Morgunblaðið - 05.01.1996, Blaðsíða 6

6 C FÖSTUDAGUR 5. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
(
FERÐALÖG
Jólahald
í Tékklandi
Á VALDATÍMA kommúnista fór
lítið fyrir jólahaldi í Tékklandi.
Verslanir máttu vera lengur opnar
á aðventunni, en þó mátti ekki
nefna hana því nafni. Fyrsta helgin
í aðventu var því nefnd helgi A,
sú næsta var helgi B og svo fram-
vegis. Eftir innreið kapítalismans
og innrás vestrænna ferðamanna
er jólahaldið orðið opinbert. Mark-
aður var á tímum kommúnista
haldinn í desember í miðborg Prag
en nú hefur hann aukist mjög að
umfangi og vöruúrvalið er allt ann-
að og mun meira. Margir borg-
arbúa sjá sér leik á,borði að hagn-
ast á stjórnlausri innkaupagleði
Bandaríkjamanna, Þjóðveija, Itala
og annarra vestrænna ferðamanna
sem streyma til Prag í desember.
Verðlag hefur farið hækkandi í
Prag á síðustu árum en ennþá má
þó gera góð kaup á ýmsum vam-
ingi sem framleiddur er innan-
lands. Hefðbundnar handgerðar
brúður fást í miklu úrvali á hveiju
götuhomi í miðborginni. Á markað-
inum fást einnig handmáluð egg
sem tengjast fremur páskum en
jólum en sóma sér einnig vel á jóla-
tré. Handsmíðuð leikföng eru góð
til jólagjafa en fyrir þeim er mikil
hefð í Tékklandi. Sama er að segja
um keramikmuni af ýmsu tagi.
Djöflar og hellaglr menn
Fæstir Tékkar hafa jafnmikil
fjárráð til jólagjafakaupa og út-
lensku gestirnir. Ýmsa siði hafa
þeir þó endurvakið eða fært aftur
í dagsljósið eftir fall kommúnism-
ans. Á degi heilags Nikulásar
streyma tékkneskir unglingar út á
göturnar í gervi djöfla, engla og
heilags Nikulásar sjálfs. Þeir banka
uppá hjá barnafjölskyldum og yfír-
heyra krakkana um hegðun þeirra,
einkunnir og annað sem þeim dett-
ur í hug. Ef heilögum Nikulási lík-
ar ekki svörin, svo sem oftast er,
fá börnin rotnaða kartöflu eða kola-
mola. Samkvæmt hefðinni eiga
góðu bömin að fá ávexti eða sæl-
gæti, en það er mjög fátítt nú á
dögum. Eldri unglingarnir í hópn-
um nota gjarnan tækifærið til að
fá sér neðan í því þennan dag og
fylla krárnar að yfírheyrslunum
loknum.
Frosti hlnn
rússneskl
Að minnsta kosti einn jólasiður
varð til á valdatíma kommúnista
og er ættaður frá sjálfum stóra-
bróður Austur-Evrópuríkjanna,
Rússlandi. í lok desember á hveiju
ári setjast flestir Tékkar fyrir fram-
HANDGERÐAR brúður á jólamarkaði í Prag.
Morgunblaðið/HÞ
einnig með og nú sitja börn og
foreldrar saman og fylgjast með
þessu vinsælasta sjónvarpsefni
Tékklands ár eftir ár. Teiknimynd-
unum frá Walt Disney hefur enn
ekki tekist að hrófla við Frosta
gamla. Söguþráðurinn er í anda
annarra ævintýra, með vondri
stjúpmóður og ljótri stjúpsystur
sem níðast á Nastenku hinni fögru.
Með hjálp Frosta, sem er eins kon-
ar jólasveinn austur í Rússlandi,
fer þó allt vel og Nastenka og prins-
inn Ivan lifa hamingjusöm til ævi-
loka. Það sem heillar þó helst við
myndina eru skrautlegar persónur
og samtöl og undarleg fyrirbrigði;
tré sem breytast í drauga, kofi sem
hvílir á kjúklingafótum og svín sem
breytir sér í sleða. ■
Helgi Þorsteinsson
Efftir innreið
kapítal-
ismnns
og innrós
vestrænnn
ferðamanna
er jólahaldið
orðið
opinbert.
FROSTI hinn rússneski.
an skjáinn, til að horfa á rússneska var hluti af menningarsamskiptum
ævintýrið um Frosta (Mrazik). sósíalísku bræðraþjóðanna. Börnin
Frosti var fyrst sýndur í tékknesku tóku fljótlega miklu ástfóstri við
sjónvarpi á sjöunda áratugnum og myndina. Næsta kynslóð hreifst
Múmínólfar í fimmtíu ór
Múmíndnlur dregur
nð ferðnmenn
MÚMÍNGARÐURINN hefur aðdráttarafl fyrir alla fjölskylduna. Hann er í
litlum krúttlegum bæ, Nádendal, á vesturströnd Finnlands, skammt frá
Ábo. í Múmíngarðinum búa fígúrur Tove Janssons, sem böm á öllum
aldri þekkja af lestri bókanna um Múmínsnáðinn, fjölskyldu
hans og vini eða úr sjónvarpsþáttunum samnefndu,
teiknimyndunum eða teiknimyndasögum.
Múmíngarðurinn var opnaður í júní 1993.
Frá þeim tíma hafa um 600 þúsund gestir
sótt garðinn heim og næsta sumar er búist
við yfir 200 þúsund gestum. Enda er Nádend-
al að verða einn fjölsóttasti ferðamannastaður
Finnlands.
í fyrrasumar voru fiestir ferðamennimir frá
Svíþjóð, en margir komu líka frá Noregi og
Japan. Eflaust hafa einhveijir íslendingar kom-
ið í garðinn frá því að hann var opnaður sumar-
ið 1993, en engum sögum fer þó enn af fjölda
íslenskra ferðamanna í Nádendal.
Á göngubrú útí eyju
Múmíngarðurinn liggur úti á
eyjunni Kailo í útjaðri Nádendal,
en þangað Iiggur göngubrú. Garð- rSJ/ ur-
inn fellur vel inn í gömlu timbur- húsa-
bygginguna á eyjunni. Þetta er ekki skemmti-
garður eins og margir þekkja þá, þar er ekki
mikið um tæki og hluti til að stytta gestum
stundir. Það er hins vegar alltaf nóg í gangi
og dagskránni breytt nógu oft til þess að gest-
ir sem koma oftar en einu sinni yfír sumar
sjái eitthvað nýtt.
Lífsstíll Múmínálfa einkennist af athafna-
þrá. Samheldni fjölskyldunnar er í fyrirrúmi,
tryggð, virðing fyrir náttúmnni, vinskapur og
ævintýraþrá. Gestir, hvort sem um er að ræða
fullorðna eða böm, smitast af lífsgleði Múmín-
álfanna. Þá er tilganginum náð.
Yfír dimmasta tíma ársins leggjast Múmín-
álfar I dvala. Þegar vorar vakna þeir aftur,
tilbúnir að taka á móti gestum frá öllum heims-
hornum. Næsta sumar verða dyrnar að Múmín-
garði opnaðar 8. júní og í rétt er að benda á að
í garðinum er töluð sænska.
Fimmtíu ár eru liðin frá því að Tove Jans-
son lét frá sér fyrstu bókina um Múmínálfana.
Síðan hafa fjöldi bóka um Múmínálfana, sjón-
MÚMÍNÁLFARNIR eru hugarfóstur Tove
Jansson sem skrifaði fyrstu bókina af
mörgum fyrir fimmtíu árum.
varpsþættir, leikrit og teiknimyndir borið hróð-
ur þessarar skrítnu og skemmtilegu fjölskyldu
víða. Bækurnar hafa til dæmis verið þýddar á
yfír þijátíu tungumál.
Múmíntröll nútímans eru þekkt sem elsku-
legar fígúrur, þægilegar í umgengni. En þegar
þau voru fyrst kynnt til sögunnar árið 1945
var Múmín geðvont, lítið tröll sem Tove Jans-
son páraði neðst í hornið á skopteikningum
sínum. „Þetta hefur verið löng leið. Ég hefði
kannski ekki átt að taka öll þau hliðarspor sem
ég tók en ég get fullyrt að án Múmínálfanna
hefði líf mitt ekki orðið jafn litríkt," segir
höfundurinn ■
Sérstakt
Múmínálfaríki
NÆSTA sumar verður Múmíngarðurinn
sérstakt „ríki“ og því fylgir útgáfa sér-
staks vegabréfs. Vegabréfið inniheldur
viðamiklar upplýsingar um Múmíngarð-
inn og hægt verður að safna í það frí-
merkjum ólíkra staða.
Þetta er meðal nýjunga sem unnið er
að til að gleðja verðandi gesti Múmínsn-
áðans og félaga næsta sumar. Meðal
annarra nýjunga má nefna sjóræninga-
slag, óvænta heimsókn gamalla kunn-
ingja og margt fleira.
Sjón er sögu ríkari og því rétt að
láta fylgja hér með símanúmerið hjá
Ferðamannaráði Nádendal: 358 (9)21
435 0850. Faxnúmerið er 358 (9)21 435
0852. Að lokum má geta þess að Múmín-
dalurinn er kynntur erlendum ferða-
mönnum í nánu samráði við finnska
ferðamálaráðið sem hefur því tiltækar
allar upplýsingar handa þeim sem hafa
áhuga á að kynna sér ferðir til staðar-
ins og verð. ■
MÚMÍNGARÐURINN er á eyjunni Kailo í úljaðri Nádendal, en þangað er hægt að komast yfir göngubrú.