Morgunblaðið - 08.12.1995, Blaðsíða 6

6 B FÖSTUDAGUR 8. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
var fyrst gefín Lúðvík
sjöunda, en eftir að
hún varð drottning
FERÐALÖG
Bordeaux í Frakklandi
hefur upp á mikið að
bjóða. Þekktust er hún
fyrir vínin, en margt
annað má sækja þang-
Vínrækt og
margt f leira
að. Hjörtur Gíslason
var í Bordeaux á dögun-
um og kynnti sé hvað
þar var helzt að fínna.
B
, ORGIN Bordeaux við suð-
vesturströnd Frakklands er
íslendingum líklega kunnust
fyrir vínin, sem kennd eru
við borgina og unnin í héruðunum
umhverfís hana. Bordeaux hefur upp
á fleira að bjóða, þó að hún virðist
ekkert sérlega ferðamannavæn við
fyrstu sýn. Þar eiga menning og list-
ir upp á pallborðið og leiksýningar
og tónleikar skipa stóran sess meðal
borgarbúa. Söfn eru líka mörg í borg-
inni auk merkra bygginga, kirkna
og kastala. Þá spila Bordeaux-búar
skemmtilegan fótbolta, þó ekki séu
þeir ofarlega í frönsku úrvalsdeild-
inni.
Oift til Englands
Bordeaux á sér langa og merkilega
sögu. Nafnið merkir í raun vatns-
borðið, en borgin hefur einnig verið
kölluð Mánahöfnin. Hún stendur við
ána Garonne og elzta nafn hennar
er reyndar Burdigala. Hún er talin
stofnuð á þriðju öld fyrir Krist af
gotum, en Rómveijar tóku borgina
og réðu henni frá dögum Cesars og
fram eftir öldum. Vandalar réðust á
borgina árið 409 og síðan tóku við
miklir óróatímar. Meðal annars réð-
ust víkingar á borgina og lögðu hana
í rúst árið 848.
Síðar komst borgin undir yfírráð
franskra höfðingja. Árið 1137 var
krónprinsessa þeirra, Eleanor af
Aquitaníu, gefín tilvonandi konungi
Frakka, Lúðvík sjöunda. Það var
óhamingjusamt hjónaband, sem lauk
með skilnaði og var Eleanor þá gefín
Henry Plantagenet, sem varð kon-
ungur yfír Englandi 1154. Þar með
komst Bordeaux undir yfirráð Breta
og réðu þeir borginni í 300 ár. Við
lok Hundrað ára stríðsins komst
borgin loks undir yfirráð Frakka og
hefur svo verið síðan.
Það var strax árið 50, sem fyrsti
vínviðurinn var gróðursettur við
borgina og alla tíð síðan hafa Borde-
aux vínin verið þekkt um hinn vest-
ræna heim og verið uppistaða vel-
megunar borgarinnar. Árið 1225
skilaði vínið 95% viðskiptahagnaðar
borgarinnar og undir stjóm Englend-
inga dafnaði vínræktin og náði út-
Á ÚTIMARKAÐI við ána Garonne kennir ýmissa
grasa. Þar er m.a. seld þurrkuð skinka, sem þyk-
ir ómissandi á matarborðið, þegar líður að jólum.
Morgunblaðið/HG
KLUKKUTURN dómkirkju heilags Andréss er tilkomumik-
ill og alveg þess virði að paufast upp nær endalausann
hringstigann og njóta útsýnisins, þegar upp er komið.
flutningur vína þvílíku magni, þegar
árið 1307, að metið frá því ári varð
ekki slegið fyrr en árið 1950.
Saltfiskur og sögufrægar
byggingar
Bordeaux var lífleg hafnarborg og
var meðal annars stunduð blómleg
útgerð þaðan á miðöldum. Bátar frá
“Mánahöfn" stunduðu til dæmis
þorskveiðar við Nýfundnaland allt
frá árinu 1517 og fram á síðustu öld
og færðu þeir margan saltfískinn
heim í hérað. Enda drekka menn
rauðvín með saltfíski á þessum slóð-
um og þykir hinn bezti viðgjömingur.
Mikið er af sögufrægum bygging-
um í Bordeaux og af nægu að taka,
sé farið í slíkar skoðunarferðir. Und-
irritaður brá sér til dæmis í dóm-
kirkju heilags Andréss. Hún var upp-
haflega byggð undir lok_ 11. aldar
og meðal annars messaði Úrban ann-
ar páfi í henni árið 1096. Ennþá
stendur eftir af þeirri byggingu hluti
veggjar. Það var í þessari kirkju sem
Eleanor af Aauitaníu
Englands lagði hún mikið fé í bygg
inguna, sem var reist í fjölmörgun
áföngum áður en hún náði núveranc
mynd. Kirkjuskipið er geysi tilkomu
mikið enda hátt til lofts og vítt t
veggja og skreytingar á kaþólsk
vísu, þar sem hinir ýmsu dýrlinga
eiga sér einskonar vistarverur
Klukkutuminn stendur sér og e
geysihár. Upp hann liggur þröngu
hringstigi og er ekki laust við a
maður blási úr nös, þegar upp e
komið, líklega langleiðina í 10(
metra; en útsýnið yfír borgina e
þess virði.
En svo hátíðleikanum sé sleppt e
bezt að koma sér aftur niður á jörð
ina og njóta þeirra lystisemda, sen
boðið er upp á í mat og drykk. Verð
lag á þessum nauðsynjum er allm
iklu lægra en hér heima á íslandi oj
í nágrenni kirkjunnar var lítill, yfír
lætislaus matsölustaður, þar sen
hægt var að fá þjóðarrétt héraðsim
steikt andalæri með kartöflum
steiktum í anda-
fítu.
Matarkostnaður flugfélaga er mikill og erfitt er að gera farþegum til hæfis
Bragöskyniö ööruvísi
í lofti en á láöi
„MARTRÖÐ flugfélaga“ segir Fin-
ancial Times um gríðarlegan matar-
kostnað félaganna og upplýsir að
flugfélög heimsins tilreiði samtals
meira en 700 milljónir máltíða á ári
og heildarkostnaðurinn sé 5,1 millj-
arður sterlingspunda, eða jafnvirði
um 510 milljarða íslenskra króna.
Upphæðin þykir svimandi há, sér-
staklega með tilliti til þess hve erf-
itt er að gera farþegum til hæfís
og flugvélamatur er vandmeðfarinn.
„Enginn ætti að búast við gómsæt-
um réttum um borð í flugvélum,"
segir yfírbrytinn hjá British Airway,
en félagið ver árlega jafnvirði tæpra
37 milljarða íslenskra króna í mat
fyrir farþega. Undanfarið hefur
British Airway varið miklum íjár-
munum í tilraunir með nýja mat-
reiðslutækni og nýja rétti. Leitað var
liðsinnis frægra matreiðslumeistara,
sem ekki höfðu árangur sem erfíði
því undantekningarlaust þótti mat-
urinn verri í lofti en á láði.
Þurrt loft og allskonar
vandamál
Sagt er að varla sé á færi fær-
ustu meistara í matargerðarlist að
framreiða gómsæta máltíð til
neyslu í flugvélum í þrjátíu þúsund
feta hæð á 950 km hraða á kluk.ku-
stund. Ástæðurnar eru af ýmsum
toga. Vinnsluferlið er óhentugt því
matinn verður að elda og tilreiða á
bakka á jörðu niðri áður en honum
er komið fyrir í flutningsvagna, sem
flytja hann í flugvélamar.
Þurrt loft er stóra vandamálið
og talið eiga mikinn þátt í að leika
matinn grátt, eða grænt ef því er
að skipta því spæld
egg verða oft græn
í háloftunum. Þar
getur fyrsta flokks
hráefni ekki tryggt
gæðin. Skortur á tækja
búnaði um borð er líka
þrándur í götu, t.d. m;
ekki nota örbylgjuofn
því örbylgjur trufla fjar-
skiptasamband. Plastbor
aður þykir ekki gera matinn
gimilegan, en hann er nauð-
synlegur vegna plássleysis og
þyngdartakmarkana.
Flugfreyjur, sem ekki em fag-
lærðar þjónustustúlkur, verða að
hita matinn og bera fram við
ófullkomnar aðstæður. Um leið
þurfa þær að liðsinna farþegum á
ýmsa lund og gæta þess að matur-