Morgunblaðið - 29.11.1995, Síða 1

80 SÍÐUR B/C/D/E
273. TBL. 83. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 29. NÓVEMBER1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Bosníu-Serbar venda sínu kvæði í kross
Styðja komu
bandarískra
hermanna
Sarcyevo, Brussel, Washington. Reuter.
LEIÐTOGAR Bosníu-Serba sneru
við blaðinu í gær og segjast nú styðja
þá áætlun Bills 'Clintons, forseta
Bandaríkjánna, að senda bandaríska
hermenn til Bosníu. Áður höfðu þeir
varað við, að það gæti leitt til nýs
blóðbaðs í landinu. Samningar tókust
í gær um þátttöku Rússa í friðar-
gæslu í Bosníu
Radovan Kardzic, forseti Bosníu-
Serba, sagði í viðtali við CNN-sjón-
varpsstöðina, að kæmu bandarískir
hermenn til Bosníu staðráðnir í að
gera engum einum hærra undir höfði
en öðrum, myndu Serbar taka þeim
sem vinum. „Ég hef fallið frá öllum
hugmyndum um hernaðarlega lausn
og styð Dayton-samkomulagið. Við
viljum frið,“ sagði Karadzic.
í fyrradag og um helgina hótaði
Karadzic nýjum átökum og sagði,
að hætta væri á að Sarajevo yrði að
„Beirut“ Evrópu. Nú kveðst hann
vona, að friðsamleg lausn finnist á
kröfu Serba unrað hluti borgarinnar
verði undir þeirra stjóm.
Samið við Rússa
William Perry, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, og Pavel
Gratsjov, starfsbróðir hans rússnesk-
ur, náðu samningum í gær um þátt-
töku rússneskra hermanna í friðar-
gæslunni í Bosníu. Verður yfírstjórn-
in í höndum NATO eins og áður var
ætlað en þátttaka Rússa verður þó
skilgreind þannig, að hún falli ekki
beint undir hana.
Perry sagði í gær, að um 700
bandarískir hermenn yrðu sendir til
Bosníu eftir viku til að búa í haginn
fyrir komu gæsluliðsins, 60.000
manna. í gær samþykkti þýska
stjómin að senda 4.000 hermenn til
landsins og er búist við, að það verði
samþykkt á þingi.
Sáttatónn á Bandaríkjaþingi
Clinton Bandaríkjaforseti flutti
ávarp til þjóðarinnar í fyrrakvöld og
skoraði á hana og þingið að styðja
áætlun sína um að senda 20.000 her-
menn til Bosníu. Virðist það hafa
mælst vel fýrir samkvæmt skoðana-
könnunum og Bob Dole, leiðtogi repú-
blikana í öldungadeildinni, gaf til
kynna, að hann vildi ná sáttum um
málið.
■ Færri andvígir/18
Reuter
Eldflaugaárás svarað
ÍSRAELSKAR herflugvélar
gerðu þrívegis árás á skæruliða
Hizbollah-hreyfíngarinnar í Líb-
anon í gær. Höfðu þeir áður skot-
ið mörgum Katusha-eldfíaugum
á ísrael en ekki er vitað um
manntjón í þessum átökum.
Reykinn leggur upp frá bænum
Nabatiyeh en ísraelsku landa-
mærin eru uppi í hæðunum.
# # Reuter
Ongþveiti í París
VERKFALL franskra lesta-
starfsmanna, sem staðið hefur í
fimm daga, veldur æ meiri vand-
ræðum, en til þess var efnt til
að mótmæla fyrirhuguðum nið-
urskurði og breytingum á vel-
ferðarkerfinu. I París og víðar
var gífurlegt umferðaröngþveiti
í gær og voru bílalestirnar sums
staðar 30 km langar eða lengri.
Lamaðist ýmiss konar starfsemi
vegna þess, að fólk komst ekki
til vinnu sinnar. Talsmaður ríkis-
stjórnarinnar sagði i gær, að i
engu yrði hvikað, óhjákvæmilegt
væri að ráðast gegn gífurlegum
hallarekstri velferðarkerfisins.
Myndin var tekin í París í gær-
morgun þegar fólk streymdi til
vinnu á einkabilunum.
ESB og Miðjarðar-
hafsríki
Virða
mann-
réttindi
Barcclona. Reuter.
RÁÐHERRAR 27 ríkja, Evrópusam-
bandsins og Miðjarðarhafsríkja,
undirrituðu í Barcelona í gær sam-
komulag um friðsamlega sambúð og
frjálsari viðskipti. Tveggja daga
fundi ríkjanna lauk þremur klukku-
stundum síðar en áformað hafði ver-
ið vegna deilna um hryðjuverk,
kjarnorkuvopn og sjálfsákvörðunar-
rétt Palestínumanna.
Salah Dembri, utanríkisráðherra
Aisírs, ávarpaði fundinn í lokin fyrir
hönd arabaríkja og sagði samkomu-
lagið vera mikilvægan áfanga á leið-
inni til bættra samskipta ríkra landa
fyrir norðan Miðjarðarhaf og fá-
tækra ríkja í suðri.
Þrátt fyrir að utanríkisráðherra
Sýrlands, Farouq al-Shara, hafi á
mánudag tekið vel í friðarumleitanir
Ehoud Baraks, utanríkisráðherra
ísraels, neituðu Sýrlendingar lengi
vel að gefa eftir í viðræðunum í
gær. Þeir töldu rétt að gera greinar-
mun á hryðjuverkum og „réttmætri
frelsisbaráttu“.
Felipe Gonzalez, forsætisráðherra
Spánar, tók hins vegar fram að fund-
inum hefði ekki verið ætlað að leysa
deilur fyrir botni Miðjarðarhafs og
Javier Solana, utanríkisráðherra
Spánar, neitaði að gera breytingar
á þeirri málamiðlun er náðist að lok-
um. Er frammistaða hans á fundin-
um talin geta haft jákvæð áhrif á
framboð hans í embætti fram-
kvæmdastjóra NATO.
í samkomulaginu skuldbinda ríkin
sig til að virða landamæri hvers
annars, ólík trúarbrögð og mannrétt-
indi og beijast gegn hryðjuverkum.
Þá er stefnt að því að hindrunum
vegna viðskipta með iðnaðarvörur
hafi verið rutt úr vegi fyrir árið
2010. Á móti skuldbindur Evrópu-
sambandið sig til að veija sex millj-
örðum dollara eða sem nemur tæp-
um 390 milljörðum króna til að efla
menntakerfi og samgöngur í Mið-
jarðarhafsríkjunum.
Sænska lögreglan kom upplýsingum til Þjóðveija í stríðinu
Njósnaði um Dani
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
SÆNSKA og fínnska öryggislög-
reglan unnu saman á stríðsárunum
og finnska lögreglan kom sænsk-
um upplýsingum á framfæri við
Þjóðvetja. Meðal annars veitti
sænska lögreglan Þjóðveijum á
þennan hátt upplýsingar um
dönsku andspyrnuhreyfínguna.
Þetta kemur fram í frétt Dagens
Nyheter um upplýsingar, sem
fundist hafa í fínnskum skjalasöfn-
um.
Samkvæmt fínnsku upplýsing-
unum sendi sænska öryggislög-
reglan njósnara yfir til Danmerk-
ur, sem safnaði upplýsingum um
Dani en einnig um Svía, Hollend-
inga og Breta. Nöfnin fékk hann
á fölskum forsendum frá danska
kommúnistaflokknum. Á þeim bæ
var álitið að njósnarinn væri fulltrúi
sænska kommúnistaflokksins, þar
sem hann hafði fölsuð skjöl þaðan.
Efast um hlutleysið
Sænska lögreglan lét þessar
upplýsingar og fleiri ganga áfram
til finnsku öryggislögreglunnar,
sem starfaði með Þjóðveijum
1941-1945. Málið þykir enn eitt
dæmi um að Svíar hafi ekki verið
jafn hlutlausir og þeir vildu vera
láta í síðari heimsstyijöldinni.
í Finnlandi gildir skjalaleynd að
öllu jöfnu í hálfa öld og nýlega
voru opnaðir pakkar frá stríðslok-
um, þar sem þessar upplýsingar
koma fram. í Svíþjóð eru allar
upplýsingar varðandi öryggislög-
regluna lokaðar um aldur og ævi
og ekki einu sinni fræðimenn eiga
aðgang að þeim, sem þó er víða
annars staðar.
Þetta vekur einnig upp tor-
tryggni í Svíþjóð um að með þessu
sé komið í veg fyrir rannsóknir og
þá meðal annars á stríðsárunum í
Svíþjóð og hugsanlegu samstarfi
við Þjóðveija. Bent hefur verið á
að barátta sænskra stjórnvalda
fyrir opnara upplýsingaflæði innan
Evrópusambandsins sé ekki trú-
verðug meðan upplýsingum sé
haldið leyndum heima fýrir.