Morgunblaðið - 31.12.1995, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
SUNNUDAGUR 31. DESEMBER 1995 13
Klassísk saga á nútímamáli
BOKMENNTIR
Saga
LETRAÐ í VINDINN.
ÞÚSUND KOSSAR.
Eftir Helga Ingólfsson. Mál og menn-
ing 1995 - 471 síða. Prentvinnsla:
Prentsmiðjan Oddi hf.
HÉR er á ferðinni framhald sög-
unnar Letrað í vindinn - Samsærið
eftir Helga Ingólfsson. Sagan gerist
á tímum rómverska heimsveldisins,
skömmu áður en Júlíus Cesar er
myrtur. Til sögunnar er leiddur her-
skari persóna, breyskleika þeirra og
styrkleika lýst í samfélagi sem virð-
ist vera okkur fjarlægt en er það þó
ekki þegar betur er að gáð. Ófund,
afbrýði, valdafíkn og fégræðgi eru
jafn algeng á öllum tímum.
Persónurnar eru mýmargar og
dregnar misskýrum dráttum. Þær
sem standa í forgrunni og teljast
gerendur sögunnar eru alla jafna vel
teiknaðar og röklega byggðar. Auka-
persónur eru aftur á móti stundum
fullóskýrar og hafa tilviljunarkenndu
hlutverki að gegna. Oft
er rétt imprað á atriðum
sem tilheyrðu hinu
forna Rómarríki eins og
þau séu lýðum ljós. I
nokkrum línum er talað
um Vicus Piscinae,
Venusi Obsequens og
hina nöktu Volgivögu
án frekari skýringa.
Slíkt gerir kröfur til les-
enda, það er ekki víst
að öllum þyki jafn aðl-
aðandi að lesa skáld-
sögu þar sem óbeint er
ætlast til að alfræðisafn
sé við höndina.
Söguna segir Helvíus
Cinna og hefur frásögn-
ina á fjórða degi frá morðinu á Gaj-
usi Júlíusi Cæsari. Sagan er öll end-
urlit frá fyrstu síðu til þeirra síðustu
og nær það tuttugu ár aftur í tímann.
Sjónarhornið er rétt á yfirborðinu
bundið fyrstu persónu, en að lang-
mestu leyti er hér hins vegar um
þriðju persónu frásögn að ræða. Per-
sónur lýsa sér gegnum athafnir sínar
og það sem þær segja. Samt er sögu-
Helgi Ingólfsson
höfundur fyrirferðar-
mikill, því hann á það
til að lýsa upp hugskot
persónanna í ætt við
það sem alvitur höfund-
ur gerir. Þessi blanda
af mismunandi sjónar-
horni er vissulega frum-
leg en í heild orkar hún
truflandi á þennan les-
anda hér. Sögusamúðin
eða -andúðin verður
fyrir vikið óljós og reik-
ul.
Framan af sögunni
er Klódía, hin öfgafulla
og fallega kona, afar
áberandi og frek til
fjörsins. Hún vefur
skáldinu Catúllusi um fingur sér,
dregur hann ýmist að sér eða hrekur
frá sér af litlu tilefni. Hún spyr skáld-
ið um ástina en breytir spurningu í
fullyrðingu: „Ástin er annaðhvort
óbærileg sæla eða óbærileg kvöl.
Ekkert þar á milli... Þiggðu af mér
heilræði, elskaðu aldrei neinn.“ Þessi
heilræði Klódíu má skoða í ljósi þess
að hún elskar engan heitar en bróður
UNGIRtónlistarmenn á jólatónleikum í Stykkishólmi
Jólatónleikar Tónlistar-
skólans í Stykkishólmi
Morgunblaðið/Árni
Stykkishólmi. Morgunblaðið.
ÞAÐ er föst venja í starfi tónlist-
arskólans í Stykkishólmi að
halda jólatónleika. Þar koma
fram nemendur skólans og flytja
jólalög sem þau hafa verið að
æfa á hin ýmsu hljóðfæri. Þar
sem fjöldi nemenda er það mikill
í skólanum og hver nemandi fær
tækifæri til að koma fram þurfti
að hafa þrenna tónleika.
Fyrstu tónleikarnir fóru fram
í sal tónlistarskólans þar sem
nemendur spiluðu fyrir foreldra
sína, því þar er takmarkað pláss
fyrir áheyrendur. Aðaltónleikar
fóru síðan fram í Stykkishólms-
kirkju og þar buðu nemendur
upp á fjölbreytta dagskrá. Kom
þar á meðal annars fram djass
sveit skólans.
Landneminn og
indíánaprinsessan
KVIKMYNPIR
Bíöborgin, Bíóhöllin
og Sagabíó
POCAHONTAS ★ ★ Vj
Leikstjórar Mike Gabriel og Eric
Goldberg. Handritshöfundar Carl
Binder, Susannah Grant, Philip
LaZcbnik. Klipping H. Lee Petersen.
Tónlist Alan Menken. Bandari.sk
teiknimynd með íslenskri talsetningu
undir stjórn Ágústs Guðmundssonar.
Raddir Valgerður Guðnadóttir,
Ililmir Snær Guðnason, Amar Jóns-
son, Jóhann Sigurðarson, o.fl. Walt
Disney 1995.
FYRIR næstum fjórum öldum tók
breskt skip land við strendur Virg-
iníufylkis í Bandaríkjunum. Tilgang-
urinn að leggja nýtt land undir Eng-
landskonung og safna gulli. Skipinu
stjórnaði John Smith en æðsti maður-
inn í förinni var fégráðugur og valda-
sjúkur umboðsmaður konungs. í
Virginíu bjuggu frumbyggjarnir und-
ir stjórn höfðingjans Powhatans sem
átti dótturina fögru, Pocahontas. Á
meðan kóngsmenn leituðu gullsins
sem óðir væru, tilbúnir að drepa
„villimennina" eirrauðu, felldu þau
hugi saman, Pocahontas og Smith.
Ástríkt samband þeirra kom í veg
fyrir að illa færi í samskiptum hinna
ólíku þjóða.
Nú kveður við nýjan tón í teikni-
myndum Disney því að þessu sinni
fást þeir við raunverulega atburði
og eldheita ástarsögu. Allt ákaflega
vandvirknislegt, ytra borðið óað-
finnanlegt í augum barnanna. Enda
markaðssetningin, með hundruðum
vöruflokka sem tengjast nafni mynd-
arinnar, úthugsuð og vel heppnuð.
Þau voru ófá, krakkasílin, sem komu
tifandi á sýninguna, með Pocahont-
asdúkkuna sina í faðminum (ferska
upp úr jólapakkanum), óþreyjan að
fá að sjá nýjustu hetjuna sínu á hvíta
tjaldinu skein úr augunum. Og þau
urðu ekki fyrir vonbrigðum — ef
dæma má af viðbrögðum hnokkanna
þriggja sem fylgdu þessum afa. Af-
anum finnst hins vegar Disney iðnað-
urinn orðinn nokkuð keimlíkur og
fyrirtækinu hafi farnast betur í fang-
brögðum sínum við hreinræktuð
sinn Klódíus og það er engin venju-
leg bróðurást.
Þessir tímar eru okkur ijarlægir
og það litla sem menn muna um þá
eru molar úr mannkynssögu grunn-
og framhaldsskóla. Líklega er þessi
menningarheimur líka fjarlægari
Norður-Evrópubúum en þeim sem
sunnar búa. Með þetta í huga má
það heita bíræfni hjá íslenskum höf-
undi að skrifa skáldsögu sem gerist
á tímum rómverska heimsveldisins.
Hér reynir á afar marga þætti. Höf-
undurinn verður að þekkja sögusvið-
ið, aldarháttinn og daglegar athafnir
manna. Skáldsagan verður skáldlegri
eftir því sem þekking höfundar er
meiri. Höfundurinn verður að brúa
stórt menningarsögulegt gap með
orðfæri sínu og varast að falla í 20.
aldar flatneskju.
Höfundurinn sleppur vel frá lævís-
um pyttum sem auðvelt hefði verið
að falla í. Þekkingu hans á söguefn-
inu þarf ekki að efa og stíll sögunn-
ar siglir milli skers og báru; hann
er ekki upphafinn eða klassískur,
heldur einfaldur, skiljanlegur og ber
uppi spennandi frásögn án þess að
nútímaíslenska sé efninu fjötur um
fót. Helgi Ingólfsson hefur með
tveimur skáldsðgum sínum rutt
ákveðna braut þar sem nútímamálinu
er fengið það hlutverk að lýsa horfn-
um heimi; að þessu leyti er hann í
hópi ekki lakari skálda en Svein-
bjarnar Egilssonar og Helga Hálf-
danarsonar.
Ingi Bogi Bogason
ævintýri. Allavega stendur Poca-
hontas síðustu verkum teiknimynd-.
arisans, Alladin, Fríðu og dýrínu og
Konungi Jjónanna, nokkuð að baki.
Ástarsagan er dulítið tepruleg og við
fyrstu áheyrn er tónlist Alans Men-
kens heldur ekki eins grípandi og
áður, hann hefur líka misst Howard
Ashman, samstarfsmann sinn til
fjölda ára, og lögin hans Eltons John
í Konungi Ijónanna öflugir keppi-
nautar.
Islenska talsetningin undir stjórn
Ágústs Guðmundssonar er óað-
finnanleg. Hér koma nokkrir nýir
leikarar til sögunnar, til viðbótar
mörgum þaulreyndum röddum í tal-
setningu, og eru allar undantekning-
arlaust hárréttar, áheyrilegar og
leikrænar. Þó svo að þetta nýjasta
verk Disneys sé örlítið farið að bera
keim af stóriðnaðarframleiðslu og
ekki jafn litríkt, ævintýralegt né
fyndið og hinar geysivel heppnuðu
myndir fyrirtækisins að undanförnu,
er hér engu að síður um að ræða
fyrsta flokks skemmtun fyrir börnin.
Sæbjörn Valdimarsson
2 vikur í
Cancun
frá kr.
59.950
leiSuflug
8'idfíúdt
4sæti/au$
Kynningartilboð
til paradísar
Karíbahafsins
22. janúar og 5. febrúar.
s
Islenskur fararstjóri.
Cancun er í dag vinsælasti áfangastaður
Karíbahafsins með stórkostlegar strendur,
glæsileg hótel og ótrúlegt úrval veitinga-
og skemmtistaða.
Við kynnum nú nýtt hótel, Laguna Verde
Suites á sérstöku kynningarverði.
Verð kr. 59.950
m.v. hjón með 2 böm.
Kr. 69.950
m.v. 2 í herbergi, 22. janúar.
Skattar innifaldir, ekki forfallagjöld.
Hvenær? 8. janúar 4, mars
22. janúar 25. mars
5. febrúar 1. apríl
19. febrúar
HEIMSFERÐIR
Austurstræti 17,2. hæð. Sími 562 4600.