Morgunblaðið - 12.01.1996, Blaðsíða 8

8 B FÖSTUDAGUR 12. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FERÐALÖG
Þar sem konur með silfurhár horfa á menn sína drekka tæra drykki og falla niður í snjóinn
Island með eld'
gos og jarð-
skálfta sem
daglegt brauð
GLÖGGT er gestsaugað segir ein-
hvers staðar. Ekki er lagður dðmur
á það hér, en það getur verið óborg-
anlegt fyrir þá sem þykjast vita
betur að lesa umsagnir útlendinga
um ísiand og íslendinga. Hér á eft-
ir fer lausleg þýðing á grein sem
birtist nýlega í bandaríska dagblað-
inu The Arizona Republic.
Brennisteinslyktin hangir í loft-
inu, regnboginn trónar eins og reyk-
háfur úti við sjóndeildarhring, gufa
streymir úr kulnuðum eldgígum og
þykk, grá leðja kraumar í djúpum
holum undir graslausum hæðum og
hólum. Einhvern veginn svona hefst
greinin og höfundurinn, Nicci Gerr-
1 ard, heldur áfram: „Konur með silf-
urhár horfa á meðan mennirnir
þeirra hella upp í sig tærum, bragð-
lausum drykk og falla niður í snjó-
inn.“ Það var nefnilega það.
Greinin er skrifuð undir fyrir-
sögninni: „Landið sem gefur innsýn
í heim sem enn er ungur.“ Og í
greininni segir: „Island, heimili
fiskimanna og lunda og skálda, lítið
^ land í útjaðri heimsins. Heims sem
er mörg hundruð milljóna ára gam-
ali, en ekki ísland,“ og síðan lýsir
greinin'tilurð landsins með tilheyr-
andi hástemmdum lýsingarorðum.
„ísland er bara hraunhrúga sem
skaut upp úr sjónum eftir röð elds-
umbrota þar niðri og er enn að vaxa
og breyta lögun,“ eru
lokaorð kaflans um sköp-
un landsins.
Upphaf heimsins
„Vegna þess hve Island
er ungt er landið ótrúlega
frumstætt - það er eins
og maður sé kominn aftur
að upphafi heimsins. Það fyrsta sem
.( maður tekur eftir þegar flogið er
yfir höfuðborgina, Reykjavík, er að
landið er ótrúlega autt. ísland er
stærra en England, þó er íbúafjöld-
inn aðeins 267.000 manns. Eitt
hundrað þúsund búa í Reykjavík og
aðrir fimmtiu þúsund umhverfis
borgina. Afgangurinn er dreifður í
pínulitlum þyrpingum meðfram
strönd landsins. Innlandið, ryðrauð
fjöll, svart hraun og skínandi jöklar,
er óbyggilegt."
Greinarhöfundur hefur skýringu
á þeim fjölda jeppabifreiða sem hann
sá á íslandi: „Yfír vetrartímann eru
jeppar einu bílarnir sem komast
yfir landið í gegnum blindhríðina.“
Og þá er komið að smá innsýn í
söguna: „ísland á sér enga forn-
sögu. Fyrstu landnemamir settust
hér að árið 874 og dýrkuðu Þór og
Óðin meðal annarra herskárra guða
áður en þeir snerust til kristni.
Landinu var stjórnað af Noregi og
síðan Danmörku. Þjóðin hlaut sjálf-
stæði árið 1944.“
Og áfram: „Stundum hefur mað-
ur á tilfinningunni að þjóðin eigi sér
yfirhöfuð enga fortíð. Tungumálið
er frumstætt og hefur verið óbreytt
frá alda öðli. Islendingar geta enn
lesið söguskáldskap sinn án nokk-
urra erfiðleika. Fyrir stríð bjuggu
nær allir í torfhúsum, sem nú hafa
að sjálfsögðu verið rifin niður, það
er þau sem enn stóðu uppi af sjálfs-
dáðum," segir greinarhöfundur og
á líklega við síðari heimsstyijöld
þegar hann talar um byggingarstíl
á Islandi fyrir og eftir stríð.
Reykjavík, engu lík
„Höfuðborgin Reykjavík líkist
engri annarri höfuðborg. Húsin þar
eru líkt og önnur hús á landinu,
hituð með jarðhitavatni og á veturna
bráðnar snjórinn á hituðum gang-
stéttum. Reykjavík er byggð gráum
steinhúsum og gráum bámjárnshús-
um. Það er þó hægt að finna götur
þar sem bárujárnið er
málað rautt og blátt og
bleikt og þá er úr ijarlægð
hægt að ímynda sér að
þetta séu viðarkofar. Ein-
staka hús státar af skilti
þar sem segir að húsið
hafi verið byggt 1892, það
sé yfír einnar aldar gam-
alt. Og menn eru stoltir af!“
Tvær byggingar í Reykjavík fá
sérstakt lof, ráðhúsið og Perlan.
Aðallega fær borgin þó þá einkunn
að vera gráleit og kúra lágreist
meðfram ströndinni þar sem ryðg-
aðir fiskibátar, lúðuhausar og fisk-
verksmiðjur setja svip á umhverfið.
„Flest húsin líta út eins og þeim
hafi verið hrúgað upp í flýti og ekki
yrði mikill missir að þeim þó þau
færu á kaf undir hraun.“
„En kannski," segir höfundur,
„kannski er þetta rétta andrúmsloft-
ið í borg sem býr við þau örlög að
geta hvenær sem er eyðilagst í
Fjörið byrjar
eftir miðnætti
og stendur
fram að morg-
unverði
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
YFIRNÁTTÚRULEGT og heillandi landslagið á íslandi hefur heillað margan manninn, jafnt Islendinga
sem útlendinga. Snæfellsnesið er þar ekki undanskilið.
hrauni eða eldi. Á hveijum degi eru
smájarðskjálftar á íslandi, á hveiju
ári eldgos og einu sinni á áratug
alvöru eldgos sem endurskapa stór-
an hluta landsins. íslendingar lifa í
skugga eigin skammlífis; stór og
þung ský, kraumandi jörð og litlar
og lítilsmegandi manneskjur.“
Reykjavík hrífur greinarhöfund
að vissu marki: „Kosturinn er smæð-
in og vingjarnlegheit. Borgin er full
af dásamlegum veitingastöðum sem
koma á óvart að mörgu leyti.“ Og
jafnvel enn meira áberandi þykja
honum öll kaffihús borgarinnar.
„Það er miðbær þar sem skáld og
listamenn og tískusinnað ungt fólk
situr og talar um sköpun og stíl á
meðan ísstykki á stærð við meðal-
hús falla úr jöklum aðeins fáeinum
kílómetrum innar í landinu."
„Ég hafði lesið um lifandi kaffi-
húsastemmninguna og mér hafði
verið sagt frá henni af fólki sem
hingað hafði komið. Ég tók mig til
og elti smáhópa fólks niður í bæ í
leit að kaffihúsum. Fór niður í hvert
strætið á fætur öðru, en ekkert.
Seinna komst ég að því að fjörið
byijar eftir miðnætti 1 og stendur
fram að morgunverði, á stöðum eins
og Astró, Sólon Islandus, 22, Kaffi
List og Kaffibarnum. En ég var
hins vegar kominn í rúmið kl. tíu
þar sem ég glápti á íslenska sjón-
varpið og vissi ekki hvort ég ætti
að hlæja eða gráta yfir þeirri stað-
reynd að þar til fyrir fimm árum
var ekkert sjónvarp yfir sumartím-
ann og né á fimmtudögum allan
ársins hring.“
Vestmannaeyjar,
land og sjór
Þá er komið að því að líta út fyr-
ir Reykjavík. Greinarhöfundur segir
að best sé að kanna landið út frá
borginni. Einn daginn flaug hann
til Vestmannaeyja og segir hann
ferðina ódýra, kosta aðeins um 45
dollara. Hann lýsir tilurð og útliti
eyjanna á dramatískan hátt og end-
ar að sjálfsögðu á gosinu 1973.
„Nýjasta askan er enn of heit til
þess að hægt sé að snerta hana,“
segir hann, „og þegar rignir hleypur
gufa upp af öllu hrauninu." Hann
rifjar upp sögu sem leiðsögumaður-
inn sagði og honum þykir vel viðeig-
andi: „Hópur skandinavískra presta
var í skoðunarferð um Heimaey.
Þeir komu á staðinn þar sem heit-
ast er og stóðu þar þegjandi enda
var þeim töluvert brugðið. Eftir smá
tíma sagði Dani nokkur: „Þetta er
eins o g í helvíti." Þá gall við í finnsk-
um presti: „Þið Danir hafið nú alls
staðar stungið niður
fæti.“
Fyrir 23 dollara fór
greinarhöfundur í klukku-
tímalanga bátsferð í
kringum Heimaey. „Ég sá
seli, helling af sjávarfugl-
um, en strönd Islands er
paradís fyrir fuglaskoðun-
armenn, kletta sem voru eins og
nálar í laginu, djúpa hella með bleik-
um og purpuralitum ígulkerum föst-
um við blauta veggina og þúsundir
og aftur þúsundir af lundum," og
hann segir Vestmannaeyjar eina
staðinn sem hann þekkir þar sem
„þjóðar“táknið sé jafnframt „þjóð-
ar“rétturinn.
„Ég var bara þijá heila daga á
íslandi. Síðasta daginn fór ég í skoð-
unarferð um gullna hringinn sem
liggur rétt fyrir sunnan Reykjavík
gegnum ótrúlega hijóstrugt lands-
lag; mosatoppa á svörtu gijóti,
hrikalegar sprungur þar sem jarð-
skorpan er að klofna og að Gull-
fossi.“
Greinarhöfundur lýsir áfram'
hvernig ekið er í gegnum öllu grös-
ugra landslag, þótt reyndar allt
grænmeti og allir ávextir sé ræktað
innandyra, engir maurar, engir
snákar og engir froskar. Leiðin ligg-
ur að Geysi. Þrátt fyrir það sem
hann hefur upplifað síðustu daga
tekur hverasvæðið öllu öðru fram.
Og lýsingarorðin eru ekki spöruð.
Hvallr í sjó og hverir
meðfram vegum
„ísland var áður staður þar sem
geimfarar fengu þjálfun áður en
þeir voru sendir út í geim. Eða þar
sem diplómatar áttu fundi, miðja
vegu milli Evrópu og Bandaríkj-
anna. En í dag dregur ísland að sér
ferðamenn. Það er hægt
að upplifa Ijörugt nætur-
líf, skoða stærstu jökla
Evrópu, ganga kílómetra
eftir kílómetra í yfirnátt-
úrulega fallegu landslagi
án þess að rekast á aðra
mannlega veru. Það er
hægt að fara norður til
að skoða miðnætursólina eða suður
til að skoða eyju sem varð til fyrir
aðeins 30 árum. Það eru hvalir í
sjónum, regnbogar í skýjum, hverir
meðfram vegum, jarðskjálftar undir
fótum, brennisteinn í lofti og tryll-
ingur í huganum."
Svo mörg voru þau orð. Þó þau
séu líklega vel til þess fallin að draga
ævintýragjama útlendinga að land-
inu er umdeilanlegt hvort innfæddir
fáist til að kvitta undir þessa lýs-
ingu. Og þó, er þetta ekki meira
og minna rétt? ■
Þýtt og stílfært
hkf
Brennisteinn í
lofti, jarö-
slcjólftar undir
fótum og tryll-
ingurí huga
Uppbygging ferðaþjónustu í Bessastaðahreppi
Áhugasamra aðila leitað
„FERÐAÞJÓNUSTAN glímir yfir-
leitt við það hvernig eigi að ná í
ferðamennina. En þeir koma hing-
að vegna Bessastaða og við viljum
notfæra okkur það,“ segir Gunnar
Valur Gíslason, sveitarstjóri í
ÍBessastaðahreppi. Hreppurinn
i auglýsti nýlega eftir áhugasömum
i aðilum um uppbyggingu ferða-
• f þjónustu á jörðinni Hliði.
Tugþúsundir ferðamanna
koma árlega
Bessastaðahreppur á jörðina
í| Hlið, sem er á útstæðu nesi í vest-
anverðum hreppnum. „Á aðal-
skipulagi Bessastaðahrepps er
gert ráð fyrir að á gatnamótunum
að Bessastöðum verði komið upp
þjónustumiðstöð til að taka á móti
þeim tugþúsundum ferðamanna
sem koma árlega á Bessastaði.
Það er líka ætlunin að ferðamönn-
um verði vísað þaðan út að Hliði
auk þess sem fólki verður bent á
fuglaskoðun og annað sem hrepp-
urinn býður upp á,“ segir Gunnar
Valur.
„Við viljum gjarnan að byggð
verði upp aðstaða á Hliði til að
taka á móti ferðamönnum. Þaðan
var fyrr á tímum sjósókn á opnunr
bátum og búskapur fólks sem þar
bjó var dæmigerður fyrir sjávar-
og búskaparhætti fyrri alda. Við
auglýstum því eftir aðilum sem
gætu tekið þátt í að byggja þarna
upp aðstöðu fyrir ferðamenn, bæði
hvað varðar fjármögnun og hug-
myndafræði.
Við erum með ákveðnar hug-
myndir, en útfærslan er í höndum
þess sem sækir um. Það er hægt
að tengja uppbygginguna sigling-
um, sjóstangaveiði, fuglaskoðun
og hverju sem fólki dettur í hug.
Minjagripasölu, veitingasölu og
ýmsu öðru.“ ■
1 233E1
UM HELGINA
Ferðafélag íslands
SUNNUDAGINN 14. janúar
kl. 11 verður gengið um skógar-
stíga Vífilsstaðahlíðar. Ekið er
að Marívöllum og gengið
sem leið liggur meðfram
hlíðinni, létt og þægi-
leg ganga fyrir alla
fjölskylduna. Komið
til baka um kl. 16, en
brottför er frá Umferð-
armiðstöðinn og Mörk-
inni 6.
Útivist
LAUGARDAGINN 13. janúareru
fimm ár frá fyrsta áfanga Póst-
göngunnar, raðgöngu Utivistar
1991. Til að rifja upp þessa
lengstu raðgöngu sem Útivist
hefur staðið fyrir, verður farið
með Akraborginni kl. 9.30 og síð-
an með rútu frá Akranesi upp að
Leirá. Þaðan verður gengin póst-
leiðin sem var farin 1790 milli
Leirár og Innra-Hólms þaðan sem
ekið verður aftur að Akraborg-
inni. Komið verður til Reykjavíkur
kl. 18. Fararstjóri er Einar
Egilsson.
Sunnudaginn 14.
janúar verður lagt
af stað kl. 10.30 í
ferð um Búrfellsgjá
og nágrenni. Ekið
verður að Veghjöll-
um í Vífilstaðahlíð og
þaðan gengið um gjána
að Búrfelli. Komið verður
við í Valabóli og gengið um
Kaldársel. Gera má ráð fyrir um
3 klukkutíma göngu. Fararstjóri
er Helga Jörgensen. ■