Morgunblaðið - 28.11.1995, Blaðsíða 44
44 ÞRIÐJUDAGUR 28. NÓVEMBER 1995
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
SIGURÐUR
SIGBJÖRNSSON
+ Signrður Sig-
björnsson, fyrr-
verandi sjómaður,
fæddist I Vík, Fá-
skrúðsfirði, 20. maí
1900. Hann lést á
Hrafnistu í Reylga-
vík 17. nóvember
síðastliðinn. For-
eldrar Sigurðar
voru Sigbjörn Þor-
steinsson, útvegs-
•jóndi í Vík, f. 22.
^uní 1858, d. 14. júní
1915, og kona hans,
Steinunn Jakobína
Bjarnadóttir, f. 11.
október 1862, d. 24. desember
1943. Börn Sigbjarnar og Stein-
unnar voru: Þorsteinn, f. 7.
október 1883, d. 3. júní 1906;
Solveig María, f. 19. janúar
1885, d. 20. júní 1954; Margrét
Jóhanna, f. 21. apríl 1886, d.
26. júlí 1897; Níels Jakob, f. 1.
október 1887, d. 13. apríl 1913;
Jón Austmann, f. 14. júní 1889,
d. 9. febrúar 1958; Bjarni Guð-
mundur, f. 3. ágúst 1890, d. 30.
október 1890; Olafur, f. 2. febr-
—#ar 1892, d. 9. nóvember 1957;
Bjarni Guðmundur, f. 10. októ-
ber 1893, d. 4. ágúst 1920; Egg-
ert, f. 15. apríl 1895, d. 27. sept-
ember 1896; Sigurborg, f. 25.
júlí 1896, d. 27. nóvember 1903;
Ágústa, f. 7. ágúst 1898, dvelur
á Eir í Reykjavík; Sigurður, f.
Safnaðarheimili
Háteigskirkju
. SímDl:
551 099
Erfídrykkjur
Glæsileg kaffi-
hlaðborð, fallegir
salir og mjög
góð þjónusta
Upplýsingar
í síma 5050 925
og 562 7575
FLUGLEIÐIR
HÓTEL LOFTLEIBIR
20. maí 1900, d. 17.
nóvember 1995; Jó-
hanna Hálfdánía, f.
10. mai 1901, d. 2.
ágúst 1986; Sigur-
borg, f. 14. janúar
1904, d. 19. maí
1911.
Árið 1924 kvænt-
ist Sigurður Unu
Magnúsínu Helga-
dóttur, f. 17. júní
1901, d. 28. ágúst
1990. Þau eignuð-
ust einn son, Þor-
stein Berent, f. 10.
júní 1925. Hann er
kvæntur Ingunni Sigurðardótt-
ur. Sigurður og Una slitu sam-
vistum. Hinn 20. desember 1930
kvæntist Sigurður Guðrúnu
Haraldsdóttur hjúkrunarkonu
frá Byggðaholti í Reyðarfirði,
f. 10. júlí 1900, d. 17. desember
1945. Hinn 12. apríl 1947
kvæntist Sigurður Ástrúnu
Guðmundsdóttur, f. 10. desem-
ber 1906, d. 20. júní 1989. Ást-
rún var ekkja eftir Elías Lofts-
son sem fórst með bv. Braga
1940. Ástrún og Elías áttu son-
inn Guðmund, f. 27. júlí 1939,
lækni í Reykjavík. Hann er
kvæntur Ragnheiði Briem
menntaskólakennara.
Utför Sigurðar fer fram frá
Fossvogskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 15.00.
UPP af bænum Vík í Fáskrúðsfírði
gnæfír Sandafellið mikilúðlegt og
svipmikið með nær sporðréttum
basaltlögum í Suðurhlíðum. Undir
þ««sum hlíðum fæddist Sigurður
frændi minn. Hann var 12. í röð-
inni af 14 systkinum. Þegar hann
fæddist höfðu þijú úr þessum stóra
systkinahópi þegar látist.
Heimilið á Vík var á allan hátt
til fyrirmyndar. Húsakynnin góð,
húsbóndinn Sigbjörn stundaði sjó-
róðra og bústörf af krafti og var
þekktur fyrir greiðasemi við þá
sem voru hjálparþurfi. Sigbjörn
Erfidryfzfzjur
frd kr. 590 pr. mann
Símar:
551 1247
551 1440
stóð ekki einn og óstuddur í lífsbar-
áttunni. Húsfreyjan á heimilinu,
Steinunn Jakobína, var kunn fyrir
dugnað og hagsýni. Sigurður byrj-
aði að róa með föður sínum strax
og hann gat setið undir árum. All-
ir þurftu að leggja sitt af mörkum
því ijölmennt var í heimili og lífs-
baráttan hörð. Þarna steig Sigurð-
ur sín fyrstu spor á löngum og
farsælum sjómannsferli. Siggi
frændi gnæfði ekki yfir umhverfið
eins og Sandafellið. Hann var frek-
ar lágvaxinn, en ákaflega stæltur
og hraustur. Osérhlífinn og áræð-
inn var hann og því mjög eftirsótt-
ur í skipsrúm.
Þegar hann var 15 ára kom ensk-
ur togari, Imperialist, inn á Fá-
skrúðsfjörð. Háseti á Imperialist var
Ólafur, bróðir Sigurðar. Þannig fór
að Sigurður var ráðinn sem háseti
og sýnir það að hann hefur snemma
þótt nothæfur til sjós því ekki voru
ráðnar liðleskjur til slíkra stafa.
Sigurður var lengi á skipum
Tryggva Ófeigssonar, skipstjóra og
útgerðarmanns, og kunni Tryggvi
Crfisdrykkjur
Vettlnoohú/ið
GAPi-mn
Sími 555-4477
vel að meta störf hans. Einnig var
hann lengi á Karlsefni og Belgaum.
Sem dæmi um áræði Sigurðar má
segja frá því þegar hann á miðjum
aldri klifraði í ísingu og fárviðri á
Halamiðum upp í toppmastrið á
Belgaum til að draga inn upphalara
fyrrir loftnetið sem slitnað hafði
niður. Sigurður var háseti, stýri-
maður og formaður á mótorbátum
sem gerðir voru út frá Vestmanna-
eyjum, Hafnarfirði og Reykjavík.
Um tíma gerði hann út og var skip-
stjóri á mb. Mími. Síðustu árin til
sjós var hann á Úranusi með Helga
Kjartanssyni, skipstjóra. Sigurður
hættir til sjós kringum 1955 og hóf
störf hjá Byggingarfélagi verka-
manna. Síðan gerðist hann vakt-
maður hjá Eimskipafélagi íslands
og starfaði þar til ársins 1975.
Ég man fyrst eftir Sigga frænda
upp úr 1950. Þá bjó hann á sínu
fallega heimili í Stangarholti 16,
ásamt sinni glæsilegu eiginkonu,
Ástrúnu, og syni hennar, Guð-
mundij sem Sigurður gekk í föður-
stað. Á heimilinu bjó einnig öldruð
móðir Ástrúnar, Ingibjörg og systur
Ástrúnar, Elín og Guðmunda.
Alla mína ævi hefur heimilið í
Stangarholti 16 verið fastur punkt-
ur í tilverunni. Ég hef komið þang-
að öðru hvoru allt mitt líf og alltaf
voru móttökurnar hlýjar og innileg-
ar og þar^var maður ætíð velkom-
inn.
Ég tóka aldrei eftir því að Siggi
væri farinn að eldast. Hann var
alltaf grannur og spengilegur.
Beinn í baki og léttur á sér. Hann
bjó á sínu heimili þangað til hann
var 93 ára og fram að þeim tíma
gekk hann vítt og breitt um Reykja-
vík sér til heilsubótar. Fyrstu elli-
merki hjá Sigga voru þau að ekki
var alitaf auðvelt að rata til baka
heim í Stangarholtið úr löngum
göngutúrum, svo var heyrnin ekki
sem best.
Síðasta ár dvaldi Sigurður á
Hrafnistu og þ. 17. nóvember sl.
var ákveðið á æðri stöðum að nú
væri tími hans kominn. Ef ég þekki
Sigga rétt þá hefur hann sjálfur
verið sammála að þetta væri góð
tímasetning.
Ég þakka Sigga frænda mínum
fyrir mjög ánægjulega samfylgd.
Éinnig þakka ég þá vináttu og vel-
vild sem hann ávallt sýndi mér og
minni ijölskyldu.
Steinar Petersen.
Með þakklæti í huga kveð ég vin
minn og tengdaföður, Sigurð Sig-
bjömsson, sem nú er Iátinn í hárri
elli. Þegar við kynntumst fyrir tæp-
um þremur áratugum óraði hvorugt
okkar fyrir því að við ættum jafn-
margar samverustundir fyrir hönd-
um og raun varð á. Hann hafði þá
ERFIDRYKKJUR
P E R L A N sími 562 0200
\Sn ERFISDRYl 11II11II U L II U veislusalur Lágmúla 4, sími 588-6040 m m
Islenskur elniviður
íslenskar steintegundir henta margar
afar vel í legsteina og hverskonar
minnismerki. Eigum jafnan til fyrir-
iiggjandi margskonar íslenskt efni:
Grástein, Blágrýti, Líparít og Gabbró.
Áralöng reynsla.
Leitið
upplýsinga.
—--
t*K3S»
ai S. HELGASON HF
ISTEINSMIÐJA
SKEMMUVEGI 48 . SÍMI 557 6677
um skeið fundið til verkja fyrir
brjósti sem sennilega stöfuðu af
millirifjagigt en höfðu verið rang-
lega greindir og taldir kransæða-
þrengsli. Þessum tíðindum tók hann
með stóískri ró. Mér eru minnisstæð
kveðjuorð hans þegar við hjónin
héldum skömmu síðar til Bandaríkj-
anna í margra ára framhaldsnám:
„Þegar þið komið aftur verð ég
löngu dauður," sagði hann, „en það
gerir ekkert til. Þið sjáið um Ástu
ef hún þarf á að halda.“ Þessi orð
hans endurspegluðu í raun ótrúlega
vel lífsviðhorf hans og reynslu. Með
vinnusemi og fádæma dugnaði
hafði hann búið svo í haginn fyrir
konu sína að hún þyrfti ekki að
kvíða þótt hans nyti ekki lengur
við. Það var mikilvægast. Ekki var
honum heldur nýnæmi að horfast í
augu við dauðann: Þessi aldna
kempa hafði stundað sjósókn frá
barnæsku. Þegar hann hóf feril sinn
á sjónum innan við fermingu hafði
tæknin sáralítið breyst á þúsund
árum íslandsbyggðar. Hver róður
var nánast eins og rússnesk rúll-
etta. Menn höfðu fátt annað við að
styðjast en eigin dugnað og hyggju-
vit og vonina um að ná landi í tæka
tíð er veður gerðust válynd. Ekki
tók betra við í seinni heimsstyijöld-
inni þegar Sigurður var á togurum
sem sigldu með aflann til Eng-
lands. Þá var næga vinnu að fá í
landi og ég spurði hann einhvern
tíma hvers vegna hann hefði ekki
valið þann kost fremur en að hætta
lífi sínu í hveijum túr. „Tja,“ sagði
hann eins og hann hefði aldrei hug-
leitt þetta fyrr, „einhver varð að
gera það“. Augsýnilega hafði aldrei
hvarflað að honum að svíkjast und-
an merkjum til að bjarga eigin
skinni. Strax og við Sigurður kynnt-
umst tókst með okkur góður kunn-
ingsskapur er með árunum þróaðist
í djúpa vináttu sem aldrei bar
skugga á. Sigurður var skarp-
greindur maður og hafði einstaka
frásagnarhæfileika. Níræður var
hann enn stálminnugur og átti auð-
velt með að rifja upp helstu atburði
ævi sinnar meira en átta áratugi
aftur í tímann. Við vorum gerólík
um flesta hluti og þess vegna naut
ég þess e.t.v. enn betur en ella að
hlusta á frásagnir hans og fékk
hann til að segja mér sömu sögum-
ar aftur og aftur. Svo tryggilega
hafði hvert smáatriði greypst í
minni hans að aldrei kom fyrir að
hann viki frá þeirri útgáfu sem ég
hafði heyrt fyrsta.
Hann mundi tímana tvenna, var
sjálfmenntaður í því sem máli skipti.
Hreysti sína kvaðst hann hafa
byggt upp með lýsisþambi úr tunnu
sem alltaf var til reiðu í skemm-
unni heima í Vík og hann kenndi
sjálfum sér hálfgert hundasund með
því að stökkva út í ískaldan bæjar-
lækinn og svamla þar um uns hann
gat fleytt sér. Vinnuhörku kynntist
hann strax sem unglingur. íÞá reri
hann á opnum bátum og voru vakt-
irnar eins langar og þurfa þótti.
Þegar menn voru að niðurlotum
komnir var helsta ráðið til að halda
þeim vakandi við róðurinn að löðr-
unga þá með hráblautum sjóvettl-
ingum. Það var því ekki að undra
þótt Sigurði yrði tíðrætt um þau
aldahvörf sem urðu í lífi sjómanna
við setningu vökulaganna. En lengi
býr að fyrstu gerð og var Sigurður
alla tíð hamhleypa til verka jafnt á
sjó sem landi hvort sem því hefur
valdið eðlislægur dugnaður og sam-
viskusemi eða endurminningin um
ískalda kinnhesta bátsformannsins
í æsku. Sigurður fylgdist vel með
fréttum, ekki síst af stjórnmálum.
Hann var vinstri sinnaður og fyrir
hveijar kosningar hélt hann yfir
mér mergjaðar áróðursræður og
vitnaði gjarna orðrétt í þá skörunga
sem hann taldi skásta hvetju sinni.
Ég dáðist að mælsku hans og datt
auðvitað ekki í hug að andmæla
þessum íslenska Demosþenesi sem
vár mér bæði eldri og reyndari.
„Já, þú segir það,“ sagði ég stund-
um þegar mér þótti nóg komið. Þá
leit hann til mín kankvís á svipinn
og flýtti sér að bæta við: „En þeir
voru nú ýmsir ágætir íhaldsmenn-
irnir líka.“ Svo klykkti hann út með
einhverri góðri sögu af Tryggva
Ófeigssyni eða Ólafí Thors og taldi
greinilega að með því hefði fyllsta
hlutleysis verið gætt! Ástrún Guð-
mundsdóttir, tengdamóðir mín, var
ekkja með. ungan son þegar leiðir
þeirra Sigurðar lágu saman árið
1947. Hún hélt þá heimili ásamt
móður sinni og tveimur systrum á
Skólavörðustíg 35 og hafði þar
myndast nokkurs konar félagsmið-
stöð fjölmenns hóps ættingja og
vina eins og algengt var í fásinni
þeirra tíma. Þær mæðgur voru
söngelskar með afbrigðum og mátti
oft sjá vegfarendur staðnæmast
fyrir utan húsið til að hlýða á marg-
raddaðan sönginn sem barst út um
gluggana á góðum stundum. Inn á
þetta_ heimili flutti Sigurður þegar
þau Ásta gengu í hjónaband og var
þá í einni svipan orðinn húsbóndi í
sex manna fjölskyldu. Sjálfur var
hann ekkjumaður og átti uppkom-
inn son af fyrsta hjónabandi, Þor-
stein flugumferðarstjóra.
Þau Ásta eignuðust fljótlega íbúð
í verkamannabústöðunum, í Stang-
arholti 16. Var ósegjanlegur léttir
fyrir þau að vera loksins komin í
eigið húsnæði á miðjum aldri. Með-
an Sigurður var í siglingum var
hann óþreytandi að færa Astu alls
kyns kjörgripi sem bjargað hafði
verið úr sprengjurústum stríðsins
og hafnað höfðu í forngripaverslun-
um í Fleetwood eða Bremerhaven.
Gæddu þessir hlutir heimilið sér-
kennilegum þokka. Þegar ég varð
heimagangur í Stangarholti var
Sigurður kominn undir sjötugt og
hættur á sjónum. Ekki datt honum
í hug að setjast í helgan stein þótt
eftirlaunaaldri væri náð heldur varð
sér úti um vinnu sem vaktmaður í
vöruskálum Eimskipafélags íslands
við Reykjavíkurhöfn. Þar undi hann
hag sínum vel í grennd við sjóinn
og skipin, hjá verkstjórum sem voru
gamlir sægarpar eins og hann, þeim
Ingólfi Möller og Sigurði Jóhanns-
syni. Allt lék í lyndi og á tyllidögum
buðu þau hjónin í stórveislur sem
seint gleymast. Þá voru dregin fram
gömul myndaalbúm og Sigurður
var í essinu sínu þegar hann sagði
okkur skondnar sögur af viðskipt-
um sínum við prestinn og lækninn
í Vestmannaeyjum, þá séra Jes og
doktor No (öðru nafni Pál Kolka).
Svo var spilað á orgel og sungið,
oft uns birti af degi. Þau Ásta og
Sigurður eignuðust ekki börn sam-
an en áttu hvort sinn soninn sem
síðar tengdust vináttuböndum þótt
aldrei byggju þeir undir sama þaki.
Atvikin höguðu því svo að Sigurður
hafði ekki tíma eða tækifæri til að
sinna ungbörnum fyrr en hann
eignaðist seinni stjúpsonarsoninn
tæplega áttræður að aldri. Margir
sem þótti Sigurður harður í horn
að taka hefðu eflaust rekið upp
stór augu ef þeir hefðu séð hvernig
hann sinnti hvítvoðungnum. Það
var bókstaflega hjartnæmt að fylgj-
ast með nærfærni hans og blíðu
gagnvart þessum litla afastrák sem
var honum þó alls óskyldur. Sömu
natni sýndi hann Ástu þegar heilsu
hennar tók að hraka. Þá kom í ljós
að honum lét ekki síður að hjúkra
sjúkum en stumra yfir ungbörnum.
Hann lét einskis ófreistað tii að
draga úr þjáningum hennar og gera
henni lífið bærilegt. En allt kom
fyrir ekki. Ásta var stóra ástin hans
og þegar hún dó árið 1989 hvarf
gleðin úr lífi hans. Á skömmum
tíma breyttist hann úr eldhressum
kjarnakarli í hnugginn öldung.
Hann reyndi að sönnu að bera sig
vel, fór eftir sem áður með okkur
í helgarferðir út úr bænum og kom
í heimsóknir. Afastrákurinn gisti
hjá honum um hveija helgi meðan
stætt var og mágkonur hans gerðu
hvað þær gátu til að halda í horfinu
heima fyrir. Seinasta árið dvaldist
Sigurður á Hrafnistu. „Mér líður
vel,“ sagði hann tómlátur þegar
hann var spurður. Hann heimsótti
okkur síðast á aðfangadagskvöld í
fyrra. Þá þekkti hann mig ekki
lengur. „Hver ert þú?“. spurði hann
og ég vissi að andinn var horfínn
þótt líkaminn lifði. Og nú er hann
allur. Eftir lifa minningarnar um
kæran vin sem ávallt vildi mér vel.
Megi hann hvíla í friði.
Ragnheiður Briem.