Morgunblaðið - 28.11.1995, Blaðsíða 38
38 ÞRIÐJUDAGUR 28. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREIIMAR
Sameining sveitarfélaga
á Vestfjörðum
HVENÆR vinnur
maður eitthvað með
öðrum sem maður
gæti gert án hans? Það
gerir maður þegar fyr-
ir liggur að samvinnan
gerir verkið léttara við
að fást, og að afrakst-
urinn verður jákvæður
fyrir báða aðila.
Hvenær ganga
menn til félagsskapar
við fjölda annarra um
tiltekin viðfangsefni?
Það gera menn þegar
verkefnin eru það um-
fangsmikil að þau
verða ekki leyst án
sameiginlegs átaks.
Hvað gera samfélög þegar að
þeim stafar ógn utanfrá? Þá sam-
einast menn um vamir, og eru þá
hvað mest meðvitaðir um sameigin-
lega hagsmuni sína.
Eiga þessi atriði við um það
svæði sem nú tekur afstöðu með
eða á móti sameiningu?
Ég tel svo vera. Ekki leikur vafí
á því að sameinuðum mun okkur
veitast auðveldara að takast á við
mörg núverandi og komandi verk-
efni. Við stöndum, og munum I
auknum mæli standa frammi fyrir
verkefnum sem hvert eitt sveitarfé-
lag getur ekki leyst hjálparlaust.
Og ekki hvað síst er orðið bráð-
nauðsynlegt að sameinast um að
veija byggð á Vestfjörðum.
Eins og nú er ástatt og hefur
reyndar lengi verið, eru íbúar sveit-
arfélaga á Vestfjörðum alls ófærir
um að skapa flestum afkomendum
sínum lífsviðurværi á svæðinu.
Áratugum saman hefur fólksflutn-
ingur frá Vestfjörðum numið fjölg-
uninni, og hin síðari ár hefur verið
höggvið í stofninn og íbúum fækk-
að.
Jarðgöngin forsenda
sameiningar
Við sjáum nú fram á samgöngu-
bætur sem ætlaðar eru til heiisárs-
tengingar byggðanna. Jarðgöngin
eru að sjálfsögðu forsenda samein-
ingar. Væru byggðirnar umhverfís
jarðgöngin öflug samfélög, mann-
mörg og sjálfum sér nóg um flesta
hlpti þyrfti ekki að sameina þau
þó svo að slík tenging komi á.
Hins vegar er óafsakanlegt að
nýta ekki slíka samgöngubót til
samvinnu og samruna þegar um
er að ræða byggðir sem eiga í vök
að verjast.
Það er því eðlilegt að sveitar-
stjórnir á norðanverðum Vestfjörð-
um hafí nú ákveðið að leggja þá
spurningu fyrir íbúana hvort þeir
vilji sameinast í eitt
sveitarfélag, og það í
annað skiptið á stutt-
um tíma.
Almenningur spyr
sjálfan sig og sveitar-
stjómarmenn: Hvers
vegna eigum við að
sameinast? Og al-
menningur biður um
upplýsingar. Almenn-
ingur spyr um skuldir,
almenningur spyr um
þjónustu, almenningur
vill fá að vita hvers
konar samfélag verður
úr slíkum samruna.
Sveitarstjómimar
hafa gert upp hug sinn og leggja
nú spilin á borðið. Og hvað er á
hendi? Sex sveitarfélög með sam-
tals 4.850 íbúa, frá Þingeyrar-
hreppi til ísafjarðarkaupstaðar.
Fjögur stykki fírðir með öllu. Heild-
arskuldir eru 276.000 kr. á mann.
Gert er ráð fyrir sama þjónustu-
stigi og nú er. Fyrir liggur uppkast
að stjórnkerfí með 11 kjörnum full-
trúum, þar af sitji 5 í bæjarráði. Á
þessum tímapunkti liggur ekki
meira frammi af upplýsingum til
handa kjósendum. Hygg ég að eitt-
hvað muni þar við bætast fram að
kosningum en geri þó ekki ráð fyr-
ir að þær skipti sköpum um afstöðu
íbúanna.
Nýtt samfélag
í mínum huga er þetta samein-
ingarmál afar einfalt. Skuldir ein-
stakra sveitarfélaga skipta ekki
máli. Þær eru ekki að fara neitt,
framtíðin verður að greiða þær
hvort eð er. Ekke'rt þessarar sveit-
arfélaga getur státað af góðum
efnahag og setur ekki fjárhagslega
niður við sameiningu. Þarfír íbú-
anna fyrir vegi, vatn, holræsi, sorp-
hirðu, hafnir, heilsugæslu, mennt-
un, íþróttamannvirki o.s.frv.
minnka hvorki né aukast við sam-
einingu, og ekki stendur til að
skerða þjónuogstu. Við erum ein-
faldlega að taka ákvörðun um það
hvort við viljum standa saman að
umræddum verkefnum eða ekki.
Þrátt fyrir fram komin drög að
stjómskipan sameinaðs sveitarfé-
lags er engin ástæða til að hengja
sig á þá uppskrift. Hún er aðeins
uppfitjun á því sem kæmi í kjölfar
sameiningar. Með sameiningu
erum við að stofna til samfélags
sem er okkur áður óþekkt. Við
getum ekki fyrirfram vitað hvernig
því verður best stjómað. Það verð-
ur verkefni þeirra sem til þess velj-
ast eftir að sameining hefur átt sér
stað.
Hvers vegna að sameina
sveitarfélögin? Einar
Hreinsson svarar og
segir: Til þess að geta
leyst þjónustu við íbú-
ana betur af hendi.
Ég get vel skilið að sumum fínn-
ist mikil áhætta fólgin í því að
hafa ekki fastmótaðra stjórnkerfí
klárt áður en við segjum af eða á
um sameiningu. Að mínu mati er
það alls ekki nauðsynlegt, og bein-
línis varasamt að láta núverandi
sveitarstjórnarmenn véla þar um
meira en brýna nauðsyn ber til.
Ef íbúamir kjósa að sameinast,
verða valdir nýir sveitarstjórnar-
menn, og þeir menn standa frammi
fyrir gjörbreyttu viðfangsefni. Þetta
nýja viðfangsefni er það jákvæðasta
við sameininguna. Það að losna úr
núverandi farvegi. Það að takast á
við nýja tilvem, það að sameinast
um að bæta hér búsetuskilyrði og
að tryggja framtíð okkar.
Við höfum engu að tapa
Höfum við einhveiju að tapa?
Er líklegt að fámenn sveitarfélög
haldi velli við núverandi aðstæður?
Veitir okkur nokkuð af því að
standa saman? Tekur það því að
sitja hver á sínum koppi og þykjast
eiga eitthvað undir sér?
Er ekki líklegra að tæplega 5000
manna samfélag með öruggum
samgöngum, fjölbreyttri þjónustu,
og á stóru og fjölbreyttu lands-
svæði, standi sterkara að vígi sam-
einað en í bútum?
Ágætu núverandi og tilvonandi
sveitungar. Hengið ykkur ekki í
skuldastöðuna án þess að líta til
eignanna. Hengið ykkur ekki í
óþarfa áhyggjur af snjómokstri,
skólaakstri, þjónustufulltrúum
o.þ.h. Hengið ykkur ekki í nafngift-
ir og þvæling um það hver gleypir
hvern. Með sameiningu fórnum við
engu, ef frá era taldar sex sveitar-
stjómir. Miðað við almennt dálæti
fólks á sveitarstjórnum sínum getur
það ekki talist mikil fórn. Við fáum
eina í staðinn. Það verður okkar
að-velja hana og gefa henni það
vegarnesti sem við sjálf kjósum.
Horfum því til framtíðar, kjósum
sameiningu, látum slag standa, við
höfum engu að tapa.
Höfundur er sjávarútvegsfræð-
ingur.
Einar Hreinsson.
Átt þú viðskiptahugmynd eða hugmynd
að hagnýtum hlut eða virknilausn !
Nú eru nokkur pláss laus á grunnnámskeiði fyrir hugmyndasmiði,
sem vilja læra að vinna með hugmyndir sínar, sem nýst geta í
iðnaði og viðskiptum.
Nánari upplýsingar er að fá í símum 562 6015 og 565 1476
og á skrifstofu félagsins að Lindargötu 46-2h,
alla virka daga milli kl. 13 og 15.
Félag íslenskra hugvitsmanna.
ÚTSALA ÚTSALA
Við flýtum vetrarútsölunni
25% afsláttur af öllum
k venfatnaði!
DÖMUDEILD
Völvufelli 19 • Sími 557 8255
adidas
íþróttagollar
mikið úrval
Þekklr þú merkið?
• Á bifreiöaverkstæöum þar sem félagsmenn okkar starfa eru
þeir klæddir sérstökum vinnufatnaöi meö merki Bíliönafélagsins.
• Merkiö tryggir þér traustan fagmann sem kann vel til verka
og hefur aögang aö endurmenntun á sínu sérsviöi.
• Láttu ekki bífinn þinn í hendurnar
á hverjum sem er. Það gæti oröið þér dýrt.