Morgunblaðið - 08.12.1995, Blaðsíða 18

18 FÖSTUDAGUR 8. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ÚRVERINU
Frumvarp til laga um umgengni um auðlindir sjávar
Ætlað að bæta umgengni
um auðlindir sjávarins
FORYSTUMENN samtaka útgerð-
armanna og sjómanna telja að nýtt
frumvarp sjávarútvegsráðherra um
umgegni um auðlindir sjávar verði
til þess að draga verulega úr því,
að fiski sé fleygt í sjóinn við fiskveið-
ar við landið. Sævar Gunnarsson,
formaður Sjómannasambands ís-
lands, segir að aldrei verði að fullu
komið í veg fyrir að físki verði
fleygt, en frumvarpið, verði það að
lögum sé mikilvægur þáttur í að
draga úr slíku framferði. Meðal
ákvæða ílögunum má nefna að 50%
undirmálsfisks verða utan kvóta,
hömlur eru settar á netaveiði smárra
báta, draga verður net og línu reglu-
lega úr sjó og ákvæði um vigtun
eru gerð skýrari. Fest er í lög að
bannað verði að henda físki
í hafíð og viðurlög verða
hert.
Sj ávarútvegsráðherra
hefur kynnt ríkisstjóm og
þingflokkum frumvarp til
laga um umgengni um auð-
lindir sjávar og er að því
stefnt að leggja það fyrir
Alþingi á næstu dögum.
Hann segist fullviss um það,
að verði frumvarpið að lög-
um, muni það bæta uin-
gengni sjómanna og útgerða
um auðlindina og draga úr
því að fiski sé hent í sjóinn.
Guðni Þorsteinsson, sér-
fræðingur Hafrannsókna-
stofnunar í veiðarfærum,
segir að með ýmsum breyt-
ingum á veiðarfærum, svo
sem seiða- og fískiskiljum í
rækjutrollum, glugga í hum-
artrollum og skyldu til að
rega net reglulega úr sjó,
sé verulega dregið úr hætt-
unni á því, að „óæskilegur"
afli fáist. Þá séu mjög litlar
líkur á því að í veiðarfærin
komi fískur, sem ekki séu
til aflaheimildir fyrir. Þessi
þættir dragi því verulega úr því
menn freistist tilæ að fleygja fiski.
Frumvarpið er að mestu byggt á
frumvarpi er var lagt fyrir Alþingi
í febrúar sl. Það varð ekki útrætt á
því þingi en vakti miklar umræður.
I sumar fór sjávarútvegsráðherra
fram á það við Samstarfsnefnd um
bætta umgengni um auðlindir sjávar
að hún færi yfír frumvarpið í ljósi
umræðna sem orðið höfðu um efni
þess og almenna umræðu í þjóðfé-
laginu um umgengni um auðlindir
sjávar.
Nefndin skilaði áliti sínu til ráð-
herra í septembermánuði síðastliðn-
um og hefur það frumvarp sem nú
er lagt fram verið endurskoðað með
tilliti til athugasemda nefndarinnar.
Ennfremur hefur verið bætt í frum-
varpið ákvæðum varðandi undir-
málsfísk í framhaldi af nýjum tillög-
um nefndarinnar um að undan-
þiggja á ný hluta undirmálsfísks frá
aflamarki.
Megininntak frumvarpsins
í frumvarpinu er kveðið skýrar á
um ýmsar reglur sem lúta að um-
gengni um auðlindir sjávar og þær
Helmingur undir-
málsfisks verður
utan kvóta
gerðar markvissari. Þá er einnig
kveðið á um til hvaða viðurlaga
skuli gripið, ef út af er brugðið. í
stórum dráttum má skipta frum-
varpinu í þijá flokka: 1) ákvæði er
lúta að veiðum, 2) ákvæði er lúta
að vigtun og 3) ákvæði um fram-
kvæmd og viðurlög.
Bannað að henda fiski
Hvað varðar veiðar er lagt til að
lögfest verði bann við að henda físki
í hafíð. Bátum undir 20 brúttótonn-
um verði óheimilt að stunda neta-
veiðar frá 1. nóvember til febrúa"-
loka. Óheimilt verði að hefja veiði-
ferð nema skip hafi veiðiheimildir
af þeim tegundum sem líklegt er
að fáist í veiðiferðinni og líklegum
meðafla. Skylt verði að draga reglu-
lega veiðarfæri sem skilin eru eftir
í sjó, svo sem línu og net, og heim-
ilt verði að draga veiðarfærin á
kostnað eigenda sé því ekki sinnt.
Skýrar kveðið á um vigtun
í ákvæðum er lúta að vigtun sjáv-
arafla er kveðið með skýrari hætti
á um skyldur og ábyrgð þeirra að-
ila, sem að vigtun sjávarafla koma,
svo sem skipstjóra, ökumanna flutn-
ingstækja, starfsmanna hafnarvoga
og kaupenda. Þá er það nýmæli lagt
til að óheimilt verði að landa sjávar-
afla í öðrum höfnum en þeim sem
hafa fullnægjandi vigtunaraðstöðu.
Að öðru leyti eru ákvæði um vigtun
að mestu samhljóða gildandi reglu-
gerð um vigtun sjávarafla.
Stigvaxandi viðurlög
Þriðji meginkafli frumvarpsins
fjallar um framkvæmd laganna og
viðurlög. Lagt er til að skýrt verði
kveðið á um viðbrögð stjórnvalda
vegna brota á lögunum, sem er
mikilsvert nýmæli. Gert er ráð fyrir
að skip verði svipt leyfí til veiða í
atvinnuskyni í ákveðinn tíma og að
ítrekun varði lengri leyfíssviptingu.
Þá er gert ráð fyrir að aðili geti
misst leyfi til vigtunar afla, standi
hann ekki rétt að vigtun og að unnt
sé að svipta uppboðsmarkað starfs-
ieyfí vegna brota á reglum um vigt-
un sjávarafla. Jafnframt er í frum-
varpinu kveðið á um sektir við brot
á lögunum og auk þess að stórfelld
og ítrekuð ásetningsbrot geti auk
sekta varðað varðhaldi eða fangelsi.
Undirmálsafli
í áfangaskýrslu, sem Samstarfs-
nefnd um bætta umgengni um auð-
lindir sjávar skilaði til ráð-
herra í desember 1994, var
m.a, lagt til að heimild til
að hluti af undirmálsfiski
teljist ekki til aflamarks
verði afnumin og allur undir-
málsfískur teljist til afla-
marks. Ástæðan var sú að
of mikil brögð voru talin að
þvl að físki, sem ekki væri
undirmálsfískur, væri landað
í skjóli þessarar heimildar.
Þessari tillögu nefndarinnar
var fylgt eftir með reglu-
gerðarbreytingu í febrúar sl.
Talsverð umræða hefur
spunnist um réttmæti þeirr-
ar ákvörðunar og í framhaldi
af því óskaði sjávarútvegs-
ráðherra eftir því við nefnd-
ina að hún tæki þessa
ákvörðun til endurskoðunar.
50% undirmáls
utan kvóta
Nefndin hefur tekið þetta
mál til umfjöllunar og skilað
áliti til ráðherra. Þar kemur
fram að nefndin hefur end-
urskoðað fyrri afstöðu og
leggur til að ráðherra nýti á
ný heimild í lögum um stjórn fisk-
veiða og heimili að hluti af undir-
málsafla verði ekki til aflamarks.
Leggur nefndin til að reglur verði
að mestu leyti þær sömu og giltu
áður en reglan var afnumin, þó með
þeim breytingum að miðað verði við
að 50% af aflanum teljist ekki til
aflamarks, í stað 2A hluta áður og
heimildin nái til allt að 7% af þor-
skafla í hverri veiðiferð og 10% af
afla af ýsu, ufsa og karfa.
Áður náði heimildin til allt að 10%
í hverri tegund.
Auk þessa leggur nefndin til að
undirmálsafla verði haldið aðgreind-
um um borð og hann vigtaður og
skráður sérstaklega.
Ráðherra hefur ákveðið að fylgja
tillögum nefndarinnar og í dag var
gefin út reglugerð þess efnis sem
öðlast mun gildi hinn 1. janúar nk.
Skipulag
eftirlits
Ákveðið hefur verið að skoða sér-
staklega skipulag veiðieftirlitsins
með það að markmiði að gera það
virkara. Jafnframt verður sérstak-
Iega kannað hvort þetta starf megi
efla með aukinni samvinnu veiðieft-
irlitsins og Landhelgisgæslunnar.
i JITOMIC SKÍÐI
V' ' ví i: i va /1
Tryggvagötu 15 (hafnarmegin). S: 562 9470
AtiTi ll&erm á túikmi
Myndbniwi öfttn ui&kýrii viikni
t iöiviinnni oy helniu fortita
I itial í iióknvoi ríiiiiiiun o<j
öíórmöikMöiim lilvnlín jól.-ujjöf
fyi ii fólk n ölliini nlói i
sjitli: !’(>•} •}.’.}.}
r>r>-}
FRÉTTIR: EVRÓPA
Danir kynna ESB-tillögur fyrir 1996
Aðild Austur- og
Mið-Evrópulanda
efst á baugi
Tillögurnar vekja litla hrifningu
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
DANSKA stjórnin hugsar í takt við
önnur Evrópusambandslönd, þegar
hún setur aðild Mið- og Austur-Evr-
ópulandann'a efst á blað í tillögum
sínum fyrir ríkjaráðstefnu ESB 1996.
Þar að auki eru umhverfis- og at-
vinnumál og opnari starfsemi ESB
ofarlega á blaði dönsku stjórnarinn-
ar, líkt og búast má við um sænsku
tillögurnar. Tillögurnar vekja hvorki
hrifningu hægriflokkanna Ihalds-
flokksins og Vinstri, né Sósíalíska
þjóðarflokksins á vinstrivængnum,
meðal annars af því að þær séu óljós-
ar. Flokkum andstæðum ESB er
ekki boðið að taka þátt í tillögugerð-
inni.
Danska stjómin álítur það aðal-
verkefni ríkjaráðstefnunnar á næsta
ári að undirbúa aðild Austur- og
Mið-Evrópulandanna. Til að ESB
geti starfað sem best eftir að aðildar-
löndin verða allt að 27 er nauðsyn-
legt að endurskipuleggja stofnanir
ESB, að áliti dönsku stjórnarinnar
og hún leggur því til að fleiri mál
verði afgreidd með meirihlutaákvörð-
unum, auk þess sem hugað verði að
íbúafjölda landanna, þegar greidd
eru atkvæði.
Aukið vægi stóru landanna
Þetta þýðir í raun að vægi stóru
landanna eykst á kostnað hinna
minni. Danska stjórnin tekur undir
hugmyndir um að formennska ESB
verði falin fleiri en einu landi í senn
til að það líði ekki of lengi á milli
þess að formennskan hlotnist lönd-
unum. Hún vill hins vegar halda í
að hvert land hafi einn fulltrúa í
framkvæmdastjórninni.
Viðtökur dönsku flokkanna eru
blendnar. Vinstriflokkur Uffe Elle-
mann-Jensens og íhaldsflokkurinn
álíta tillögurnar of óljósar til að
hægt sé að átta sig á þeim. Flokkarn-
ir tveir eru einnig óhressir með að
dönsku undanþágurnar frá Maastri-
cht-samkomulaginu eru nefndar í til-
lögunum og þær sagðar standa,
meðan annað sé ekki ákveðið, en um
leið er undirstrikað að þær verði
ekki til umræðu á ríkjaráðstefnunni.
Vegna þessa álíta flokkarnir tveir
óþarfi að taka þær upp í tillögunum.
Óljóst hvort þjóðar-
atkvæðagreiðsla verður haldin
Enginn efi er á að stjórnin hefur
álitið nauðsynlegt að nefna undan-
þágumar til að Sósíalíski þjóðar-
flokkurinn geti verið með í að ganga
endanlega frá dönsku tillögunum.
Stuðningur hans er mikilvægur, þar
sem hann er fulltrúi þeirra mörgu
Dana, sem era tortryggnir á ESB.
Hægriflokkarnir tveir hafa hins veg-
ar lítinn áhuga á að teygja sig langt
til að fá Sósíalíska þjóðarflokkinn
með.
Enn er óljóst hvort efnt verður til
þjóðaratkvæðagreiðslu í Danmörku
um niðurstöður ríkjaráðstefnunnar.
Poul Nyrup Rasmussen forsætisráð-
herra hefur hingað til haldið því fram
að ólíklégt sé að niðurstöðumar gefi
tilefni til þess, en Róttæki vinstri-
flokkurinn, sem á aðild að stjórn-
inni, hefur stutt atkvæðagreiðslu.
Brussel. Reuter.
Meiríhluti á EÞ
fyrir tollabandalagi
EVRÓPUÞINGIÐ virðist nú munu
veita samþykki sitt fyrir því að
tollabandalag Evrópusambandsins
og Tyrklands taki gildi um áramót-
in. Þrír stærstu þingflokkarnir á
þinginu hafa ákveðið að styðja
samninginn um tollabandalag.
Þingflokkur sósíalista, flokkur
hægrimanna og flokkur frjálslyndra
samþykktu allir á miðvikudag að
veita samkomulaginu brautargengi
í atkvæðagreiðslu, sem áformuð er
í næstu viku. Hendur einstakra
flokka eða þingmanna innan þing-
flokkanna eru þó ekki bundnar.
„Ég hef trú á að meirihluti verði
fylgjandi," sagði Pauline Green,
leiðtogi sósíalista, sem eru stærsti
þingflokkurinn, á blaðamannafundi
eftir að þingflokkur hennar sam-
þykkti að styðja tollabandalagið.
Hún sagði að engu að síður hefðu
margir Evrópuþingmenn efasemdir
um að umbætur í lýðræðisátt hefðu
gengið nógu langt í Tyrklandi og
þingið myndi fylgjast náið með
framförum í mannréttindamálum
þar í landi.
Þrýstingur frá ríkisstjórnum
Ríkisstjórnir aðildarríkja Evrópu-
sambandsins hafa mjög þrýst á
Evrópuþingmenn að styðja samn-
inginn við Tyrkland, vegna þess að
með því að hafna honum væri í
raun verið að færa öfgatrúarmönn-
um í Tyrklandi vopn í hendur. Tansu
Ciller, forsætisráðherra Tyrklands,
fór til Þýzkalands fyrr í vikunni til
viðræðna við Helmut Kohl kanzlara
og þingmenn á Evrópuþinginu. GiU"
er lagði áherzlu á að Tyrkir þyrftu
á nánari tengslum við Vesturlönd
að halda til þess að geta haldið
umbótunum áfram.
í yfirlýsingu Evrópska alþýðu-
flokksins, þingflokks hægrimanna
sem er næststærstur á EÞ, segir
að flokksmenn vilji sýna að þeir
hafí traust á þeim tyrknesku stjórn-
málamönnum, sem hafi unnið að
því að auka frelsi og mannréttindi.
'tí
I

C
i
I
i
i
i
I
I
<
I
I
I
i
I