Morgunblaðið - 22.12.1995, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 22. DESEMBER 1995 19
ERLEMT
Forseti Póllands sakar forsætisráðherrann um samstarf við KGB
Spenna milli stjórnarflokk-
anna vegna meintra njósna
Reuter
JOZEF Oleksy, forsætisráðherra Póllands (t.h.), á þingfundi í gær.
Varsjá. Reuter.
YFIRLÝSING Lech Walesa, forseta
Póllands, um að öryggi landsins
væri í hættu - að öllum líkindum
vegna meintra samskipta Jozefs
Oleksys forsætisráðherra við rúss-
neskan njósnara - hefur valdið
miklu uppnámi í pólskum stjórnmál-
um. Fréttir um að forsætisráðherr-
ann kunni að hafa verið á mála hjá
leyniþjónustu Sovétríkjanna og
Rússlands í rúman áratug hafa
valdið mikilli spennu milli stjórnar-
flokkanna tveggja, Bændaflokksins
og flokks fyrrverandi kommúnista
undir forystu Aleksanders Kwasni-
ewskis, sem sver embættiseið for-
seta á morgun.
Walesa, sem fór fyrir Samstöðu
í baráttunni gegn kommúnistum á
síðasta áratug, hyggst ekki vera
viðstaddur þegar kommúnistinn
fyrrverandi sver embættiseiðinn.
Hann segist hafa fengið leyniskjöl
frá pólsku öryggislögreglunni sem
svipti hulunni af „ógnun við öryggi
ríkisins". Hann afhenti þau sak-
sóknurum hersins, sem fara með
slík njósnamál, og þeir ákveða í dag
hvort hefja eigi formlega rannsókn
á málinu.
Walesa skýrði ekki frá efni skjal-
anna en heimildarmaður, sem teng-
ist sjórninni, sagði ásakanirnar
byggðar á samskiptum Oleksys við
mann sem bjó áður í Varsjá og
reyndist síðar vera rússneskur
njósnari. Heimildarmaðurinn sagði
að Oleksy hefði aldrei veitt mannin-
um leynilegar upplýsingar.
Lögreglan sökuð
um kúgun
Fréttamaður pólska ríkisútvarps-
ins spurði forsætisráðherrann hvort
hann hefði verið á mála hjá sovésku
leyniþjónustunni KGB. „Ef þú vær-
ir ekki kona myndi ég gefa þér á
kjaftinn,“ svaraði Oleksy. „Það er
móðgun að spyijí þessarar spum-
ingar, hvað þá að væna mig um
þetta.“
Kvöldið áður var sýnt ávarp frá
forsætisráðherranum í sjónvarpi
þar sem hann sakaði forsetann og
öryggislögregluna um að hafa reynt
að kúga hann til afsagnar með
hótunum um að saurga mannorð
hans. „Mér var sagt fyrir viku að
ef ég segði af mér ekki síðar en
19. desember yrði þetta allt látið
hverfa,“ sagði Oleksy og kvaðst
staðráðinn í að láta ekki bugast og
gegna embættinu áfram.
Forsætisráðherrann sagði að
ásakanirnar væru tilbúningur af
hálfu embættismanna í öryggislög-
reglunni sem störfuðu í þágu forset-
ans. Hann kvaðst hafa hreina sam-
visku en upplýsti ekki um hvað
málið snerist nákvæmlega.
Viya tímabundna afsögn
Stuðningsmenn Walesa segja að
flokkur fyrrverandi kommúnista,
Lýðræðislega vinstrabandalagið
(SLD), sem hefur myndað meiri-
hlutastjórn með Bændaflokknum,
verði alltof valdamikill þegar
Kwasnimi>ski tekur við forsetaemb-
?ir reyndu án árangurs
að fá forsetakosningarnar dæmdar
ógildar á þeirri forsendu að Kwasni-
ewski hefði blekkt kjósendur með
því að þykjast hafa meistarapróf í
hagfræði.
Asakanirnar á hendur Oleksy
hafa skaðað stjórn hans og sýna
að Walesa getur reynst henni og
Kwasniewski hættulegur andstæð-
ingur eftir að hann lætur af forseta-
embættinu á morgun. Aðstoðar-
menn Walesa segja þó að fyrir hon-
um vaki ekki að grafa undan stjórn-
inni, heldur að upplýsa mál sem
geti skaðað hagsmuni Póllands og
hafi fyrst komið fram fyrir nokkrum
dögum.
Stjórnarandstæðingar á þingi
hvöttu Oleksy til að segja af sér
tímabundið á meðan málið yrði leitt
til lykta. „Ég veit ekki hvort forsæt-
isráðherrann fer frá um tíma,“
sagði Jan Maria Rokita, þingmaður
Frelsissambandsins. „Hann sýndi
enga auðmýkt í ávarpinu í gær,
hann lofaðí ekki hlutlægri rannsókn
á þessum ásökunum."
Bændaflokkurinn óánægður
Mál forsætisráðherrans hefur
aukið á spennuna milli stjórnar-
flokkanna og vangaveltur eru um
að Bændaflokkurinn segi skilið við
Lýðræðislega vinstrabandalagið.
Þingmenn Bændaflokksins
ákváðu fyrst að snúast á sveif með
stjórnarandstöðunni í atkvæða-
greiðslu um tillögu þess efnis að
staðreyndir málsins yrðu lagðar
fyrir þingið. Stjórnarflokkamir
náðu hins vegar samkomulagi um
málamiðlun eftir miklar samninga-
viðræður til að afstýra klofningi
innan stjórnarinnar. Málamiðlunin
var samþykkt með miklum meiri-
hluta atkvæða á þinginu og hún
fólst í því að Andrzej Milcz-
anowski, innanríkisráðherra og
bandamaður Walesa, ræddi málið í
ræðu á þinginu í gær án þess að
svara spurningum þingmanna.
Vaxandi óánægju hefur gætt
innan Bændaflokksins með stjóm-
arsamstarfið en flokkurinn er treg-
ur til að slíta því vegna lítils fylgis
leiðtoga hans, Waldemars Pawlaks,
í forsetakosningunum. Margir þing-
menn Bændaflokksins óttast að
boðað verði til kosninga ef stjómin
fellur.
ífórtftí
'tvarpsteek
fret2.
að er gaman aðgefa
vandaðar og fallegar jólagjafir.
Gjafir sem gleðja og koma aðgóðum
notum lengi, lengi.
Þannig eru
heimilistcekin frá Siemens,
Bosch og Rommelshacher.
(Ekki sakar að
kceta húálfana
í leiðinni.) *
SIEMENS
f Ryksugur
fr
Hrærivél með öllum
fylgiblutum á 16.900 kr. stgr.
^ Handryksuga á 3.750 kr. ^
( BrauðristA|r frá 3.600 krf)
i It, „' ^
Vöfflujám á 5*900 kr. j
Gufustrokjám jrá 3.900 knj
Slt-MENS
► Grundarfjörður: Guðni
ið • Akureyri: Ljósgjafinn
iVík: Stefán N. Stefánsson
ikjaverslun. Sig. Ingvarss.
SMITH &
NORLAND
Nóatúni 4 • Sími 5113000
Umboðsmenn: Akranes: Rafþjábusta Sigurdórs • Borgarnes: Glitnir • Borgarfjörður: Rafstofan Hvltárskála • Hell
Hallgrímsson • Stykkishólmur: Skipavik • Búðardalur: Ásubuö • isafjörður: Póllinn • Hvammstangi: Skjanni • Sauðárkrókur: F
• Húsavík: Öryggi • Þórshöfn: Norðurraf • Neskaupstaður: Rafalda • Reyöarfjörður: Rafvélaverkst. Árna E. • Egilsstaðir: Sveinní
• Höfn í Hornafirði: Kristall • Vestmannaeyjar: Tréverk • Hvolsvöllur: Kaupfélag Rangæinga • Selfoss: Árvirkinn • Grindavík: f
• Keflavík: Ljósboginn • Hafnarfjörður: Rafbúö Skúla, Álfaskeiöi.