Morgunblaðið - 13.01.1996, Qupperneq 34

34 LAUGARDAGUR 13. JANÚAR 1996
AÐSEIMDAR GREIIMAR
MORGUNBLAÐIÐ
Dagsbrún ávallt
í fararbroddi
ÞAÐ hefur sérstakan
hljóm að vera Dags-
brúnarmaður. í nær-
fellt heila öld eða frá
því í árdaga íslenskrar
verkalýðsbaráttu hefur
Verkamannafélagið
Dagsbrún verið í farar-
broddi í kjarabaráttu.
Skýringin á styrk
Dagsbrúnar og stöðu
alla tíð hefur ekki síst
verið sú að félagið hef-
ur getað sýnt fram á
að kröfur þess eiga
virkan fjöldastuðning
meðal verkafólks í
Reykjavík. Styrkur
Dagsbrúnar liggur í því að forysta
félagsins hefur alltaf haft félags-
menn á bak við þær kröfur sem
félagið hefur borið fram. Dagsbrún
hefur alltaf verið eitt róttækasta
félagið í kjarabaráttu launafólks og
þess vegna hafa oft staðið stormar
um forystu þess og svo er einnig nú.
Barist af heilindum
Mjög hefur verið sótt að kjörum
verkafólks undanfarin ár í skjóli
kreppu og atvinnu-
leysis og litast kosn-
ingabaráttan í félag-
inu nú mjög af þessari
staðreynd. Mótfram-
bjóðendur okkar
kenna fráfarandi
stjóm Dagsbrúnar
einni um þjóðfélags-
ástandið og um að
hafa haldið illa á mál-
um fyrir hönd félags-
manna. Þeir klæða
þessar hugsanir sínar
og kenningar í þann
búning sem þeim þykir
hæfa, með sérkenni-
legu og litt geðslegu
myndmáli sem við höfum ekki tekið
þátt í með þeim og ætlum ekki að
gera. Eg vil undirstrika að fráfar-
andi stjórn Dagsbrúnar og formað-
urinn, Guðmundur J. Guðmunds-
son, hafa ekkert að skammast sín
fýrir. Andstæðinga og óvina Dags-
brúnar hefur hingað til ekki verið
að leita innan félagsins sjálfs. Guð-
mundur og samstjómendur hans
hafa alla tíð barist af heilindum
fyrir hagsmunum félagsmanna og
Nú er kominn tími til,
segir Halldór Björns-
son, að verkamenn njóti
árangurs erfíðis síns.
þeir alltaf staðið að baki honum og
stjórninni þegar á reyndi.
Guðmundur J., sem nú lætur af
störfum sem formaður Dagsbrúnar,
hefur unnið langan pg gifturíkan
starfsdag í forystusveit íslensks
launafólks og hann hefur reynst
mér mikill og góður drengur þegar
á hefur reynt í mínu lífi. Guðmund-
ur er einn merkasti foringi sem ís-
lenskt launafólk hefur átt. Hann
er höfundur Breiðholtsíbúðanna
sem á sínum tíma útrýmdu bragga-
hverfunum og það var ekki að
ástæðulausu þegar fyrrverandi íbú-
ar úr Höfðaborgunum komu saman
til að riija upp gamlar endurminn-
ingar á síðasta ári, þá buðu þeir
Guðmundi J. sem heiðursgesti. Guð-
mundur er einnig höfundur þjóðar-
sáttar um að útrýma verðbólgu og
Halldór Björnsson
ISLENSKT MAL
Tíningur.
1) Mýri var áður mýrr í
nefnifalli, enda ið-stofn. Með
greini, mýrin, er orðið í eignar-
falli mýrarinnar, ekki „mýrinn-
ar“. Sama er að segja um skips-
heitið Akureyrin. Eignarfall
þess er Akureyrarinnar, ekki
„Akureyrinnar“, enda rétt með
farið í Sjónvarpinu á þrettándan-
um (Ema Indriðadóitir).
2)
Þegar sé ég Simba hrút,
sorginni ég gleymi,
og bijóstin á mér bobbast út;
bjart er í þessum heimi.
(Ur syrpu Þorbjargar sái. á Skeri).
3) Þegar ég var bam mis-
skildi ég orðasambandið sporin
hræða. Ég hélt þetta væru varn-
aðarorð af því tagi, að spor, sem
lægju á glötunarveg vegna
óreglu og siðspillingar ættu að
vera fólki víti til varnaðar. En
orðin sporin hræða eru bæði í
Dæmisögum Esóps og róm-
verskri klassík. Þar segir tófa
svo við ljón, og hún bætir við:
„Því að þau liggja öll í áttina
til þín, en ekkert frá þér.“ Glöt-
unarleiðin var sem sagt í því
fólgin, að ljónið át þau dýr sem
til þess komu.
4) í bók próf. Jóns G. Frið-
jónssonar Mergur málsins
stendur: „bretta upp ermar(nar)
= taka rösklega til hendinni, búa
sig undir að vinna vel“. Þess er
getið með dæmum að orðtakið
eigi sér nánar hliðstæður í ensku
og þýsku. Fullkominn óþarfi er
að bæta inn smáorðinu á, sem
heyra mátti í fréttum: „nú þurfa
þeir að fara að bretta upp á
ermamar".
5) Skepnur bíta gras og éta
hey, en borða ekki neitt. Þær
geta drepist af áti, en þær lát-
ast ekki.
6)
Pabbi, mamma, afi, amma, Hans og
Tobba,
Ói, Jói, Anna Flebba,
Erlendur og Gunna Rebba.
(Braghenda baksneidd; gamall húsgang-
ur.)
Umsjónarmaður Gísli Jónsson
831. þáttur
7) Jóhann Jónsson skáld not-
aði sögnina að þryxnast í merk-
ingunni að böðlast áfram. (Hall-
dór Laxness).
8) „Lofa konung þenna sem
þú vilt, en lasta eigi aðra kon-
unga,“ sagði Haraldur harðráði
Sigurðarson við Arnór jarla-
skáld. Minnugur þessa hefur
umsjónarmaður oftar en einu
sinni (með allri gát) hrósað mál-
fari í bílauglýsingum frá Heklu.
Ástæða þess kemur glöggt fram
hér í blaðinu 5. þ.m. Þar er
rætt við Finnboga Eyjólfsson,
sem lengi hefur unnið hjá Heklu,
og vekur umsjónarmaður at-
hygli á þessu viðtali.
9) (1) „Reyklaus starfskraftur
óskast í hlutastarf á skrifstofu.“
(Dagur).
(2) „Fertugur frystitogari og sjó-
maður óska eftir að komast í
kynni við lífsglaða konu á aldrin-
um 28-40 ára.“ (DV)
10) Hlymrekur handan kvað:
Einn stórbrotinn maður frá Múla
mixaði limrur í túla
eftir sérstbkum óskum
frá Hinriki í Hnjóskum
bæði um hann [einn] og Hákon fúla.
11) Hvað merkir þessi fyrir-
sögn: „Athygli vakin á jákvæðri
ímynd skattalegs umhverfis."
Þetta var þýtt fyrir mig á ensku,
en ég skildi það ekki samt.
12)
Viðtengingarhætti hló að
hann sem ekki mundi þó að,
vex í augum vandi.
Þátíð lýs. er svarta syndin,
síðust er hún kennimyndin
nútíðin endar á -andi.
(Öm Snorrason; Aquila.)
13) Sýnd veiði, en ekki gefín,
segjum við, þegar óvissa er um
sigurinn eða veiðina. Þetta var
rétt haft í útvarpsfréttum ekki
fyrir löngu: „Pólverjar eru sýnd
veiði, en ekki gefin“ (um keppni
í handbolta). En í sjónvarpsfrétt-
um sama kvöld um sama leik
var hins vegar sagt að „Pólveij-
ar væru ekki sýnd veiði“. Það
voru þeir hins vegar, en alls
ekki gefín, eins og á daginn kom.
14) Að höfðu samráði við skil-
ríka menn, yngri sem eldri, föll-
um við Hólmkell Hreinsson frá
tillögu okkar um „samnet“ og
samþykkjum „internet", þó jafn-
an stytt í Netið (með greini og
stórum staf).
15) Hörmulegt var að heyra
hvern alþingismann á eftir öðr-
um segja „sekjúrítas" upp á
ensku í ræðustóli. Þetta ættum
við að bera fram eftir okkar lagi
Sekúrítas (tökuorð úr latínu).
16) í nafnlausri grein hér í
blaðinu (bls. 13, sunnud. 17.
des.) stóð: „Menn hafa verið að
gera því í skóna allt þetta ár,
að kosningunum verði aflýst.“
Þarna er forsetningunni í illilega
ofaukið. Menn gera ekki í skóna.
Menn gera hins vegar ýmsu
skóna (eða á fæturna), í merk-
ingunni að gera ráð fyrir. Lík-
ingin er auðvitað frá því, er
mönnum voru gerðir skór. Við
þurfum stundum að gæta okkur
á eiginlegu þágufalli (dat.
commodi; ,,þægindafall“).
17) Hlymrekur handan kvað:
Jónatan gerði þá gloríu
að gogga i hripleka doríu.
Af leiða og ótta
hann lagði á flótta
svo langt að hann býr í Pretoríu.
18) Skilríkir menn heyrðu í
Bylgjufréttum: „Þjóðvegur eitt
stöðvaður.“ Hvenær skyldi hann
hafa iagt af stað?
19) „Dramatúrgía", skiptist á
eftir t-inu, er úr grísku, sbr.
ergos=smiður, verkmaður.
„Dramatúrg" ætti þá að vera
leiksmiður á íslensku, eins og
fyrr var fram komið, og
„dramatúrgía" leiksmíð.
20) Dyravörður á öldurhúsi:
„Margir aðilar fara út með glös-
in.“ Allt reyndust þetta menn.
Auk alls þessa er sú sorglega
frétt úr sjónvarpinu, að „hrossa-
ræktunaraðilar“ muni e.t.v.
þurfa að „grípa til urðunar“.
Skyldu veslings skepnurnar
verða grafnar lifandi?
árangur hennar er sá grundvöllur
sem ný stjórn félagsins mun byggja
á harða kjarabaráttu að afloknum
kosningununm, hljóti A-listinn
brautargengi Dagsbrúnarmanna.
Fílabeinsturn?
Þeir sem ekki þekkja neina sögu
trúa því gjaman að heimurinn hafi
varla verið orðinn til fyrr en þeir
sjálfir komust til nokkurs vits og
fá ekki með neinu móti skilið að
nokkur skapaður hlutur hafí verið
gerður af viti áður. Þannig hafa
mótframbjóðendur okkar haldið því
á lofti að fyrri forystusveitir Dags-
brúnar og einkum sú sem senn fer
frá hafi verið samsafn ónytjunga
og sérgæðinga í fílabeinsturni. En
forystusveit félagsins hefur alla tíð
verið skipuð trúnaðarmönnum sem
verkamenn hafa sjálfir kosið á sín-
úm vinnustöðum. Þetta eru því
kaldar kveðjur til almennra félags-
manna.
Ég bið aðeins Dagsbrúnarmenn
að vega og meta kalt og af raunsæi
þá kosti sem í boði eru í þessum
kosningum hjá Dagsbrún og skoða
rækilega hvað það er sem einkenn-
ir lista stjórnar og trúnaðarráðs
Dagsbrúnar.
Uppstillingamefnd hefur það að
leiðarljósi í verkum sínum að afar
óskynsamlegt er að kasta fyrir róða
allri þeirri reynslu sem fyrir er í
stjórn félagsins en hún kemur jafn-
framt myndarlega til móts við ósk-
ir í félaginu um róttæka endurnýj-
un.
í þessum anda eru sex nýir menn
á stjómarlista uppstillingarnefndar
af 10 manna hópi, allt ungir menn
sem njóta trausts og virðingar sam-
starfsmanna sinna á vinnustöðum
Dagsbrúnarmanna. Stefna A-list-
ans er skýr:
Stöndum saman
Við ætlum að fylkja Dagsbrúnar-
mönnum saman um að ná kaup-
hækkunum þannig að kjör okkar
allra verði mannsæmandi og sam-
bærileg launum í grannlöndunum.
Samningsstaða Dagsbrúnar hefur
undanfarin ár efnahagslegrar lægð-
ar verið erfið en þrátt fyrir það
hefur félaginu tekist að halda í
horfínu og jafnframt að knýja fram
ýmsar kjarabætur í sérsamningum.
En nú er kominn tími til að verka-
menn njóti árangurs erfiðis síns
eftir að hafa átt stærstan þátt í að
koma á efnahagslegum stöðugleika
í þjóðfélaginu:
• Við ætlum að ná fram grunn-
kaupi sem verði sem næst greiddum
launum í stað eingreiðslna og upp-
bóta hverskonar. Grunnkaup á að
nálgast raunverulegar launagreiðsl-
ur.
• Við ætlum að beita okkur fyr-
ir stóraukinni starfsmenntun enda
hefur það sýnt sig að bættri starfs-
menntun fylgja betri launakjör.
• Við ætlum að tryggja áfram-
haldandi tengsl félagsmanna við
trúnaðarráð og stjórn félagsins,
m.a. gegnum öflugt trúnaðar-
mannakerfi Dagsbrúnar.
• Kjósum því A-listann 19.-20.
janúar nk. og tryggjum róttæka
endurnýjun í stjóm félagsins án
þess að reynslu og þekkingu sé
kastað á glæ.
Höfundur er varaformaður Dags-
brúnar ogerífararbroddi fram-
boðs A-lista, lista stjórnar og trún-
aðarráðs Dagsbrúnar.
Dylgjum svarað
í TILEFNI þess að
fyrrverandi starfsmað-
ur Skýrr og núverandi
starfsmaður Sjúkraliða-
félagsins, kemur fram á
ritvöllinn í Morgunblað-
inu 9. janúar sl. og
gagnrýnir harkalega
starfsaðferðir, vinnu-
brögð og samninga þá,
sem við starfsfólk gerð-
um við Skýrr hf., vil ég
gera eftirfarandi at-
hugasemdir. Það hefur
hvergi komið fram af
okkar hálfu, þeirra er
gerðu samninginn, að
hann sé eða ætti að
vera fyrirmynd að öðr-
um samningum þegar og ef öðrum
opinberum fyrirtækjum yrði breytt
Kjarasamningur okkar,
segir Garðar Hilmars-
son, er góður samningur.
í hlutafélög. Það er starfsmanna
og/eða félags þeirra að ákveða það.
Starfsmenn Skýrsluvéla tóku
fljótlega þá stefnu að vera hlutlaus-
ir um með hvaða rekstrarformi fyr-
irtækið yrði rekið. Sú skoðun er
ríkjandi hér á meðal okkar, að með
hvorum hættinum sem væri, þá
ættum við og fyrirtækið erindi á
markaðnum. Þótt ég ætli ekki að
ræða þann kjarasamning, sem við
gerðum, á síðum Morgunblaðsins,
þá vil ég þó segja þetta.
Kjarasamningur okkar er góður
samningur, þar héld-
um við inni í réttind-
akaflanum flestu því
sem máli skiptir. Þó
með einni undantekn-
ingu, sem er fæðing-
arorlofið hjá nýjum
starfsmönnum.
Það vekur undrun
mína að starfsmaður
hjá Sjúkraliðafélagi
íslands skuli ekki gera
sér ljóst, þegar samn-
ingar eru skoðaðir, að
það þurfi að sjá sam-
hengi hlutanna og
þekkja það umhverfi
sem þeir eru gerðir í.
Hann gerir það greini-
lega ekki, og er það skiljanlegt, því
þótt starfsmaðurinn hafi verið við
störf hjá Skýrsluvélum ríkisins og
Reykjavíkur í kringum 1962, þá
hefur hánn ekki rétta mynd af okk-
ar umhverfi, enda hefur margt
breyst síðan þá, ekki síst í tölvuiðn-
aðinum.
Því er það óskiljanlegt að hann
skuli hafa skrifað þessa grein á
þessum nótum, uppfulla af hálf-
sannleika og dylgjum.
Að lokum, ef Þjóðveijar hafa
komið aftan að Siegfried-víggirð-
ingunum eins og greinarhöfundur
segir, þá hafa þeir komið aftan að
sjálfum sér, eins og þessi starfs-
maður hefur greinilega gert,
kannski er hann sjálfur sinn versti
óvinur.
Höfundur er formaður starfs-
mannafélags Skýrr, stjórnarmað-
ur í BSRB.
Garðar
Hilmarsson
Útsala - útsala
50% afsl. alltaf í vesturkjallaranum.
Mikiö af: Bútasaumsefnum frá 296,-, jólaefnum frá 365,-,
fataefnum frá 150,- gardínuefnum o.fl.
VIRKA
Mörkin 3 við Suðurlandsbraut.
Sf\X.7d77
Opið mán.- föst.
kl. I0- I8
og laugard.
- I4