Morgunblaðið - 07.01.1996, Blaðsíða 24

24 SUNNUDAGUR 7. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
STEINAR Gunnarsson framkvæmdasljóri Múlalundar.
STÆRSTIR Á MÖPPU-
MARKAÐINUM
VEDSKIFTIAIVINNULÍF
Á SUNNUDEGI
► STEINAR Gunnarsson er framkvæmdasljóri hjá Múla-
lundi, sem er í eigu SIBS. Hann hefur starfað hjá Múla-
lundi síðan árið 1965. Samband íslenskra berklasjúklinga,
SÍBS, stofnaði Múlalund árið 1957 til þess að veita berkla-
sjúklingum sem nýkomnir voru af hælum atvinnu við sitt
hæfi. Fólk sem orðið hefur öryrkjar af öðrum orsökum er
nú fyrir margt löngu orðið helstu starfskraftar verksmiðj-
unnar, sem framleiðir og selur mest af bréfabindum og
lausblaðamöppum á landinu.
eftir Guðrúnu Guðlaugsdóttur
EGAR gengið er um sali
Múlalundar leynir sér
ekk; að mikið er fram-
leitt þar af bréfabindum
og lausblaðamöppum af ýmsu tagi.
Efni í bréfabindin eru að sögn
Steinars Gunnarssonar flutt inn
frá Austurríki, en þar hafa þau
verið framleidd lengi í rótgróinni
verksmiðju og eru seld þaðan vítt
og breitt um heiminn og njóta alls
staðar mikilla vinsælda. „Við eig-
um þó einkarétt á nafninu Egla,
við seljum okkar bréfabindi undir
því nafni hér á landi og erum þeir
stærstu á markaðinum hér,“ segir
Steinar. Egla-bréfabindin eru til í
mörgum iitum og fleiri stærðum
en aðrir geta boðið upp á, að sögn
Steinars.„Tískan er alltaf að
breytast, eitt árið vilja kannski
allir hvítar möppur en rauðar það
næsta, það er því nauðsynlegt að
eiga til nóg af hinum ýmsu litum
á lager,“ segir Steinar. Það eru
orð að sönnu, mikið er til af þess-
um bréfabindum í kössum.
Lausblaðamöppurnar eru líka
mjög vinsælar, að sögn Steinars.
„Við erum með um fjörutíu járn
af ýmsu tagi til þess að setja í
möppumar, svo við getum komið
vel til móts við hinar margvíslegu
þarfir viðskiptavina okkar,“ segir
Steinar. Hann sýnir blaðamanni
vélina þar sem möppurnar eru
járnaðar. Hann bendir einnig á
stóra hlaða af plasthúðuðum
pappaspjöldum með ýmiskonar
myndum, m.a. af Þingvöllum og
Skaftafelli. „Svona möppur kaupa
fyrirtæki gjarnan þegar þau eru
með ráðstefnur þar sem útlending-
ar eru þátttakendur og auðvitað
líka þótt því sé ekki til að dreifa,“
segir Steinar. Þess er vandlega
gætt að eiga jafnan til nægan
fyrirliggjandi lager af ýmiss konar
möppum. Nú er mikill annatími
hjá Múlalundi og stöðugt berast
pantanir á faxtækinu. Múlalundur
sendir út sölulista sem fyrirtækin
panta svo eftir. Þegar pantanir
berast er, að sögn Steinars, hægt
að afgreiða þær með hraði, setja
á þær viðeigandi myndir, áletranir
og piasthúð.„Við erum með mjög
stóran viðskiptavinahóp, við send-
um sölulista okkar í öll fyrirtæki
og það skipta margir við okkur,
stór fyrirtæki sem smá,“ segir
Steinar.
Samkeppni frá heildsölum
Talið berst að hráefniskaup-
um.„Við kaupum hráefni erlendis
frá, allt plast kaupum við frá
Hollandi og Danmörku, járn
kaupum við frá Hollandi og Aust-
urríki og pappa kaupum við frá
heildsala sem flytur hann inn frá
Hollandi. Við flytjum nánast allt
hráefni okkar inn sjálfir. Við erum
í mikilli samkeppni hvað bréfa-
bindin snertir. Eglu-bréfabindin
eru ekki ódýrust en þau eru held-
ur ekki dýrust. Ég tel hins vegar
að þau séu best. Á þessum vett-
vangi mætum við mikill sam-
keppni frá ýmsum heildsölum, það
eru margir komnir inn á þennan
markað. Samt erum við að því
er ég best veit með yfir fimmtíu
prósent markaðshlutdeild af okk-
ar vörum. Þeir sem byijað hafa
að kaupa af okkur halda því yfir-
leitt áfram.“
Á göngu okkar um sali Múla-
lundar stönsum við hjá manni ein-
um sem er í óða önn að stimpla
gyllta áletrun á dökkblá kredit-
kortahulstur. „Við seljum líka mik-
ið af svona hulstrum í ýmsum lit-
um, einkum til banka,“ segir
Steinar. Hann segir að helstu við-
skiptavinir fyrirtækisins séu opin-
berar stofnanir, bankar og ýmis
stór fyrirtæki. „Sjúkrahúsin kaupa
líka mikið af möppum af okkur,“
bætir hann við.
Múlalundur framleiðir líka mik-
ið af alls kyns plastvösum, sem
m.a. eru heppilegir til að geyma
í ljósmyndir. „Safnarar kaupa
mikið svona vasa, þeir eru heppi-
legir fyrir hvers kyns söfn, meira
að segja pennasöfn,“ segir Stein-
ar. Einn starfsmaðurinn er með
svarta leðurhanska við vinnu sína
við plastvasana. „Hann hefur of-
næmi fyrir plasti,“ svarar Steinar
spyrjandi augnaráði blaðamanns.
Það eru margvísleg meinin sem
hijá þá sem starfa hjá Múlalundi.
„Margt af þessu fólki sem hér
starfar núna á við líkamleg og
andleg vandamál að stríða. Marg-
ir eru haldnir sjúkdómum í mið:
taugakerfi eða eru fatlaðir eftir
slys. Það er talsvert ódýrara að
hafa þetta fólk hér í vinnu, þótt
ekki sé nema hálfan daginn, held-
ur en hafa það lokað inni á stofn-
unum eða spítölum. Við erum með
70 manns hér á launaskrá."
Flestir starfsmenn öryrkjar .
„Um sextíu manna hópur er hér
fastráðinn, í þeim hópi eru allflest-
ir öryrkjar, innan við tíu manns í
þeim hópi teljast fullfrískir. Á
skrifstofunni eru fjórir starfs-
menn, aðrir fjórir sá um sölu-
mennsku og þess háttar. Sá hópur
sem eftir er starfar í verksmiðju-
salnum og myndar kjarnann í
framleiðslustarfínu hér og gegnir
hér m.a. leiðbeiningum og verk-
stjóm af ýmsu tagi. Nokkur hópur
fólks er ráðinn hingað þijá mán-
uði í senn. Hugsanlegir starfs-
menn koma hingað í viðtal, fá að
skoða sig um og reyna vélarnar í
einn dag. Eftir það höldum við
fund um hvort tiltekinn einstakl-
ingur sé fær um að gegna hér
störfum og þá hvaða störfum.
Auðveldasta starfið er líklega að
rífa plast úr rúllum til framleiðsl-
unnar. Ýmis önnur verk hér eru
aftur á móti erfiðari og sum jafn-
vel nokkuð flókin. Við búum til
dæmis sjálfir til öll mót sem við
notum við framleiðslu ýmiss konar
plastmappna.
Það er öryrkjadeild Ráðningar-
skrifstofu Reykjavíkurborgar sem
sér um ráðningu þessa lausafólks
hingað. Það eru alltaf langir bið-
listar eftir vinnu hér og við eigum
erfitt með að segja nei. Við reynum
þess vegna að hafa þennan háttinn
á svo sem flestir fái einhveija úr-
lausn. Það er félagleg nauðsyn
fyrir þetta fólk að fá að koma inn
í starf sem þetta, ekki síst er því
nauðsyn á þeim félagskap sem það
fær hér. Þetta er á vissan hátt
upplyfting fyrir fólkið, ef svo má
segja. Margt af þessu fólki kemur
hingað aftur og aftur til þess að
vinna tímabundið, en auðvitað
kemur svo alltaf inn nýtt fólk ann-
að slagið.
Starfsfólk hér fær greidd 90
prósent af Iðjutaxta, það er gömul
hefð fyrir því greiðslufyrirkomu-
lagi. Þeir starfsmenn sem hingað
ráðast eru yfirleitt fjarskalega
samviskusamir og gera sannar-
lega það sem þeir geta. En því er
ekki að leyna að auðvitað er þetta
fólk ekki með fulla starfskrafta'
og þess vegna þarf hér fleiri til
starfa en vera myndi ef verksmiðj-
an væri ekki sá verndaði vinnu-
staður sem hún sannarlega er.“
Plastið varð allsráðandi
„Það var Oddur Ólafsson læknir
sem var frumkvöðull að stofnun
Múlalundar. Fyrst var verksmiðjan
til húsa í Ármúla 34 og var mest
framleitt úr plasti, t.d. innkaupa-
töskur, en aðrar vörur þó, m.a.
dömubindi. Smám saman varð
plastframleiðslan alls ráðandi. Ár-
ið 1981 var byggt það húsnæði
við Hátún lOc sem verksmiðjan
starfar nú í og var sérstaklega
hannað fyrir þá starfsemi sem þar
fer fram. „Þetta húsnæði er þegar
orðið of lítið, þrátt fyrir að það
sé 1.300 fermetrar,“ segir Stein-
ar. „Við höfum lauslega í bakþönk-
unum að byggja kannski eina hæð
ofan á þetta hús, það þyldi það
alveg. Áuk þessa húsnæði hér
höfum við á leigu 250 fermetra
stórt geymsluhúsnæði í Skeifunni,
þar járnum við bréfabindin og
geymum lagerinn okkar ásamt
fleiru. Reykjavíkurborg greiðir þá
leigu að hluta, það er sá eini styrk-
ur sem þessi verksmiðja nýtur af
opinberri hálfu.“
Steinar sagði að Múlalundur
væri yfírleitt rekinn með halla.
„Veltan hjá okkur á ári er í kring-
um 100 milljónir króna. Við hér
höfum vitaskuld ekki farið var-
hluta af þeim samdrætti sem stað-
ið hefur yfir í þessu samfélagi.
Fyrirtæki hafa dregið við sig inn-
kaup og það hefur leitt til sölu-
tregðu á framleiðslu okkar. Ég
held þó að við séum búnir að ná
botninum og leiðin liggi nú upp á
við, mér finnst ýmislegt benda til
að svo sé,“ sagði Steinar. Hann
sagði að hallarekstrinum væri
mætt með aðstoð frá SÍBS-happ-
drættinu. „Ef endar ná ekki saman
kemur til styrkur frá SÍBS, Múla-
lundur var aldrei hugsaður sem
gróðafyrirtæki heldur sem starfs-
vettvangur fyrir þá sem vegna
fötlunar hafa ekki fulla starfsorku.
Þessu hlutverki hefur hann gegnt.
En auðvitað reynum við að láta
reksturinn bera sig eins og hægt
er og höfum unnið að ýmiskonar
hagræðingu í því skyni. Við erum
til dæmis nýlega búnir að taka í
notkun nýtt bókhaldskerfi. Einnig
er unnið að því um þessar mundir
að hanna uppskriftir að öllum okk-
ar framleiðsíuþáttum og koma því
öllu í skipulegt og gott form. Þótt
Múlalundur sé, eins og fyrr er
nefnt, verndaður vinnustaður,
leggjum við áherslu á að auglýsa
hann aldrei sem slíkan. Múlalund-
ur er fyrst og fremst iðnfyrirtæki
sem er með fatlað fólk í vinnu.
Hann nýtur í engu neinna forrétt-
inda og fer í einu og öllu eftir lög-
um og reglum almennra vinnu-
staða.“