Morgunblaðið - 13.01.1996, Síða 22

22 LAUGARDAGUR 13. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
NEYTENDUR
Innflutningur
verður líklega
leyfður á M&M
Morgunblaðið/Ásdís
LÍKLEGA styttist í að þeir sem
sólgnir eru í M&M sætindi þurfi
ekki lengur að stóla á greiðvikni
vina og kunningja sem leið eiga um
Fríhöfnina. Undanfarin ár hefur
Fríhöfnin verið eini staðurinn hér-
lendis þar sem umrædd sælgætis-
tegund hefur fengist
en viss litarefni í vör-
unni eru bönnuð. Ekki
er komin nákvæm dag-
setning á hvenær inn-
flutningurinn verð-
ur leyfður á ný, en
miðað er við a.m.k. ár
frá og með þessum
tíma.
„Nú er hafin hjá
Hoílustuvemd endur-
skoðun á aukefnalista.
Hún byggist á tilskip-
unum ESB um litar-
efni, sætuefni og önnur
aukefni," segir Guðrún
E. Gunnarsdóttir, mat-
vælafræðingur hjá
Hollustuvemd ríkisins.
Eins og staðan er í
dag er stefnt að endan-
legri gildistöku nýs
aukefnalista í byijun ársins 1997.
Ekki er eingöngu um rýmkun að
ræða því Guðrún segir að sum auk-
efni sem hafa verið leyfð verði
bönnuð. „Þetta getur kostað vöru-
þróun og umbúðabreytingar hjá ís-
lenskum framleiðendum og sumir
innflytjendur verða einnig að fá
breytingar á sínum vömm.
Heildarbreyting á aukefnalista
hefur áhrif á fjölda vörutegunda
aðrar en M&M. Margir framleiðend-
ur og dreifendur hafa því orðið að
sætta sig við það um
árin að geta ekki selt
vörur sem þeir hafa
haft áhuga á.“
— Hægt hefur verið
að nálgast sælgætið í
Fríhöfninni í Keflavík
en ekki í verslunum í
Reykjavík. Gilda ekki
sömu heilbrigðislög á
báðum stöðum?
„Að mati Hollustu-
vemdar ríkisins ættu
sömu lög og reglur að
gilda í Fríhöfninni og
annars staðar á land-
inu. Hins vegar hafa
verið um þetta skiptar
skoðanir, en ekki hefur
formlega verið úr
þessu skorið. Varla er
þó ástæða til að gera
mikið mál úr þessu nú,
þegar breytinga er að vænta.“
M&M sætindi í kaupbæti
Ýmsar leiðir eru famar til að
bjóða landsmönnum M&M sælgæti.
Reynt var t.d.að bjóða landsmönn-
um upp á M&M kúlur fyrir jólin.
Þá tóku forsvarsmenn hjá Bónus
upp á því að selja litla plastkarla
undir M&M sælgæti og fengu við-
skiptavinir einn poka af sælgætinu
að gjöf með hveijum karli.
„Viðskiptavinir okkar vom mjög
ánægðir með að geta fengið þessa
sælgætistegund fyrir jólin og við
munum að sjálfsögðu reyna að
bjóða upp á þetta aftur ef nokkur
möguleiki er á,“ segir Jón Ásgeir
Jóhannesson hjá Bónus.
Hollustuvernd ríkisiná hefur gef-
ið í skyn að frekari gjafir á M&M
kúlum verði stoppaðar.“
Salan nemur 7%
af sælgætisveltu
Guðmundur K. Jónsson, forstjóri
Fríhafnarinnar í Keflavík, segir að
sala á M&M sælgæti sé um 7% af
heildarveltu sælgætis hjá fyrirtæk-
inu. „Við hættum á tímabili að
selja sælgætið að beiðni Hollustu-
vemdar ríkisins. Á sama tíma
komu ferðamann með þetta frá
útlöndum. Öll sala í Fríhöfninni
telst vera sala úr landi. Með vísan
til reglugerðar um tollfijálsan inn-
flutning ferðamanna telst ferða-
maðurinn vera innflytjandi þegar
hann kemur með varning til lands-
ins. Það skiptir því ekki máli hvort
ferðamaðurinn kaupir hlutinn í
Fríhöfninni eða erlendis."
Sláturfélag Suðurlands hefur
umboð fyrir M&M sælgæti. Þar á
bæ er bara beðið eftir grænu ljósi
á innflutning. „Við höfum tekið
eftir að umrædd vara fæst orðið
víða í nágrannalöndum okkar. Þeg-
ar breyting verður gerð á aukefna-
listanum em auk M&M sælgætis-
ins ýmsar aðrar tegundir sem við
erum að velta fyrir okkur að flytja
inn, til dæmis Skittlers hlaupkúl-
umar,“ segir Gunnar G. Gunnars-
son, deildarstjóri vörumiðstöðvar
hjá SS.
Oréttmætir
viðskipta-
hættir á
útsölum
UM ÞESSAR MUNDIR er daglega
haft samband við Neytendasamtök-
in vegna verslana sem ekki taka við
inneignarnótum á útsölu.
„Það hefur verið mikið hringt í
okkur vegna þeirra búða sem ekki
taka við inneignamótum en í þessu
sambandi er aðallega um að ræða
tískuverslanir“, segir Sesselja Ás-
geirsdóttir hjá Neytendasamtökun-
um. „Hinsvegar má það gjaman
koma fram að ýmsir verslunareig-
endur hafa tekið við sér og sagst
taka við inneignamótum í kjölfar
þess að við höfum haft samband og
gert við þetta athugasemdir."
„Við teljum að þetta séu órétt-
mætir viðskiptahættir því varan er
keypt í þeirri góðu trú að henni
megi skipta án kvaða.“
Sesselja segir að oftast skipti fólk
jólagjöfinni milli jóla og nýárs og
fái þá inneignarnótu. „Þá áttar fólk
sig kannski ekki á því að það geti
ekki notað inneignina á útsölu. Fyr-
ir bragðið situr fólk oft uppi með
peninga í þessu formi í nokkra
mánuði.“
Sesselja segir ennfremur að þeg-
ar um það sé að ræða að ekki megi
skila né skipta vöm á útsölu sé
æskilegt að verslunareigendur setji
upp áberandi skilti með þeim skila-
boðum.
- Hvað með gallaða vöm á út-
sölu? Má skila henni?
„Sé varan ekki seld sem gölluð
þá á neytandinn skilyrðislaust rétt
á að skila vörunni."
Mikið að
geraá
útsölum
ÞAÐ hefur verið mik-
ið að gera hjá verslun-
areigendum síðustu
daga því útsölur eru
nýbyrjaðar. Margir
nýta sér lækkað verð
og það er ekki óal-
gengt að sumir fati
heilu fjölskyldurnar
upp á þessum árstíma.
Gefi fólk sér tíma til
að skoða og rölta milli
verslana má gera góð
kaup enda afsláttur-
inn í mörgum búðum
í kringum 30-50% og
alltað 70%.
Morgunblaðið/Ásdís
Getur tekið níu daga að
fá debetfærslur leiðréttar
BORGI viðskiptavinur með debet-
korti en hætti svo við daginn eftir
og vilji fá færsluna leiðrétta getur
það tekið níu daga. „Reglumar vom
upphaflega settar vegna færslna frá
útlöndum. Ef upphæðin fer yfir
5.000 krónur er hringt inn og þá
bókast færslan strax,“ segir Þórður
Sigurðsson forstjóri Reiknistofu
bankanna.
Fari viðskiptavinurinn hins veg-
ar sama dag og kaupin áttu sér
stað til kaupmannsins er hægt að
biðja hann um að þurrka færsluna
út.
Þetta er ekki síður gert til að
kaupmaðurinn geti leiðrétt ef hann
slær í ógáti inn ranga upphæð. Sé
ekki beðið um leiðréttingu fyrr en
seinna tekur það alla jafna níu daga
að fá færsluna leiðrétta.
Þórður segist ekki kannast við
að mikið sé kvartað vegna þessa
og segir það hljóta að vera sjald-
gæft að fólk borgi fyrst og hætti
svo við. „Þessi liður hvarflaði ekki
að mönnum þegar verið var að búa
til kerfið.“
- Er þetta ekki óeðlilega langur
tími fyrir leiðréttingu færslna?
„Það getur vel verið að ýmsum
finnist það en þessi tímamörk eru
eins og ég sagði áður sett vegna
færslna sem koma frá útlöndum.“
Þórður segir að það sé starfandi
hópur bankamanna sem vinni með
debetkort og þau mál sem upp
kunna að koma varðandi þau og
hann segist ekki hafa orðið var við
að þetta sé umkvörtunarefni í þeirra
bókunum.
Morgunblaðið/Ásdís
Athugun á svokölluðum teljósum
eða sprittkertum
Eins og rúss-
nesk rúlletta
FYRIR skömmu gerði
danska brunamálastofn-
unin athugun á svokölluð-
um teljósum eða spritt-
kertum. Fylgdust starfs-
menn stofnunarinnar með
því þegar fimmtíu kerti
frá hveijum framleiðanda
brunnu, hvernig þau
brunnu og hversu lengi.
Langflest kertin
brunnu eins og til var
ætlast, í allt frá hálftíma
til þrettán klukkustunda.
Ástæða þess að kerti log-
uðu 'einungis í hálfa
klukkustund var aðallega
sú að kveikur þeirra var
of þunnur þannig að hann
lak niður og drukknaði í
vaxinu. Logi nokkurra
kertanna sem rannsökuð
voru var mjög kröftugur
og varð hann allt að fimm
til tíu sentimetra hár. Var
talið að það væri vegna
þess að kveikurinn bogn-
aði yfir vaxið með þeim afleiðing-
um að hiti þess varð mjög hár og
það byijaði að gufa upp. Vegna
hitans kviknaði í gufunni og hún
logaði á öllu yfirborði vaxins.
Varasamt að nota vatn til að
slökkva logann
Erfitt reyndist að slökkva á
kröftugustu sprittkertunum og
ekki dugði a'ð blása á þau. Einnig
kom í ljós að mjög varasamt var
að slökkva í þeim með vatni. Þeg-
ar vatn komst í sneringu við vax-
ið varð nokkurs konar sprenging
og loginn gat teygt sig heilan
metra upp í loftið. Vatnsgufur
tóku nefnilega logandi vax með
sér þegar þær stigu upp af kert-
inu.
Best er að láta sprittkertin
brenna út eða kæfa logann með
loki eða diski. Sprittkerti skal ekki
hafa í námunda við gluggatjöld
eða annað eldfimt efni. Ekki skal
heldur raða mörgum sprittkertum
saman né heldur hafa þau í lokuð-
um kertastjökum. Og að sjálf-
sögðu má aldrei víkja frá logandi
kerti.