Morgunblaðið - 07.01.1996, Blaðsíða 8

8 SUNNUDAGUR 7. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Össur Skarphéðinsson:
Það er alveg sama hvað ég reyni að hrista mig mikið, það heyrist ekki svo
mikið sem smá gutl . . .
Framleiðsluaukn-
ing hjá Viking hf.
Röntgen-
deilan
óleyst
EKKI náðist samkomulag á
föstudag á fundi stjómenda
Ríkisspítalanna og röntgen-
tækna, sem hættu störfum á
Ríkisspítölunum í desember.
Nýr fundur hefur verið
boðaður á morgun, mánudag.
A.m.k. þrír röntgentæknar
hafa ákveðið að koma ekki
til starfa aftur og eru komnir
í aðra vinnu.
Röntgentæknar lögðu á
fimmtudag fram athuga-
semdir við tilboð Ríkisspítal-
anna um vaktakerfi. Stjóm-
endur spítalanna svömðu til-
boðinu daginn eftir. Daníel
Hálfdanarsson röntgentækn-
ir sagði að tilboðið hefði verið
algerlega óásættanlegt.
Hann sagði að viðræður
myndu halda áfram. Hann
sagðist hafa orðið fyrir von-
brigðum með viðbrögð Rík-
isspítalanna og væri ekki eins
bjartsýnn og áður um að deil-
an væri að leysast.
FRAMLEIÐSLA Viking hf. á
Akureyri jókst töluvert milli ára í
lítrum talið og munar þar mestu
um mikla framleiðslu á léttöli og
maltöli. Svipað var framleitt af
sterku öli á liðnu ári og árinu á
undan. Nýir eigendur tóku við
verksmiðjunni í upphafi síðasta
árs.
Baldvin Valdimarsson fram-
kvæmdastjóri Viking hf. sagði að
miklar breytingar hefðu orðið
þessum markaði á liðnu ári, m.a.
voru verndartollar lagðir af síðasta
vor, um haustið urðu breytingar á
áfengisgjaldi og 1. desember síð-
astliðinn var einkaleyfi ÁTVR á
dreifingu til vínveitingahúsa felld
niður þannig að framleiðendur og
innflytjendur geta nú dreift vör-
unni og þjónustað húsin.
„Þetta er þróun í fijálsræðisátt
en nær eingöngu til vínveitinga-
húsanna, sem eru um 20% af
markaðnum, þannig að enn er
nokkuð langt í land að markaður-
inn verði að fullu frjáls. Menn eru
að átta sig á þessari nýju stöðu
og smám saman að búa til nýtt
þjónustukerfi," sagði Baldvin.
Léttölið fram úr
björtustu vonum
Framleiðsla fyrirtækisins á
sterku öli var svipuð milli ára, en
mikil framleiðsla á léttu öli og
maltöli gerir að verkum að um
umtalsverða aukningu er að ræða
milli ára. „Við erum afskaplega
hamingjusamir yfir viðtökunum,
þær hafa verið gríðarlega góðar,“
sagði Baldvin.
Fyrirtækið framleiðir tvær teg-
undir af léttu öli, Thule pilsner og
Viking pilsner auk Viking maltöls.
„Við fórum af stað með þessa
framleiðslu síðasta vor og vorum
með ákveðin markmið sem við
ætluðum að ná á árinu. Salan fór
langt fram úr okkar björtustu von-
um,“ sagði Baldvin en fyrirtækið
er í samvinnu við íslensk-ameríska
sem sér um markaðssetningu og
dreifingu. Það samstarf sagði
hann hafa tekist einkar vel.
Almemiiir lífeyrissjóður iðn-
aðarmanna sameinast Framsýn
Framsýn orðin næststærsti lífeyrissjóðurinn
FÉLAGAR í Almennum lífeyris-
sjóði iðnaðarmanna samþykktu á
almennum sjóðfélagafundi 20.
desember sl. að sameinast lífeyris-
sjóðnum Framsýn frá og með 1.
janúar 1996.
Sú samþykkt var staðfest á
fundi stjórnar Samtaka iðnaðarins
s.l. föstudag.
Almennur lífeyrissjóður iðn-
aðarmanna hóf starfsemi á árinu
1964. Félagar í sjóðnum störfuðu
aðallega á sviði hinna löggiltu iðn-
greina. Fjöldi virkra sjóðfélaga á
síðasta ári var á áttunda hundrað.
Með sameiningu Almenns líf-
eyrissjóðs iðnaðarmanna við hinn
nýja lífeyrissjóð, lífeyrissjóðinn
Framsýn, hafa sameinast sex líf-
eyrissjóðir í einn öflugan lffeyris-
sjóð sem verður næststærsti lífeyr-
issjóður landsins með hreina eign
um 26 milljarða króna í árslok
1995.
Lífeyrissjóðurinn Framsýn hef-
ur frá og með 1. janúar 1996 tek-
ið við réttindum og skyldum eftir-
talinna lífeyrissjóða: Lífeyrissjóða
Dagsbrúnar og Framsóknar, Líf-
eyrissjóða Hlífar og Framtíðarinn-
ar, Lífeyrissjóðs Sóknar, Lífeyris-
sjóðs verksmiðjufólks, Lífeyris-
sjóðs Félags starfsfólks í veitinga-
húsum og Almennum lífeyrissjóði
iðnaðarmanna.
Björgunarhundar í leitarstörfum
Hlutur hund-
anna verður
ekki ofmetinn
ÞAÐ kom glöggt í
ljós á nýliðnu ári
að hlutur sérþjálf-
aðra leitarhunda í
björgunarstörfum verður
ekki ofmetinn. Kynngi-
magnað þefskyn þeirra
og þrotlaus þjálfun gerir
þeim kleift að finna fólk
sem grafist hefur í rústum
og fönn á mun skemmri
tíma en ella væri mögu-
legt. Þjálfun hunda til
leitar í snjóflóðum og á
víðavangi fer fram innan
Björgunarhundasveitar
íslands, BHSÍ, en hún var
stofnuð árið 1980 að til-
hlutan Landssambands
hjálparsveita skáta. Aðal-
hvatamaður stofnunar-
innar var Tryggvi Páll
Friðriksson og á hann
stóran þátt í að náið samstarf
hófst strax í upphafi við Norðmenn
en þeir standa mjög framarlega í
öllu er snertir björgun úr snjóflóð-
um.
Nú skömmu fyrir áramót hlaut
BHSÍ styrk úr Minningarsjóði
Gunnars Thoroddsen en tilgangur
sjóðsins er meðal annars að veita
styrki til einstaklinga, hópa, stofn-
ana eða félaga er starfa að mann-
úðarmálum. Sólveig Smith, sem
sæti á í stjórn Björgunarhunda-
sveitarinnar, segir það vera sveit-
inni mikinn heiður að fá þessa
úthlutun og séu þau Minningar-
sjóðnum afar þakklát. Ekki hefur
verið tekin ákvörðun um hvernig
fénu verður varið en líklegt er að
það verði notað til að efla fræðslu-
starf og námskeiðahald hér innan-
lands.
- Hvernig hundar eru það sem
helst geta orðið björgunarhundar?
„Björgunarhundar eru alls kon-
ar hundar en flestir eru þeir stór-
ir og kröftugir. Þetta eru til dæm-
is Labrador og Schaefer hundar
en einnig Border Collie hundar og
íslenskir fjárhundar.“
- Hvernig fer þjálfun björgun-
arhunda fram?
„Þegar hundur er þjálfaður er
verið að nota meðal annars veiði-
hvöt, félagshvöt og flokkshvöt
hans. Hann er þjálfaður til að
nota þefskyn sitt sem er kynngi-
majgnað.
I snjóflóðaleit fer þjálfunin
þannig fram að fólk er grafið í
fönn. í fyrstu fær hundurinn að
sjá þegar fólkið fer ofan í holurn-
ar. Til að byija með eru holurnar
grunnar og lítill snjór ofan á en
smám saman er grafið dýpra.
Fyrst er hundurinn látinn leita að
einum manni en síðan allt upp í
fimm eða sex manns í einu á ein-
hveiju afmörkuðu svæði. Þegar
verið er að meta hund þarf hann
að finna fólkið á innan við þijátíu
mínútum á svæði sem
er 200 sinnum 200
metrar.
Þegar verið er að
þjálfa hund til víða-
vangsleitar er hann í
fyrstu látinn sjá þegar
fólk felur sig en hundar
sjá það sem er kyrrt mjög illa.
Síðan er leitarsvæðið smám sam-
an stækkað og hundurinn fær
ekki að sjá þegar fólkið „týnist".
Það er mikil vinna að þjálfa
hund og það tekur um tvö til þijú
ár. Það krefst daglegrar um-
gengni við hundinn og einu sinni
í viku er hundurinn þjálfaður í
einhveiju ákveðnu atferli á mark-
vissan hátt. Síðan þarf hann að
fara á hiýðninámskeið. Við eigum
aðild að Hundaræktarfélaginu en
Sólveig Smith
►Sólveig Smith fæddist 2. des-
ember 1950 í Reykjavík. Hún
hefur starfað í Björgunar-
hundasveit íslands síðan 1983.'
Hún hefur setið í stjórn sveitar-
innar nær samfellt frá árinu
1984, þar af var hún formaður
í þijú ár. Sólveig er í sljórn
Landsbjargar og hefur verið
ieiðbeinandi í Björgunarhunda-
sveitinni frá árinu 1985.
Sólveig er gift Sigurði Kjart-
anssyni og eiga þau tvö börn.
það býður upp á slík námskeið.
Þá þarf að umhverfisþjálfa
hundinn svo hann verði óhræddur
við allar hugsanlegar aðstæður.
Það þarf til dæmis að venja hann
við að ferðast í öllum mögulegum
farartækjum svo sem snjóbílum,
skipum og þyrlum og hann verður
að venjast háværum tækjum, helst
á unga aldri. Ef hundur er til
dæmis hræddur við svarta plast-
poka þarf að taka á því með mark-
vissum hætti.
Öll þessi þjálfun fer fram í leik.
Hundurinn er verðlaunaður í hvert
sinn sem hann finnur þann sem
þykist týndur og þá fínnst honum
leikurinn skemmtilegur. Hundar
geta ekki dregið ályktanir en þeir
læra af reynslunni. Síðar fer hund-
urinn að fá launin einungis stund-
um og hann veit ekki hvenær
þeirra er von.“
- Hver er kostnaðurinn við að
þjálfa hund tii björgunarstarfa?
„Ég var að taka það saman um
daginn, að gamni mínu. Lauslega
áætlað má reikna með að beinn
útlagður kostnaður sé svona hálf
milljón króna við að þjálfa hund
á þremur árum þannig að hann
verði orðinn hæfur leitarhundur.
Þá er innifalinn kostnaður vegna
fæðis, námskeiða, dýralækna-
kostnaður og leyfisgjöld.“
- En hvaða eiginleika þarf eig-
andi björgunarhunds að hafa?
„Hann þarf að vera vel
á sig kominn líkamlega
og vera í einhverri
björgunarsveit þar sem
hann öðlast reynslu og
æfingu í björgunar-
_______ störfum. BHSI er sveit
innan Landsbjargar en
félagar koma úr öllum björgunar-
sveitum. Það er einmitt mjög mik'
ilvægt að sveitin haldi áfram að
vera til, að kröftunum sé ekki
dreift víða heldur haldist innan
einnar sveitar. Og við megum
ekki sofna á verðinum heldur
þjálfa í sífellu nýja hunda og halda
þeim sem eru hæfír leitarhundar
í góðu formi. Það er einnig mikil-
vægt að menn noti ekki hunda,
sem eru ekki undir það búnir, til
björgunarstarfa."
Kynngimagn-
að þefskyn
og þrotlaus
þjálfun