Morgunblaðið - 08.12.1995, Blaðsíða 46

46 FÖSTUDAGUR 8. DESEMBER 1995
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Menning og menning
og Asmundarsalur
Ásmundarsalur við
Freyjugötu er eitt af
þeim húsum í Reykja-
vík sem eiga sér merka
sögu. Af þeim sökum
þarf engan að undra
að allir hafi skoðun á
því húsi, hlutverki þess
og framtíð, þegar það
á annað borð ber á
góma í almennri um-
ræðu. Það er jákvætt
þegar margir vilja taka
þátt í umræðu um
framtíðarhlutverk húss
á borð við Ásmundar-
sal, en að sama skapi
sorglegt þegar heift og
hofmóður stýra penna.
Mér er sagt af þeim sem til þekkja
að síst hefði það verið í anda Ás-
mundar Sveinssonar að fjargviðrast
út i böm.
Leikskóli
Leikskólinn er fyrsta skólastigið
samkvæmt lögum. Með leikskóla-
lögunum sem samþykkt voru 1991
var mörkuð sú stefna að leikskólinn
skyldi vera hluti af menntakerfí
okkar og þá var horfið frá eldri
skilgreiningu um að barnauppeldi
væri félagslegt úrræði. Þetta var
staðfest m.a. með því að nú fer
menntamálaráðuneytið með mál-
efni leikskóla en ekki félagsmála-
ráðuneytið og nú bera stofnanirnar
heitið „Leikskóli". Hugtökin
„bamaheimili“ og „dagheimili" eru
ekki lengur réttnefni, þau vísa
’fremur til eldri skilgreiningar með-
an hugtakið „leikskóli" er talið vísa
(§) SILFURBÚÐIN
Kringlunni 8-12 - Sími 568-9066
-Þar farðu yjöfina -
fram á veg. Mér finnst
því við hæfi að þeir sem
telja sig knúna til að
fjalla um málefni Ás-
mundarsals um þessar
mundir temji sér hug-
takanotkun í takt við
nýja tíma en dvelji ekki
í fortíðinni hvað
menntun og menningu
yngstu kynslóðarinnar
snertir.
_ Leikskóli í
Ásmundarsal
Borgaryfirvöld hafa
nú keypt Ásmundarsal,
skrifstofuhúsnæði
Arkitektafélags ís-
lands, og ákveðið að reka þar leik-
skóla. Þessi ákvörðun mælist eins
og gengur misjafnlega fyrir. Vita-
skuld eru margar hliðar á því máli
og það em rök með og móti slíkri
ráðstöfun. Margir þeir sem telja sig
málsvara menningar hafa gagnrýnt
ákvörðunina harðlega og talið að
með því sé listinni og húsi Ásmund-
ar Sveinssonar sýnd lítilsvirðing.
Fátt er fjær sanni. Nokkuð á annað
hundrað böm em nú á biðlista eftir
leikskólarými í gamla miðbænum.
Það er því óumdeilanlegt að þar er
mikil þörf á leikskóla. Eins og öllum
má ljóst vera getur verið erfiðleik-
um háð að finna hentugar lóðir
undir nýbyggingar i eldri hverfum
borgarinnar. Það á við um gamla
miðbæinn, þó Hróbjartur Hróbjarts-
son arkitekt, sem skrifar um málið
í Morgunblaðið 30. nóv. sl., vilji
ekki fallast á slíka skýringu. Þess
vegna hefur verið bragðið á það ráð
í gömlum og þéttbyggðum hverfum
að nýta gömul hús undir nýja starf-
semi. Augljóst er að slíkar lausnir
geta aldrei orðið sambærilegar við
það að sérhanna hús. Þar mun
ávallt eitthvað skorta en á hinn
bóginn geta gömul hús haft ýmis-
legt annað sem er eftirsóknarvert
og er ekki til að dreifa í nýjum
húsum. í gamla bænum má benda
á leikskóla eins og Tjamarborg, sem
er í friðuðu húsi, Njálsborg og Lind-
arborg auk nokkurra foreldra- og
einkarekinna leikskóla. Engum
dylst að í þessum húsum er ekki
að finna öll þau efnislegu gæði sem
ný hús búa við, en það er einfald-
lega margt annað sem máli skiptir,
og það er engin hætta á því að
börnin geri sér rellu út af því að
Það er auðvelt að
ráðast að börnum, segir
—
Arni Þór Sigurðsson,
þau verja sig ekki sjálf
í fjölmiðlum.
allur aðbúnaður sé ekki eins og í
sérhönnuðu og nýbyggðu húsi. Það
er hins vegar mikilvægt þegar göm-
ul hús era keypt undir leikskóla að
þeim fylgi stór lóð og þannig háttar
einmitt til við Ásmundarsal. Þess
vegna hentar Ásmundarsalur ágæt-
lega sem leikskóli, þó vissulega
geti húsið einnig hentað undir aðra
starfsemi.
Reykjavíkurborg og
Ásmundarsalur
Fram hefur komið að Ásmundar-
salur, sem verið hefur í eigu Arki-
tektafélags Islands og Lífeyrissjóðs
arkitekta, hefur um tveggja ára
skeið verið til sölu. Fáir hafa sýnt
húsinu áhuga, að minnsta kosti
hefur enginn kaupandi gert vart
við sig fram að þessu. Nema Félag
íslenskra myndlistarmanna sem
gerði kaupsamning við Lífeyrissjóð-
inn fyrir fáum árum og staðfesti
hann á aðalfundi. En hvers vegna
er þá FÍM ekki eigandi hússins í
dag? Jú, það er vegna þess að stjórn
Félags íslenskra myndlistarmanna
sem þá var, rifti kaupsamningnum
sem gerður hafði verið. Þannig birt-
ist áhugi myndlistarmanna á því
að eignast húsið og varðveita það
sem aðsetur listamanna. Reykjavík-
urborg var árið 1993 boðið húsið
til kaups undir byggingalistasafn.
Því boði var ekki tekið, enda ekki
áformað að kaupa sérstakt húsnæði
undir slíkt safn. Það var hins vegar
síðsumars að borgin skoðaði þann
möguleika að reka leikskóla í hús-
inu og eigendum þess var fullkunn-
ugt um þau áform borgarinnar áður
en til kaupanna kom. Aðalfundur
Arkitektafélagsins ákvað að selja
borginni húsið. Kaupverð þess er
19,2 milljónir og áætlað er að um
15 milljónir króna fari í endurbætur
á húsinu og lóð til að þar megi reka
leikskóla. Heildarkostnaður er því
um 35 milljónir eða um 855 þúsund
krónur á hvert barn sem þar verð-
ur. Stofnkostnaður við nýbyggingu
Árni Þór
Sigurðsson
Verðbréfasjóðir VÍB hf.
Breytingar á samþykktum
Á hluthafafundi Veröbréfasjóða Veröbréfamarkaöar íslandsbanka hf,
Kirkjusandi, Reykjavík, sem haldinn var 26. september s.l. var
samþykktum félagsins breytt. Eiga breytingarnar fyst og fremst rót
sína að rekja til nýrra hlutafélagalaga nr. 2/1995 auk þess sem
stofnaður var nýr sjóður, Sjóður 8.
Með vísan til 3. mgr. 1. nr. 10/1003 er eigendum
hlutdeildarskírteina i sjóðum félagsins hér með tilkynnt að hinar
nýju samþykktir liggja frammi á skirfstou félagsins til sýnís eða
afhendingar ef óskaðer.
Reykjavík, 6. desember 1995.
Stjórn VVÍB hf.
Ásmundur Stefánsson, Lára V. Júlíusdóttir, Jón H. Bergs,
Gunnar Svavarsson, Brynjólfur Bjarnason
VlB
VERÐBRÉFAMARKAÐUR ISLANDSBANKA HF.
• Aðili að Verðbréfaþingi Islands •
Kirkjusandi, 155 Rcykjavík. Sími: 560-8900. Myndsendir: 560-8910.
leikskóla hefur að undanförnu verið
um 1,2-1,3 milljónir á hvert barn
þannig að hér er augljóslega um
hagkvæma ráðstöfun að ræða. Hró-
bjartur Hróbjartsson arktitekt
býsnast mjög yfir því að kostnaður
fyrir 40 börn verði um 40 milljónir
og fullyrðir að hægt væri að byggja
leikskóla fyrir talsvert lægri fjár-
hæð en hér er rætt um. Hann getur
vissulega trútt um talað, reynslan
sýnir einfaldlega að stofnkostnaður
leikskóla er rúmlega 1 milljón á
hvert barn, eða álíka mikið og eitt
bílastæði i bílastæðahúsunum. í
mínum huga er stofnkostnaður leik-
skóla ekki hár í samanburði við
margt annað, og nefna má sem
dæmi að einungis hönnunar- og
undirbúningskostnaður vegna Erró-
safns á Korpúlfsstöðum var kominn
í um 100 milljónir þegar hætt var
við þau áform. Þær endurbætur
áttu að kosta eitthvað á annan
milljarð. Hróbjarti Hróbjartssyni,
sem einmitt vann við Errósafnið á
Korpúlfsstöðum, kann að þykja
slíkt smámunir í samanburði við
35-40 milljónir í 40 bama leik-
skóla.
Reykjavíkurborg og
menningarmál
Ein hlið á því máli sem ég hef
fjallað um hér veit að menningu og
menningarstefnu. Fram kemur það
sjónarmið, m.a. hjá Hróbjarti Hró-
bjartssyni, að byggingarlist sé ekki
metin og þar að auki hafi heildar-
mynd og samræmi borgarhverfa
verið eyðilögð með því að heimila
nýbyggingar og efnisval í gömlum
borgarhverfum sem falli illa að
umhverfi. Þarna get ég tekið undir
með Hróbjarti, því miður finnst mér
vanta heildstæðan svip í gömlum
hverfum, ekki síst í miðborginni.
Árið 1989 voru framlög Reykjavík-
ur til menningarmála um 3.600 kr.
á hvem íbúa en 5 árum seinna,
árið 1994 um 5.500 krónur á hvern
íbúa á sama verðlagi, og höfðu því
hækkað að raungildi um 53%. Á
sama tíma hækkuðu útgjöld borgar-
innar til fræðslumála úr rúmum
12.500 krónum á hvern íbúa i rúm-
ar 15.000 krónur eða um 20% að
raungildi. Þó eru fræðslumálin lög-
bundin verkefni sveitarfélaga.
Borgin verður því ekki sökuð um
að hafa forsómað menningarmálin
og hvað Ásmundarsal snertir þá y
verður það byggingarlistaverk
varðveitt, ytra byrði verður haldið
óbreyttu og eins litlar breytingar
verða gerðar innanhúss og unnt er
að komast af með, þó þar sé reynd-
ar alls ekki allt í upprunalegu horfí.
Leikskóli er menning og hver veit
nema næsta kynslóð listamanna fái
að vaxa úr grasi í Ásmundarsal.
Skapandi starf barna er að mínu
mati síst minna virði en önnur
menning og list þótt af öðrum toga
sé, og því ber að sýna sóma og virð-
ingu. Skrif á borð við þau sem kom-
ið hafa frá Hróbjarti Hróbjartssyni
í Morgunblaðinu, Oddi Ólafssyni í
Tímanum og fleirum, bera vott um
fullkomið skeytingar- og virðingar-
leysi fyrir börnum og velferð þeirra
og er þeim síst til sóma. Ásmundar-
salur gæti nú fengið það menning-
arlega hlutverk að vera vinnustöð
og fræðasetur yngstu kynslóðarinn-
ar. Þegar fram líða stundir gæti
eftirspurn eftir leikskóla minnkað
og þá væri unnt að hleypa annars
konar menningarstarfsemi inn í
húsið. Það mun tíminn leiða í ljós,
en þá er sannarlega mikilvægt að
opinber aðili, eins og Reykjavíkur-
borg, eigi húsið og haldi því við.
Þannig er hægt að tryggja að minn-
ingu Ásmundar Sveinssonar verði
haldið á lofti en húsið lendi ekki á
einkamarkaði sem að sjálfsögðu
gæti fært það í hendur hveijum sem
er - þá væri hægt að tala um
menningarfúsk.
Höfundur er borgarfulltrúi.
Skotið yfir
markið
í MORGUNBLAÐ-
INU, sunnudaginn 26.
nóvember sl., er viðtal
við Ellert B. Schram,
forseta ÍSÍ og fyrrver-
andi ritstjóra DV. í við-
talinu fjallar Ellert
nokkuð um skipulag
íþróttahreyfingarinnar
og líkir henni við „þrí-
höfða þurs, sem hjakki
í sama gamla alda-
mótafarinu, amatöris-
manum“, eins og hann
kemst að orði. Eg hef
starfað í íþróttahreyf-
ingunni í ein 25 ár og
minnist þess ekki að
hafa lesið jafn niðrandi
og neikvæð ummæli um íþrótta-
hreyfinguna af hálfu forustumanns
hennar, eins og þau sem hér er vitn-
að til.
Það eru engir þursar
að störfum í íþrótta-
hreyfingunni, segir
Júlíus Hafstein, sem
telur ómaklega að
hreyfingunni vegið.
Ummælin sem hér um ræðir, eru
neikvæð fyrir íþróttahreyfinguna
og skaða hana jafnt inn á við, sem
út á við. Eg veit að ég tala fyrir
munn vel flestra, þegar ég harma
slík ummæli. Þau eru íþróttahreyf-
ingunni síst til framdráttar. Ég
kannast ekki við neinn af „þurs-
ætt“ í Ólympíunefnd íslands og
veit ekki um neinn slík-
an hjá UMFÍ. Það er
því eðlilegt að vísa
þessum ummælum al-
farið heim til föðurhús-
anna, því þau virðast
vera staðbundið vanda-
mál hjá Ellert _ B.
Schram, forseta ÍSÍ, en
ekki hjá öðrum for-
ustumönnum íþrótta-
og Ungmennahreyf-
ingarinnar á íslandi.
Um samstarf milli
íþróttasamtakanna er
það að segja að ég veit
ekki betur en að Ung-
mennafélagshreyfing-
in hafi alfarið hafnað
beiðni Ellerts um að sameinast ÍSÍ.
Þar á bæ, frekar en hjá Ólympíu-
nefnd íslands, era engin „aldamóta-
vinnubrögð eða amatörismi“ eins
og Ellert gefur í skyn. Þar eru fag-
leg vinnubrögð í fyrirrúmi og ber
því ekki á öðru en að gamli fótbolta-
fyrirliðinn skjóti langt yfir markið
að þessu sinni.
Samskipti Ólympíunefndar og
Iþróttasambandsins eru í föstum
skorðum og er samstarfsnefnd sam-
takanna, sem skipuð var í kjölfar
síðasta íþróttaþings ÍSÍ, jafnmörg-
um fulltrúum beggja aðila, að at-
huga allar leiðir í samskiptum. Sú
nefnd er og verður að starfa af
yfirvegun og víðsýni og þarf að fá
frið til að ljúka verkefnum sínum,
annars verður enginn árangur. Þar
eru engir „þursar" að störfum, held-
ur forustumenn Ólympíunefndar
íslands og íþróttasambands ís-
lands.
Höfundur er formaður Ólympíu■
ncfndar íslands.
Júlíus
Hafstein