Morgunblaðið - 21.12.1995, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 21. DESEMBER 1995 C 7
VIÐSKIPTI
Eftir brotthvarf Michael Schulhof, forstjóra Sony í Bandaríkjunum virðist enginn vita hvert leiðin liggur
MICHAEL P. Schulhof,
sem var neyddur til að
segja af sér' sem for-
stjóri Sony í Bandaríkj-
unum fyrir skömmu, fékk pokann
sinn þegar eitt ár var liðið frá því
japanska stórfyrirtækið neyddist til
að afskrifa 3,2 milljarða dollara,
nærri 209 milljarða ísl. kr., sem
tapað fé vegna íjárfestinga sinna í
Hollywood. Schulhof var upphafs-
maðurinn að þessu misheppnaða
ævintýri og fyrir það var hann lát-
inn gjalda þegar Nobuyuki Idei tók
við sem forstjóri alls fyrirtækisins.
Schulhof, sem er 53 ára að aldri
og eðlisfræðingur að mennt, er sá
Bandaríkjamaður, sem risið hefur
til mestra metorða í japönsku fyrir-
tæki. Starfaði hann fyrst í tækni-
deild Sony í Bandaríkjunum og
komst þá í mikið vinfengi við stofn-
anda fyrirtækisins, Akito Morita,
sem er meðal annars frægur fyrir
uppfinningar á borð við Walkman-
tækið eða vasadiskóið. Seint á síð-
asta áratug ákvað Morita, að Schul-
hof skyldi sjá um að tengja saman
vélbúnaðarframleiðslu Sony og
„hugbúnað“ á borð við tónlist, kvik-
myndir og sjónvarpsþætti.
Schulhof átti sér stóra drauma
um landvinninga fyrirtækisins á
þessu sviði en hann reyndist hins
vegar ófær um að stjórna stórveld-
inu, sem hann kom á laggirnar.
Segja má, að Idei, hinn nýi for-
stjóri Sony, sé í raun að svipta
Sony í Bandaríkjunum sjálfræði og
færa völdin aftur undir höfuðstöðv-
arnar í Japan. Þótt Schulhof sé
farinn, verður ekki annar útnefndur
í hans stað, heldur mun Idei sjálfur
stýra öllu saman.
Jeffrey Sagansky, sem Schulhof
réð á síðasta ári sem varaforseta
og sinn næstráðanda, er enn í því
embætti en enginn veit hvort fleiri
verði látnir fjúka. Við hefur tekið
valdatóm og óvissa, sem kemur sér
illa á þessum tímum mikillar upp-
stokkunar í skemmtanaiðnaðinum.
Selur Sony?
í Wall Street velta menn því fyr-
ir sér hvort Sony muni fara að
dæmi keppinautsins, Matsushita
Electric Industrial Co., sem kom sér
út úr Hollywood með því að selja
80% hlut sinn í MCA Inc. til Seagr-
am Co. Hugsanlegt er, að Sony
selji ítök sín í skemmtanaiðnaðinum
að hluta eða öllu leyti en þau eru
metin á 520 til 650 milljarða ísl. kr.
Er það litlu meira en upphaflega
fjárfestingin en 1988 keypti Sony
CBS Records fyrir 130 milljarða
kr. og 1989 gaf það 325 milljarða
kr. fyrir Columbia Pictures Enterta-
inment Inc. Undir stjórn Schulhofs
íjárfesti Sony síðan meira en 65
milljarða í kvikmyndaveri sínu í
Hollywood. Vegna stjórnunarerfið-
leika og sívaxandi taprekstrar
neyddist Sony svo til að afskrifa
rúmlega 175 milljarða vegna kaup-
anna á Columbia og rúmlega 33
milljarða kr. kostaði það fyrirtækið
að hætta við ýmsar áætlanir sínar.
Þetta tap, það mesta í sögu jap-
anskra fyrirtækja, þurrkaði út um
25% af verðmæti hlutabréfa í Sony.
Að undanförnu hefur að vísu
gengið heldur betur í kvikmynda-
framleiðslunni en ennþá hefur Col-
umbia ekki sent frá sér neina mynd,
sem slegið hefur í gegn. Önnur fyr-
irtæki Sony í skemmtanaiðnaðinum
eiga líka í erfiðleikum, til dæmis
Sony Music þrátt fyrir samninga
við stjörnur á borð við Springsteen,
Dylan og Mariah Carey.
Minni
markaðshlutdeild
Markaðshlutdeild Sony Music í
Bandaríkjunum hefur minnkað úr
17,3% 1993 í 13,6% nú og stærsta
trompið á þessu ári, rándýrt, tvö-
falt albúm með Michael Jackson,
gaf minna af sér en búist hafði
verið við. Er því spáð, að framtíð
Thomas D. Mottola, náins vinar
Schulhofs, muni ráðast af þvf hvort
honum tekst að snúa þróuninni til
betri vegar á skömmum tíma.
Óvissaner
allsráðandi
Barist um
völdin
•SIGURVEGARINN Nobuyuki
Idei verður að stokka spilin, því
að innrás Sony inn í tónlistar-
og kvikmyndaheiminn hefur
gengið misjafnlega þrátt fyrir
að státa af tónlistarmanninum
Michael Jackson og leikaranum
Arnold Schwarzenegger. Á inn-
felldu myndinni sjástþeir vin-
irnir Michael Schulhof og Mo-
rita meðan allt lék í lyndi en
að því kom að gamli forsljórinn
gat ekki lengur haldið hlí-
fiskildi yfir Bandaríkjamann-
inum og hann mátti víkja.
Atvinnuþróunarsjóður Suðurlands
óskar eftir tilboðum í
neðangreind hlutabréf:
Akrafóður að nafnvirði kr. 200.000,-
Alpan ” 3.128.000,-
Samverk hf. ’ 1.260.000,-
Límtré hf. 3.142.856,-
Árnes hf. " 1.350.000,-
Bær hf. " 1.964.706,-
Meitillinn hf. 5.000.000,-
Sláturfélag Suðurlands svf. " 500.000,-
Móklettur hf. " 2.000.000,-
Kaupfélag Árnesinga, B stofnsjóður " 200.000,-
Upplýsingar eru veittar í símum 482 1088/482 1350
Atvinnuþróunarsjóður Suðurlands.
Stuðningsmenn Schulhofs segja,
að hann sé einn af fáum stjórnend-
um, sem hafi skilning á tækni- og
markaðsmálum. Hann sannfærði
líka stjórn Sony um að setja nafn
fyrirtækisins á allt, kvikmyndaver-
ið, tónlistarfyrirtækið og leikhúsa-
keðjuna.
Eftir því sem erfiðleikarnir í
Hollywood jukust, missti Schulhof
tiltrú yfirmannanna í Tókýó. Á
þessu ári átti hann í viðræðum við
ýmis fyrirtæki um samstarf eða
fjárfestingu og hann hvatti Idei til
að útvega nauðsynlegt
fjármagn með almennu
hlutaijárútboði í einni
eða fleiri greinum starf-
seminnar í Bandaríkjun-
um. Sagt er, að Idei hafi
verið því andsnúinn, hann hafi
hvorki viljað afsala sér neinum völd-
um né að þurfa að hafa áhyggjur
af afskiptasemi bandarískra hlut-
hafa.
Þrátt fyrir þetta sátu þeir Idei
og Schulhof saman og svöruðu
spurningum í New York fyrir aðeins
þremur vikum. Töldu þá margir,
að Schulhof væri sloppinn fyrir
horn eftir allt saman en í höfuð-
stöðvunum í Tókýó var þó annað
uppi á teningnum.
íburður í einkalífi
Schulhof var að vísu skjólstæð-
ingur Morita en hann hefur að
mestu dregið sig í hlé fyrir elli sak-
ir og öðrum líkuðu lítt sögurnar,
sem fóru af Schulhof, miklum íburði
í einkalífi, kaupum á rándýrum fast-
eignum og veislum, sem slógu allt
annað út.
Eftir afsögnina vildi Schulhof
fátt segja um samskipti sín við Idei
annað en það, að þeir hefðu skilið
í mesta bróðerni. Kvaðst hann hafa
átt 20 góð ár hjá Sony og ekki
nema eðlilegt, að nýir stjórnendur
fengju frjálsar hendur við mótun
sinnar stefnu.
Ljóst er, að Idei hafði snemma
miklar efasemdir um Schulhof en
það kom þó á óvart hvað hann lét
höggið ríða hart og fljótt. í Japan
er það venjan að leyfa mönnum að
vera áfram sem ráðgjafar eða jafn-
vel hækkaðir upp í eitthvert áhrifa-
laust embætti til þess að þeir fái
bjargað andlitinu. Það vakti aug-
ljóslega ekki fyrir Idei.
Erfiðleikar Sonys og sú ákvörðun
Matsushita að selja MCA til Seagr-
ams sýnir að margra dómi, að
Hollywood og Japan séu heldur
varasöm blanda. Japönsku fyrir-
tækin með sín formlegheit og lang-
tímaáætlanir og Hollywood þar sem
allt er á hverfanda hveli, fjáraustur
á báða bóga en um leið mikil sköp-
unargleði.
Þessi lýsing átti þó aldrei al-
mennilega við um Sony. Schulhof
hafði fullan stuðning yfirmanna
sinna þegar hann fjárfesti í Holly-
wood og líka þegar hann réð til sín
leikstjórana Jon Peters og Peter
Guber. Það kostaði Sony nokkra
milljarðatugi að losa þá undan
samningum við Time Warner.
Of dýru verði keypt
Harold Vogel hjá Cowen & Co.
segir, að erfiðleikana megi rekja til
þess, að Sony hafi borgað of mikið
fyrir allt í upphafi. Hann hrósar þó
Schulhof fyrir að hafa fært út
kvíarnar fyrir Sony í
Bandaríkjunum og komið
„ameríska fangamark-
inu“ á markaðssetning-
una.
Mestu mistökin hjá
Schulhof voru þó líklega að láta
Guber telja sig á að fjárfesta að
auki fyrir meira en 65 milljarða
kr. í kvikmyndaveri Sony Pictures
í Culver City. Eftir það var verið
vissulega komið í fremstu röð en
tapreksturinn jókst og þótt Guber
réði og ræki fólk á færibandi þá
framleiddi hann ekki neinar mynd-
ir, sem réttlættu tilkostnaðinn.
Schulhof lét Guber loks róa
snemma á síðasta ári en féllst um
leið á að greiða honum stórfé að
starfslokum og að styðja hann í
nýju fyrirtæki. Talið er, að kostnað-
urinn við þetta hafi verið um 13
milljarðar kr.
Deilurnar um PlayStation
Schulhof þurfti einnig á að halda
einhveiju, sem slegið gæti í gegn
á rafeindatækjamarkaðinum, en
ýmislegt, sem þróað var i Tókýó,
missti alveg marks, til dæmis litli
hljóðdiskurinn, sem mikið hafði ver-
ið látið með. Vel hefur þó gengið
með PlayStation-leikjatölvuna en
þó ekki fyrr en að undangengnum
miklum átökum milli stjórnenda í
Bandaríkjunum og Japan um verð-
lagninguna. Samkvæmt frásögn
Wall Street Journal varð Tókýó loks
ofan á og þeim tveimur, sem báru
mesta ábyrgð á leikjatölvunni í
Bandaríkjunum, var ýtt til hliðar,
þar á meðal Ólafi J. Ólafssyni, skjól-
stæðingi Schulhofs.
í Wall Street telja sumir, að Sony
kunni að ná sér á strik í Bandaríkj-
unum en salan þar er um 910 millj-
arðar kr. eða þriðjungur af sölu
fyrirtækisins um allan heim. Þeir
telja hins vegar líka, að þá verði
Sony að fylgja að sumu leyti þeirri
stefnu, sem Schulhof barðist fyrir,
til dæmis hvað varðar hlutafjárút-
boð.
Það vekur aftur á móti vantrú
margra, að yfirstjórnin skuli vera
komin afturtil Japans. Skemmtana-
iðnaðurinn í Bandarikjunum sé
flóknari fyrirbæri en svo, að honum
verði stjórnað þaðan.
Tapið þurrk-
aði út 25%
Klutafjárins
Rolex - heimsþekkt hágæðaúr.
Þar sem saman fer frægð og fágun.
Hið eftirsótta Rolex eftirlit með nákvæmum
Datejust-úr ber nafn- tímamælum. Eins og
bótina „Chronométre“ flest það sem ótvírætt
en þá viðurkenningu . ber af öðru fer úrið
veitir opinber W mjög látlaust og þar
stofnun í Sviss
sem annast ROLEX
með enn fallegra.