Morgunblaðið - 21.12.1995, Blaðsíða 44

44 FIMMTUDAGUR 21. DESEMBER 1995
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Halldór Þormar
Jónsson fæddist
19. nóvember 1929
á Mel í Staðarhr.,
Skag. Hann lést á
Sauðárkróki 14.
desember síðastlið-
inn. Faðir Halldórs
var Jón Eyþór Jón-
asson, bóndi á
Torfumýri í Blöndu-
hlíð, Akrahr., síðar
á Mel í Staðarhr.,
Skag., f. 12. febr.
1893, d. 22. apríl
1982. Móðir Hall-
dórs var Ingibjörg
Magnúsdóttir, húsfreyja á
Torfumýri í Blönduhlíð,
Akrahr., síðar á Mel í Stað-
arhr., Skag., f. 22. ágúst 1894,
d. 3. júlí 1979. Bræður Hall-
dórs: Magnús Jónsson, fyrrv.
fjármálaráðherra og banka-
stjóri Búnaðarbanka Islands, f.
7.9.1919, d. 13.1.1984, og Bald-
ur Jónsson, f. 31.10. 1923, d.
19.6. 1983, rektor Kennarahá-
skóla Islands.
Halldór kvæntist 11. október
1953 Aðalheiði Benediktu
Ormsdóttur, skrifstofumanni
og húsfreyju, f. 30. maí 1933.
Börn þeirra: 1) Hanna Björg,
f. 29. des. 1952 á Hólmavík,
sjúkraliði á Sauðárkróki. 2) Jón
Ormur, f. 5. mars 1954 í Rvík,
doktor í sljórnmálafræði, lekt-
or við Háskóla íslands. 3) Ingi-
björg, f. 28. apríl 1958 í Slýkkis-
hólmi, læknaritari á Siglufirði.
Maki: Hermann Jónasson fram-
kvæmdastjóri. 4) Halldór
Þormar, f. 7. maí 1964 á Sauð-
Hniginn prúður hússins faðir
Hvílir nár, það veldur tárum;
Hérað misti horskan stýri,
Hróður æ er vann sér góðan,
Byggðin stoð og stéttin prýði,
Stiit er verkahringinn fylti;
Sveig sem réttar engir eiga
Ávann hann fýrir verðleik sannan.
Þessi orð Steingríms Thorsteins-
sonar komu mér í hug þegar sú
harmafregn barst mér fyrir fáum
dögum, að mágur minn elskulegur,
Halldór Þ. Jónsson, hefði orðið bráð-
kvaddur á heimili sínu. Á slíkri
raunastundu rifjast upp sundurlaus
minningabrot liðinnar ævi og öll sú
hlýja og ástúð sem fylgdi Halldóri
frá okkar fyrstu kynnum, fyrir um
það bil fjórum áratugum, er ég gift-
ist bróður hans. Tengdaforeldrar
mínir höfðu af litlum efnum en mikl-
um metnaði stutt drengina sína til
mennta og fengu að njóta þeirrar
verðskulduðu ánægju að sjá þá alla
gegna með sóma virðingarstöðum í
þjóðfélaginu. Þeir voru oft nefndir
í sömu andránni Melsbræður, þeir
Magnús, Baldur og Halldór, enda
óvenjulega samrýndir mannkosta-
menn. Síðasta árið, áður en bóndi
minn lauk sínu háskólanámi, bjó
hann hjá Magnúsi bróður sínum,
sem þá var kvæntur sinni ágætu
konu, Ingibjörgu. Þau voru þá búin
að eignast eldrá bam sitt, Kristínu,
og sá Baldur ekki sólina fyrir þess-
ari litlu bróðurdóttur sinni og bróður
hennar, Jóni, sem fæddist þremur
árum síðar. Svo var og um böm
Halldórs og Stellu og Hönnu Björgu,
Jón Orm, Ingibjörgu og Halldór og
hélst sú væntumþykja alla tíð.
Fannst mér því þegar í upphafi að
ég hefði eignast mörg böm áður en
okkar böm fæddust. Oft var þröngt
á þingi þegar margir gistu í einu
og allir skriðu upp í. Varð því
snemma að grípa til þess ráðs að
skorða allbreiða fjöl á milli hjónarú-
manna og setja á hana dýnu og
hélst sú skipan mála um langt ára-
bil. Það vildi svo til fyrir hreina til-
viljun að á fyrstu búskaparárum
okkar Baldurs, bjuggu Qölskyldur
okkar allra nánast á sama blettin-
um, það vom aðeins fáir metrar á
milli húsanna og bömin gátu hlaup-
ið á milli, svo til eftirlitslaus þótt
árkróki, nemi við
HÍ.
Halldór varð
stúdent frá MA
1950. Cand juris frá
Háskóla íslands 29.
jan. 1957. Hdl. 24.
mars 1961. Störf:
Fulltrúi á fram-
færsluskrifstofu
Reykjavíkur frá 1.
febr. til 1. des.
1957. Fram-
kvæmdastjóri
fyrirtækja Sigurð-
ar Ágústssonar (út-
gerð, verslun og
frystihús) í Stykkishólmi frá 1.
des. 1957 til 1. des. 1960. Fram-
kvæmdastjóri Fiskivers Sauð-
árkróks hf., Skagfirðings hf.
og Hervarar hf. frá 1. des. 1960
til 1. okt. 1962 og Verslunarfé-
lags Skagfirðinga á Sauðár-
króki frá 1. jan. 1961 til 31.
júlí 1964. Stundaði jafnhliða
lögfræðistörf. Fulltrúi hjá bæj-
arfógetanum á Sauðárkróki og
sýslumanninum í Skagafjarðar-
sýslu frá 1. ágúst 1964, skip.
fulltrúi þar 2. jan. 1973 frá 1.
s.m. til 15. ágúst 1980. Settur
bæjarfógeti á Siglufirði í júlí
1976 til jan. 1977, skip. bæjar-
fógeti þar 31. júlí 1980 frá 15.
ágúst s.á. til 31. okt. 1982, skip.
bæjarfógeti á Sauðárkróki og
sýslumaður í Skagafjarðarsýslu
28. sept. 1982 frá 1. nóv. s.á.
Skip. sýslumaður á Sauðár-
króki frá 1. júlí 1992.
Útför Halldórs verður gerð
frá Sauðárkrókskirkju í dag og
hefst athöfnin kl. 14.00.
ung væm. Þetta var því sannkölluð
stórQölskylda með éinstakri sam-
heldni og daglegum samvistum. Við
tengdumst því þegar í upphafí
traustum tryggðarböndum. Halldór
flutti að vísu skömmu síðar til
Stykkishólms og þótti okkur þar
skarð fyrir skildi. En áfram bjuggu
bræðumir tveir í nábýli meðan báð-
ir lifðu og verður sú gæfa aldrei
fullþökkuð að hafa fengið að njóta
slíkra samvista. Er famm liðu stund-
ir sóttu tvö eldri böm Halldórs,
Hanna Björg og Jón Ormur, skóla
hér í Reykjavík og dvöldu þá að
meira eða minna leyti á heimili föð-
urbræðra sinna.
Halldór var einn sá ljúflyndasti
maður sem ég hef kynnst á langri
ævi. Hann var með afbrigðum bam-
góður og gat setið hugfanginn og
brosandi við vöggu bamanna okkar
smárra, aðeins til að njóta þess að
horfa á þau sofandi. Þegar aldur
færðist yfír líktist hann bræðmm
sínum æ meir í útliti. Fyrir fáum
vikum vom þau hjón stödd hér í
bænum og varð mér starsýnt á
Halldór og sá þar greinilega svip-
mót eldri bræðranna sem báðir lét-
ust um aldur fram. Halldór hafði
þá á orði að innan tíðar biðu náð-
ugri dagar er hann léti af embætti,
en reyndar væm það Qögur ár og
nógur tími til stefnu að hugleiða
skipan mála. En „skjótt hefur guð
bmgðið gleði, góðvina þinna“. Hall-
dórs er sárt saknað. Nærvera hans
tengdi mig og böm mín ætíð far-
sæld liðinna ára.
Jóhanna Jóhannsdóttir.
Loginn blaktir á aðventukertinu
og gefur fyrirheit um komu jólanna
enn á ný. Gleði og eftirvænting
hefur ríkt í huga yngstu bamanna
og smitað okkur hin eldri, sem höf-
um jafnvel læðst á tánum um nætur
í hlutverki jólasveina. Hugurinn er
óvenju opinn og næmur á þessum
undarlega árstíma ljóss og myrkurs.
Hér norður við ysta haf reynum við
að bægja burt skammdegismyrkrinu
um stund og baða okkur í skini jóla-
Ijósanna. Við sitjum yfir jólakortun-
um og hugsum til ættingja og vina
og þrátt fyrir allt umstangið er eins
og við séum aftur orðin börn. Kertis-
loginn blaktir og hugurinn reikar.
Það er ósköp sárt að sitja hér og
skrifa minningarorð um Halldór föð-
urbróður minn. Hann sem var svo
dýrmætur og ómissandi. Hann sem
var mér svo miklu meira en venju-
legur frændi eftir að pabbi dó fyrir
nær tólf árum. Þá ríkti líka skamm-
degismyrkrið úti, en jólaljósin voru
slokknuð. Minningamar um kæran
frænda „streyma fram, allar jafn
fagrar og ljúfar.
Þegar við systkinin vorum böm
í sveitinni hjá afa og ömmu á Mel
var það hátíð að fara út á Krók til
Halldórs og Stellu. Þar hreiðraði
maður um sig í bókaherberginu með
óendanlega mörgu bókunum, las
Sabatini, og naut þess að finna lykt-
ina af vindlunum hans Halldórs
frænda. Alltaf var okkur systkinun-
um tekið eins og stórhöfðingjar
væm á ferð og það breyttist ekki í
tímans rás. Það var engu líkt að
hverfa í faðm hans þá og finna hlýj-
una og öryggið og seinna breyttist
það ekki neitt, þótt ég yrði fullorðin
margra bama móðir. Bömin mín
fundu fyrir því sama í návist hans
og hann sýndi þeim áhuga og at-
hygli eins og þau væm hans eigin
afaböm.
Það er stutt síðan við komum
saman fjölskyldan hér syðra í tilefni
af komu Halldórs og Stellu í bæinn.
Það var svo mikið í húfí fyrir krakk-
ana að missa ekki af að hitta þau
að elsta dóttir mín fékk frí úr vinn-
unni til þess að geta verið með. Og
það var enginn svikinn af þessum
eftirmiðdegi í Mosfellsbænum. Hall-
dór lék á ais oddi og tíminn var
ekki lengur til, sannkölluð hátíð,
eins og alltaf þegar hann var með
okkur. Og svo var faðmast að lokum
og framtíðin brosti við okkur, því
að við vomm svo rík að eiga hvert
annað að. Þannig er síðasta minning
mín um hann.
Halldór var yngstur bræðranna
þriggja frá Mel. Magnús, faðir minn,
og Baldur létust einnig um aldur
fram. Allir vom þeir bræðurnir mikl-
ir fjölskyldumenn og eyddu öllum
sínum frístundum með fjölskyldum
sínum. Því var það, að þótt þeir
væm allir í krefjandi störfum, feng-
um við bömin að njóta mikilla sam-
vista við þá. Að því búum við nú,
þótt þeir séu ekki lengur hjá okkur.
Vonandi tekst okkur að miðla hlýju
þeirra og kærleika til okkar eigin
barna og er þá vel.
í sumar dvaldist ég í nokkra daga
hjá Halldóri og Stellu. Þeir dagar
verða mér ógleymanlegir. Gestrisni
þeirra er einstök og heimilið fagurt
og hef ég sannarlega fengið að njóta
þess oftsinnis. En þó er það eitt
umfram allt annað sem er svo ein-
stakt, en það er allur sá tími sem
manni er gefmn. Þessa daga sátum
við Halldór frændi að spjalli tímun-
um saman í bókaherberginu góða
og ekkert var til sparað hjá þeim
báðum að gera manni stundina sem
yndislegasta. Ég sé hann fyrir mér
þar sem hann situr í stólnum sínum
makindalega, hlustar og kímir, slær
úr pípuhni sinni og hvetur mann til
dáða í frásögninni. Svo seint og um
síðir er boðið góða nótt með kossi
og maður sendur í rúmið með stafla
af safaríkum sakamálasögum í
fanginu. Svona kvöld eru hápunktur
allrar sælu.
Já, jólin eru að koma. Það gera
þau þrátt fyrir allt. Boðskapur
þeirra er fagur og ljósið á aðventu-
kertinu lýsir upp myrkrið. Hugurinn
okkar er hjá ykkur, Stella mín, þér
og bömunum, sem Halldór elskaði
svo heitt. Enginn kemur í staðinn
fyrir hann, en kærleikur hans mun
halda áfram að umveíja ykkur. Þið
eruð sterk af því að þið elskuðuð
mikið og þið eigið hvert annað að.
Ástin sigrar allt. Líka dauðinn.
Kristín Magnúsdóttir.
Við snöggt og sorglegt fráfall vin-
ar og frænda, Halldórs Þ. Jónsson-
ar, sýslumanns Skagfirðinga, bregð-
ur fyrir nokkrum leifturminningum.
Þegar veröldin var minni á æsku-
árunum norður á Akureyri var að
finna einn hornstein - utan æsku-
heimilisins. Það var á Mel í Skaga-
firði. Náin frændsemi, tíðar sum-
ardvalir kaupamannsins frá Akur-
eyri og dvöl þeirra Melsbræðra í
heimahúsum á menntaskólaárum
þeirra skapaði tengsl og vináttu.
Lengi er minnst útreiðartúranna
með frændfólkinu frá Mel og
Hvammsbrekku og þess lífs sem þá
var lifað í fögrum sveitum Skaga-
fjarðar. Haddi frændi var með öðr-
um eldri frændsystkinum leiðtogi
okkar yngra kaupstaðarfólksins
sem nutum þessara ógleymanlegra
sumra þegar heimssýnin markaðist
af Vaðlaheiði að austan og Vatns-
skarði að vestan. Melsgilið, Glóða-
feykir, Staðaröxl og Djúpidalur urðu
rammi þessara minninga - og Mels-
bræðurnir þrír svo og foreldrar
þeirra, Jón og Ingibjörg, þeirra
dýpsta innihald.
Kynnin urðu nánari með árunum
og frændsemin enn sterkari þegar
þeir Magnús, Baldur og Halldór
dvöldu til skiptis í heimahúsum okk-
ar á skólaárunum í Menntaskól-
anum á Akureyri - síðan tók nýtt
líf við, hver hóf sitt lífshlaup og
leiðir skildu.
Það fór þó svo, að hin ramma
taug Djúpadalsættarinnar fléttaðist
með skýrum hætti allt lífshlaupið
og er þar mörg fögur minningin.
Með Halldóri Jónssyni er nú horf-
inn síðastur þeirra Melsbræðra.
Skaphöfn þeirra bræðra - þó með
nokkuð mismunandi hætti - var
mótuð af hlýju, frændrækni og
traustri vináttu. Allir bjuggu þeir
yfir einstakri kímnigáfu og átthaga-
tryggð var þeim í blóð borin.
Eg vil fyrir hönd okkar systkin-
anna og annarra ættingja þakka
þeim við þessi leiðarlok órofa tryggð
við foreldra okkar, Sólveigu Einars-
dóttur og Hannes J. Magnússon,
skólastjóra á Akureyri. Þess fengum
við svo sannarlega að njóta á síðari
vegferð á öðrum slóðum.
Fyrir frumkvæði frændfólksins í
Skagafirði var á Jónsmessunni 1992
haldið fyrsta ættarmót afkomenda
Magnúsar Hannessonar og Ragn-
heiðar Jakobínu Gísladóttur, afa
okkar og ömmu, frá Torfmýri í
Blönduhlíð. Þar var Halldór Jónsson
sjálfkjörinn leiðtogi ásamt Stellu,
eiginkonu sinni, þessa björtu mið-
sumardaga. Á einni sólríkustu helgi
sumarsins var gengið um Melsgil,
áð undir Glóðafeyki á rústum gömlu
Torfmýrar og gömul ættartengsl
endurnýjuð undir Mælifellshnjúki.
Ógleymanlegir dagar undir forystu
þeirra sýslumannshjóna - það var
næstum eins og Djúpadalsættin
hefði endurfæðst og Melur og
Melsgil urðu á ný miðpunktar lífsins
- í þetta sinn með börnum og barna-
bömum og þar hófust ný kynni.
Með djúpri virðingu fyrir helgi
Skagafjarðar, gömlum og nýjum
minningum er Halldór Jónsson
kvaddur með þökk fyrir frændrækni
og vináttu. í dag berast hlýjar kveðj-
ur norður yfir heiðar. Eiginkonu
hans, Aðalheiði, börnum þeirra og
ijölskyldum er vottuð dýpsta samúð
við fráfall hins góða drengs. Megi
þau öll - þrátt fyrir hið mikla áfall
- eiga gleðilega jólahátíð og er ósk-
að alls hins besta á nýju ári.
Heimir Hannesson.
Faðmlag hans var einstakt. Svo
þétt og innilegt. Og það varði alltaf
lengi, lengi.
Þegar hann faðmaði mig að sér
í fyrsta skipti, fyrir tæpum aldar-
fjórðungi, fannst mér heil eilífð líða
áður en hann sleppti mér aftur. Ég
stóð stjörf - algjörlega óviðbúin því
að tengdafaðirinn tilvonandi tæki
mér „opnum örm_um“ í svo bókstaf-
legum skilningi. Ég komst hins veg-
ar fljótt að því að svona heilsaðist
fólk og kvaddist í hans fjölskyldu.
Það faðmaðist. En aldrei til mála-
mynda. Þetta voru ekki innantóm
atlot. Þau tjáðu ást og umhyggju.
Einlægar tilfinningar.
Enginn komst þó í hálfkvisti við
hann tengdapabba sem ég Ieyfí mér
enn að nefna svo þótt strangt til
tekið eigi ég ekki lengur tilkall til
þess. Þegar hann tók 'fólk í fangið
var ekki um nein vettlingatök að
ræða heldur alvöru faðmlag. Þétt-
ingsfast. Svo fast að maður fann
til fullkomins öryggis. Trúði því
næstum að öllu væri óhætt. Til
frambúðar.
HALLDOR
Þ. JÓNSSON
En auðvitað er ekkert til fram-
búðar. í krossaprófi lífsins hefur sá
valmöguleiki aldrei verið fyrir hendi.
Hlýju faðmlögin hans tengdapabba
voru einungis tii í takmörkuðu upp-
lagi. Það er nú á þrotum.
Yfírvaldið Halldór Þ. Jónsson
þekkti ég ekki. Dómarann og sýslu-
manninn. Raunar átti ég alltaf erf-
itt með að sjá þennan milda mann
fyrir mér sem fulltrúa valdsins. Sem
eitt af tannhjólum „kerfisins". Þó
veit ég fyrir víst að hann hefur sinnt
skyldum sínum af einstakri sam-
viskuserni. Hún var honum með-
fædd. Ómeðvituð. Hann kunni ekki
annað en að leggja sig allan fram.
Kannski var það einmitt þess
vegna sem honum auðnaðist ekki
að lifa lengur. Kannski hefði hann
átt að vera kærulausari. En þá hefði
hann ekki verið sá sem hann var.
Innan fjölskyldunnar gegndi hann
mörgum mikilvægum hlutverkum.
Hann var umhyggjusamur eigin-
maður, faðir og tengdafaðir. Og
ekki var hann síðri afi. Eða langafi.
Þegar fjölskyldan kom saman á
Sauðárkróki var slegist um hús-
bóndastólinn - þ.e.a.s. eftir að hús-
bóndinn hafði fengið sér þar sæti.
Yngstu börnin skriðu upp eftir stíf-
pressuðum buxunum hans. Þau eldri
tóku undir sig stökk. Jafnvel ungl-
ingarnir uxu ekki upp úr því að leita
skjóls í fanginu á honum. Fyrst
börnin hans. Síðan barnabörnin. Öll
hjúfruðu þau sig að honum eins og
þau væru límd með galdragripi.
Enda ekki amalegt að eiga slíkt
athvarf.
Á rúmum tuttugu árum sá ég
hann aldrei missa stjóm á skapi
sínu. Ekki í eitt einasta skipti. Samt
var hann svo sannarlega ekki skoð-
analaus. Hann kunni einfaldlega þá
kúnst að rökræða án þess að ijúka
upp á nef sér. Meira að segja um
trúmál og pólitík.
Hann var stundum áhyggjufullur.
Stundum leiður. Og oft var hann
þreyttur eftir langar vinnulotur. En
aldrei reiður. Hvað þá að hann
skammaðist. Hann fékkst ekki einu
sinni til að hasta á litla ólátabelgi
í uppeldislegum tilgangi.
Blíða var hans helsta einkenni.
Þessi dæmalausa blíða. Og ómæld
innri ró. Sama á hveiju gekk. Alltaf
sama ljúfmennskan. í útliti minnti
hann mest á erlendan aðalsmann.
Svo svipsterkur og tignarlegur.
Hann gekk teinréttur eins og kon-
ungborinn maður og var iðulega
klæddur að hætti enskra séntil-
manna. Samt hafði hann búið í
torfbæ til fermingaraldurs. Litlum
torfbæ norður í landi. Þar nyrðra
átti hann líka lengst af heima.
Skagafjörður var sveitin hans.
Það er erfitt að kveðja aufúsu-
gesti. Maður vill njóta þeirra eins
lengi og unnt er. Vill ekki að þeir
fari.
Þannig líður mér á þessum þung-
bæm tímamótum. Ég vil ekki kveðja
minn elskulega, fyirum tengdaföð-
ur. Ég vil ekki að hann fari. Vil
ekki að hann sé farinn. En vilji okk-
ar mannanna má sín lítils andspæn-
is vilja Hans sem öllu stjórnar. Enda
höfum við engar forsendur til að
meta hvað okkur er fyrir bestu. Við
þekkjum ekki leikreglurnar í þessari
skák sem lífið er.
Þar til við hittum hann aftur verð-
um við því að ylja okkur við allar
yndislegu minningarnar um ljúf-
mennið sem við vomm svo heppin
að eiga að. En umfram allt verðum
við að vera glöð og góð hvert við
annað. Því ef fjölskyldunni hans líð-
ur vel, þá líður honum Iíka vel. Ef
við brosum í gegnum tárin, þá bros-
ir hann einnig. Það er ég sannfærð
um.
Seinna, þegar við tínumst til hans
eitt af öðm, tekur hann okkur aftur
í fangið. Þrýstir okkur að sér á ný.
Svo þétt og innilega. Lengi, lengi.
Elsku Aðalheiður. Ég votta þér
og öðrum vandamönnum einlæga
samúð mína.
Jónína Leósdóttir.
Genginn er góður drengur. Hall-
dór Þormar Jónsson er fallin frá.
Þegar við sáumst síðast, nú fyrr í
haust óraði mig ekki fyrir því að
það væri hinzta sinnið. Þeim hjónum