Morgunblaðið - 13.01.1996, Page 10

10 LAUGARDAGUR 13. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ENDURSKOÐUIM RÍKISREIKNINGS
Skuldir ríkis samsvara
tveggja ára skatttekjum
HREIN skuldastaða ríkissjóðs í árs-
lok 1994 svarar til þess að framtíð-
arskatttekjum nærfellt tveggja ára
hafi verið ráðstafað, en skuldimar
námu þá 195,3 milljörðum króna.
Samkvæmt skýrslu Ríkisendurskoð-
unar um endurskoðun ríkisreiknings
1994 sýndi efnahagsreikningur A-
hluta ríkissjóðs í árslok 1994 að
hreinar skuldir jukust á árinu um
16,8 milljarða króna samnaborið við
28,6 milljarða árið áður.
Fjármagnskostnaður vegna skuld-
setningar ríkissjóðs nam 14,5 millj-
KOSTNAÐUR vegna stofnkostnað-
arverkefna nýju flugstjórnarmið-
stöðvarinnar á Reykjavíkurflugvelli
hefur farið um 6,3 milljónir banda-
ríkjadollara (413 milljónir króna)
eða 40% fram úr þeim kostnaði sem
Alþjóðaflugmálastofnunin (ICAO)
hafðí samþykkt, en stofnunin greið-
ir 82% kostnaðarins við flugstjóm-
armiðstöðina með árlegum leigu-
greiðslum fyrir afnot af bygging-
unni í 20 ár.
í skýrslu Ríkisendurskoðunar um
endurskoðun ríkisreiknings 1994
kemur fram að gera megi ráð fyrir
að stofnkostnaður í lok árs 1995
nemi um 21,7 milljónum banda-
ríkjadollara, en ICAO hafði sam-
þykkt kostnað sem svarar til um
15,4 millj. dollara. Kostnaður vegna
flugstjómarmiðstöðvarinnar hefur
farið rúmar 4,3 milljónir dollara
fram úr áætlun, kostnaður vegna
fluggagnakerfis 578 þús. dollara,
örðum á árinu 1994, en á móti þess-
um gjöldum koma fjármunatekjur
sem vom 5,0 milljarðar. Fjármagns-
gjöld umfram fjármunatekjur urðu
þannig 9,5 milljarðar króna, en sú
fjárhæð svarar til um fjórðungs af
heildarlaunagjöldum A-hluta ríkis-
sjóðs á árinu 1994, eða kostnaði við
4.600 ársverk.
Skuldir hækkuðu um 54% á
fimm árum
Heildarlántökur ríkissjóðs til
lengri tíma námu á árinu 1994 um
kostnaður vegna fjarskiptastjóm-
kerfis rúma 1,1 millj. dollara og
annar stofnkostnaður hefur farið
274 þúsund dollara fram úr áætlun.
Hærri byggingarkostnaður flug-
stjórnarmiðstöðvarinnar skýrist að
45,1 milljarði króna. Af þeirri upp-
hæð var 21,9 milljörðum varið til
afborgana eldri lána og 3,0 milljörð-
um til innlausnar á ríkisvíxlum. Af
þeim 20,2 milljörðum króna sem eftir
stóðu gengu 7,9 milljarðar til að
mæta fjárþörf vegna endurlána ríkis-
sjóðs en um 12,4 milljarðar til að fjár-
magna hluta af tekjuhalla ríkissjóðs.
I skýrslu Ríkisendurskoðunar seg-
ir að halda megi því fram að skuldir
endurspegli ráðstöfun á framtíðar-
tekjum ríkissjóðs. Þegar litið sé tií
síðustu fimm ára sjáist að skuldimar
stórum hluta af því að húsið er um
50% stærra en kveðið var á um í
þeirri framkvæmdaáætlun sem
ICAO samþykkti, auk þess sem
framkvæmdir hafa dregist á lang-
inn.
hafi hækkað um 54% að raungildi,
en tekjur að mestu staðið í stað.
Skuldasöfnun sé afleiðing stöðugs
hallareksturs síðustu tíu ára en síð-
ast hafi verið jákvæð afkoma á
rekstri ríkissjóðs árið 1984. Skulda-
aukning ríkissjóðs síðastliðin fimm
ár nam 73 milljörðum króna á föstu
verðlagi en tekjuhallinn á tímabilinu
nam að jafnaði 14 milljörðum árlega.
Vara yfirskoðunarmenn ríkisreikn-
ings við þessari öfugþróun sem sé
orðin eitt alvarlegasta efnahags-
vandamál íslensku þjóðarinnar.
Fram kemur í skýrslu Ríkisend-
urskoðunar að Flugmálastjórn hafi
átt viðræður við ICAO í því skyni
að fá viðurkenndan þann viðbótar-
kostnað sem fallið hefur til vegna
stofnframkvæmda við flugstjórn-
armiðstöðina. Ekki liggi fyrir end-
anleg niðurstaða í því máli en margt
bendi til þess að ICAO muni sam-
þykkja að greiða þennan kostnað.
Þá segir að meiri kostnað megi
rökstyðja með vísun til þess að
aukið húsrúm hafí þurft vegna
þjálfunar flugumferðarstjóra og
fleiri þátta, auk þess sem hækkanir
hafi orðið á byggingarvísitölu og
fjármagnskostnaði vegna lengri
framkvæmdatíma án þess að Flug-
málastjórn verði kennt þar um.
Hins vegar telur Ríkisendurskoðun
að óeðlilegt hafi verið að ráðast í
stækkun flugstjórnarmiðstöðvar-
innar án þess að fyrir lægi sam-
þykki ICAO þar um.
Ferða-
kostnaður
ráðuneyta
jókst um
19,7%
FERÐAKOSTNAÐUR ráðuneyt-
anna á árinu 1994 nam 211 milljón-
um króna og hafði hann hækkað
um 33,4 milljónir frá árinu 1993,
eða um 19,7%. Af þessari fjárhæð
nam kostnaður vegna ferðalaga
erlendis 202 milljónum króna. í
skýrslu Ríkisendurskoðunar um
endurskoðun ríkisreiknings 1994
kemur fram að þetta sé hæsti kostn-
aðarliður ráðuneytanna á eftir laun-
um, en kostnaður við utanlands-
ferðir nam rúmlega 11% af heildar-
útgjöldum þeirra árið 1994.
Hæstur er ferðakostriaðurinn hjá
utanríkisráðuneytinu, en hann var
rúmlega 81,8 milljónir króna, en
lægstur var ferðakostnaðurinn hjá
dóms- og kirkjumálaráðuneytinu,
rúmlega 5,3 milljónir króna. Tekið
er fram í skýrslu Ríkisendurskoðun-
ar að ferðakostnaður utanríkisráðu-
neytisins sé reyndar hærri en ella
vegna þess að ferðakostnaður sem
tengist sendiráðum sé færður á
aðalskrifstofu ráðuneytisins.
Ferðakostnaður
bókfærður á safnliði
Ríkisendurskoðun telur ástæðu
til að benda á að á ýmsa safnliði
sem ráðuneytin hafa yfir að segja
hafí ferðakostnaður verið bókfærð-
ur. Þannig hafi bókfærður erlendur
ferðakostnaður á safnliðum numið
41 milljón króna árið 1994, fjöldi
utanlandsferða verið 316 og
dvalartími 1.207 dagar. Telur Rík-
isendurskoðun að gera megi ráð
fyrir að hluta þessara ferða hefði
allt eins mátt bókfæra á ráðuneyt-
in sjálf.
Það er mat Ríkisendurskoðunar
eftir að hafa skoðað ferðakostnað
ráðuneytanna og reyndar ýmissa
annarra stofnana að full ástæða
sé til að breyta fyrirkomulagi mála
varðandi greiðslu á ferðakostnaði.
í því sambandi er sjónum ekki síst
beint að dagpeningakerfinu, en að
mati Ríkisendurskoðunar er hugs-
anlegt að greiðsla á ferðakostnaði
samkvæmt framlögðum reikning-
um geti sparað ríkissjóði útgjöld.
Nýja flugstjórnarmiðstöðin á Reykjavíkurflugvelli
Stofnkostnaðarverk-
efni 40% fram úr áætlun
11ÍÍI 1970 Þ VALDIMARSSON, framkvsmdasijÓRI
UUL I luUuUL lu/U KRISIJÁN KRISTJANSSON, tOGGiíiUR fastejgnasau
Góðar eignlr - nýkomnar til sölu:
Einbhús - gamli bærinn - vinnupláss
Nýlega endurbætt járnklætt timburhús með 4ra herb. íbúð á hæð og
í risi. Geymslukj. Viðbygging - verslunar-/vinnuhúsnæði um 40 fm.
Góð eign á góðum stað.
Grindavík - næg og góð atvinna
Á úrvalsstað í Grindavík er til sölu gott steinhús, ein hæð, 130,2 fm.
Sólskáli um 30 fm. Stór og góður bílskúr 60 fm. Skipti möguleg á íbúð
í borginni eða nágrenni.
Skammt frá Sundlaug Vesturbæjar
Sólrík 4ra herb. íbúð tæpir 100 fm á 4. hæð. Vinsæll staður. Langtíma-
lán kr. 4,2 millj. Skipti möguleg á 2ja herb. íbúð.
• • •
Opið ídagkl. 10-14.
Fjöldi góðra eigna í skiptum.
ALMEIMMA
FASTEIGNASALAM
L*UnvÉBM»T55nÍ5r557737r
. /<i</r<e<f ifijón«c4a
• í'a/a'/uKteiyniv
Reykjavíkurvcgur 60 • Fax: 565-4744 hafnarfirdi
i»ti a m gitttaa ««<■ ■ 'n-irot, ><> • 8»,»-«.« ;»ti. 'i-i'
565-5155 LOGMENN
Til sölu á Kleppsvegi
Mjög falleg 3ja-4ra herb. íbúð á 2. hæð, ca 120 fm, í
grennd við ÍKEA. Lúxuseign fyrir vandláta. Gott útsýni.
Ahv. ca 3,4 m. Gott verð, 8.750 þús.
Nánari upplýsingar gefur Gunnar, sími 565-5155.
Engar afborganir borist af átta skuldabréfum
Landsvirkjunar vegna Sigöldu og Búrfellsvirkjunar
Lán vegna Laxárvirkj-
unar ógreidd frá 1983
AFBORGANIR hafa ekki verið
greiddar af samtals átta skuldabréf-
um með víkjandi greiðsluskyldu í
eigu ríkissjóðs sem Landsvirkjun gaf
út á sínum tíma vegna Sigölduvirkj-
unar og Búrfellsvirkjunar. Lands-
virkjun gaf skuldabréfin út vegna
íjármagns sem fyrirtækið fékk end-
urlánað gegnum ríkissjóð.
Ógreidd lán til Laxárvirkj-
unar frá 1974 og 1975
I skýrslu Ríkisendurskoðunar um
endurskoðun ríkisreiknings 1994
kemur fram að í árslok 1994 nani
höfuðstóll og vextir umræddra
skuldabréfa samtals um 2,6 milljörð-
um króna, en í Ijós hefur komið að
vaxtatekjur af þessum lánum voru
vantaldar um 360 milljónir króna í
bókhaldi endurlánanna.
Fram kemur í skýrslunni að hjá
Lánasýslu ríkisins sé í athugun hvers
vegna afborganir hafí ekki verið
greiddar af lánunum og stefnt sé að
því að ganga frá lánunum í öðru
formi.
Fram kemur í skýrslu Ríkisend-
urskoðunar að í bókhaldi endurlána
ríkissjóðs hafi ennfremur verið skráð
lán til Laxárvirkjunar, en Landsvirkj-
un tók við eignum og skuldum virkj-
unarinnar 1. júlí 1983, og virðast
umrædd lán, sem eru frá árunum
1974 og 1975, ekki hafa verið hluti
af viðtökunni. Um bráðabirgðalán sé
að ræða og gefa hafi átt út ný skulda-
bréf vegna þeirra í árslok, en svo
hafi ekki verið gert og lánin verið
óhreyfð hjá sjóðnum frá þeim tíma.
Engir vextir hafi verið greiddir af
þessum iánum, enda komi ekki fram
á skuldabréfunum hversu háir þeir
skyldu vera, en miðað við vexti sem
ætla megi að hefðu að öllu eðlilegu
reiknast á lánin sé um að ræða lán
að íjárhæð 138 milljónir króna.
í ársreikningi Laxárvirkjunar fyrir
árið 1982 voru umræddar skuldir
tilgreindar en búið var að fella þær
út úr reikningum fyrirtækisins í júní-
lok 1983 þegar samið var um loka-
uppgjör vegna viðtöku Landsvirkjun-
ar á virkjuninni. I skýrsiu Ríkisend-
urskoðunar segir að ekki verði séð
að neinar greiðslur hafi átt sér stað
vegna skuldarinnar. Fyrri eigendur
Laxárvirkjunar hafí ekki getað skýrt
hvemig í málinu liggi og þá kannist
hvorki fjármálaráðuneyti né iðnaðar-
ráðuneyti við að hafa heimilað niður-
fellingu á skuldinni.
Umsýsla Seðlabankans ekki
sem skyldi
Telur Ríkisendurskoðun þessi mál
sýna að umsýsla Seðlabanka íslands
með endurlánum ríkisins, en bankinn
annaðist þau á þessum tíma, hafi
ekki verið sem skyldi. „Lánasýsla
ríkisins, sem núna hefur með þessi
mál að gera, þarf að ganga úr skugga
um greiðsluskyldu Landsvirkjunar í
ljósi þeirra samninga sem gerðir voru
á sínum tíma. Þá þarf Lánasýslan
að taka upp viðræður við Landsvirkj-
un og fyrri eigendur Laxárvirkjunar
um hvernig fara skuli með kröfu rík-
isins vegna lánanna frá 1974 og
1975“, segir í skýrslu Ríkisendur-
skoðunar.