Morgunblaðið - 11.01.1996, Blaðsíða 8

3to»!0MwM<frtfr
VIÐSKIFTIAIVINNULÍF
FIMMTUDAGUR 11. JANÚAR 1996
Islendingur
í Evrópuliði
Rubbermaid Inc.
UNGUR íslendingur, Jóhanna
Waagfjörð, hefur frá síð-
astliðnu sumri starfað hjá
bandaríska stórfyrirtækinu Rubb-
ermaid Inc. Fyrirtækið, sem fram-
leiðir aðallega ýmiskon-
ar plastvörur, leitaði
fyrir nokkrum árum
fyrir sér á Evrópumark-
aði, en hafði ekki erindi
sem erfiði. Nú á að gera
aðra tilraun og í því
skyni hefur fyrirtækið
ráðið til sín ungt starfs-
fólk með evrópskan
bakgrunn sem hefur
menntað sig í Banda-
ríkjunum. Jóhanna er í
þeim hópi, en hún starf-
ar við fjármálaáætlun
hjá Rubbermaid Office
Products Inc, sem fram-
leiðir skrifstofuhúsgögn
og skrifstofuvörur.
„Það hefur ekki
gengið sem skyldi hjá Rubbermaid
að fóta sig í Evrópu, en þeir eru
orðnir stórir í Mexíkó, Ástralíu og
Suður-Ameríku auk Bandaríkjanna
þar sem þeir geta ekki bætt mikið
meira víð sig. Innrás Rubbermaid á
Evrópumarkað tengist alþjóðlegri
útþenslu félagsins, en þeir eru með
sérstakt verkefni í gangi sem þeir
kalla Global Leadership Develop-
ment Program. Þeir eru sem sagt
að ihuga útþenslu víða
um heim, en sérstök
áhersla er lögð á Evr-
ópu eins og oft er með
bandarísk fyrirtæki.
Eftir að hafa reynt fyr-
ir nokkrum árum að
komast inn á Evrópu-
markað með samstarfi
við hollenskt fyrirtæki
vilja þeir nú frekar
kaupa _ vænleg fyrir-
tæki. í kjölfar þessa
verkefnis, Global Lead-
ership Development
Program, hafa þeir leit-
að að ungum útlend-
ingum sem hafa lært í
Bandaríkjunum til að
reka fyrirtæki sín utan
Bandaríkjanna. Einn slíkur hópur
var ráðinn árið 1994 og annar síð-
asta sumar. Ég tilheyri Evrópuhluta
seinni hópsins," segir Jóhanna.
Jóhanna var ráðin til starfa í höf-
uðstöðvum Rubbermaid í Ohio og
Jóhanna
Waagfjörð
Ert þú
með lánshæfa
hugmynd til eflingar
atvinnulífi?
Við veitum
góðri hugmynd
brautargengi!
Við veitum fúslega nánari upplýsingar
um lán til atvinnuskapandi verkefna
í öllum greinum.

LANASJOÐUR
VESTUR-NORÐURLANDA
ENGJATEIGI 3 - PÓSTHÓLF 5410, 125 FSEYKJAVÍK,
SÍMI: 560 54 00 FAX: 588 29 04
Morgunblaðið/Emilía
ÞESSI nýja verksmiðja Rubbermaid í Lúxemborg tók til starfa
1994, en henni er ætlað að framleiða fyrir Evrópumarkað.
síðan send til Rubbermaid Office
Products í Knoxville, Tennessee.
Rubbermaid Inc. var stofnað árið
1920. Framan af fólst starfsemin í
framleiðslu fægiskófla, en nú er
framleiðslulínan mjög breið, garðá-
höld, leikföng, hreingerningarvörur,
skrifstofuvörur og margt fleira, og
mörg fyrirtæki eru undir merkjum
Rubbermaid. Fortune Magazine hef-
ur þrisvar útnefnt Rubbermaid Inc.
dáðasta hlutafélagið (e. Most Admi-
red Corporation) í Bandaríkjunum,
síðast fyrir árið 1994, og síðastliðinn
áratug hefur félagið alltaf verið
meðal þeirra tíu efstu á listanum.
Hjá Rubbermaid starfa um 13 þús-
und manns og heildarvelta er nálægt
2,2 milljörðum dollara.
„Það hefur komið aðeins bakslag
í reksturinn. Samkeppnin er orðin
meiri og hráefni hefur farið hækk-
andi. Sú hækkun krafðist endur-
skipulagningar og það þurfti að segja
upp ákveðnum fjölda starfsfólks,“
segir Jóhanna.
Sérstaða á bandarískum
verðbréfamarkaði
Rubbermaid Inc. hefur haft
ákveðna sérstöðu á bandarískum
verðbréfamarkaði, enda segir Jó-
hanna að stöðugur vöxtur hafi verið
í tekjum og hagnaði félagsins í 45
ársfjórðunga, allt þar til hráefnið
hækkaði á síðasta ári. „Skömmu fyr-
ir jól sendi fyrirtækið út tilkynningu
um endurskipulagningu og yfirvof-
andi tölvuvæðingu með nýjustu
tækni, en núverandi tölvukostur get-
ur ekki nýst þeim þegar þeir verða
komnir yfir Atlantshafið. Þessar upp-
lýsingar, jafnframt því sem stjóm-
endur Rubbermaid Inc. tilkynntu að
þeir ætluðu að gera aðra tilraun til
að komast inn á Evrópumarkað,
hækkuðu hlutabréf félagsins tölu-
vert,“ segir Jóhanna. „Wall Street
fylgist mjög vel með fyrirtækinu."
í stól yfirmannsins
eftir þrjár vikur
Jóhanna starfaði hjá IBM á ís-
landi frá 1979 til 1987 þegar hún
hóf nám við viðskipta- og hagfræði-
deild Háskóla íslands. Hún útskrifað-
ist þaðan sem þjóðhagfræðingur árið
1991 og fór til starfa hjá Verðbréfa-
markaði Islandsbanka. Þar var hún
til ársins 1993 þegar hún fór í nám
til Pennsylvania State University í
Bandaríkjunum. Hún útskrifaðist
tveimur árum síðar _með meistara-
gráðum í ijármálum. í júní 1995 hóf
Jóhanna síðan störf hjá Rubbermaid .
„Menn voru almennt ekki bjart-
sýnir á að mér tækist að fá vinnu
úti eftir námið, en ég var engu að
síður ákveðin í að gera tilraun til
þess. Ég var mjög heppin að fá þetta
tækifæri og ég er tilbúin að leggja
mikið á mig til þess að hlutimir gangi
upp. Ég hef farið vel af stáð hjá
Rubbermaid. Það má segja að heppn-
in hafi fylgt mér í byijun því yfirmað-
ur minn í áætlanagerðinni hætti þeg-
ar ég var nýbyijuð og ég þurfti því
að setjast í stólinn hans eftir aðeins
þijár vikur. Það var mjög erfiður
tími, en jafnframt lærdómsríkur og
þetta gekk vel. Yfirmenn mínir í
höfuðstöðvunum fylgdust vel með og
ég hef fengið að finna að þar er
ánægja með mig. í júní á þessu ári
er starfsþjálfuninni lokið og þá eru
allar líkur á að ég verði send á veg-
um fyrirtækisins til Evrópu."
Torgið
Kræf kennitölutígrisdýr
NEFND á vegum Verslunarráðs
íslands hefur að undanförnu fjall-
að um neðanjarðarhagkerfið og
viðbrögð við því og voru niður-
stöður hennar kynntar á fundi í
gær. í skýrslu nefndarinnar er
komist að þeirri niðurstöðu að
útbreiðsla neðanjarðarhagkerfis-
ins hér á landi skapi mikla erfið-
leika hjá þeim fyrirtækjum, sem
leggja sig fram við að fara eftir
leikreglum samfélagsins og greiða
til þess lögþoðna skatta og skyld-
ur.
Þegar rætt er um neðanjarðar-
hagkerfið hér á landi er yfirleitt
átt við ólögmætar athafnir, sem
byggjast á annars lögmætri starf-
semi. Þar má nefna atvinnurekst-
ur, sem er ekki skráður hjá yfir-
völdum, skattsvik f skráðum fyrir-
tækjum, virðisaukaskattssvik og
vanskil á innheimtuskilum.
Neðanjarðarhagkerfi eru til
staðar í öllum þjóðfélögum og
óraunhæft er að ætla að þau tak-
ist að uppræta með öllu. Við
ákveðnar aðstæður hafa þau jafn-
vel verið til góðs, eins og til dæm-
is í Sovétríkjunum, þar sem opin-
ber afskipti voru yfirgengileg.
Neðanjarðarhagkerfið gegndi þar
mikilvægu hlutverki, t.d. í mat-
væladreifingu þar sem opinberum
fyrirtækjum fórst það illa úr hendi.
Að sjálfsögðu ríkja allt aðrar
aðstæður hér á landi en stjórn-
völd þurfa þó að hafa það hugfast
að aldrei mun takast að uppræta
neðanjarðarhagkerfið að fullu.
Best er að halda því í skefjum með
því að stilla opinberum álögum í
hóf og minnka þannig hvatann til
skattsvika. Skattasiðferði hefur
tvímælalaust hrakað og í skýrsl-
unni kemurfram að sífeilt fleiri eru
tilbúnirtil að þiggja óuppgefin laun
eða fara beinlínis fram á slíkt.
f skýrslu Verslunarráðsins eru
skattyfirvöld óspart gagnrýnd og
m.a. sagt að þau fáist aðallega
við minni háttar mál og geri miklar
kröfur til þeirra, sem líklegastir
séu til að vera með sín mál í lagi.
Á fundinum vísaði Skúli Eggert
Þórðarson, skattrannsóknastjóri
þessari gagnrýni á bug og sagði
hana bæði ranga og órökstudda.
Skúli fjallaði um helstu tegundir
skattsvika og tók nokkur dæmi um
mál sem hafa verið til meðferðar
hjá embætti hans. Sagði hann að
rannsóknir sínar beindust fyrst og
fremst að aðilum með töluverða
veltu og þeim, sem líklegir væru
til að hafa óhreint mjöl í pokahorn-
inu.
Skattrannsóknastjóri gerði
einnig athugasemdir við þá full-
yrðingu, sem fram kemur í skýrsl-
unni, að ríkið eyði á þriðja milljarð
króna til þess að innheimta og
hafa eftirlit með skattkerfinu.
Hann sagði að það kostaði innan
við 200 milljónir að reka skatteftir-
litið sjálft og við það ynnu 60-70
manns.
Fundarmenn iétu í Ijósi miklar
áhyggjur og gremju yfir svokölluð-
um kennitölutígrisdýrum eða
mönnum, sem hlaupa frá fyrir-
tækjum í fjárhagserfiðleikum og
stofna ný utan um sömu starf-
semi. Fram kemur í skýrslunni að
vonast er til þess að ný lög um
hlutafélög geti hamið þessa dýra-
tegund en í þeim er kveðið á um
skilaskyldu ársreikninga. Er von-
ast til þess að smám saman
myndist sterk krafa i viðskiptum
milli fyrirtækja um að almennar
fjárhagsupplýsingar liggi fyrir.
Þannig geti fyrirtækin betur metið
áhættuna af viðskiptum. Einnig
er bent á þá leið að skattyfirvöld
bregðist við ef fyrirtæki telja fram
og skila inn ársreikningi með nei-
kvætt eigið fé. Þess yrði þá krafist
að málið yrði rætt á hluthafafundi
þar sem sérstök samþykkt yrði
gerð um hvernig félagið hygðist
dæminu við. Þá telja höfundar
skýrslunnar rétt að ný fyrirtæki
styðji endurgreiðslur á virðisauka-
skatti með gögnum og að gerð
verði krafa um að bókhald fyrir-
tækja verði endurskoðað á þriggja
eða fjögurra ára fresti. Á fundinum
upplýsti skattrannsóknastjóri að
fjármálaráðherra hefði falið hon-
um ásamt öðrum að semja nýtt
lagafrumvarp, sem tæki á þessum
málum.
í hvaða atvinnugreinum
blómstrar neðanjarðarhagkerfið?
í umræddri skýrslu kemur fram
að mikil skattsvik eru talin vera í
kringum bílgreinina þar sem oft
sé erfitt að fá fólk til að gera við-
skipti nmeð nótum. Þá séu notað-
ir bílar ennfremur oft fluttir inn á
reikningum, sem séu oft óeðlilega
lágir. Talið er að neðanjarðarstarf-
semi í veitingarekstri sé sífellt að
aukast og bent er á að þeir sem
stunda skráða starfsemi á því sviði
eigi sífellt erfiðara með að ráða
til sín starfsfólk. Fólki á atvinnu-
leysisbótum bjóðist svört vinna
og við þetta sé erfitt að keppa
fyrir fyrirtæki, sem fari eftir settum
reglum. Þá hafi lengi verið kvartað
undan neðanjarðarstarfsemi í
hvers konar félagsheimilum og
sölum. KM