Morgunblaðið - 29.12.1995, Blaðsíða 8

8 FÖSTUDAGUR 29. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Rússafiski skipað upp í V estmannaeyj um
Morgunblaðið/Sigurgeir
RUSSAFISKINUM skipað upp úr flutningaskipinu í Vestmannaeyjahöfn.
„Meiri þíða í
samskiptum“
Brunaslys-
um vegna
útikerta
fjölgar
SLYSAVARNAFÉLAG íslands
hefur fengið upphringingar undan-
farna daga frá fólki sem hefur
brennst illa vegna útikerta og ann-
arra sem hafa naumlega sloppið við
slíkt.
Að sögn Valgerðar Sigurðardótt-
ur kynningarfulltrúa SVFÍ hefur
notkun útikerta um jól og áramót
aukist mikið undanfarin ár. Fyrir
fáum árum hafí útikerti verið al-
geng sjón á leiðum en nú orðið sjást
þau mjög víða fyrir utan híbýli
fólks, við útidyr, á svölum, pöllum,
við kirkjudyr, verslanir og skemmti-
staði. Flestir verða fyrir því að reka
annan fótinn í logandi kertin og fá
yfir sig sjóðandi heitt vax en af því
getur hlotist slæmur bruni.
Að sögn Valgerðar eru börn líka
í mikilli hættu þegar útikertum er
stillt upp á handrið og því er foreldr-
um sérstaklega á það bent að vera
á varðbergi.
Slysavarnafélagið hefur beint því
til fólks að sýna varkárni og stilla
útikertum ekki upp við gangveg
heldur á öruggum stað þar sem
flestir geta notið þess augnayndis
sem þau eru.
-----» ♦ ♦----
SFR-félagar
fá hækkun
um áramót
FÉLAGSMENN í Starfsmannafélagi
ríkisstofnana, SFR, munu fá ums-'
amda 2.700 króna launahækkun um
áramótin eins og aðrir launþegar,
þrátt fyrir að félagið hafi sagt upp
kjarasamningum.
Mál ríkisins gegn SFR sem höfðað
var til ógildingar á ákvörðun félags-
ins um uppsögn samninga er nú til
meðferðar hjá Félagsdómi en dómur
verður ekki upp kveðinn fyrr en eft-
ir áramót. Skv. upplýsingum sem
fengust á starfsmannaskrifstofu
fjármálaráðuneytis í gær hefur SFR
verið sent bréf þar sem félaginu er
tilkynnt að ríkið muni greiða starfs-
mönnum sem eru í félaginu ums-
amda hækkun um áramót eins og
öðrum ríkisstarfsmönnum.
FLUTNINGASKIP landaði um
jólin 250 til 300 tonnum af rús-
safiski úr Barentshafi hjá
Vinnslustöðinni í Vestmannaeyj-
um. Tók það til baka síld á Rúss-
landsmarkað. Sighvatur Bjarna-
son framkvæmdastjóri Vinnslu-
stöðvarinnar hf. taldi í samtali við
Morgunblaðið að meiri þíða væri
í samskiptum Rússa og Islendinga
en áður.
„Það er ljóst að okkur er núna
boðið upp á rússafisk, sem okkur
var ekki boðið upp á í fyrra,“
sagði Sighvatur. „Verðið er að
færast í eðlilegt horf þannig að
GENGIÐ hefur verið frá samkomu-
lagi um að Háskóli íslands kaupi
Nýja Garð af Félagsstofnun stúd-
enta. Kaupverðið er 95 milljónir
króna, eða 86,5 milljónir að nafn-
virði.
„Það hefur lengi verið stefna Fé-
lagsstofnunar að selja Nýja Garð,“
sagði Bernhard A. Petersen, fram-
kvæmdastjóri Félagsstofnunar stúd-
enta. „Við vissum að Háskólinn hefði
hug á að kaupa. í vor kom upp
húsnæðisekla hjá Háskólanum og
vantaði aðstöðu fyrir prófessora og
kennara. í september var gengið til
viðræðna og náðist samkomulag 15.
desember.“
Afhentur í þremur áföngum
Nýi Garður, sem hefur verið stúd-
entahúsnæði undanfarna áratugi,
verður afhentur Háskólanum í þrem-
ur áföngum. 1. febrúar á næsta ári
verða afhent 17 herbergi, 27 her-
bergi 15. júní 1998 og 17 herbergi
15. júní árið 1999.
Bemhard sagði að sala Nýja
Garðs væri liður í uppbyggingu, sem
nú ætti sér stað á vegum Félags-
stofnunar. Annars vegar væri um
að ræða framkvæmdir við Ásgarða
og hins vegar hugmyndir um nýtt
hús, sem rísa eigi fyrir sunnan hjóna-
garða og hýsa jafn marga stúdenta
og Nýi Garður, eða 60 manns. Nýja
húsið yrði dýrara en Nýi Garður í
byggingu og þar yrði betri aðstaða
ég held að það sé meiri þíða í
þessum samskiptum en áður var.
Það virðist vera minni áhugi en
áður hjá veiðiskipunum að koma
en við getum alltaf orðið okkur
úti um flutningaskip. Ég held að
ástandið sé að verða all þokka-
legt,“ sagði hann.
Islenskar sjávarafurðir hafa
selt fyrir Vinnslustöðina talsvert
mikið af síld til Rússlands að sögn
Sighvats. Því væri það nokkuð
algengt að flutningaskip og tog-
arar kæmu með þorsk og tækju
síld til baka.
en í hinu hálfrar aldar gamla húsi.
Bernhard sagði að undanfarið
hefði verið unnið að viðgerðum á
Gamla Garði og yrði hann tekinn í
notkun í janúar. Við það myndu 43
nýviðgerð herbergi losna og þangað
gætu stúdentar úr herbergjunum 17,
sem fyrst verða afhent, flutt, auk
þess, sem unnt yrði að grynnka á
biðlistum.
í Stúdentablaðinu í desember er
haft eftir Brynjólfí Sigurðssyni, pró-
fessor og formanni bygginganefndar
Háskólans, að kaupin verði greidd
úr framkvæmdasjóði Háskólans,
sem í rennur ágóði af Happdrætti
Háskóla íslands.
------» ♦ ♦-----
Glannaakstur
í Hlíðunum
MAÐUR, sem grunaður er um að
hafa verið ölvaður, ók glannalega
um Hlíðahverfi í Reykjavík í gær.
Lögreglunni var tilkynnt að mað-
ur hefði ekið utan í við Kringluna.
Næst spurðist til hans við slökkvi-
stöðina og ók hann gegnum grind-
verk við blokk við Skógarhlíð.
Bifreið mannsins fannst á bíla-
stæði fyrir utan skrifstofu sýslu-
mannsins í Reykjavík við Skógar-
hlíð, en maðurinn var á braut þegar
lögreglu bar að.
Háskólinn kaup-
ir Nýja Garð
llpplýsingafræði
Asta Bolladóttir
► Ásta Bolladóttir er fædd árið
1965. Hún lauk stúdentsprófi
frá Verzlunarskólanum 1984.
Hún starfaði um skeið sem rit-
ari, annars vegar hjá Ráðgarði
og hins vegar Heilbrigðiseftir-
litinu, auk þess sem hún stund-
aði þýskunám í eina önn í
Braunschweig. Árið 1987 hóf
hún nám í arkitektúr í sömu
borg en ákvað síðar að skipta
yfir í nám í upplýsingafræði.
Útskrifast hún frá háskólanum
í Hannover í janúar. Samhliða
námi hefur hún starfað hjá Dan-
foss í Danmörku og Friðarstofn-
un Nóbels í Ósló auk þess sem
hún var hálft ár i starfsþjálfun
hjá tímaritinu DerSpiegel
í Hamborg.
Ör þróun á sviði
gagnagrunna
Upplýsingafræði er
tiltölulega ný
námsgrein enda
ekki langt síðan að tækni
sem gerir mönnum kleift
að geyma gífurlegt magn
upplýsinga í tölvutæku og
aðgengilegu formi leit
dagsins ljós. Ásta Bolla-
dóttir lýkur í janúar námi
frá háskólanum í Hanno-
ver, sem er einn fjögurra
þýskra háskóla er bjóða
upp á riám í upplýsinga-
fræði. Útskrifar hann ein-
ungis 25 nemendur á ári í
faginu.
Hvað er upplýsinga-
fræði?
„Upplýsingafræði geng-
ur að mestu leyti út á
gagnagrunna. Fjallað er
um hvað gagnagrunnar
séu, hvernig þeir eru
byggðir upp, hvemig upplýsingar
í þeim eru settar fram og hvemig
hægt sé að finna upplýsingarnar
aftur. Tölvufræði tengist einnig
upplýsingafræðinni og bókasafns-
fræði fléttast inn í hana. Maður
lærir að skrá bækur og gert er ráð
fyrir að þeir sem útskrifast úr upp-
lýsingafræði geti starfað á sér-
fræðisöfnum og við upplýsingam-
iðlun. Hjá Danfoss og Friðarstofn-
un Nóbels starfaði ég einmitt á
sérhæfðum bókasöfnum.
f stóram dráttum má segja að
til séu þrenns konar gagnagrann-
ar. í fyrsta lagi bókfræðilegir gag-
nagrunnar, sem segja má að séu
byggðir upp líkt og spjaldskrá
bókasafns. Notandinn fær upplýs-
ingar um titil, ártal, lengd og höf-
und viðkomandi verks en veit ekk-
ert um innihaldið. Hann fær alls
konar upplýsingar með í leitinni og
erfítt getur verið að vita hvað sé
nýtilegt. Indexeraðir grannar
byggjast hins vegar á leit með ly-
kilorðum, sem era föst orð, sem
hægt er að nota aftur og aftur.
Búnir era til sérstakir kóðar fyrir
númeraframsetningu hvers orðs.
Þá er hægt að slá inn og fær mað-
ur þá allar upplýsingar. Kerfi af
þessu tagi hafa hins vegar þann
galla að ef eitthvað gleymist þá
kemur það ekki fram við leitina.
Loks era svo gagnagrannamir
þar sem texti er geymdur í heild
sinni og má nefna sem dæmi gag-
nagrunn Morgunblaðsins. Slíkir
grannar eru þægilegir, þar sem
notandinn fær viðkomandi texta
upp á skjáinn og getur prentað
hann út í heild sinni. Ókostur slíkra
granna er að það getur verið dýrt
að leita í þeim. Leitað er í öllum
texta og getur leitin því tekið lang-
an tíma.“
Hver telur þú að þróunin eigi
eftir að verða varðandi gagna-
grunna? ______________
„Fjölmiðlar eiga eftir Notandavið-
að tengjast þessum At
grannum í mun ríkara siTenx
mæli. Þá mun viðmót
gagnvart notandandum -
verða sífellt mikilvægara. Áður
voru vissulega til kerfí þar sem
hægt var að nálgast upplýsingarn-
ar en viðmótið var ekki sérlega
aðlaðandi og aðgengilegt. Tenging-
amar við gagnagrannanna eiga
eftir að batna og hægt verður að
Ieita á einu tungumáli í öllum
gagnabönkunum. Það á sér líka
stað mikil þróun varðandi gervi-
greind og því ekki útilokað að í
framtíðinni verði hægt að segja
tölvunni á venjulegu máli hveiju
maður sækist eftir og hún finni það
fyrir mann. Þróunin verður sú að
þekking á sérhæfðum leitarmálum
verður ekki lengur nauðsynleg.
Það á sér einnig stað mikil þróun
á sviði margmiðlunar, sem mun
mikilvægara
gera notkun mun einfaldari fyrir
notandann. Þá era sífellt að koma
öflugri tölvur með aukinn vinnslu-
hraða sem auðveldar leit í gagna-
grunnum."
Sérðu fyrir þér stóra alþjóðlega
gagnagrunna í framtíðinni?
„í sjálfu sér veit ég ekki hversu
mikið verður um alþjóðlega gagna-
granna. Ég held að það verði meira
um það að menn tengist við stað-
bundna gagnagrunna, sem t.d. era
teknir inn á CD-ROM, líkt og raun-
in er í dag. Það fylgir því mikill
kostnaður að vera beintengdur við
gagnagranna og leita í þeim.
Notendur eiga þess hins vegar
einnig kost að tengjast öllum
ómögulegum og mögulegum
gagnagrannum á alnetinu og að
vissu leyti má segja að það sé al-
þjóðlegt. Það er allt að verða mun
alþjóðlegra og gífurlegt magn af
upplýsingum sem fer í grunna.
Sem dæmi um þróun er á sér
stað má nefna að í Bæjaralandi í
Þýskalandi er verið að byggja upp
viðamikið net sem allir háskólar í
_________ sambandslandinu tengj-
ast. Það er byijunin á
mjög stóru keríí er gæti
hugsanlega breitt úr
sér. Það er hins vegar
fremur kostnaðarsamt
að byggja upp grunna af þessu
tagi og ávallt álitamál hversu mik-
ið fé opinberir eða einkaaðilar era
reiðubúnir að leggja í uppbyggingu
gagnagrunna. Slík uppbygging
skilar ekki peningum til baka strax
heldur ber fremur að líta á þá sem
ljárfestingu t.d. fyrir menntakerfíð.
Slíkir grunnar geta þó sparað mik-
ið fé á ýmsum sviðum, til dæmis
komið í veg fyrir tvíverknað varð-
andi dýrar rannsóknir. Áður voru
menn oft að framkvæma mjög dýr-
ar tilraunir og rannsóknir hver í
sínu horni og vissu ekki að í næsta
skóla var verið að framkvæma
sömu hluti. Nú geta menn borið
saman bækur sínar í gegnum
gagnagrunna.“