Morgunblaðið - 22.12.1995, Blaðsíða 1
Medcan augun lokast L jóðabók Þóróar Helgasonar /2 Vídalinspostilla /2 Leikir i minningunni
Oddný Thorsteinsson /2 Speglabúö Sigfúsar Bjartmarssonar /3 Hjartslcittur samtímans Laust mól Steins Steinarr/4
MENNING
LISTIW
B
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
FOSTUDAGUR 22. DESEMBER 1995
BLAÐ
Niðurstigningsvísur Jóns Arasonar biskups í þýðingu Ivars Orglands
Norðmenn fá nú að
kynnast áður óþekktu
skáldi, Jóni Arasyni
biskupi. Jóhann Hjálm-
arsson rifjaði upp vísur
skáldsins og naut
skreytinga listakonunn-
ar Anne-Lise Knoff.
Niðurstigningsvísur
Jóns Arasonar eru komn-
ar út í Noregi í þýðingu
Ivars Orglands. Bókin er í stóru
broti myndskreytt af Anne-Lise
Knoff. Formáli er eftir Orgland
og athugasemdir við skreytingarn-
ar eru eftir Knoff. Útgefandi er
Solum Forlag í Osló.
Ivar Orgland lést í fyrra. Hann
hafði fyrir andlátið gengið frá
Niðurstigningsvísum til útgáfu, en
í þýðingu hans nefnast þær Kristi
Helferd. Ekki er víst að Jón Ara-
son hafi samið vísurnar, en þær
hafa verið eignaðar honum. Órg-
land styðst við útgáfu Jóns Helga-
sonar prófessors á íslenskum mið-
aldakvæðum (1936).
Niðurstigningsvísur eru 42.
Formið er fijálslegra en í venjuleg-
um hrynhendum, ekki eins hátt-
Sárleikur
syndanna
JERÚSALEM. Myndskreyting eftir Anne-Lise Knoff
bundið og tíðkaðist. Fyrsta vísan
er svona:
Djarfleg er mjer diktan
drottinn minn um sjálfan þig
þar sem æpa og ikta
alla vega í kringum mig
glæpa flöldi og gleyming
boðorða þinna
maklegan angist mætti ég fá
ef ég minntist á
sárleik synda minna.
Þetta ljóð um för Krists til helj-
ar hljómar vel í norsku þýðing-
unni, enda kunni Ivar Orgland þá
list að þýða. Sjaldan náði hann
betri árangri en í þýðingum sínum
á gömlum kvæðum (skal þó ekki
gleyma mörgum afbragðsþýðing-
um úr íslenskum samtímaskáld-
skap), meðal þeirra eru Harmsól
og Milska. Form þeirra átti afar
vel við hann. 39. ljóð Niðurstign-
ingsvísna þýðir Orgland svo og er
það m.a. til vitnis um lipurlega
þýðingu og innlifun í frumtexta:
Om di miskunn mjuke
bed eg deg, Marias son,
med samvitet det sjuke.
Mot váre synder gjev du von.
Lat oss bort frá lasters djup fá vende,
sá vi kan angers gáve fá
og vinna dá
glede nár ferdi tek ende.
Vönduð útgáfa Solum Forlag á
trúarlegum íslenskum miðalda-
kveðskap rennir stoð undir þá
skoðun að Norðmenn hafi meiri
áhuga á þessum þætti bókmennta
okkar en við sjálf.
Sveinbjöm Egilsson
Hómer á
hljóðbók
ÚT er komin á hljóðbók Od-
ysseifskviða Hómers í þýð-
ingu Sveinbjarnar Egilsson-
ar, lesin af Kristjáni Arna-
syni. Odysseifskviða er eitt
af öndvegisverkum heimsbók-
menntanna og lýsir ævintýra-
legri heimferð kappans Odys-
seifs frá Trójuborgog heim-
komu til eyjarinnar íþöku þar
sem hin trygga eiginkona,
Penelópa, hefur beðið hans,
umsetin biðlum, í nær tuttugu
ár.
Upptakan vargerð hjá Rík-
isútvarpinu ogflutt þarsíðast-
Hðinn veturen fjölfölduð hjá
Hljóðbókagerð Blindrafélags-
ins ogerá átta snældum.
Hljóðbókin ergefin út afBók-
menntafræðistofnun Háskóla
íslands. Háskólaútgáfan sér
um dreifmgu.
Semur skáldsögur
heima í sófanum
SÆNSKI rithöfundurinn Torgny
Lindgren á ekki auðvelt með að
skýra fyrir fjölskyldu sinni, að
þegar hann liggur í sófanum
heima hjá sér og hugsar sé hann
að senya skáldsögu. í ellefu mán-
uði vann hánn að skáldsögu með
þessum hætti. Hann mótaði alla
skáldsöguna fyrst í kollinum og
þá var hann tilbúinn að setja
hana á blað.
Ekki ólíkt þessu voru vinnu-
brögð hans við gerð smásögu.
Hann sagði hana í beinni útsend-
ingu í útvarpi blaðalaust og þeg-
ar því var lokið var hún hrein-
skrifuð samkvæmt upptöku og
ekki þurfti framar að hrófla við
henni.
Sérstaklega sætt hunang
Nýjasta skáldsaga Torgny
Lindgrens nefnist Hummelhon-
ung sem þýða niá Lostgæti (sér-
staklega sætt hunang, ilmar vel
og bragðast dásamlega eftir því
sem hann segir). I fjórtán ár
velti hann fyrir sér efni skáldsög-
unnar og lét síðan til skarar
skríða. Sagan er 167 síður,
stillinn fáorður og hnitmiðaður
eins og venjan er hjá Lindgren.
Söguhetjurnar eru tveir bræður
á landsbyggðinni, annar er hel-
sjúkur af krabbameini, hinn er
hjartasjúklingur. Kona á miðjum
aldri, sem er nýbúin að halda
fyrirlestur um dýrlinga og er að
TORGNY Lindgren mótar sögur sínar í huganum
áður en hann skrifar þær.
semja bók um heilagan Kristó-
fer, þiggur boð um að heimsækja
annan bróðurinn áður en hún
heldur áfram ferð sinni. Dvöl
'hennar verður lengri en hún
ætlaði og hún verður vitni að
togstreitu milli bræðranna og
smám saman fær hún að heyra
dapurlega sögu þeirra.
Hummelhonung hefur verið
tilnefnd til Bókmenntaverðlauna
Norðurlandaráðs 1996, en skáld-
sögur eftir Lindgren hafa verið
lagðar fram til Norðurlandaráðs-
verðlauna að minnsta kost tvisv-
ar áður. Onnur þeirra var Orm-
ens vag pá halleberget (1982)
sem í þýðingu Hannesar Sigfús-
sonar kallast Naðran á klöpp-
inni. Hannes hefur líka þýtt smá-
sagnasafnið Fimm fingra mandl-
an (1993).
Torgny Lindgren hlaut stól
númer 9 í sænsku Akademíunni
1991.