Morgunblaðið - 28.11.1995, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 28. NÓVEMBER 1995 39
AÐSENDAR GREIIMAR
Af íslenskri nýsköpun, áströlskum
sköttum o g alþjóðlegum Einka-Geira
NÝSKÖPUN er ægi-
legt tískuorð um þessar
mundir. Nýsköpun hér
og nýsköpun þar, ný-
sköpun er það sem ís-
lenskt atvinnulíf þarfn-
ast og það strax. Nú
er það svo að íslending-
ar bera sig gjaman
saman við nágranna-
löndin þegar þeim
finnst það eiga við. En
staðreyndin er hins veg-
ar sú að það eru meira
en 200 þjóðríki á hnett-
inum og efalaust getum
við lært eitthvað af
þeim velflestum. Á
iiðnu sumri kom hingað
til lands yfir hálfan hnöttinn Ástrali
að nafni John D. Bell. Sá hélt nokk-
uð merkan fyrirlestur um reynslu
áströlsku ríkisstjórnarinnar af nýrri
stefnumótun á sviði vísinda, tækni
og nýsköpunar (VTN). Ástralir búa
líkt og íslendingar við hagkerfi sem
grundvallað er á nýtingu náttúruauð-
linda, námagreftri og landbúnaði.
Þeir hafa um árabil rekið atvinnu-
stefnu sem miðar að aukinni fjöl-
breytni, þróun tækniiðnaðar og þjón-
ustu með opinberum stuðningi við
nýsköpun - skattalegri hvatningu.
Þetta er mál sem stjómmálamönnum
verður tíðrætt um, einkum þegar
nálgast fer kosningar, eða í háfleyg-
um ræðum á tyllidögum. Það er raun-
ar skemmst að minnast síðasta
stjórnarsáttmála. Framkvæmdir
hafa hins vegar látið á sér standa.
Hvað er það sem við getum lært
af þeim andfætlingum okkar í þessum
efnum? Fyrstu aðgerðir ástralskra
yfírvalda voru að lækka tolla og opna
ástralskt efnahagslíf. Þetta leiddi til
uppstokkunar í efnahagslífinu og
neyddi innlenda framleiðendur til að
verða samkeppnishæfari. Ein afleið-
ingin hefur verið aukinn þrýstingur á
fyrirtæki að auka tæknilega sam-
keppni. Á sama tíma og þessar breyt-
ingar hafa verið að ganga yfir, hefur
ríkisstjómin boðið upp á skattaíviln-
anir fyrir framlög til VTN. Áður hafði
styrkjakerfí verið við lýði, en það
hafði ekki Ieitt til nokkurrar aukning-
ar framlaga. 1984 kom stjómin því
á skatthvetjandi kerfi upp á 150%.
Það þýðir einfaldlega að fyrirtæki
getur lækkað skattskyldar tekjur um
$1.50 fyrir hvem dal sem eytt er í
Þóra Arnórsdóttir
VTN. Um þetta gildir
hins vegar ákveðin lág-
marksupphæð, sem nú
nemur 20.000$ á ári.
Árangurinn af þessu er
meira en tvöföldun á
framlögum fyrirtækja til
VTN.
Hér á landi er ekkert
kerfi sem miðar að þessu
markmiði. Það eina sem
er frádráttarbært frá
skatti er framlög til
stjómmálaflokka og
menningarstarfsemi.
Efling vísinda og rann-
sókna hefur verið lítil
sem engin. Framlög eru
meira að segja skorin
niður til Háskóla íslands, sömuleiðis
það litla sem ríkið hefur látið af hendi
rakna í sjóði eins og Vísindasjóð,
Rannsóknasjóð og Nýsköpunarsjóð
námsmanna. Hér er ekki verið að
tala um stórar upphæðir sem ráða
munu úrslitum um afkomu ríkissjóðs
næstu árin, langt í frá. Það er einfald-
lega verið að klípa flmm og fímm
milljónir þar sem síst skyldi. Það fer
Hollvinasamtök Há-
skóla íslands verða
stofnuð þann 1. desem-
ber. Þóra Arnórsdóttir
segir þetta leið til að
opna skólann og færa
hann nær þjóðinni.
um mann einhver ónotakennd við
þessi tíðindi, vegna þess að þarna er
svo ljóslega verið að ganga á bak við
það sem stjómin hefur orðið ásátt
um að gera. Ég vil ekki trúa því fyrr
en í fulla hnefana að svo verði, hall-
ast frekar að því að þama sé um ein-
hver embættismannamistök að ræða
sem vonandi verða leiðrétt hið fyrsta.
Þegar því hefur verið kippt í liðinn
ættu menn að fara að snúa sér að
þvi að prófa nýjar leiðir til eflingar
þessara þátta - til að mynda skatta-
ívilnanir. Til þess mun gefast kær-
ÆLBUSKM
WDECKER
komið tilefni þann 1. desember næst-
komandi þegar stofnuð verða Holl-
vinasamtök Háskóla íslands. Mark-
mið þeirra samtaka verður fyrst og
fremst að halda sambandi við útskrif-
aða kandidata og alla velunnara há-
skólans, opna skólann og færa hann
nær þjóðinni. Þar mun mönnum verða
gert kleift að fylgjast með því sem
er að gerast innan háskólans, nýjustu
rannsóknum og þróun í sínu fagi og
styrkja ákveðin verkefni ef þeir hafa
áhuga. Forsenda þess er auðvitað sú,
að slík framlög verði frádráttarbær
frá skatti, um það em aliir sammála.
Ríkisstjómin hefur ekkert látið uppi
um þær leiðir sem hún hyggst fara
að því marki í þessum málum sem
hún setti sér í stjómarsáttmálanum
og legg ég til að þessi leið verði reynd
hið fyrsta. Hraða því helst eins og
kostur er svo Alþingi geti gefið sam-
tökunum bestu stofngjöfina: lífvæn-
legan grundvöll fyrir vísindi og rann-
sóknir, þar af leiðandi fyrir hina mikil-
vægu nýsköpun.
Höfundur er formaður mennta-
málanefndar SHÍ.
JOLAUNAN
1 99 5
HJ0LSAGIR
Verð fró kr.
11950.-
STINGSAGIR
Verð frá kr.
5.950.-
EIRUNGSSAGIR,
VerS frá kr.
27.298.-
HEFLAR
Verð frá kr.
11950.-
RÆSARAR
VerS frá kr.
19.780.-
HITABYSSUR
Verð frá kr.
4.850.-
HEFTIBYSSUR
Verð frá kr.
9.300.-
HLEÐSLUSKRUFJi
Verð frá kr.
3.750.-
HLEÐSLUBORVÉL/
Verð frá kr.
6.950.-
BORVELAR
Verð frá kr.
5.950.-
BELTAVELAR
Verð frá kr.
12.899.-
hjámiðjuslípar!
Verð frá kr.
11.991.-
SLIPIR0KKAR
Verð frá kr.
10.221.-
RAFÞJALIR.
Verð frá kr.
8,901.-
Sölustaðir um land allt
SINDRÁ
mmmm bÚðÍil
BORGARTUNI 31 • SIMI 562