Morgunblaðið - 31.12.1995, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 31. DESEMBER 1995 B 3
Auglýsingin
lokkar og laðar
NÚ ER að
ljúka mesta
auglýsinga- og
sölutíma ársins.
Sagan segir að
Einar Benedikts-
son hafi verið svo hugmyndarík-
ur og útsjónarsamur að hann
hafi selt einhveijum útlendum
blábjána norðurljósin. Ekki
vantar margan nútímamanninn
heldur hugvit eða bísnessvit í
auglýsingatíð.
Sumt bráðskondið, svo sem
þegar Póstur og sími sér fyrir
sér frið um hátíðarnar - við
glymjandi símahringingar. Ann-
ar jólaandi auglýsinga dulítið
dapurlegur, eins og sjónvarps-
myndin af litla drengnum að
skafa í ákafa lotteríismiðann
sinn og skora á pabba að kaupa
fleiri svo hann eigi daglega
möguleika á peningavinningi
fram að jólum. Flestir uppskera
þó ekkert nema vonina og þegar
kemur að aðfangadegi fá vonsvi-
knu börnin ekkert nema Jesú-
barnið - á mynd. Mikil von-
brigði eftir eftirvæntinguna um
ríkidæmið í aurum. Einhver
sagði að þetta væri misskilning-
ur, það sé enga peningavinninga
að finna á skafspjöldunum, sem
er ekki mjög trúlegt og raunar
lögbrot að auglýsa það sem ekki
er til.
Eg hlustaði um daginn á bráð-
skemmtilegt erindi næringar-
fræðingsins Brynhildar Briem
hjá Bandalagi kvenna, sem sýndi
hve auðveldlega við neytendur
látum stundum draga okkur á
asnaeyrunum. Hún gengur út
frá því að neytandinn vilji borða
hollan mat og vilji hafa efni á
að borga fyrir sig. Það sem þá
ræður neyslu sagði hún er í
fyrsta lagi framboð á matvörum,
verðlag, þekking, tími, auglýs-
ingar, vani og tíska. Hún tók
svo hvern lið fyrir. En hér skul-
um við halda okkur við. hlut
auglýsinganna og hvernig þær
lokka og laða. Geta haft mikil
áhrif á suma, sérstaklega ef
maður gefur sér ekki tíma til
að staldra við og spyija sjálfan
sig hvort mann vanti þetta. Það
sé svo merkilegt að hollur matur
og ódýr er sjaldan auglýstur,
sagði hún, t.d. skyr. Stundum
sé vörum gefið fallegt nafn til
að laða. Til dæmis Engjaþykkni
(8% fita, 10% sykur, til saman-
burðar mjólkurís 6% fita, 11%
sykur)
Af þessu tilefni brá Brynhild-
ur upp á tjald eftirfarandi dæm-
um um nafngiftir matvæla.
Lagði fyrst blað yfir upptalning-
una til hægri. Þá blöstu við heit-
in Engjaþykkni, Múslí,
Skólajógúrt, Skólaostur, Skóla-
skyr. Allar konurnar í salnum
tóku undir að þetta sem heiti
skóla-eitthvað hlyti að vera
ákaflega hollt. Þá tók hún blað-
ið frá og við blasti hvað hún
teldi réttnefni á
þessari vöru:
Rjómabúðingur,
Sælgætisblanda,
Dísætt jógúrt,
Feitur ostur, Sætt
ijómaskyr. Nú eru sætuefni og
fita gefin upp á mjólkurvörunum
á umbúðunum, en samt gaf heit-
ið „skóla“ okkur öllum þá hug-
mynd að þetta hljóti að vera
hollustufæða fyrir börn. En er
hún ekki býsna feit og sæt til
að geta verið það? Auðvitað, því
krakkar eru sólgnir í sætindi og
framleitt er fyrir þeirra smekk.
Brynhildur prófaði á okkur
annað. Kvaðst hafa heyrt í aug-
lýsingu um hollustufæði sem
hefði „fimmfaldan skammt af
C-vítamíni“. Og hvað gerir mað-
ur svo við fimmfaldan skammt
af C-vítamíni? Pissar honum,
heyrðist utan úr sal. Auðvitað,
líkaminn vinnur ekki úr fimm-
földum skammti af þessu ágæta
vítamíni. Samt tek ég nú gjarn-
an stóran C-vítamínskammt
þegar ég finn fyrstu merki um
kvef, trúuð á ráðleggingar vís-
indamannsins fræga Linusar
Paulings, þótt kenningar hans
um C-vítamín séu æði umdeild-
ar. Þar leiðir mig snobbið fyrir
Nóbelsverðlaunum hans um
byggingu efna 1954 og vegna
baráttu gegn kjarnorkuvopnum
1962. Svona er maður auðleidd-
ur, fræga nafnið dugir.
Nóg er framboðið og ofneysla
stærsta næringarvandamál hins
vestræna heims. Framboð og
aðgengi orðið þvílíkt að eitthvað
annað verður að koma til að
takmarka neysluna, sagði Bryn-
hildur og sýndi okkur með tölum
og samanburði hvernig þessir
ýmsu þættir sem ákvarða val
við innkaupin geta rekist á, svo
sem verð, hollusta og tímaleysi.
Og í samkeppninni um að selja
okkur þetta eða hitt verða aug-
lýsingarnar stundum svo út-
smognar að verulega aðgát þarf
til að meðtaka ekki. Brynhildur
hvatti til að lesa innihaldslýsing-
arnar á matvælum og gefa sér
tíma til að spyija sig: Vantar
mig þetta? Auk þess sýndi hún
fram á hve ótrúlega getur spa-
rast á að laga eða útbúa matinn
heima.
Ef neytandinn gefur sér tíma
þá getur hann séð í gegnum
stóran hlut af þessu. Þá þarf
hann fyrst að lifa skynsamlega
til að hafa efni á að vinna minna,
sagði Brynhild-
ur undir lokin.
Yfir í aðra
sálma. í síðustu
Gárum lofaði ég
nöfnunum 20,
ráðningunni á
nafngátunni
hans Jóns afa
Péturssonar,
sem þið hafið
sjálfsagt spreytt
ykkur á. Svörin
eru, í röð eftir
línum:
1. Lýður. 2.
Hjálmur. 3.
Brandur. 4.
Steinn. 5. Loftur
6. Stígur. 7. Álf-
ur. 8. Gestur 9. Dagur. 10.
Björn. 11. Hjörtur (Hreinn). 12.
Kári. 13. Erlendur. 14. Sturla.
15. Helgi. 16. Baldur. 17. Eirík-
ur. 18. Bolli. 19. Bogi (hremsa
er öij 20. Eilífur.
Ekki getur Gáruhöfundur enn
upplýst um höfund gátubókar-
innar og verður því hver að hafa
sína eigin úriausn, á því hver
hann er.
Gárur
eftir Elínu Pálmadóttur
Nafngiftir matvæla
Engjaþykkni Rjómabúöingur
Múslí Sælgætisblanda
Skólajógúrt Dísætt jógúrt
Skólaostur Feitur ostur
Skólaskyr Sætt rjómaskyr
-kjarni málsins!
0teikmmtök QtPslands
Óska Reiki iðkendum svo og landsmönnum
öllum Gleðilegra Jóla, árs og friðar.
Megi Ijósið vera með ykkur öllum, alltaf.
GReikisamtök d&sknds.
Qsð/mrrqnttr 28. 22f (S&mtfLÍirtfp.
Qéfmt fófjfoo
Jean Claude Van Damme
Charlie Sheen
Brad Pitt • Morgan Freeman
Robert Redford • Michelle Pfeiffer
Við sendum landsmönnum öllum óskir um gleðilegt,
æsTspennandi, rómantískt,
hlægilegt og ævintýralegt
í nýtt kvikmyndaár!