leiðin til
að koma í veg fyrir slika óvænta og óvelkomna heim-
sókn var að hafa hreinlega engar bakdyr. Það ruglaði
nefnilega djöfsa í ríminu að koma að húsum þar sem
báðar hliðar voru eins. Því hvor var þá bakhliðin og
hvar voru bakdymar?
Önnur hjátrúin var sú aðekki mætti fara með lík-
kistur út um dyr á húsum. Á þeim tima sem þessi saga
lifði var algengt að fólk kveddi jarðlífið á heimavelli
og því góð ráð dýr. En íbúar Lunenburg höfðu ráð
undir hveiju rifi og viða má sjá i húsum bæjarins glugga
á jarðhæð sem sker sig frá öðrum gluggum hússins
fyrir það hvað rúðan er stór. Henni var svo hægt að
ldppa úr þegar lóðsa þurfti líkkisturnar út. ■
Morgunblaðið/Hanna Katrín
ÞAÐ er vinsælt hjá ferðamönnum að senda
póstkort út vitanum í Peggy’s Cove, eina
vitanum í Kanada með pósthúsi.
Þetta hérað á austurströnd
Kanada sem hýsir tæplega
eina milljón íbúa, á sér langa
og nokkuð merkilega sögu
þar sem íslendingar drepa niður
penna. Eftir birtingu greinar um
höfuðstaðinn Halifax fyrir tveimur
vikum hringdi í mig Ingvar Hall-
grímsson fískifræðingur, sem þekk-
ir Halifax vel. Erindi hans var að
benda mér á bók; Vornætur á Elgs-
heiðum eftir Jóhann M. Bjamason.
Bókin tilheyrir ritröðinni Sögur að
vestan og fjallar um uppvaxtarár
Jóhanns í fyrstu íslendinganýlend-
unni fyrir vestan; Elgsheiðum í
Nova Scotia eða Nýja Skotlandi
eins og héraðið er kallað upp á ís-
lensku. Þar bjuggu íslenskir land-
nemar um sig á árunum 1875 til
1882. íslenskir ferðalangar nútím-
ans stoppa stutt á Elgsheiðum á
leið sinni um Halifax og nágrenni.
Um það bil þann tíma sem tekur
að komast í gegnum tollinn því þar
er nú flugvöllur staðarins.
Með íslenskt í æðum
í Halifax hitti ég mann með ís-
lenskt ömmublóð í æðum. J. Mars-
hall Burgess heitir maðurinn og af
spjalli við hann mátti ráða að hann
væri stoltur af blöndunni. Honum
varð tíðrætt um alla íslendingana
sem á seinni hluta síðustu aldar
ÞAÐ eru næstum jafn margir bátar og hús í fiskiþorpunum.
fluttu búferlum vestur um haf og
enduðu margir í Nova Scotia í
lengri eða skemmri tíma. Þar eru
nú á bilinu 20 til 30fyölskyldur sem
geta rakið ættir til íslands. Tengsl-
in eru því töluverð og það kom líka
á daginn að margir íbúar Nova
Scotia þekktu til íslands á einn eða
annan hátt, þekktu til einhvers sem
átti rætur að rekja hingað, höfðu
unnið hér á landi eða að minnsta
kosti komið hér við. Tilfinningin
var sú að það væri gott að vera
íslendingur í Nova Scotia.
Ég heyrði að ein skýringin á vin-
sældum íslendinga væri sú að það
væri þeim að þakka að skriflegar
heimildir væru til um líf landnem-
anna í Nova Scotia á síðari hluta
síðustu aldar. íslendingar skáru sig
úr alþjóðlegum hópi landnemanna
því þeir voru flestir læsir og skrif-
andi. Þeir skráðu sögu sína og
þangað leita menn heimilda.
Vitinn í Peggy’s Cove
Innfæddir segja að heimsókn til
Halifax og nágrennis geti ekki tal-
ist fullkomin nema með viðkomu í
Peggy’s Cove. Leiðin liggur í gegn-
um hvert fiskiþorpið á fætur öðru
þar sem vegurinn hlykkjast með-
fram ströndinni. Vegurinn heitir
Lighthouse Route sem má útleggja
sem Vitaveg og dregur hann nafn
sitt af ótal mörgum vitum á leið-
inni. Sá frægasti er vitinn í þorpinu
Peggy’s Cove og er hann sá eini á
landinu öllu þar sem rekið er póst-
hús. Nú er það reyndar aðeins opið
að sumarlagi og þjónar aðallega
ferðamönnum sem senda póstkort
í allar áttir.
Það er um hálftíma akstur frá
Halifax til Peggy’s Cove og segja
þeir sem til þekkja að staðurinn sé
einn vinsælasti áningastaður ferða-
manna í Kanada og jafnframt sá
sem einna mest sé myndaður. í
nágrenninu, eins og víðast annars
staðar í Nova Scotia, er svo að finna
frábæra veitingastaði þar sem
fiskimennirnir í Peggy’s Cove
leggja sitt af mörkum við öflun
hráefnis.
Hanna Katrín Friðriksen
i
LONDON
EFTIRMINNILEGT
ÞAÐ var mjög eftirminni-
legt þegar ég kom fyrst
til London árið 1981,“ segir
Bragi Ólafsson, ljóðskáld.
„Ég steig upp úr „önder-
grándinu" í Earls Court og
fann lyktina; bílamengun,
ihatarlykt og óhollustulykt
sem ég kann ofsalega vel
við og fínnst gott að anda
að mér. Þetta er svona
margblönduð mengun."
Bragi segir London geta
verið uppörvandi í g;óðu
veðri, en á hinn bóginn geti
borgin verið alveg hryllilega
drungaleg og niðurdrepandi.
„Það finnst mér líka mjög
heillandi, ég tala nú ekki um
ef það er þoka og rigning."
Eftir að hafa dvalið oft í
fyondon er svo komið að
Braga líður þar hálfpartinn
eins og heima hjá sér. Eitt
það skemmtilegasta sem
;hann gerir í London er að
fara í Virgin Megastore og
fleita að nýjum videóspólum
með Wind in the Willow
(Þytur í laufí). Hann fer í
oarnadeildina og athugar
Margblönduð mengunarlyktin í uppáhaldi hjá Braga Ólafssyni Ijóðskáldi
*
I Benz með
glæpamönnum
hvort það séu komnir nýir
þættir með Mr. Toat og fé-
lögum og heimsókn í stærstu
bókabúð í heimi, Foyle’s, er
óhjákvæmileg.
Næturlíf í Soho
„Síðast þegar ég fór til
London var ég nýbúinn að
lesa ævisögu þekkts blaða-
manns sem heitir Geoffrey
Bernard. Hann skrifaði lengi
veðhlaupadálka í ensk dag-
blöð og hefur verið alger
fyllibytta í 50 til 60 ár. Ég
fór að leita að honum á bar
sem heitir Choach and Hor-
ses í Sóhó, en fann hann
ekki. Aftur á móti hitti ég
gamlan vin hans sem heitir
Michael, sem sagði mér
margt um Geoffrey. Okkur
varð vel til vina og þegar
það var hringt út af barnum
ákvað ég að fara með honum
og heilum hellingi af fólki í
drykkjuveislu heim til hans.
Michael er örlagaróni og við
gengum langa leið sem átti
að liggja heim til hans, en
svo allt í einu vaknaði hópur-
inn upp við það að Michael
var horfínn. Þetta var eins
og atriði upp úr ævisögu vin-
ar hans. Ég upplifði það
mjög sterkt."
Sama kvöld hafði Bragi
verið í útgáfupartýi í Sóhó
vegna bókar með ljóðaþýð-
ingum. Eftir partýið steig
hann upp í bíl, hvítan Merce-
des Benz, en í honum sátu
tveir svartir menn í ofsalega
fínum ullarfrökkum og flott
til hafðir.
Viss um að dagar mínlr
væru taldlr
„Ég var í einhverju púka-
skapi og bauð mér sjálfum
í aftursætið hjá þeim og tók
að spyija hvað þeir væru að
gera þama. Þeir gáfu ekki
mikið út á það og ég fór að
pumpa þá hvort þeir væru
að selja eiturlyf. Þeir urðu
hvumsa, svöruðu engu og
voru fúlir á svipinn. Eg sá
fram á að verða jarðaður
þarna og stuttu síðar ræstu
þeir bílinn og keyrðu af stað.
Þá var ég viss um að dagar
mínir væru taldir. En þeir
stöðvuðu bílinn á næsta
götuhorni og héldu í humátt
á eftir manni sem var að
hverfa inn á einhvern bar.
Það lá í augum uppi að