Morgunblaðið - 19.11.1995, Blaðsíða 38

38 SUNNUDAGUR 19. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
,syo frerr/0
t&í Sé 'ehhc- mrn kona.
MARCIE.MOW CANYOU
CATCH TME 6ALLIF
YOU'RE STANPIN6
BEMINP ATREE?
'~~ZC
Magga, hvernig geturðu
gripið boltann ef þú
stendur á bak við tré?
I PONTWANTTO
6ET HIT IN TME
5T0MACM UJITH THE
6ALL...
'-ZL

Ég vil ekki að boltinn
hitti mig í magann ...
Fremur gott grip, ha,
herra?
BREF
TEL BLAÐSINS
Kringlunni 1103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
Atvinnutrygging
ekki atvinnu-
leysistrygging
Frá Friðberti Traustasyni
ORÐIÐ atvinnuleysistrygging er
notað yfir bætur sem greiddar eru
atvinnulausum. Þetta er slíkt
öfugmæli að furðulegt má teljast
að það skuli notað í þessu sam-
hengi. Orðið
merkir í raun
trygging fyrir at-
vinnuleysi.
Þrátt fyrir að
allir geri sér grein
fyrir því böli sem
atvinnuleysi veld-
ur, er lítið sem
ekkert gert til
þess að sporna
við því. Ráðamönnum þjóðarinnar
er þó sjaldan orða vant þegar
kosningar eru í nánd. Þá lofa þeir
í sífellu hvers kyns atvinnuupp-
byggingu og fjölgun starfa. Hins
vegar virðast þeir gjörsneyddir
hugmyndum og siðferðisþreki að
kosningum loknum. Niðurstaðan
er því sú að ekkert er að gert og
atvinnuleysi eykst.
Erfiðleikar við að fjármagna
Atvinnuleysistryggingasjóð hvíla
eins og mara á ráðherrum og að
sjálfsögðu verður sjóðurinn að
standa við skuldbindingar sínar.
En hefur virkilega ekki hvarflað
að mönnum að til sé betri leið til
að ráðstafa peningum Atvinnu-
leysistryggingasjóðs? Aðferð sem
skilar einstaklingum og þjóðfélag-
inu betri möguleikum og framtíð.
Aðferð, sem gefur þeim sem í at-
vinnuleysi lenda möguleika á að
öðlast reisn sína sog virðingu á
ný. Þessi leið er vissulega til.
Jón Erlendsson, yfirverkfræð-
ingur Upplýsingaþjónustu Há-
skóla íslands, hefur undanfarin
ár kynnt nýja aðferð, sem tengir
saman atvinnu og símenntun. Hún
leiðir til fjölgunar atvinnutæki-
færa og betur menntaðs og hæf-
ara þjóðfélags. Þjóðfélags fólks
sem er tilbúið til að taka þátt í
samkeppninni sem stöðugt er að
aukast í heiminum. í þessu sam-
bandi mætti nefna, að Indveijar
eru að verða einhveijir stærstu
útflytjendur tölvuhugbúnaðar í
heiminum og banka nú ótt og títt
á dyr Evrópumarkaðarins með
hvers kyns pakkalausnir.
Aðferð Jóns Erlendssonar er í
sjálfu sér sáraeinföld, en hún er
líka djörf og kostar hugarfars-
breytingu hjá atvinnurekendum,
launþegum og ekki síst hjá ríkis-
valdinu.
Hugmyndin byggist á atvinnu-
tryggingakerfi. Því má skipta í
tvennt. Annars vegar öryggisnet,
sem fjármagnað yrði af sjóði sem
kæmi í stað núverandi Atvinnu-
leysistryggingasjóðs. Sjóðurinn
myndi nánast eingöngu fjármagna
vinnu eða verkefni. Hins vegar
yrði sú krafa gerð til allra þátttak-
enda í kerfinu, að þeir öfluðu sér
atvinnutengdrar þekkingar án af-
láts allt lífið. Að auki yrði sú krafa
gerð að allir sem færir væru um
slíkt ynnu að því að þróa og skapa
hvers kyns sjálfstæð atvinnutæki-
færi, stór eða smá eftir atvikum
og efnum. Dýr eða ódýr. Hver
maður myndi sníða sér stakk eftir
eigin efnahag og öðrum forsend-
um. Þeir sem litla menntun hefðu
gætu hugað að einföldum heimilis-
iðnaði sem vinna mætti að á heim-
ilum. Meira menntað fólk ynni að
því að skapa sér tækifæri við hvers
kyns þekkingarstörf, svo sem út-
gáfu, sérhæfða ráðgjöf og ýmis-
legt þess háttar. Hver einasti þátt-
takandi í kerfinu, þ.e. hver einasti
vinnandi maður, yrði á hinn bóginn
að sinna símenntun og tækifæra-
sköpun á einhvern viðunandi hátt.
Hver einasti maður myndi þannig
vita nákvæmlega að hvaða verkum
hann gengi ef hann missti hefð-
bundna vinnu sína og gengi þann-
ig að nýjum verkefnum daginn
sem það gerðist. Laun hans eða
bætur færu niður fyrir markaðs-
laun í flestum tilvikum. Enginn
myndi á hinn bóginn missa ger-
samlega samband við vinnu og
verkefni eins og nú er og þurfa
að leita á vit hvers kyns sérfræð-
inga til að leita huggunar og
stuðnings.
Ráðamenn hafa lengi trúað því,
eflaust samkvæmt upplýsingum
færustu hagfræðinga, að nauðsyn-
legt sé að hafa hæfilegt atvinnu-
leysi til þess að halda niðri verð-
bólgu. Þeir trúa því að ef eftir-
spurn eftir vinnuafli aukist, þá
hækki laun og slíkt sé í öllum til-
vikum hvati á verðbólgu. Grund-
völlur þessara hugmynda er hið
svonefnda „Phillipssamband".
Margir hafa mjög svo efast um
réttmæti þessarar kenningar, þar
sem með henni er fjöldi fólks
dæmdur út af vinnumarkaðinum.
Afleiðingarnar eru margvísleg fé-
lagsleg vandamál sem eru þjóðfé-
Iaginu mjög dýr.
Besta lausnin er að sjálfsögðu
að allir hafi störf við sitt hæfi og
auki stöðugt hæfni sína og þekk-
ingu með símenntun. Símenntunin
er einmitt grundvöllurinn í kenn-
ingum Jóns Erlendssonar.
Tímabært er að atvinnurekend-
ur, launþegahreyfingin og ríkis-
valdið taki höndum saman um
að hrinda hugmyndum Jóns í
framkvæmd áður en við föllum á
tíma.
Friðbert Traustason, formaður Sam-
bands ísl. bankamanna.
Friðbert
Traustason
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók verður framvegis varðveitt í
upplýsingasafni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu það-
an, hvort sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu
efni til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.