Morgunblaðið - 17.12.1995, Blaðsíða 10

10 B SUNNUDAGUR 17. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Iyfir tuttugu ár hefur Dr. John
Gray haldið fyrirlestra fyrir
hundruð þúsunda manna við
gífurlegar vinsældir, enda
hefur margt breyst í umræðum
fólks um það hvernig góð sambönd
eiga að vera, enda þótt hinn full-
komni skilningur í þeim efnum sé
enn langt undan. Hann er ham-
ingjusamlega giftur og þriggja
barna faðir í dag, en hann upplifði
sjálfur skilnað sem kann^jti hvað
einna mest hvatti hann til þess
að skrifa bókina. Hann lifði sem
munkur í níu ár og stundaði nám
hjá hinum þekkta spekingi Mahar-
ishi Mahesh Yogi og lauk BA- og
MA-prófi frá Maharishi European
Research University. Árið 1982
lauk hann doktorsnámi í sálfræði
frá Columbia Pacific University.
Bók þessi hefur hvarvetna vakið
mikla athygli og þá um leið um-
ræðu á einu þekktasta fyrirbrigði
nútímamannsins og já, konunnar,
nefnilega því hveijar við erum og
hvernig okkur tekst til við að glíma
hvert við annað innan veggja
heimilanna. Höfundurinn gerir
mikið úr því í þessari bók sinni
að náttúrulegur munur kynjanna
sé svo mikill, að þrátt fyrir þær
breytingar sem átt hafa sér stað
á högum kvenna og því fjölskyldu-
mynstri, sem við þekkjum frá
fornri tíð, eru og verða karlmenn
ekki konur og öfugt nema síður
sé, hvað sem annarri tækni líður
svona í nánd aldamóta!
Þar sem ég hafði lesið bók þessa
fyrir nokkrum árum, og heillast
mjög af einbeittri trú og staðfestu
höfundarins, var það mikill heiður
að fá að spjalla við hann í tilefni
af útkomu bókarinnar á íslandi.
Dr. John Gray býr í Mylludal um
tveggja stunda akstur frá Los
Angeles þar sem hann eyðir tíma
sínum við skriftir og undirbúning
fyrirlestra sem hann í dag, eftir
útkomu bókarinnar, heldur vítt og
breitt um heiminn. Nýja-Sjáland,
Ástralía og ísland voru þau lönd
sem höfundurinn hafði verið í sam-
bandi við þann daginn sem ég
náði tali af honum, en líf manns-
ins sem tileinkaði Iíf sitt aðstoð
við fólk í sambúðarörðugleikum
hefur svo sannarlega breyst, eða
hvað?
„I dag hef ég bara miklu fleiri
sem vita hvað ég hef fram að
færa en áður, þegar fólk kom til
mín á skrifstofuna og sat hjá mér
og ræddi sín-mál. Þessi bók, „Menn
eru frá Mars. Konur eru frá Ven-
us“, er samantekt úr þeirri reynslu
sem mér áskotnaðist á Iöngum
tíma og þær hugmyndir sem ég
hef þróað í gegnum minn feril.
Ég áttaði mig á því að grunnurinn
að allri umræðu fyrir bættum sam-
böndum milli kynjanna er sá, að
það er gífurlegur munur á konum
og körlum. Nokkuð sem við fáum
ekki breytt og hefur ekkert með
það að gera að konur starfi utan
heimilisins eða að karlmenn sinna
heiminu og fjölskyldu meira en
tíðkaðist hér áður fyrr.“
Geimverur frá
annarri plánetu
„Ég hef sett þetta upj> á mjög
einfaldan hátt fyrir fólk. Imyndaðu
þér að þú búir með geimveru frá
annarri þlánetu. Hváð gerirðu
fyrst er þú áttar þig á því að þú
nærð ekki að tjá þig á þann hátt
sem þér er eiginlegur? Hvað ger-
irðu? Þú stífnar ekki upp og rýkur
burt í fússi, skellandi á eftir þér
hurðum, er það? Nei, með lagni
þreifar þú þig áfram, uns þú áttar
þig á því að ákveðið tungutak eða
táknmál færir þig nær geimver-
unni, uns þið smám saman farið
að skilja hvort annað og tala sama
tungumál. Aðalvandamál fólks er
það, að þrátt fyrir ansi mörg orð
sögð og margar stundir sem hafa
farið í að ræða hlutina eru karl-
menn og konur ekki að tala sama
tungumál!."
„Konur eru næstum undantekn-
ingarlaust meiri tilfinningaverur
Er algengasti
skilningurinn
misskilningur?
Menn eru frá Mars.
Konur frá Venus“ er ein
af metsölubókum síð-
ustu ára og hefur verið
gefin út á þrjátíu og sjö
tungumálum. Höfund-
urinn, dr. John Gray,
hefur getið sér frægð
fyrir kenningar sínar
um það að ef við einbeit-
um okkur að skilningi,
virðingu o g þakklæti
hver í annars garð eig-
um við auðveldara með
að skilja mismun kynj-
anna. Margrét Hrafns-
dóttir fór á fund höf-
undarins skammt utan
Los Angeles nýverið.
METSÖLUHÖFUNDURINN dr. John Gray
en karlmenn. Þær þurfa á því að
halda að tjá sig með mikilli tilfinn-
ingu um sjálfar sig og þeirra líðan
hveiju sinni, méðan karlmaðurinn
sem stundum veit ekki hvaðan á
sig stendur veðrið hefur ekki slíka
þörf fyrir útrás. Karlmaðurinn er
í eðli sínu þannig að hann fær
alveg sambærilega útrás við það
að glíma við slíkar tilfinningar í
einrúmi og kemur síðan sæll og
ánægður að því loknu. En hvað
gerist. Hvorugt skilur hitt, og
ásakanir um engan skilning á báða
bóga eiga sér stað. Þetta gerist æ
ofan í æ þegar fólk áttar sig ekki
á grundvallarmuninum sem er á
milli kynjanna að þessu leyti. Þetta
leiðir svo yfirleitt til þess að fólk
fer að reyna að breyta hvert öðru
sýnkt og heilagt. Hvað gerist þá?
Jú, manneskjan sem þú varðst
ástfanginn af og gast ekki hugsað
þér að vera án einn dag, tapar oft
þeim eiginleikum sínum að vera
hún sjálf, því hún er sífellt að
reyna að þóknast hinum aðilanum
sem að sjálfsögðu gengur aldrei
upp og endar oftar en ekki í kergju
á milli fólks. Það sem hefur vakið
mig til umhugsunar er þó sú und-
arlega staðreynd að af þeim þús-
undum einstaklinga sem leitað
hafa til mín í ráðgjöf eru það kon-
urnar sem koma til mín og kvarta
yfir því að þær séu ekki ánægðar
með eiginmenn sína, en karlmenn-
irnir hafa yfir öðru að kvarta, jú
því að konurnar þeirra séu ekki
ánægðar með þá!“.
Okkur er í blóð borið
að finna lífsförunaut
/ viðtali við Oprah Winfrey á
sínum tíma virtist mikill hiti vera
í konum um þær breytingar sem
hafa orðið á síðastliðnum tuttugu
árum á högum kvenna og fjöl-
skyldunni yfirleitt og þú komst inn
á mjög merkilegan hlut í sam-
bandi við það sem vakti athygli
mína.
„Í um þúsund ár höfum við
haft þessa svokölluðu fjölskyldu
ímynd sem við þekkjum öll þar sem
karlmennirnir fóru til veiða á með-
an konurnar sáu um búin og ólu
upp börnin og það var alltaf þessi
eftirvænting og næstum því
þakkarskuld sem karlmenn fengu
þegar þeir báru björg í bú. Sem
óneitanlega er alltaf notalegt að
finna fyrir þegar eitthvað er vel
gert og þar af leiðandi fór voða-
lega lítill tími í að ræða eitthvert
annað fyrirkomulag því það hrein-
lega þekktist ekki. Þetta var mikið
meira spurning um öryggi þessar-
ar einingar en það er í dag. Konur
eru orðnar fjárhagslega sjálfstæð-
ar og geta þar af leiðandi séð um
sig sjálfar. En í dag þar sem úti-
vinnandi konur, oftar en ekki, reka
einnig heimili og eru þar af- leið-
andi með tvöfalt vinnuálag hefur
umræðan að sjálfsögðu komið upp
á yfirborðið. Þetta skapar streitu
þegar fólk er þreytt eftir langan
vinnudag og einhvert ósamræmi
er urn heimilið. Það hvarlar því
náttúrulega að fólki að það þurfi
ekki lengur hvert á öðru að halda!
Eða hvað? Þar ætlum við nefnilega
að glíma enn einu sinni aftur við
náttúruna. Mín reynsla er a.m.k.
sú að þegar fólk hefur farið í sund-
ur og fengið „frelsið“ og einkaaf-
not af afrakstri framabrautarinnar
þá vantar eitthvað. Nefnilega
þessa fullnægju sem karlmaðurinn
hefur af konunni og öfugt sem
gerir lífið þess virði að lifa því.“
„Ég hef í gegnum mitt starf
orðið þess vís að fólk virðist reyna
allt áður en það ákveður að skilja
leiðir. Sem rökstyður þá kenningu
mín að þrátt fyrir allt tal og
draumóra um sem flesta rekkju-
nauta og fijálsræði, virðist það
okkur beinlínis í blóð borið að leita
uppi þann eina rétta eða réttu, til
þess að eyða lífinu með og þar
held ég að ástæðan sé komin fyrir
vinsældum þessarar bókar að fólk
er meir og meir að átta sig á því
að þeirra vandamál eru ekki al-
gjörlega sérstök með enga hlið-
stæðu hjá nokkrum öðrum manni!
Með meiri skilningi hvert á öðru
og virðingu fyrir mismun kynjanna
eigum við eftir að eiga skemmtileg
og innileg sambönd með mökum
okkar. Fólk virðist að mestu leyti
eiga við svipuð ef ekki sömu
vandamál að stríða. Það er þegar
þessi frægi „misskilningur" fær
að ráða ferðinni í tíma og ótíma.
Við eyðum meiri tíma í að útkljá
misskilning en við eyðum í að
reyna að skilja hvert annað! Oft á
tíðum hefur það Ieitt sambönd inn
á þær brautir að fólk sér ekki út
úr augum. Fólk fer að særa hvert
annað í stað þess að byggja hvert
annað upp. Þegar slíkt gerist, fólk
er hætt að geta talast við án þess
að særa hinn aðilann, hef ég ráð-
lagt fólki að flytja í sundur og
byggja samband sitt eingöngu á
vinskap. Því það gleymist oft í
hita leiksins að koma fram við
þann sem við elskum af sömu
varkárni og vini okkar. Flest allir
sem ég hef ráðlagt þetta, hafa
tekið saman að nýju og leggja
mikið upp úr þessu með vinskap-
inn, að hann gangi fyrir. Það hef-
ur reynst vel.“
Sápuóperur og slúðurblöð
okkar verstu óvinir
Hvað með öli þau utanaðkom-
andi áhrifs.s. sjónvarp, kvikmynd-
ir og tímarit sem umkringja okkur
í dag?
„Ég hef oft sagt að sápuóperur
og slúðurtímarit - þar sem allt
hefur hamingjuríkan endi og fal-
legustu pör í heimi ráð ríkjum -
séu verstu óvinir okkar sem þurfa
að lifa í raunveruleikanum. Því
miður höfum við tilhneigingu til
þess að taka of mikið af draumóra-
kenndum fantasíum inn í líf okk-
ar, eingöngu til þess að flækja
það. Eins og ég kom inn á áðan
þá virðast fæstir fá mikið út úr
því að vera gangandi kasanóvur í
kvorugkyni til lengdar, en ég er
ekki að draga úr því að fólk leyfi
ímyndunaraflinu að leika lausum
hala. Það er bara eitthvað sem við
njótum góðs af á öðrum vett-
vangi! Væntingar okkar eru oft
svo óraunhæfar en samt svo skilj-
anlegar. Tökum sem dæmi mann
sem stendur fyrir framan klám-
blaðarekkann á blaðastandinum.
Hvað er þessi föngulega vaxna
kona á forsíðunni að segja við
hann? „Hæ komdu, ég er til í kyn-
líf hvenær sem er!“ Svo heldur
hann af stað í átt heim til sín og
kona á vegi hans brosir sínu breið-
asta, og gefur honum til kynna
að hún væri til í eitthvert ævin-
týr. Þegar hann loksins kemst
heim til konunnar sinnar fullur
eftirvæntingar með heilasellurnar
á fleygiferð í kollinum og fjörugar
hugmyndir um hvernig hann ætli
að eyða kvöldinu, segir konan
hans ergileg: Hvers vegna kem-
urðu svona seint heim í mat?
Búmm! Velkominn í raunveruleik-
ann og þar með hverfur hann inn
í skel sína og hugleiðir með sjálfum
sér hvers virði þetta sé nú allt
saman. Þetta gæti að sjálfsögðu
verið upplifun konunnar en það
er oft þetta með væntingarnar sem
leiðir okkur frá því að sjá hlutina
í réttu ljósi.“
Samband karls og konu það
yndislegasta sem manneskja
upplifir
„Það virðist vera að flestir þeir
sem til mín hafa leitað, hafi ekki
áhuga á framhjáhaldi og því síður
að þeir vildu maka sinn í slíkum
hugleiðingum sem segir okkur að
það er mikill áhugi fyrir hendi hjá
fólki að fylla líf sitt auðugra og
nánara sambandi við þann sem
það einhvern tímann fann eða á
eftir að finna. Ég er a.m.k. sann-
færður um það að samband karls
og konu er eitthvað það yndisleg-
asta sem nokkur manneskja getur
upplifað, sé það kallið í lífinu að
vera með hinu kyninu og til margs
að vinna að reyna það til þrautar
þótt ekki nema væri fyrir forvitnis-
sakir því hvernig var það ekki með
geimveruna frá hinum hnettinum.
Myndirðu láta hana fram hjá þér
fara án þess að kynnast henni sem
allra best eins og hún er. Annars
væri hún ekki geimvera!“
Samtali okkar er lokið. Dr. John
Gray er horfinn á vit nýrra viðtala
við forvitna og fróðleiksfúsa
starfsbræður. Ég er eiginlega hálf
svekkt, því það er svo oft þannig
í lífinu að. það sem heillar mann
má helst engan endi hafa. En þá
verður maður að minna sig á að
þetta er bara byijunin. Byijunin
fyrir okkur öll sem viljum ná
lengra í lífinu með sjálf okkur og
sambönd. Ég veit það a.m.k. fyrir
víst að bókina ætla ég að lesa
aftur. „Menn frá Mars og konur
frá Venus“ er ekki svo galin sam-
líking eftir að hafa hlustað á
mann, sem hálfa ævina hefur
hlustað á fólk, tala af eins miklum
skilningi og nærfærni um kynin
eins og þau koma honum fyrir
sjónir. Hann er frá Mars og ég frá
Venus en samt skildum við hvort
annað svo vel. Þetta skildi þó ekki
vera rétt eftir allt saman . ..