Morgunblaðið - 11.01.1996, Qupperneq 4

4 B FIMMTUDAGUR 11. JANÚAR 1996
VIÐSKIPTI
MORGUNBLAÐIÐ
Þörf á uppstokkun
í bankakerfin u
Viðtal
Miklar umræður hafa átt sér stað að undan-
fömu um fyrirhugaða breytingu ríkisbank-
anna í hlutafélög og hugsanlega sölu ríkisins
á bönkunum í kjölfarið. Þorsteinn Víg-
lundsson kynnti sér stöðu þessa máls og
ræddi við Gunnlaug M. Sigmundsson, for-
mann nefndar sem hefur málið á sinni könnu,
en Gunnlaugur vill ekki láta staðar numið
við formbreytingu á ríkisbönkunum heldur
vill hann nýta þetta tækifæri til þess að
stokka bankakerfíð upp í heild sinni.
NÚ STENDUR fyrir dyrum
að breyta Búnaðarbank-
anum og Landsbankan-
um í hlutafélög og ef
marka má yfirlýsingar Finns Ing-
ólfssonar, iðnaðar- og
viðskiptaráðherra,
gæti það orðið strax á
næsta ári. Ráðherra
hefur skipað sérstaka
samráðsnefnd iðnað-
ar- og viðskiptaráðu-
neytis, fjármáiaráðu-
neytis og Seðiabanka
til að semja frumvarp
um þessar formbreyt-
ingar á ríkisbönkunumi
tveimur. Formaður
nefndarinnar er Gunn-
laugur M. Sigmunds-
son, þingmaður Fram-
sóknarflokks, en aðrir
nefndarmenn eru Þeir
Geir H. Haarde, Sjálf-
stæðisflokki og Birgir
Ísleifur Gunnarsson,
Seðlabankastjóri. Gunnlaugur segir
að stefnt sé að því innan nefndarinn-
ar að skiia niðurstöðum til ráðherra
öðru hvoru megin við næstu mán-
aðamót, þannig að leggja megi frum-
varpið fyrir þingið fyrir þinglok í vor.
Réttarstaða starfsmanna
stærsta málið
Gunnlaugur segir að starf nefnd-
arinnar sé nokkuð vel á veg komið.
Fram til þessa hafi mestur tlmi henn-
ar farið í að ræða réttarstöðu starfs-
manna en önnur atriði í þessari
formbreytingu séu hins_ vegar öllu
einfaldari I meðferð. „í frumvarpi
sem Ágúst Einarsson, núverandi
þingmaður Þjóðvaka, samdi á sínum
tíma fyrir Jón Sigurðsson, þáverandi
iðnaðar- og viðskipta-
ráðherra, dvöldu menn
mikið við réttarstöðu
starfsfólks og voru ekki
allir sáttir við þá niður-
stöðu sem þar fékkst.
Við höfum lent í því
sama og við sjáum að
stærsti hlutinn af þessu
máli er hvernig réttar-
staða starfsfólks verður
tryggð. Hvaða rétt
menn flytja með sér og
hvemig lífeyrismálum
starfsfólks verður hátt-
að á eftir.“
Gunnlaugur segir að
sú Iögfræðivinna sem
réttindamálum starfs-
manna fylgi sé langt á
veg komin og verði nið-
urstaða hennar væntanlega lögð fyr-
ir nefndina um miðjan mánuðinn.
Þeir Jónas Aðalsteinsson, lögfræð-
ingur, og Páll Gunnar Pálsson, lög-
fræðingur, hafa aðstoðað nefndina
I þessu máli, jafnframt því sem leit-
að hafi verið eftir áliti á þessum
málum hjá fulltrúum starfsmanna.
„Þá hef ég leitað aðstoðar Ernu
Bryndísar Halldórsdóttur endur-
skoðanda hjá Ernst & Young, sem
er ein stærsta endurskoðunarskrif-
stofa í heimi. Útibú skrifstofunnar
I Danmörku hefur tekið þátt í þeim
miklu breytingum og uppstokkunum
sem átt hafa sér stað í bankakerfínu
í Danmörku."
Gunnlaugur segir hins vegar að
erfitt sé að segja til um hver niður-
staðan verði. „Mér sýnist þó á öliu
að hún verði sú að starfsmönnum
verði tryggð áfram öll þau samn-
ingsbundnu réttindi sem þeir hafa í
dag,“ segir Gunnlaugur.
Þarf að stokka allt
bankakerfið upp
Gunniaugur segir hins vegar að
það sé sín skoðun að skoða þurfi
þessi mál meira í ljósi þess hvert
framhaldið eigi að vera en ekki að
láta formbreytingu _ á bönkunum
duga eina og sér. „Eg held að það
sé alveg augljóst að þetta kerfi sem
við erum með í dag, þ.e. að vera
með þijá banka til viðbótar við spari-
sjóðanetið, er ekki á vetur setjandi."
Gunnlaugur segir að eftirlitskerfi
ríkisbankanna sé ófullnægjandi. og
þurfi að bæta úr ýmsu þar. Það að
drekka kaffi með viðskiptaráðherra
einu sinni á ári, komi ekki í staðinn
fyrir það eftirlit sem felist í aðalfund-
um hlutafélaga, sama hver og hversu
góður ráðherra sé. Þá segist hann
ekki telja að ríkisbankarnir hafi skil-
að þeim árangri sem markaðurinn
myndi gera kröfu til þeirra um. Það
eitt og sér réttlæti þessa formbreyt-
ingu. „Ég tel ekki að bankarnir séu
markaðshæf vara í dag, miðað við
þær kröfur sem almennir fjárfestar
myndu gera til þeirra. Ef við tökum
Búnaðarbankann sem dæmi, þá er
bankinn með efnahag upp á tæpa
50 milljarða króna og ef hann á að
hafa traustan rekstrargrundvöll til
að takast á við nýjar aðstæður þá
þarf eiginfjárhlutfallið, að mínu
mati, að vera í kringum 13% eða sem
nemur u.þ.b. 6,5 milljörðum króna
miðað við núverandi efnahag. Þar
er ég ekki að tala um bis-hlutfall
heldur eiginfjárhlutfall í hefðbundn-
um skilningi.
Reikna verður með því
að fjárfestar myndu gera
kröfu til nokkurrar arð-
semi af þessu eigin fé og
miðað við að hér er um
áhætturekstur að ræða þá
má reikna með því að þeir
myndu krefjast u.þ.b. 8%
umfram ávöxtun ríkisverðbréfa sem
svarar þá til um 13% hið minnsta.
Þetta þýðir að bankinn þyrfti að
skila rúmum 800 milljónum króna í
hagnað á ári, eftir skatta."
Gunnlaugur bendir á að sam-
kvæmt efnahagsreikningi bankans
frá árinu 1994 sé hann langt frá
því að uppfylla slíkar kröfur. Eigið
fé bankans í dag sé um 4 milljarðar
króna, eða sem svarar til rétt tæpra
8% af efnahag bankans. Þá var
hagnaður þess árs um 212 milljónir
króna eftir skatta, sem samsvarar
til um 5,6% arðsemi eigin fjár.
Sala æskileg en
ekki tímabær
Núverandi bankakerfi er of lítið
og of dýrt í rekstri að mati Gunn-
laugs. Hann segir það nauðsynlegt
að sameina stofnanir innan kerfisins
og vill að ríkið hafi frumkvæði að
þeirri þróun og nýti eignarhlut sinn
í þessum bönkum til þess. Ef til
sölu á ríkisbönkunum kæmi væri
eðlilegast að hún færi fram á hluta-
bréfamarkaði en slík sala sé þó ekki
tímabær miðað við núverandi að-
stæður. „Ég tel að það yrði glap-
ræði að selja Búnaðarbankann, ein-
ungis til þess að fá einhverjar krón-
ur í ríkiskassann. Ég óttast að ef
menn færu bara út í að selja bank-
ann án nokkurra frekari aðgerða,
þá væri verið að seinka nauðsyn-
legri uppstokkun um 7-10 ár. Ég
efast ekki um að markaðurinn muni
sjá um þessa uppstokkun en það
myndi þó að öllum lík-
indum taka lengri tíma
og ég vil heldur flýta
þeirri þróun en seinka.“
Gunnlaugur segir
þetta nauðsynlegt, sér-
staklega í ljósi þess að
erlendir bankar muni
vafalítið opna hér útibú á næstu
árum. Þeir bankar muni lítið sækj-
ast eftir einstáklingsviðskiptum,
heldur muni þeir frekar starfa sem
heildsölubankar og sækjast þá eftir
bestu viðskiptavinunum, þ.e. stærri
fyrirtækjum. Hann bendir á að þró-
unin að undanförnu hafi verið sú
að íslensk fyrirtæki leiti í auknum
mæli í erlenda banka eftir hagstæð-
um lánum og það eigi eftir að auk-
ast, sérstaklega ef bankarnir hér á
landi fara ekki að bjóða upp á sam-
keppnishæfa þjónustu í verði.
„Ég vil að íslenskir bankar geti
tekist á við þá samkeppni sem þá
kemur. Við höfum séð að íslensk
fyrirtæki hafa verið að hagræða og
sameinast á undanförnum árum
þannig að eftir standa stærri eining-
ar en áður og íslenskt bankakerfi
er varla í stakk búið í dag til að
þjónusta mörg þessara fyrirtækja,
nema þá að bankarnir verði stækk-
aðir.“
Gunnlaugur vill að íjárfestinga-
lánasjóðirnir verði teknir inn í þessa
mynd, því ekkert réttlæti að þeim
sé haldið úti sem sjálfstæðum lána-
stofnunum. Þvert á móti megi með
góðu móti reka þá sem deild í ein-
stökum bönkum. „Fyrsta skrefið í
þessari þróun er hins vegar að breyta
bönkunum í hlutafélög og þess
vegna fjárfestingalánasjóðunum
líka.“
Erlendis hefur þróunin verið í
þessa átt, að sögn Gunnlaugs, hann
bendir sem dæmi á nýlegan samruna
Chase Manhattan við Chemical
Bank, og spyr hvernig íslenskir
bankar eigi að standast erlenda sam-
keppni, þegar slíkir risar teljast of
litlir á alþjóðlegan mælikvarða.
Margir sameiningar-
möguleikar
Gunnlaugur segir um marga kosti
að velja, hvað varðar samruna
banka. Nærtækast væri fyrir ríkið
að sameina Landsbanka og Búnað-
arbanka, en slíkt væri þó ekki væn-
legur kostur að hans mati, þar sem
sá banki yrði full stór, með um
55-60% innlána strax í upphafi.
Hann .segir hins vegar ljóst að þörf
Gunnlaugur
Sigmundsson
Sameina á
fjárfestinga-
lánasjóðina
bankakerfinu
Vandaðir vinnufélagar!
Tulup computers
Gcðiunerkið frá llollandi
Tulip Pentlum
133 MHz
8 MB mlnni
850 MB diskur
Míkil afköst
Tæknlleg fullkomnun

Lexm^vrÆ; m
Lexmark Optra R+
laserprentarl
1200X1200 dpi
Hraðvirkur: 16 bls/mín
Hágæða útprentun
Tengist öllum netkerfum
J
Canon
1 wmm *
— mm ■
m • J ' ^ •
Canon NP-6030
Ijósritunarvéi
50 eintök á mlnútu
A3 Ijósritun
2 stk. 500 bls. pappírsskúffur
Hljóölát og ódýr í rekstri
Canon L-500
laserfax aooxaoo dpi
Prentar á venjulegan
papplr - 4 bls/mfn
30 bls. frumritamatari
Tvlvlrkt vlnnslumlnnl
Hafið samband við sölumenn okkar og leitið tilboða. Hægt er að hafa samband við sölumenn á Internetinu:
pcdeild@nyherji.isOg prentarar@nyher ji .is . VÖruliStÍ Nýherja á Intemetinu: http ://www.nyherji.is/vorur
cO>
NYHERJI SKAFTAHLIÐ 24-SfMI 569 7700-FAX S69 7799
Nýjar
tölvubækur
TÖLVUSKÓLI Reykjavíkur gaf ný-
lega út kennslubækurnar Windows
95 eftir Guðmund Árnason og Inter-
net fyrir alla eftir Benedikt Frið-
björnsson og Vilhjálm Guðlaugsson.
Internet fyrir alla er 70 bls og
tekur á atriðum þannig að allir skilji.
Kaflar bókarinnar heita: Hvað er
Internetið, Þannig tengist þú Inter-
netinu, Ferðalag um netið, Tölvu-
póstur Eudora, IRB, FTP og Pakk-
aðar skrár.
Windows 95 er 78 bls. og tekur
á öllum helstu hlutum forritsins eins
, og Start valmynd, Windows Explor-
■j er, Accessories, Microsoft Ex-
I change, Paint og WordPad. Bókin
j er með fjölda skýringamynda og
^ verkefna.
Báðar bækurnar eru í gormi I
stærðinni A4 og eru á sanngjörnu
verði.