Morgunblaðið - 28.11.1995, Blaðsíða 36

36 ÞRIÐJUDAGUR 28. NÓVEMBER 1995
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Samningur tannsmiða við Enn um þjónustu
Tryggingastofnun ríkisins sérskóla
SVAR við grein Harð-
ar Þórleifssonar tann-
læknis á Akureyri sem
birtist í Morgunblaðinu
27. september sl.
Hörður Þórleifsson
skrifar í grein sinni að
Tryggingastofnun „deili
nú út tannlæknaleyfum
til tannsmiða". Þessi
fullyrðing er alröng.
- Það vekur furðu að
Hörður Þórleifsson skuli
ekki gera greinarmun á ,
leyfi til tannlækninga
og samningi tannsmiða
við Tryggingastofnun
ríkisins. I samningi
fjögurra tannsmiða við
Tryggingastofnun ríkisins felst ekki
tannlæknaleyfi, enda lækna tann-
smiðir engan, þeir smíða stoðtæki
fyrir tannfátt og tannlaust fólk. Sam-
kvæmt Héraðsdómi Reykjavíkur frá
20.12. 1994 er tannsmiðum heimilt
að taka mát og smíða gervitennur,
tannlæknar hafa ekki einkarétt á
máttöku gervitanna eins og þeir hafa
haldið fram.
Nýlega gerðu þrír tannsmíðameist-
arar, sem eru til þess bærir að mati
Tryggingastofnunar, samning um
endurgreiðslu á smíði og viðgerðum
gervigóma og gervitanna fyrir sjúkra-
tryggða elli- og örorkulífeyrisþega og
þá sem eru slysatryggðir skv. lögum
um almannatryggingar. Aður hafði
Tryggingastofnun gert samning við
einn tannsmið um þessa vinnu.
Samningurinn er viðurkenning á
stefnu og vilja stjórnvalda, þessefnis,
að tannsmíðameistarar sérhæfí sig í
máttöku og smíði gervigóma beint
til viðskiptavina sinna, án milligöngu
tannlækna og lækki þannig verð
gervitanna til notenda.
Á íslandi ríkir samningafrelsi og
er því fullkomlega lögmætt og eðli-
legt að Tryggingastofn-
un semji við tannsmíða-
meistara um viðgerðir
og smíði á gervigómum
á lægra verði en stofn-
unin þarf að greiða fyr-
ir sambærilega vinnu
ef tannlæknar hafa
milligöngu um verkið.
Tannsmiðir eru
hand-
verksmenn
Tannsmiðir eru ekki
ómenntaðar undirtyllur
eins og Hörður Þórleifs-
son skrifar í grein sinni.
Tannsmíði er lög-
vemduð iðngrein, íjög-
urra ára bóklegt og verklegt nám
sem útskrifar nemendur með sveins-
próf í tannsmíði.
Eftir tveggja ára starf undir hand-
leiðslu meistara getur tannsmiður
farið í meistaranám og fer þá lengd
Tannsmíði er lögvernd-
uð iðngrein, segir Iris
Bryndís Guðnadóttir,
og tannsmiðir
starfa sjálfstætt og á
eigin ábyrgð.
og umfang meistaranámsins eftir því
hvaða _ grunnmenntun viðkomandi
hefur. I dag eru tannsmiðir, sem út-
skrifast frá Tannsmiðaskóla íslands,
með stúdentspróf í grunnmenntun.
í nútíma þjóðfélagi eru menn aldr-
ei fullnuma. Sjálfsnám, endurmennt-
un, námskeið og lestur fagrita er
sjálfsagður þáttur til að takast á við
íris Bryndís
Guðnadóttir
Jólastrætó
FÁTT er hvimleiðara
í verslunarannríki jól-
anna en mengunin og
örtröðin á Laugavegin-
nm þegar líða tekur á
desember. Troðfullar
gangstéttar af fólki,
bensínstybba og enda-
laus röð af bílum sem
sniglast niður götuna,
flautandi hver á annan,
skáskjótandi sér inn á
bílastæðin og hálfa leið
upp á gangstéttamar
til þess að komast sem
næst búðunum; bílstjór-
amir allir pirraðir yfir
að komast ekkert
áfram vegna þessa að
„hinir“ eru að þvælast fyrir þeim.
Hver kannast ekki við þessa Lauga-
vegsmartröð sem endurtekur sig
fyrir hver jól?
Ortröð bílanna burt
Hve léttara yrði ekki yfir öllu ef
bílarnir hreinlega hyrfu af Lauga-
veginum, síðustu daga fyrir jól, en
í þeirra stað ækju strætisvagnar við-
stöðulaust — kannski á 5-10 mín-
útna fresti — niður Laugaveg og upp
Hverfisgötu, óhindraðir af silalegri
og síflautandi bílaumferð. Hvílíkur
munur væri það ekki fyrir vegfar-
endur og viðskiptavini verslananna
að geta dregið andann léttar, í orðs-
ins fyllstu merkingu, og þó komist
leiðar sinnar hratt og vel. Þannig
væri hægt að leggja bílnum ofan við
Hlemm, í bíiageymsluhúsinu við
Hverfísgötu eða á Bergsstöðum, og
taka svo strætó þangað sem verslun-
arleiðangurinn ætti að byrja. Að
honum loknum væri síðan hægt að
hoppa aftur upp í strætó og láta
hann flytja sig á þann stað sem
maður skildi bílinn eftir, hafi maður
komið akandi á annað
borð. Að öðrum kosti
kæmist maður í fljót-
heitum upp á Hlemm
eða niður á Lækjartorg
þaðan sem vagnar
ganga til allra átta. Já,
ef þetta væri mögu-
leiki, þá léti maður sér
kannski detta i hug að
fara nokkra leiðangra
niður Laugaveginn fyr-
ir þessi jól.
Og þetta er mögu-
leiki.
Frítt í strætó á
verslunartíma
Minnug bensínstybb-
unnar og taugaspennunnar í jóla-
traffíkinni á Laugaveginum, flutti
ég tillögu í stjórn Stærtisvagna
Reykjavíkur nú fyrir skömmu, um
það fyrirkomulag sem að ofan er
lýst. Er skemmst frá því að segja
að stjórnin samþykkti samhljóða að
„lýsa sig reiðubúna til þess að staka
þátt í tilraun með að loka Laugaveg-
inum fyrir almennri bílaumferð á
verslunartíma frá 14.-24. desember.
Þess í stað verði strætisvagn látinn
ganga á fimm mínútna fresti niður
Laugaveg og upp Hverfisgötu, far-
þegum að kostnaðarlausu á meðan
á tilraun stendur. „í tillögunni fólst
að haft yrði samráð „við þá aðila
sem málinu tengjast, þ.á m. Lauga-
vegssamtökin" og hefur það þegar
verið gert.
I herbúðum Laugavegssamtak-
anna var tillögunni tekið með velvilj-
aðri tortryggni — en að lokum lýstu
samtökin sig reiðubúin að taka þátt
í þessari hugmynd „að hluta til“.
Þannig vill nefnilega til að laugar-
daginn 2. desember næstkomandi
verður mikið húllumhæ á Laugaveg-
Ólína
Þorvarðardóttir
nýja tíma. Góðir tannsmiðir fara utan
á námskeið, kaupa fagtímarit og lesa
sér til um fagið.
Sjálfstæð atvinnustarfsemi, ábyrgð
á eigin verkum, frumkvæði og fyrir-
hyggja eflir þrótt og ánægju í starfí.
Tannlæknar gerðir að
iðnaðarmönnum
Þegar tannsmíði var gerð að lög-
giltri iðngrein var tannlæknum ekki
lengur heimilt að starfa sem tann-
smiðir. Tannlæknar kröfðust þess að
fá meistarabréf í tannsmíði. Mennta-
málaráðuneytið setti reglu um að þeir
tannlæknar sem útskrifuðust fyrir
1980 fái útgefín meistarabréf sem
tannsmiðir án tillits til þess hvort þeir
hafí haft nema í tannsmíði eða ekki.
Tannlæknar sóttu þessi meistara-
bréf sín og fengu færri en vildu. Með
öðrum orðum: Tannlæknum voru
færð réttindi iðnaðarmanna á silfur-
fati og þeir skreyta sig með létt-
fengnum leyfum í æviágripum og í
opinberum skrifum.
Það má ætla að tannlæknanámið
snúist um mikilvægari þætti en að
taka mát og smíða gervitennur, þótt
þeir þurfi visssulega að kynna sér
þau verk í náminu, enda fá þeir ekki
starfsréttindi sem tannsmiðir í dag,
þótt þeir útskrifíst sem tannlæknar.
Tannsmiðir höfðu upphaflega leyfi
til að taka mát og smíða gervigóma
og eru þau réttindi tannsmiða stað-
fest með dómi Héraðsdóms frá 20.12.
1994.
Gervigómasmíði þar sem tann-
smiðir sjá um móttöku og mátun
gerfítannanna tíðkast víða, eins og
t.d. í Danmörku, Kanada, Hollandi,
Finnlandi, Sviss og á Spáni.
Höfundur er tannsmíðameistari
með samning við Tryggingastofn-
un ríkisins og formaður Tann-
smiðafélags íslands.
Hve léttara yrði ekki
yfir öllu ef bílarnir
hreinlega hyrfu af
Laugaveginum síðustu
daga fyrir jól, segir
Ólína Þorvarðardótt-
ir, en í þeirra stað ækju
strætisvagnar viðstöðu-
laust — kannski á 5-10
mínútna fresti — niður
Laugaveg og upp
Hverfísgötu.
inum. Þá ætla verslunareigendur
formlega að hefja jólavertíðina með
ýmsum uppákomum, og eru samtök-
in tilbúin að gera tilraun til þess að
loka götunni fyrir bílaumferð þennan
tiltekna dag, en hafa sístreymi
strætisvagna í staðinn. Sú viljayfír-
lýsing er vissulega fagnaðarefni svo
framarlega sem menn eru í fram-
haldi af því tilbúnir til þess að meta
árangurinn af þessum eina degi og
endurtaka leikinn síðustu daga fyrir
jól, ef vel hefur til tekist.
Bílaumferð á Laugavegi
Undanfarin misseri hafa hags-
munaaðilar við Laugaveg haldið á
lofti hugmyndum um svokallaðan
„Laugavegs-strætó“ sem gangi
milli Hlemms og Lækjartorgs um
Laugaveg og Hverfisgötu. Þær hug-
myndir hafa fyrst og fremst strand-
að á þeirri staðreynd, að strætis-
vagnar komast ekki að óbreyttu um
Laugaveg, vegna þeirrar gríðarlegu
bílaumferðar sem er þar að jafnaði.
Vagnarnir stæðu fastir stundar-
fjórðungum saman vegna þess
ÓLAFUR Ólafsson
skólastjóri við Dal-
brautarskóla skrifaði
grein í Morgunblaðið
sl. laugardag um þjón-
ustu sérskóla ríkisins.
Ólafur kemur þar fram
með athugasemdir við
grein sem ég skrifaði
um svipað efni þann 11.
nóv sl. og virðist hann
hafa lesið úr henni
ýmislegt annað en í
henni stóð.
Ólafur sá m.a.
ástæðu til að skrifa
langa varnartölu fyrir
hönd síns ágæta skóla,
Dalbrautarskóla, sem
að sjálfsögðu er gott og blessað, en
mín umfjöllun gaf ekki tilefni til
slíkra varnarviðbragða. Ég var á
Heppilega skólavist,
segir Anna Kristín Sig-
urðardóttir, á að
byggja upp sem næst
heimabyggð
engan hátt að kasta rýrð á starfsemi
sérskóla, heldur þvert á móti tók ég
fram að þeir hefðu gegnt mikilvægu
hlutverki í kennslu fatlaðra barna
hér á landi og ég er sannfærð um
að þeir munu gera það áfram. Spurn-
ingin snýst um það hver rekur þá
og hvar þeir eru staðsettir á land-
inu. Dalbrautarskóli hefur þá sér-
stöðu meðal sérskóla að vera
kennslu- og greiningarúrræði fyrir
hvernig íslendingar troða bílum sín-
um í stæði, einatt með skutinn út
í götuna. Við bætist að akstur með
aðföng í verslanir fer fram um
Laugaveginn, þar sem sendibílar
standa einatt hálfir uppi á gang-
stéttum, og hálfir úti á götunni
meðan verið er að afferma þá. Það
er því deginum ljósara, að ef stræt-
isvagnar eiga að komast um Lauga-
veg, verður almenn bílaumferð að
víkja.
Ávinningurinn
Með því vinnst einkum þrennt:
1) Það dfregur úr mengun og
örtröð og er þess vegna gott fyrir
þá sem eiga erindi á Laugaveginn,
enda komast þeir nú leiðar sinnar
fyrirhafnarlaust með strætó. En það
kemur sér einmitt vel fyrir verslun-
areigendur, því búast má við aukinni
verslun með bættu „aðgengi“ við-
skiptavina.
2) Þetta eykur nýtingu bíla-
geymsluhúsanna við Bergsstaði og
Hverfisgötu.
3) Laðar fólk að þjónustu strætis-
vagnanna, jafnvel fólk sem ekki
hefur stigið upp í strætisvagn í
mörg ár. Þar með hefur verið lögð
áhersla á jákvæðar almenningssam-
göngur í borginni.
Að öllu samanlögðu ætti því
mönnum að vera ljóst, að tilraunin
er þess virði að reyna hana — ekki
einn dag, ekki tvo, heldur alla ann-
ríkustu verslunardagana fyrir jólin,
og meta síðan hvort ástæða er til
að endurtaka leikinn á næsta ári.
Það er því full ástæða til þess að
skora á bæði hagsmunaaðila við
Laugaveg og borgaryfirvöld að meta
með opnum huga hvort tilraunin
gefst vel þann 2. desember, og ef
hún þykir hafa gert það, að halda
henni þá áfram eins og tillaga stjórn-
ar SVR gerði ráð fyrir. Maður myndi
þá kannski treysta sér í bæinn með
barnakerruna fyrir jólin.
Höfundur er fyrrverandi borgar-
fulltrúi og situr í stjórn SVR.
börn sem lögð eru inn
á sjúkrastofnun og þarf
að vera áfram til sem
slíkur eins og við aðrar
sjúkrastofnanir þar sem
börn dveljast vegna
langtímameðferðar.
Eins og fram kemur hjá
Ólafi þá dveljast börn
yfirleitt í stuttan tíma í
einu í Dalbrautarskóla,
því þarf heimaskólinn,
hvar sem er á landinu,
að geta séð fyrir þörfum
barnsins í annan tima.
Nokkurt ósamræmi er
einnig í samanburði á
nemendafjölda milli
landsbyggðar og
Reykjavíkursvæðis. I mínum tölum
er Reykjanes flokkað með Reykja-
víkursvæðinu en Ólafur telur það til
landsbyggðar.
Ólafur virtist hafa misskilið þær
tillögur sem ég setti fram um rekst-
ur sérskóla eftir að sveitarfélög
hafa tekið við, þess vegna vil ég
ítreka þær hér. Mér finnst eðlilegt
að öllu fjármagni sem fer nú til
sérkennslu verði skipt milli sveitar-
félaga eða fræðsluumdæma eftir
höfðatölu, nema litlum hluta sem
færi í jöfnunarsjóð til að mæta sér-
stökum þörfum minnstu sveitarfé-
laga. Borgaryfirvöld geta ákveðið
að reka sérskólana áfram og jafn-
vel selt öðrum sveitarfélögum að-
gang að þeim. Forsvarsmenn ein-
stakra sveitarfélaga geta þá ákveð-
ið hvort þeir nota það fjármagn sem
til umráða er til að byggja upp þjón-
ustu fyrir alla sína nemendur í
heimabyggð eða gert samning við
önnur sveitarfélög. Það sveitarfélag
þarf ekki endilega að vera Reykja-
vík. Það eru engin fagleg né félags-
leg rök sem mæla gegn því að þjón-
usta, sambærileg við þá sem nú er
veitt í sérskólum, sé byggð upp
annars staðar á landinu. Er þá und-
anskilin sú kennsla sem fram fer
inni á eða í beinum tengslum við
sjúkrastofnanir.
Ólafur setur fram þá von að ég
sé að tjá mína persónulegu skoðun,
en ekki skoðun Félags íslenskra sér-
kennara eða Fræðsluskrifstofu Suð-
urlands. Ég get fullvissað hann um
það að ég tjái mína persónulegu
skoðun, ekkert í minni grein benti
til annars. Hins vegar byggi ég skoð-
un mína á þeim ákvæðum grunn-
skólalaga og sérkennslureglugerðar
að öll börn á grunnskólaaldri skuli
eiga rétt á skólagöngu sem næst
sinni heimabyggð. A grundvelli þess-
ara laga starfar Fræðsluskrifstofa
Suðurlands og þau móta einnig
stefnu Félags íslenskra sérkennara.
Félagið hefur gefíð út stefnuáherslur
sínar í litlu hefti sem sent hefur
verið öllum félögum og öllum skólum
á landinu og því aðgengilegt öllum
þeim sem vilja kynna sér.
Að lokum setur Ólafur það fram
sem lögmál að „fólk af landsbyggð-
inni muni halda áfram að flytja til
Reykjavíkur til þess að tryggja börn-
um sínum heppilega skólavist". Ég
hins vegar tek undir þá skoðun lög-
gjafans að foreldrarnir þurfi ekki
að fiytjast búferlum til þess að sækja
grunnmenntun fyrir börn sín. Heppi-
lega skólavist á að byggja upp sem
næst heimabyggð, en til þess þarf
fjármagn.
Ég vona að við sérkennarar, sem
og aðrir kennarar, berum gæfu til
að ræða um skólamál á faglegum
og málefnalegum grunni og af til-
hlýðilegri virðingu hver fyrir öðrum.
Ég hef lokið minni umíjöllun um
þetta efni á opinberum vettvangi.
Að lokum óska ég Ólafi og starfsliði
hans áframhaldandi velfarnaðar í
starfi.
Höfundur er sérkennslufulltrúi á
Fræðsluskrifstofu Suðurlands og
formaður Félags íslenskra sér-
kennara.
Svar við athugasemdum Olafs Olafssonar
Anna Kristín
Sigurðardóttir