Morgunblaðið - 10.12.1995, Blaðsíða 7
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 10. DESEMBER 1995 B 7
í SJÓNVARPSÞÆTTI með Ragnar Bjarnasyni seint á sjöunda
áratugnum, og þarna blæs Arni í básúnuna.
Á JAMSESSJÓN á Mímisbar með Gunnari Ormslev 1968 ásamt Arna Scheving á bassa,
Viðari Alfreðssyni á trombón og Guðmundi Steingrímssyni á trommur.
MEÐ HLJÓMSVEIT Gunnars Ormslev í Moskvu 1957 þar sem hljómsveitin
vann til verðlauna og er þarna að leika í kvikmynd.
LEIKIÐ undir hjá þeim fræga breska jasssaxafónleikara
Ronnie Scott í Gamla bíói 1952.
inn inn á vinnustofuna með bakkelsi, kexkök-
ur og annað góðgæti og við héldum áfram þar
sem frá var horfið.:
„Þegar við komum svo suður frá Akureyri
byrjum við Sigurbjörn með Svavari Gests í
Breiðfírðingarbúð og með í því bandi voru
Ormslev og Jón Sigurðsson á trompet. Búðin
var mikill jazzstaður. Það var eftirmiðdagsjazz
á sunnudögum, mikill jazz og heilmikið af
fólki. Svo fórum við Sigurbjörn í frí til Kaup-
mannahafnar 1955 í afslöppun og ekki fyrr
komnir í afslöppun en það kemur skeyti frá
KK. Það vantar menn á píanó og bassa. Um
líkt leyti var KK-sextettinn í Þýskalandi að
spila. Þá voru þeir farnir heim, Stjáni Magg
og Jón Sigurðsson, og við ákváðum að vera
með og þiggja boðið. Við spiluðum á amer-
ískri herstöð. Þetta var mánaðartímabil og
ákaflega skemmtilegt. Svo er komið heim með
Gullfossi. Við Bjössi byijum aftur í Búðinni
með Svavari Gests og úti á landi. Þá er kom-
ið að árinu 1957. Það er stofnað band með
Hauki Morthens og ég er þar með og einnig
Sigurbjöm, Guðjón Ingi, Viðar Alfreðsson og
Ormslev. Þetta verður hljómsveit Gunnars
Ormslev — rosaband."
Hið fræga Moskvuband? spyr ég minnugur
þess að þessi kunna hljómsveit vann til verð-
launa í Moskvu á Heimsmóti æskunnar árið
1957 á þeim árum þegar flett var ofan af
myrkraverkum Stalíns. „Já, þetta var Moskvu-
bandið. Við vorum beðnir um að koma með
til Rússlands. Það var þarna flokkur lista-
manna sem fór austur. Þetta var á dögum
kalda stríðsins. Við vorum nú allir svo til ópólí-
tískir. Við dvöldum í Moskvu í tíu daga og
fómm síðan til Múrmansk og vorum mánuð í
ferðinni. Það var þarna jazzuppákoma, eins
konar keppni og Haukur söng auðvitað með
bandinu. Við slógum í gegn og þó voru þarna
margar góðar hljómsveitir. Hljómsveitin vann
til verðlauna. Gunnar Ormslev fór upp á svið
og tók við verðlaunum fyrir okkar hönd. Þeir
vom geysilega góðir þarna í framlínunni,
Gunnar á saxófóninn og Viðar á trompettinn.
Hljómsveit Gunnars Ormslev hætti síðan eftir
Svíþjóðarferð 58.“
Með eigin hljómsveit á
Röðii og í Glaumbæ
Þar er komið á ferli Áma Elfars að hann
fer af stað með hljómsveit ásamt Hauki Morth-
ens á Röðli haustið 1958. „Já, þá um haustið
byijum við með hljómsveit á Röðli. Guiinar
Guðjónsson, síðar flugstjóri, er þama á gítar,
Sveinn Óli Jónssoh á trommur og Hjörleifur
Bjömsson s_em síðar flutti til Svíþjóðar og sett-
ist þar að. Á Röðli emm við fram á haust 1962
að við flytjum okkur niður í Glaumbæ og þá
hættir Haukur með hljómsveitinni og Sigur-
björn Ingþórsson kominn inn í bandið en söngv-
ari með okkur var Berti Möller. Glaumbær var
þá fínn veitingastaður með mat og drykk.“
Með erlendum jazzleikurum
Það er um eða eftir miðja öldina að til ís-
lands koma erlendir jazzleikarar í framhaldi
af þeirri jazzvakningu sem þá var hafin. Fyrstu
bandarísku jazzleikararnir komu fram í Áust-
urbæjarbíói 1951. Ég spurði Árna Elfar nánar
um þær heimsóknir sem em sjálfsagt enn í
fersku minni þeirra jazzgeggjara sem þá voru
ungir að árum:
„Þeir komu þarna saman Lee Konitz og
Tyree Glenn, svartur risi og hann litli tappinn,
Konitz. Það voru tvennir hljómleikar í Austur-
bæjarbíói. Það var safnað saman mönnum.
GuðmundurR.á trommur, Björn R. á básúnu,
ég var síðan á píanó og Jón Sigurðsson á
bassa. Það var Svavar Gests sem stóð að þess-
um tónleikum og sá um komu þeirra hingað.
Hann var aðalmaðurinn í þessum málum, gaf
út jazzblaðið og var drifkrafturinn í öllum
framkvæmdum. Það var húsfyllir og góðar
undirtektir. Þeir komu hingað frá Svíþjóð úr
Evrópuferð.
Það var einnig Svavar Gests sem stóð fyrir
komu saxófónsleikarans Ronnie Scotts hingað
til lands skömmu síðar. Það voru haldnir tón-
leikar í Gamla Bíói og við fórum einnig til
Akureyrar. Með Ronnie spiluðu, auk mín, Jón
Sigurðsson á bassa, Gunnar Reynir Sveinsson
á víbrafón, Guðmundur Steingrímsson á
trommur og Eyþór Þorláksson á gítar. Það
varð þarna heilmikil jazzvakning og hafði ver-
ið áður þegar við vorum að spila í Búðinni.
Og þar minnir mig að Gunnar Ormslev hafi
spilað með Ronnie Scott og þeir háðu þar víst
eftirminnilegt einvígi en hvor þeirra stóð uppi
sem sigurvegari þori ég ekki að fullyrða um.
- Ég hlustaði mikið á þessa gömlu meistara.
Þetta voru persónulegir stílar, persónuleg út-
færsla á öllum hlutum. Þetta voru afgerandi
einstaklingar. Nú í dag er ekki hægt að þekkja
nokkurn einasta píanista. Um leið og maður
heyrði í Teddy Wilson eða Art Tatum þá var
manni ljóst að þeir höfðu augljós persónuleg
einkenni. Nú er þetta allt runnið saman.í eitt
flæði og tíminn sem við lifum er eitt flæði af
öllum hlutum í músík og kannski líka bók-
menntum.
Það má segja að ég hafi nú eiginlega stund-
að bóhemlíf á þessum árum frá ’48 til ’57-’58.
Það kom margt fólk til mín þama á Baldurs-
götu 9. Það kom t.d. bresk jazzhljómsveit hing-
að til íslands um árið. Það var frægur píanó-
leikari í þeirri hljómsveit, Iri eða Walesbúi, og
var mikið fyrir glasið, áfengi, eins og ýmsir á
þeim árum. Það var auðvitað hellt í glas, það
var ekki hjá því komist á þessum sokkabands-
árum og stundum heilmikill gleðskapur. Ég
hafði verið í Vestmannaeyjum eins og ég gat
um hér að framan og lært að brugga og það
var þarna kútur undir píanóinu heima hjá mér
með gambra. Það er gleðskapur heima á Bald-
ursgötunni og brottfarardagur píanóleikarans
daginn eftir og ég gef honum gambra á flösku
og rek tappann í flöskuna og hann tekur hana
með sér þegar við kveðjumst.
Svo heyri ég ekkert meira um þann mann
fyrr en mörgum árum síðar. Þá var það þann-
ig að þeir flugu heim og þegar þeir eru komnir
i loftið, brestur tappaskrattinn og gambrinn
flæðir yfir allt í flugvélinni, hann þoldi ekki
þrýstinginn. Sextán árum síðar sagði hann
mér söguna er ég hitti hann í New York. Jill
Jones heitir þessi píanóleikari. Hann samdi lag
um atburðinn og spilaði löngu síðar inn á plötu.
Hann léði þessu form í lagi sem hann kallaði
„Áma booze“.“
Með Ragnari Bjarnasyni
Og nú verður farið fljótt yfir sögu varðandi
þátttöku Árna Elfars í danshljómsveitum.
Hann spilaði með Karl Lillendahl í Klúbbnum
1964 og á Lofleiðahótelinu 1965 þegar hótelið
var formlega opnað. „Síðan kemur þama smá
eyða. Ég er svo með hljómsveit Ragnars
Bjarnasonar frá því snemma á árinu 1968 og
til 1972. Það voru þarna margir ágætir menn.
Minn góði vinur, Hrafn Pálsson, Grettir Bjöms-
son, Guðmundur Steingrímsson og á tímabili
einnig Jón Páll, Guðjón Ingi og Helgi Kristjáns-
son. Þetta var skemmtilegt tímabil. Við fórum
nokkar ferðir til New York og spiluðum þar
á Íslendingahátíðum við mikinn fögnuð áhorf-
enda. Þá spiluðum við mikið á héraðsmótum
Sjálfstæðisflokksins. Árið 1972 hætti ég svo
að spila dansmússík."
Sinfónían, Stórhljómsveitin,
Lúðrasveitin og myndlistin
„Ég reyni þá að hasla mér völl í myndlist.
Ég fór í verkefni fyrir bókaforlagið Iðunni og
teiknaði myndir í ýmiss konar bækur. Ég var
stöðugt að þjálfa mig, var stöðugt með penn-
ann á lofti, með eins konar teiknikláða. Ég
spilaði nú svolítið á píanó í veislum, aðallega
dinnermússík og geri reyndar enn. Aðalstarfíð
eftir sem áður hefur verið með Sinfóníunni
og ég hef verið þar þangað til fyrir nokkrum
árum að ég varð að hætta.“
Árni Elfar átti við veikindi að stríða fyrir
allnokkrum árum og hefur orðið að minnka
við sig vinnu. Um þá reynslu sína hefur hann
þetta að segja: „Þetta var orðið stressandi og
álagið mikið. Ég byrjaði í sinfóníunni 1957
og var þar sem sagt í rúm þrátíu ár að ég
varð að hætta vegna kransæðasjúkdóms. Ég
var tvískorinn og var byijaður að vinna eftir
fyrri skurðinn og missti svo móðinn þegar
búið var að skera mig tvisvar. Það var mikið
álag að ganga í gegnum þessi veikindi þannig
að ég varð einfaldlega að hætta.
Þau árin síðan ég hætti í Sinfóníunni sem
lausamaður hef ég sem teiknari og myndlistar-
maður séð fyrir mér og fjölskyldunni með því
að myndskreyta fyrir einstaklinga og stofnan-
ir og að auki með því að leika á píanó við öll
möguleg og ómöguleg tækifæri. Svo fæ ég
útrás á básúnuna í Stórsveit Reykjavíkur og
Lúðrasveit Reykjavíkur sem ég hef verið með
síðan 1956. Þannig hef ég haldið áfram að
starfa við það sem ég kemst yfír hveiju sinni.
Varðandi myndlistina þá hefur þetta hlaðið
utan á sig. Ég fór að teikna fyrir Morgunblað-
ið og það var farið að panta hjá mér myndir.
Maður teiknar allt mögulegt og málar andlits-
myndir. Svo hef ég teiknað fyrir stofnanir og
tímarit, t.d. VR-blaðið. Undanfarið hef ég ver-
ið að spila með Stórhljómsveit Reykjavíkur,
hef þó hvílt mig á því um tíma og er svolítið
byijaður aftur. I hljómsveitinni eru stórkost-
legir ungir menn og við erum þarna tveir öld-
ungar, ég og Bjöm R. Við erum þama eins
og forngripir innan um strákana. Mig langar
til að taka þátt í þessu dálítið lengur. Maður
heyrir af blásurum sem eru að spila á hljóð-
færi, sjötugir eða um áttrætt þannig að maður
má ekki láta deigann síga.“
Hvað viltu svo segja að lokum þegar þú lít-
ur yfir farinn veg og minnist þessa tímabils?
„Þetta var mikið ferðalag og ævintýralegt
og mikil breyting hefur orðið á tónlistinni á
löngum ferli. Þeir eru margir góðir þessir
ungu strákar í dag t.d. Eyþór Gunnarsson,
Kjartan Valdimarsson og Agnar Már sem er
með okkur í Stórhljómsveit Reykjavíkur.”
Ferðalagið er þó engan veginn á enda. Árni
Elfar er skapandi listamaður sem á mörgu
verki ólokið...