Morgunblaðið - 21.11.1995, Blaðsíða 6
6 ÞRIÐJUDAGUR 21. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Ásdís
Nýr gluggi í nóvember
Áskrift að Sýn og 9
rásum á 1.899 kr.
Eining vill
uppsögn
samninga
FÉLAGSMENN í Verkalýðsfé-
laginu Einingu í Eyjafirði sam-
þykktu í gærkvöld að skora á
launanefnd landssambanda inn-
an ASÍ að segja nú þegar upp
gildandi kjarasamningum þann-
ig að þeir verði lausif’ um ára-
mót. Ennfremur var samþykkt
að veita stjórn og trúnaðar-
mannaráði félagsins heimild til
að segja upp gildandi kjara-
samningum þess.
Alls voru haldnir fimm fundir
í öllum deildum félagsins um
helgina og í gær. Á þá þá 286
manns, þar af um 200 á fundi
í Akureyrardeild sem haldinn
var í gærkvöld, en hann er að
sögn Björns Snæbjörnssonar
formanns félagins sá fjölmenn-
asti sem haldinn hefur verið í
deildinni frá árinu 1988 þegar
samningarnir voru felldir.
Atkvæðagreiðsla fór þannig
að 266 félagsmenn samþykktu
tillögxi þess efnis að samningum
verði sagt upp, 17 voru á móti
og 3 seðlar voru auðir.
„Það var víðtæk samstaða á
öllum fundum um þessa tillögu,"
sagði Björn. „Félagsmenn í Ein-
ingu ætlast til þess að launa-
nefnd ASÍ hlusti á rödd þeirra
og hlýði kallinu."
Veiðileyfa-
gjald til ann-
arrar umræðu
ALÞINGI samþykkti í gær að
vísa þingsályktunartillögu um
veiðileyfagjald til annarrar um-
ræðu.
Ágúst Einarsson, þingmaður
Þjóðvaka á Reykjanesi, mælti
fyrir tillögunni í lok síðustu viku
og spunnust snarpar umræður
um hana.
43 þingmenn greiddu atkvæði
með því að vísa tillögunni til
annarrar umræðu.
MILT veður undanfarið hefur
gert mönnum kleift að vinna
ýmis verk, sem annars biðu vors.
Leifur Ebenezerson notaði tæki-
færið og skipti um gamlan og
óþéttan glugga í húsi við Öldu-
götu. Vetrarvindar verða því að
láta sér nægja að guða á
gluggann, en þeir komast ekki
inn.
ÁSKRIFTARVERÐ fyrir sjónvarps-
stöðina Sýn, er hóf útsendingar á
fimmtudag, hefur verið ákveðið. Um
er að ræða tvennskonar tilboð, með
og án áskriftar að Stöð 2.
Annars vegar er boðið upp á áskrift
að Sýn með níu erlendum sjónvarps-
stöðvum Fjölvarpsins á 1.899 krónur
á mánuði ef greitt er með boðgi-eiðsl-
um en 1.999 kr. á mánuði ef áskrif-
andi velur aðra greiðslutilhögun.
Einnig er í boði áskrift að Sýn,
Stöð 2 og erlendu sjónvarpsstöðvun-
um á Fjölvarpinu í einum pakka í
nokkra mánuði til kynningar á sama
verði og gilt hefur fyrir útsendingar
Stöðvar 2 til þessa.
„Áskriftarverð Stöðvar 2 er 3.031
kr. á mánuði sé greitt með boðgreiðsl-
um, en 3,190 kr. ef önnur greiðslutil-
högun er valin. Á grundvelli sérstaks
samnings milli Sýnar og Stöðvar 2
munu Sýn og ofangreindar níu gervi-
hnattarásir Fjölvarps fylgja með
áskrift Stöðvar 2 í nokkra mánuði til
kynningar. Að þeim tíma liðnum
fylgja Sýn og Fjölvarp með áskrift
Stöðvar 2 gegn vægu viðbótargjaldi,"
segir í bréfi sem Páll Magnússon,
sjónvarpsstjóri, hefur sent 44 þúsund
einstaklingum á útsendingarsvæði
Sýnar, þar sem tilboðin eru kynnt.
í fréttatilkynningu sem Sýn sendi
út í gær segir að væntanlegir áskrif-
endur þurfí ekki að greiða stofngjald
eða skráningargjald, og að myndlyk-
ill og örbylgjuloftnet verði lánað end-
urgjaldslaust.
Utsendingar frá erlendu sjónvarps-
stöðvum Fjölvarpsins eru á örbylgju
og sami myndlykill veitir aðgang að
Sýn og að gervihnattastöðvunum.
Ekki er unnt að kaupa áskrift að
útsendingum Fjölvarpsins eingöngu
heldur fylgja gervihnattarásirnar
áskrift að Stöð 2 og/eða Sýn.
Pétur H. Blondal alþingismaður segir kvótann sameign þjóðarinnar
Allir íslendingar fái kvóta
PÉTUR H. Blöndai alþingismaður vill að allir ís-
lenskir ríkisborgarar fái hlutdeild í fiskikvóta á
íslandsmiðum og að verð hans ráðist af markaðs-
aðstæðum. Hann er hins vegar algerlega andvígur
því að lagður verði á auðlindaskattur sem renni
í ríkissjóð.
Pétur segir að í allri umræðu um veiðileyfa-
gjald virtist mjög á reiki hvað menn eigi við með
hugtakinu „veiðileyfagjald". Ef menn eiga við að
veiðileyfagjald þýddi að kvóti sé seldur eða fram-
seldur, líkt og gert sé í dag, sé hann hlynntur
veiðileyfagjaldi. „Ef að menn telja að það sé ekki
veiðileyfagjald í dag og að veiðiieyfagjald sé hugs-
að sem skattur til ríkisins þá er ég alfarið á móti
því,“ sagði Pétur.
„Ég reifaði á Alþingi sl. föstudag þá hugmynd
að kvótanum yrði dreift til þjóðarinnar, en í lögum
um stjórn fiskveiða segir að kvótinn sé sameign
þjóðarinnar. Ég legg til að það sé farið að lögum
og hver íslendingur fái 1/265.000 af kvótanum
og megi selja afnot af honum árlega. Hugmyndin
gengur út á að stofninn sjálfur sé óframseljanleg-
ur en kvikni við fæðingu eða þegar menn flytja
til landsins og falli niður við dauða og við brott-
flutning af landinu."
Pétur sagðist gera sér grein fyrir að það væri
ekki hægt að hrinda þessu í framkvæmd fyrirvara-
laust. Slíkt hefði í för með sér allt of mikla rösk-
un fyrir fyrirtæki og einstaklinga sem hafa keypt
kvóta eða veðsett hann. Þess vegna væri hugmynd-
in að þetta tæki gildi á 20 árum. 5% kvótans
yrði fluttur árlega frá núverandi „eigendum" til
þjóðarinnar.
„Það er reginmunur á þessari hugmynd og
auðlindaskatti. Ef vel gengur hjá útgerðinni og
ríkið leggur á háan auðlindaskatt mun það leiða
til þenslu í opinberum rekstri. Þegar illa gengur
hjá útgerðinni, sem er þá ekki í aðstöðu til að
borga háan auðlindaskatt, er ríkið ekki í aðstöðu
til að lækka skattinn eða draga saman seglin og
á ekki annan kost en að fella gengið og rústa þar
með það atvinnulíf sem býr við hlið sjávarútvegs-
ins.
Ef að einstaklingar eiga kvótann og selja hann
geta þeir ekki ráðið verðinu. Ef vel gengur í út-
gerðinni munu útgerðarmenn keppast við að kaupa
kvóta og borga þá hátt verð fyrir hann, en þegar
illa gengur mun verðið falla. Verðið mun einfald-
lega ráðast af markaðsaðstæðum."
Eykur arðsemi
Pétur benti á að þessi aðgerð myndi leiða til
þess að lífskjör barnmargra fjölskyldna og aldr-
aðra bötnuðu. Sömuleiðis myndi þetta Ieiða til
þess að auðveldara yrði fyrir einstaklinga að bytja
í útgerð, en það væri mjög erfitt í núverandi kerfi
vegna þess að nýliðarnir þyrftu að keppa við þá
sem hefðu fengið kvótann gefins.
„Menn fengu þennan kvóta gefins á sínum tíma,
sem leiðir til þess að fyrirtækin eru ekki eins vel
rekin og ella væri. Ef menn þyrftu að borga fyrir
kvótann á hveiju ári er ekki hægt að reka fyrirtæk-
in illa í samkeppni við önnur sem eru vel rekin.
Þetta mun því stuðla að arðsamari rekstri í sjávar-
útvegi."
Pétur sagði að allar hugmyndir að stjórnkerfi
í sjávarútvegi hefðu kosti og galla. Hann sagðist
ekki gera ráð fyrir að þessi hugmynd væri galla-
laus, en hann sagðist telja rétt að hún yrði skoð-
uð frá öllum hliðum. Hún væri sett fram til að
skapa nýjan umræðugrundvöll.
Launanefnd Alþýðusambands Islands og VSÍ stefnir að því að ljúka störfum í lok vikunnar
Tekist er á um kröfur
ASI um launahækkanir
Búist er við að það skýrist í lok vikunnar
hvort launanefnd ASÍ og VSÍ skilar sam-
----------—--->--:
eiginlegu áliti. Egill Olafsson hefur skoðað
það sem er að gerast í launanefndinni.
AÐ MATI Alþýðusambands íslands
þurfa laun félagsmanna ASÍ að
hækka um u.þ.b. 3.000 krónur á
mánuði til að þeir fái svipaðar hækk-
anir út úr samningum og opinberir
starfsmenn fengu út úr sínum samn-
ingum við ríkið. Von er á greinar-
gerð frá Þjóðhagsstofnun í dag eða
á morgun um samanburð á kjara-
samningum sem gerðir voru á al-
mennum markaði og kjarasamning-
um sem ríkið gerði við opinbera
starfsmenn.
Eftir að landssambönd innan ASÍ
og vinnuveitendur gengu frá samn-
ingum 21. febrúar sl. óskaði BSRB
eftir því að Þjóðhagsstofnun gerði
úttekt á samningunum og hvað sam-
böndin hefðu náð fram miklum
hækkunum í sérkjarasamningum.
Að mati stofnunarinnar fengu ASÍ-
félögin 0,2-0,3% hækkun í gegnum
sérkjör. Nú hefur ASÍ óskað eftir
að samskonar mat verði lagt á samn-
inga sem ríkið hefur gert við opin-
bera starfsmenn síðan landssam-
bönd ASÍ sömdu. Niður-
stöðu er að vænta í dag
eða á morgun.
Innan ASÍ hefur verið
reiknað út hvað opinberir
starfsmenn fengu í gegn-
um sérkjarasamninga. Þeirra niður-
staða er að opinberir starfsmenn
hafi fengið mun meiri hækkanir en
ASl fékk út úr sínum samningum.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins er það mat ASÍ að laun
félagsmanna þess þurfi að hækka
um u.þ.b. 3.000 krónur á mánuði til
að þeir standi jafnfætis við opinbera
starfsmenn.
Krafa um launahækkanir
Fulltrúar ASÍ innan launanefnd-
arinnar hafa þrýst fast á vinnuveit-
endur um að bæta þeim upp það sem
þeir telja að skilji á milli
þeirra samninga og
hinna sem sömdu síðar.
Ljóst þykir að nefndin
muni ekki skila sameig-
inlegu áliti nema að
vinnuveitendur komi að einhveiju
leyti á móts við kröfur ASÍ. Ekki
hefur þó reynt að alvöru á það enn-
þá hvort samningsaðilar ná saman.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins hefur komið það sjónarmið
fram hjá fulltrúum vinnuveitenda í
nefndinni, að ef ekki verði komist
hjá því að hækka laun, væri skyn-
samlegast að það gerðist í formi ein-
greiðslu. Fulltrúar ASÍ munu hins
vegar hafa meiri áhuga á mánaðar-
legri hækkun.
Vinnuveitendur hafa hins vegar
lagt áherslu á að þeir séu ekki skyld-
ugir til að samþykkja hækkun á
kaupi á miðju samningstímabili.
Gerðir hafi verið samningar til
tveggja ára og þeim verði ekki sagt
upp nema að verðlagsforsendur
bregðist eða að ríkisstjórnin standi
ekki við yfírlýsingu sína sem hún
gaf í tengslum við undirritun samn-
inganna 21. febrúar. Heimildarmenn
Morgunblaðsins úr röðum vinnuveit-
enda hafa hins vegar orðað það svo
að það kunni að vera nauðsynlegt
að koma til móts við ASÍ í þessu
efni enda hafí verkalýðsforingjarnir
komið sér í klemmu með stórum
yfírlýsingum að undanförnu.
Á morgun mun ríkisstjórnin af-
henda launanefndinni greinargerð
um yfírlýsinguna sem hún gaf í
tengslum við undirritun samning-
anna. Þar mun koma fram hvort
ríkisstjórnin telur sig vera búna að
efna alla þætti yfirlýsingarinnar og
hvernig hún ætlar að efna þá þætti
sem enn kunna að vera óklárir.
Hagfræðingar ASÍ og VSÍ hafa
undanfarna daga verið að fara yfir
verðlagsforsendur samninganna.
Fyrir liggur að verðlagsforsendur,
það sem af er þessa árs, eru í sam-
ræmi við það sem vænst var þegar
samningarnir voru gerðir.
Samningsaðilar hafa verið
að skoða líklega verðlags-
þróun á næsta ári, en sum-
ir telja að ástæða sé til að
hafa áhyggjur af henni.
Ýmsir hafa spáð því að viðræðurn-
ar í launanefndinni myndu fara í
þann farveg að aðilar biðji ríkis-
stjórnina um að leysa málið með
auknum útgjöldum og aðgerðum
sem lækkuðu matvælaverð. Sam-
kvæmt því sem næst verður komist
hafa viðræðurnar ekki þróast í þessa
átt. ASÍ hefur reyndar gert fyrirvara
við fjárlagafrumvarpið og vill að
ákvæðum í því verði breytt. Óvíst
er hvort vinnuveitendur koma til
með að leggja ASÍ lið í baráttu þeirra
við fjármálaráðherra, en kröfur
þeirra hafa í för með sér aukin út-
gjöld ríkissjóðs. Og þó að báðir aðil-
ar munu vera fylgjandi því að stuðl-
að verði að lægra matvælaverði
munu fulltrúar ASÍ ekki vera tilbún-
ir til að leysa þetta mál með slíkri
aðgerð. Þeir leggja megináherslu á
að vinnuveitendur leggi sjálfir meira
í púkkið í formi beinna launahækk-
ana.
Sambandsstjórnarfundur
ASI á mánudag
Ef landssambönd ASÍ ætla að
segja samningum upp verður það
að gerast fyrir 30. nóvember. Sam-
bandsstjórn ASÍ kemur saman til
fundar 27. nóvember og sama dag
kemur framkvæmdastjórn VSÍ sam-
an. Ljóst þykir að mál verða að vera
orðin nokkuð skýr í launanefndinni
fyrir þessa fundi. Ef ekki er hætt
við að upp úr sjóði.
Málflutningur í Fé-
lagsdómi verður á morg-
un í máli VSÍ gegn verka-
lýðsfélagsinu Baldri á
Isafirði, en Baldur sagði
sem kunnugt er upp kjarasamningi
félagsins við vinnuveitendur. VSÍ
taldi uppsögnina ólöglega og kærði
hana til Félagsdóms. Vonast er eftir
úrskurði á fimmtudag. Beðið er eft-
ir niðurstöðu dómsins með talsverðri
eftirvæntingu. Hugsanlegt er talið
að hún geti haft áhrif á niðurstöðu
launanefndarinnar.
Beöið eftir
mati ríkis-
stjórnarinnar
Viss ótti við
verðlagsþró-
un næsta árs
)
I
i
i
i
I
i
i
i
i
I
i
>
5
i
i
i