Morgunblaðið - 19.11.1995, Blaðsíða 4

4 SUNNUDAGUR 19. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 19/11-25/11.
►VARNARLIÐSMENN á
Keflavíkurflugrelli eru nú
744 færri en fyrir tveimur
árum, sem er nær tvöfalt
meiri fækkun en gert var
ráð fyrir í byrjun síðasta
árs, þegar samkomulag
náðist við Bandaríkja-
stjórn um breytingar á
varnarviðbúnaði í Kefla-
vík.
►SKATTAR af bifreiðum
verða tæpir 18 milljarðar
króna á þessu ári og auk-
ast um tæpan milljarð frá
síðasta ári. Ríkisvaldið
hefur beint skattlagningu
af bílum meira yfir á bif-
reiðanotkunina en bif-
reiðakaupin og jafnframt
aukið skattlagninguna.
►SAMHERJI hf. á Akur-
eyri hefur keypt helming
hlutafjár í þýska útgerðar-
fyrirtækinu Deutsche
Fischfang Union í Cuxhav-
en. Þýska útgerðarfyrir-
tækið er með 7.000 tonna
þorskkvóta í Barentshafi
og 15.000 tonna síldar- og
makrílkvóta í Norðursjó.
► L ANDLÆKNIR hefur
varað við neyslu á Mansj-
úríu-sveppatei og segir
dæmi um alvarlegar sýk-
ingar og dauðsföll erlend-
is, vegna slíkrar te-
drykkju.
►HAGKAUP hefur kært
úrskurð samkeppnisráðs,
um að undanþiggja bók-
sölu frá ákvæðum sam-
keppnislaga, til áfrýjunar-
nefndar samkeppnismála.
Fer fyrirtækið fram á að
ákvörðunin verði felld úr
gildi, eða samkeppnisráði
gert að taka málið fyrir á
ný og Ieita eftir rökum
Hagkaups.
28 milljarðar
króna afskrifaðir
RlKISSJÓÐUR hefur þurft að af-
skrifa samtals 27,7 milljarða króna
á árunum 1990-1994 af opinberum
gjöldum, sem ekki hefur tekist að
innheimta á þessum fimm árum.
Árið 1990 voru rúmir 4,5 milljarðar
afskrifaðir, árið 1991 nam upphæð-
in 2,7 milljörðum, 1992 töpuðust
kröfur upp á tæpa 5 milljarða, árið
1993 var upphæðin nær tvisvar
sinnum hærri, eða rúmir 9 milljarð-
ar og á síðasta ári 6,5 milljarðar.
Þessar tölur miðast við verðlag síð-
asta árs.
10% skattur á fjár-
magnstekjur
SKATTUR á fjármagnstekjur er
talinn skila ríkissjóði 8-900 milljón-
um króna á ári.. Nefnd um fjár-
magnstekjuskatt miðar, samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins, við að
lagður verði 10% skattur á vexti,
leigutekjur, arð, sölu- og gengis-
hagnað. Eina undanþágan, sem
veitt verður frá skattheimtu, er sú,
að lífeyrissjóðir verða undanþegnir
skattinum.
Færri
félagslegar íbúðir
UMSÓKNIR hafa borist til Hús-
næðisstofnunar ríkisins um lán til
byggingar á um 700 félagslegum
íbúðum. Umsóknirnar eru flestar frá
sveitarfélögunum á suðvesturhorni
landsins og félagasamtökum. Láns-
umsóknum hefur fækkað mjög á
síðustu árum, en þær hafa að jafn-
aði verið 15-1600 á ári síðustu árin.
Samdrátturinn er nær allur á lands-
byggðinni.
Líkur á samkomulagi
í Bosníu
BANDARÍSKIR embættismenn voru
á fimmtudag vongóðir um að sam-
komulag mynd nást á næstu dögum
um frið í Bosníu í viðræðunum í
Dayton, Ohio. Ákvað Warren Christ-
opher, utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, að stj'tta Asíuför sína og halda
til Dayton. Stríðsglæpadómstóll Sam-
einuðu þjóðanna í Haag ákærði Rado-
van Karadzic og Ratko Mladic, helstu
leiðtoga Bosníu-Serba, fyrir að hafa
skipulagt ijöldamorð á allt að 6.000
múslimum eftir fall Srebrenica í sum-
ar.
Fjárlagadeila í
Bandaríkjunum
LEIÐTOGAR repúblikana og demó-
krata á Bandaríkjaþingi voru í vik-
unni sammála um að ekkert hnikað-
ist til í fjárlagadeilunni sem valdið
hefur eins konar greiðslustöðvun hjá
alríkisstjórninni. Varaði Newt
Gingrich, leiðtogi repúblikana í full-
trúadeildinni, við því að deilan gæti
staðið í þijá mánuði. Ljóst er af skoð-
anakönnunum að almenningur kennir
repúblíkönum um ástandið.
Lafontaine sigrar
Seharping
OSKAR Lafontaine, forsætisráðherra
Saarlands, vann á* fimmtudag óvænt-
an sigur á Rudolf Scharping í leið-
togakjöri í Jafnaðarmannaflokknum
þýska. Hefur mikil óánægja verið
innan flokksins með forystu Scharp-
ings og sigraði Lafontaine hann með
yfirburðum þrátt fyrir að framboð
hans hefði ekki verið undirhúið.
►FRANSKA þingið lýsti
á miðvikudag yfir stuðn-
ingi við áform stjómar-
innar um viðamestu um-
bætur á franska velferð-
arkerfinu í rúm 30 ár.
Boðaði Alain Juppe, for-
sætisráðherra landsins,
strangar sparnaðarað-
gerðir og nýjan tekjuskatt
til að greiða uppsafnaðar
skuldir.
►LECH Walesa, forseti
Póllands, hefur náð
naumri forystu á Aleks-
ander Kwasniewski, fyrr-
verandi kommúnista, á
lokadögum kosningabar-
áttunnar fyrir forseta-
kosningar. Síðari umferð-
in fer fram í dag.
►FELIPE Gonzales, for-
sætisráðherra Spánar,
sagði í vikunni að Javier
Solana, utanríkisráðherra
Spánar, yrði „frábær“
sem framkvæmdasljóri
Atlantshafsbandalagsins.
►SEX manns létust og
60 slösuðust í sprengjutil-
ræði við þjálfunarstöð
saudi-arabíska hersins í
Riyadh. Fjórir hinna látnu
voru Bandaríkjamenn og
beindi sprengingin at-
hygli að mikilli hemaðar-
uppbyggingu Bandaríkj-
anna á Persaflóasvæðinu
frá 1991.
►LIAMINE Zeroual,
starfandi forseti Alsír,
bar sigurorð af andstæð-
ingum sínum i forseta-
kosninum þar í Iandi á
fimmtudag. Fékk hann
rúm 60% atkvæða.
INNLENT
HoIIenskir blómaframieiðendur staddir hériendis
Áform um víðtækan
útflutning plantna
HÉR á landi voru í liðinni viku stadd-
ir tveir hollenskir blómaframleiðend-
ur til að kanna aðstæður fyrir rækt-
un hérlendis, með víðtækan útflutn-
ing í huga. Þeir hafa óskað eftir
1.000-4.000 fermetra gróðurhúsi til
leigu í eitt til tvö ár frá og með
áramótum, í tilraunaskyni, en beri
sú tilraun árangur hyggjast þeir
reisa gróðurhús hérlendis, að sögn
Bjarna Finnssonar eiganda Blóma-
vals.
Hann segir Hollendingana hafa í
huga að byggja .um 10 þúsund fer-
metra gróðurhús eða um einn hekt-
ara, beri tilraunin árangur, sem sé
talsvert í ljósi þess að samanlögð
stærð íslenskra gróðurhúsa sé um
17 hektarar. Hollendingar stunda
pottaplönturæktun bæði í Hollandi,
þar sem aðalstöðvar þeirra eru, og
í Bandaríkjunum.
Telja aðstæður viðunnandi
Ráðuneyti og opinberar stofnanir
hafa að sögn Bjama almennt tekið
Hollendingunum vel og veitt greið
svör og liðsinni. „Þeir telja ákveðnar
hugmyndir ganga upp með ræktun
hér og vilja vinda sér í það hið fyrsta.
Þeir telja öll skilyrði hér á landi
varðandi reglur og aðstæður að-
gengileg og í fremur föstum skorð-
um, sem er breyting frá því sem var
fyrir kannski áratug. Þeim finnst
jafnvel flutningskostnaður þolanleg-
ur, í samanburði við bílfrakt erlend-
is,“ segir Bjarni.
Hann segir erfítt að áætla hversu
miklir fjármunir gætu fylgt umsvif-
um Hollendinganna hérlendis, en
segir þó ljóst að talsverðar tekjur
verði af notkun á hráefni, hita, ljós-
orku o.s.frv.
Hundruð
þúsunda plantna
Bjarni kveðst bundinn trúnaði
hvað áform Hollendinganna um
ræktun varðar, en stefnt sé að út-
flutningi á nokkur hundruð þúsund
plöntum. „Ef að þeir ráðast hins
vegar í fulla framleiðslu, er sjálfsagt
verið að tala um nokkrar milljónir
platna sem fluttar yrðu á Evrópu-
markað í gegnum Holland,“ segir
Bjarni.
Öskubíllinn þrifinn eftir dagsverkið
Morgunblaðið/Kristinn
Fyrrum yfirlögreglu-
þjónn krefst bóta
GUNNAR Guðmundsson, fyrrum
yfirlögregluþjónn á Siglufirði, telur
brottvikningu sína úr starfi hafa
verið ólögmæta og krefur ríkissjóð
um 12,9 milljónir króna í dómsmáli
sem tekið var til dóms að loknum
munnlegum málflutningi í Héraðs-
dómi Reykjavíkur í vikunni.
Gunnar var sýknaður í Hæsta-
rétti í nóvember 1994 af öllum kröf-
um í sakamáli sem höfðað var gegn
honum og fyrrum sýslumanni á
staðnum en sýslumaður var sakfelld-
ur í málinu. Áður hafði hann einnig
verið sýknaður í héraðsdómi. Honum
var vikið frá störfum í október 1993,
áður en refsimálið var höfðað.
Kröfur hans byggjast á því að í
bréfi því, þar sem dómsmálaráðherra
vék honum frá störfum, hafi verið
tilgreindar þær brottvikningar-
ástæður að Gunnar hafi í tvö til-
greind skipti gerst sekur um refsi-
vert athæfi í starfi sínu. Ríkissak-
sóknari ákærði hann vegna þeirra
atriða sem tíunduð voru í bréfi ráðu-
neytisins en hvorki héraðsdómur né
Hæstiréttur féllust á að sekt Gunn-
ars væri sönnuð og sýknuðu hann
af öllum kröfum.
Jónatan Sveinsson, lögmaður
Gunnars, hélt því fram við málflutn-
inginn í vikunni, að þar sem Gunnar
hefði verið sýknaður af þeim ákær-
um, sem ráðuneytið hefði tilgreint
sem forsendur þess að honum væri
vikið úr starfi, bæri honum bætur
úr ríkissjóði enda forsendur brott-
vikningarinnar fallnar um sig sjálfar.
Með því að víkja Gunnari frþ með-
an málið var enn til rannsóknar hjá
lögreglu - áður en ríkissaksóknari
ákvað málshöfðun og áður en dómur
fjallaði um málið - hefði ráðuneytið
vikið frá vénjulegri meðferð mála af
þessu tagi, sem auk þess væri rétt
að viðhafa með hliðsjón af meðalhófs-
reglu stjómsýslulaga.
Auk þess taldi Jónatan að við
rannsókn málsins hefði ekki tekist
að afla traustari sönnunargagna en
svo gegn umbjóðanda sínum að
hæpið hefði verið að ákæra hann.
Ríkissaksóknara hafí hins vegar í
raun verið nauðugur sá kostur að
ákæra Gunnar eftir að ráðherra
hafði gefið út yfirlýsingu um að
maðurinn hefði gerst sekur um refsi-
verðan verknað.
Jón G. Tómasson ríkislögmaður
krafðist þess að ríkissjóður yrði
sýknaður af kröfum Gunnars. Jafn-
vel þótt hann hefði verið sýknaður
af ákærum stæðist embættisfærsla
hans í fyrrgreindum tilvikum ekki
þær kröfur sem gera yrði til lög-
reglumanna, sem ætlast væri til að
sæju um að aðrir brytu ekki lög.
Atferli Gunnars, sem hefði m.a.
gefíð út efnislega röng vottorð um
það, hvernig staðið hefði verið að
verðmætamati tollskyldra hesta-
kerra sem fluttar voru til landsins
um Siglufjörð, hefði valdið því að
hann hefði rýrt sig trausti sem al-
menningur og ríkisvaldið yrði að
geta borið til lögreglumanna.
12,9 milljónir í bætur
og 15 mánaða laun
Fram kom að eftir sýknudóm
Hæstaréttar hefði dómsmálaráðu-
neyti hafnað málaleitan Jónatans
Sveinssonar, fyrir hönd Gunnars, um
viðræður um bætur honum til handa
eða að lausn málsins gæti falist í
því að hann fengi að sækja um
embættið að nýju. Embætti yfírlög-
regluþjóns á Siglufirði hefur ekki
verið veitt frá því að Gunnari var
endanlega vikið frá störfum í októ-
ber 1993.
Kröfurnar um 12,9 milljóna króna
bætur byggjast á tekjutapi hans,
töpuðum lífeyrisréttindum og að
auki er gerð krafa um miskabætur,
sem nemi 15 mánaða launum yfir-
Iögregluþjóns. Gunnar starfaði í lög-
reglunni á Siglufirði frá árinu 1967
og hafði að sögn lögmanns síns aldr-
ei hlotið áminningu fyrir brot í starfí
þegar honum var vikið frá, fyrst um
stundarsakir og síðan til frambúðar
á fyrrgreindan hátt.