Morgunblaðið - 08.12.1995, Blaðsíða 10

10 FÖSTUDAGUR 8. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Fíkniefnalögreglan í Reykjavík hefur lagt hald á 900 alsælutöflur á þessu ári
DAUÐSFALL 18 ára breskrar
stúlku, sem neytt hafði alsælu, hef-
ur vakið athygli. Stúlkan taldi, í
alsæluvímu, að líkami hennar
myndi ofhitna og þambaði þijá lítra
af vatni í einu. Likaminn þoldi það
ekki, stúlkan féll í dá og lést fjórum
dögum síðar.
Tilfelli af þessu tagi hafa ekki
komið upp hér á landi. Hins vegar
hafa unglingar verið lagðir inn á
sjúkrahús vegna alsæluneyslu, auk
þess sem talið er að sjálfsvíg ungl-
inga hér megi rekja til alsælu. Þrátt
fyrir nafnið veldur fíkniefnið miklu
þunglyndi og þunglyndið hefur leitt
til sjálfsvíga.
Alsæla sker sig frá annarri fíkni-
efnanotkun að því leyti, að neytend-
ur eru „venjulegir" unglingar.
„Þegar alsæla fór að skjóta upp
kollinum hér kom upp algjörlega
nýr markaður,“ segir Kristján Ingi
Kristjánson, fulltrúi í fíkniefnadeild
lögreglunnar. „Neytendur eru
krakkar á framhaldsskólaaldri,
þessir venjulegu krakkar sem eiga
ekki við félagslegan vanda að
stríða, hafa engan brota- ---------
feril eða óreglusögu.“
Alsæla lét fyrst á sér
kræla hér á landi árið
1992, en þá virtist mark-
aður fyrir hana lítill og
hún hvarf að mestu að nýju. í henn-
ar stað kom LSD um tíma, en það
ofskynjunarlyf hafði legið að mestu
í láginní"í mörg ár. Það hvarf að
Sjálfsvíg unglinga
rakin til alsælu
Talið er að rekja megi dauðsföll unglinga
*
hér á landi til neyslu á alsælu (ecstacy). I
samantekt Ragnhildar Sverrísdóttur kem-
ur einnig fram að íslenskir unglingar hafa
verið lagðir á sjúkrahús vegna eftirkasta
neyslu á þessu fíkniefni.
Fíkniefni
„venjulegu"
unglinganna
mestu aftur, þótt það stingi enn
upp kolli af og til. Undir lok síð-
asta árs fór að bera æ meira á alsæl-
--------- unni.
Því hefur verið haldið
á lofti að alsæla sé
„draumafíkniefnið" þar
sem eftirköst séu engin.
“Reyndin er þó önnur.
Alsæla er náskyldur ættingi amfet-
amíns. Hún hefur örvandi áhrif og
neytandinn fær ýmsar ofskynjanir.
Hjartsláttur verður mjög hraður,
líkamshiti hækkar mikið og álag á
líkamann að þessu leyti verður því
mjög mikið. Ekki dregur úr álaginu
þegar neytandinn dansar stanslaust
í 6-7 tíma, en alsæluneysla er mjög
bundin við dansstaði, þar sem svo-
kölluð „rave“ danstónlist er leikin.
„Eftirköst neyslunnar eru mjög
slæm. Neytandinn getur orðið mjög
þunglyndur í allt að viku á eftir og
langvarandi neysla hefur því lang-
varandi þunglyndisástand í för með
sér,“ sagði Kristján Ingi. Hann
bætti því við að slíkt þunglyndi
gæti leitt til sjálfsvíga og mann-
drápa. Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins er talið ___________
að alsæla eigi hlut í
sjálfsvígum unglinga hér
á landi, en Kristján Ingi
neitaði að svara spurn-
ingum í þá veru og
kvaðst ekki geta tjáð sig um ein-
stök tilfelli.
Hver tafla af alsælu nægir til
5-6 tíma vímu og kostar um 3.000
Amfetamín og
geðlyf seld
sem alsæla
krónur, en eins og alltaf í heimi
fíkniefnanna er það verð mjög
breytilegt. Fíkniefnalögreglan hef-
ur lagt hald á tæplega 900 töflur,
sem sannanlega eru alsæla, það
sem af er þessu ári. „Það virðist
ekki óalgengt að unglingum séu
seldar alls konar töflur og því hald-
ið fram að þær séu alsæla, en þar
er kannski á ferðinni amfetamín,
hjartalyf og geðlyf. Þetta eykur enn
á hættu við neyslu, því unglingarn-
ir vita ekkert hvað þeir eru að setja
ofan í sig,“ sagði Kristján Ingi.
„Alsælutöflurnar eru alls ekki allar
eins, heldur eru þær af öllum stærð-
um og gerðum.“
Aðspurður um hvað væri til ráða
í baráttunni gegn alsæluneyslu og
annarri vímuefnamisnotkun, sagði
Kristján Ingi, að forvamir þyrfti að
efla. „Við verðum að koma því á
framfæri hvað þetta er hættulegt.
Ef fólk telur sig vita af fíkniefnamis-
ferli vil ég gjaman koma því á fram-
færi að fíkniefnalögreglan er með
símsvara allan sólarhringinn, þar
sem tekið er við slíkum upplýsingum.
--------- Við gætum fyllstu nafn-
leyndar, enda þrífst starf-
semi okkar á slíku trausti
og það sama á að sjálf-
sögðu við ef fólk hringir
í síma deildarinnar á
skrifstofutíma."
Símanúmer fíkniefnadeildarinn-
ar er 569-9146 og símsvarinn er
með númerið 569-9090.
Ljósmynd/Jón Stefánsson
HLUTI starfsmanna á verkstæði B&L hjá jólatré sem knúið er í hringi af Lödu-mótor.
Könnun SÍT byggö á
annað þúsund málum
SIGMAR Ármannsson, fram-
kvæmdastjóri Sambands íslenskra
tryggingafélaga, kveðst vart trúa
því að rétt sé haft eftir hæstaréttar-
lögmönnunum Gesti Jónssyni og
Jóni Steinari Gunnlaugssyni í Morg-
unblaðinu í gær.
„Mér finnst ummæli þeirra bera
þess vott að þeir telji sig þess um-
komna að draga í efa þessa könnun
án þess að hafa kynnt sér hvernig
staðið hafi verið að henni,“ sagði
Sigmar.
Sigmar segir að Gestur og Jón
Steinar lýsi yfir miklum efasemdum
um niðurstöður Sambands íslenskra
tryggingafélaga, sem greint var frá
í Morgunblaðinu í fyrradag.
„Síðan fjalla þeir um hugsanleg
áhrif breytingartillagnanna á vá-
tryggingaiðgjöldin og þar virðast
þeir bera saman réttarástand sem
var fyrir gildistöku skaðabótalag-
anna sem var 1. júlí 1993. Það kem-
ur þessu máli ekki hið minnsta við.
Sú athugun sem við höfum unnið
að, og er senn að ljúka, miðast ann-
ars vegar við að bera saman slysa-
tjón sem komið hafa til kasta vá-
tryggingafélaganna og falla undir
núgildandi skaðabótalög og hins
vegar að umreikna þau tjón miðað
við þessar framkomnu t.illögur,"
sagði Sigmar.
Hann sagði að Samband íslenskra
tryggingafélaga hefði leitað til sama
tryggingastærðfræðings og tillögu-
höfundar leituðu til þegar þeir mót-
uðu breytingatillögur sínar á skaða-
bótalögum.
„Þessi athugun okkar tekur til á
annað þúsund slysamála og niður-
stöðurnar eru einmitt mjög áreiðar-
legar að mati tryggingastærðfræð-
ingsins og mjög afdráttarlausar.
Skaðabætur frá gildandi rétti hækka
um og yfir 50% og samkvæmt því
ættu iðgjöld í bílatryggingum að
hækka um nálægt 30%,“ sagði Sig-
mar.
Útgefendur gefa bók-
sölum afslátt af bókum
Tæknivætt
jólatré
FYRIR framan verkstæði Bif-
reiða og landbúnaðarvéla við
Suðurlandsbraut í Reykjavík
stendur sérstætt jólatré, sem
dregur að sér athygli margra
vegfarenda. Eyjólfur ÓIi Jóns-
son og Davíð Garðarsson bif-
vélavirkjar smíðuðu tréð fyrir
tveimur árum, úr járni og rör-
bútum sem til féllu á verkstæð-
inu. Efst á trénu trónir ljós, sem
snýst hratt og gengur fyrir mið-
stöðvarmótor úr Lödu-bifreið.
Tréð snýst einnig í hringi og
er drifið áfram af þurrkumótor
úr Lödu-bifreið. „Þetta er vera-
lega tæknivætt jólatré," segir
Svanur Kárason, sem vinnur í
móttöku verkstæðisins. „Það
snýst sjálft, svo menn geta bara
staðið í stað þess að dansa
kringum það.“ Svanur segir að
þeir sem á annað borð tjái sig
um tréð séu mjög hrifnir af
því. „Hinir eru kurteisir og
segja ekkert.“
ÓLAFUR Ragnarsson formaður
Félags íslenskra bókaútgefenda
segir að bóksalar verði að gera upp
við sig hvernig þeir selja bækur,
en jákvætt sé ef verslanir finna leið-
ir til að bjóða bækur á tilboðsverði.
Hann segir sölu bóka góða fyrir
þessi jól, trúlega meiri nú en á sama
tíma í fyrra.
Bóksalar hafa m.a. reifað hug-
myndir um að bjóða ákveðna titla
á tilboðsverði, með meira en 15%
afslætti, til að svara gylliboðum
Bónus og KÁ. Sem dæmi má nefna
að Eymundsson býður ákveðnar
bækur með allt að 30% afslætti, en
auk þess má nefna að Hagkaup
býður rúmlega 20 titla á 1.995
krónur hvern.
Ákveðnir titlar á tilboði
„Hugmyndir bóksala um að birta
lista með bókum á tilboðsverði, eru
svipaðar og Penninn og Eymunds-
son hafa gripið til seinustu daga,“
segir Ólafur. „Mér sýnist að þessi
þróun verði ekki stöðvuð fyrir þessi
jól, en þetta verður ekki eingöngu
mál bókaverslana, því að þær hafa
farið fram á að útgefendur komi
til móts við þær og gefi þeim viðbót-
arafslátt á ákveðnum titlum til að
veita þeim svigrúm til tilboða. Mér
heyrist vera mjög almenn samstaða
meðal útgefenda um að koma til
móts við þessar óskir, varðandi
ákveðinn fjölda bóka.
Margar þessara bókaverslana
hafa lagt áherslu á að selja bækur
allt árið og að sjálfsögðu verðum
við að gera það sem í okkar valdi
stendur til að þær fái haldið áfram.“
Stutt bann á Bónus
Ólafur kveðst ekki vilja meta það
svo að bókaútgefendur séu að spilla
sambandi við helstu viðskiptaaðila
sína, með því að neita bóksölum
um að setja afgreiðslubann á sölu-
staði á borð við Bónus og KÁ, í
blóra við samkomulag á milli bók-
sala og útgefenda. Ekki hafi náðst
samstaða um afgreiðslubann á
þessa sölustaði innan Félags ís-
lenskra bókaútgefenda á þriðjudag,
og menn hafí talið of seint að stöðva
þá þróun sem þegar væri orðin í
bóksölumálum fyrir þessi jól.
„Við settum afgreiðslubann á
Bónus, fyrsta daginn sem fyrirtækið
bauð 20% afslátt, en það bann stóð
mjög stutt. Fram komu brestir í
samstöðu útgefenda og ljóst varð
að ekki yrði hægt að framfylgja slíku
banni gagnvart öllum þeim sem
hugsanlega brytu gegn samkomu-
laginu. Af þeim ástæðum var ekki
stætt lengur að neita Bónus um
afgreiðslu á bókum,“ segir Ólafur.
Beint flug
í Karíba-
hafið
HEIMSFERÐIR bjóða nú í
vetur beint flug til Cancun í
Mexíkó í allan vetur með Bo-
eing 757 vélum TAESA flug-
félagsins. Millilendir vélin á
íslandi og tekur farþega
Heimsferða um borð.
A síðustu árum hafa á ann-
að þúsund manns farið með
Heimsferðum til Cancun og
er Cancun í dag vinsælasti
áfangastaður Karíbahafsins.
Hefur þetta stórlækkað verð á
ferðum til Karíbahafsins og
er nú hægt að komast þangað
fyrir allt að 59.000 kr. í hálfan
mánuð. Viðtökur hafa verið
góðar. Flogið er á tveggja
vikna fresti til Cancun frá
Keflavík ög er fyrsta flugið
um jólin, 25. desember, og er
uppselt í þá ferð og báðar ferð-
irnar í janúaer að seljast upp.
Ferðir eru síðan í boði alveg
fram yfir páska.