Morgunblaðið - 19.01.1996, Blaðsíða 8

8 B FÖSTUDAGUR 19. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FERÐALÖG
Ráð gegn dæmigerðri
íslenskri veðráttu
VINDUR, kuldi og bleyta er ein-
kennandi fyrir íslenska veðráttu
og af þeim sökum er ávallt hætta
á ofkælingu í útilegum um landið,
en hún á sér oftast stað í eins til
tíu stiga frosti
Helgi Eiríksson í Björgunar-
skóla Landsbjargar og Slysa-
varnafélags íslands leiðbeindi á
námskeiðinu og spann efni sitt í
kringum ofkælingu. „Það er auð-
veldara að kæla sig en halda á sér
hita,“ sagði hann, „en ofkæling
er heiti yfir það hrun sem verður
á lífeðlislegri og andlegri starfsemi
líkamans við það að líkamshitinn
fer niður fyrir eðlilegt hitastig."
Ráð til að halda sér heltum og
tapa ekkl vökva
En hvernig höldum við okkur
heitum? í fyrsta lagi með því að
varast leiðni, sem er til dæmis að
setjast á kalda jörð. í öðru lagi
að varast streymi með því að vera
í fatnaði sem kemur í veg fyrir
að hitinn sem streymir frá líkam-
anum ijúki út í veður og vind,
fatahönnun skiptir af þessum sök-
um höfuðmáli.
I þriðja lagi að varast uppgufun
með því að fara umsvifalaust úr
blautum fötum. Þess vegna er
bómull bannvara. Ef bómullar-
fatnaður blotnar og liggur við
húðina, veldur hann mikilli kæl-
ingu, en uppgufun vatns úr blaut-
um fötum getur valdið miklu hita-
tapi. í fjórða lagi geislun, en hiti
geislar burt út frá berum líkams-
hlutum. Kulda á tám má til dæm-
is koma í veg fyrir með því að
setja uþp húfu.
Helgi EiríksSon lýsti sex stigum
ofkælingar: 1) 37-35 gráðu hiti:
skjálfti, púls hækkar, þvaglát. 2)
35-32 gráðu hiti: skjálfti minnkar,
væg ofkæling. 3) 32-29 gráðu hiti:
skjálfti hverfur, alvarleg ofkæling.
4) 29-27 gráðu hiti: Hjartsláttur
ogöndunartíðni minnkar. 5) 27-25
gráðu hiti: Meðvitundarleysi,
óregluleg hjartsláttartíðni. 6), 25
stiga hiti: Hjartsláttur og öndun-
Bómull innst klæða er nónast
bönnuð í íslenskum útilegum.
Islenska föðurlandið getur hins
vegar skilið milli feigs og ófeigs
ósamt góðum skóm. Gunnar
Hersveinn sat stutt nómskeið
ó vegum Björgunarskólans og
fræddist um æskilegan ferða-
búnað hér ó landi.
artíðni detta út, dauði.
Vökvatap er algengasta vanda-
mál útilífsmannsins ásamt ofkæl-
ingu og magna þau hvort annað
upp. Aðeins 3% vökvatap hefur
áhrif á líkamsstarfsemina og 15%
er lífshættulegt. Helgi lagði til
þijú ráð við vökvatapi: 1) drekka,
2) drekka meira, 3) drekka helling
í viðbót. Hann sagði það algengan
misskilning að ekki ætti að drekka
vatn á göngum.
Hvernig er best að klæðast
Innst sem yst
Hvernig veija ferðalangar
líkamann fyrir vindi, kulda og
bleytu? Fyrst og síðast með rétt-
um klæðnaði sem felst í þrennu:
nærlagi, miðlagi og útlagi. Nær-
lagið eða klæðnaður næst húð
stjómar rakanum, miðlagið þarf
að að vera hlýtt og létt til að ein-
angra vel og útlagið eða ystu flík-
ur að vera að minnsta kosti með
vindstoppi.
Góð einangrun byggir á tvennu:
1) hæfileika efnisins til að halda
lofti í sér og 2) hæfi þess til að
sjúga í sig raka. Vinsælasta nær-
lagið í heiminum er bómull en
betri kostir eru ull, silki eða blönd-
uð efni sem felast til dæmist í því
að leiða saman kosti ullar og gervi-
efnis eins og polyamid. Þekkt und-
Morgunblaðið/Sverrir
HELGI Eiríksson, leiðbeinandi í Björgunar-
skólanum, fræðir fundargesti um góð-
ar ferðaflíkur.
irföt af þessum meiði er til dæmis
thermo, transtex og ullfrotte.
Hlutfall gerviefna á móti ull má
þó ekki vera meira en 25%.
Góð úlpa er með áfastri hettu,
ermum sem hægt er að loka,
þrengingarmöguleika í mitti, góða
hreyfivídd og hún lokast vel að
hálsi. Hún er einnig vatns og vind-
held að einhveiju leyti. Hún gæti
verið úr nælon-efni, en það er
sterkt, vindhelt og fyrirferðalítið.
Hins vegar andar það ekki ef flík-
in er vatnsheld.
Gore-tex var nokkuð til umræðu
á námskeiðinu en það er einföld
vatnsþolin filma sem andar og er
inni í ytri fatnaði eins og úlpum
og buxum. Gallinn er aftur á móti
að það er ekki endingargott. Góð
úlpa eða jakki með gore-tex kostar
milli 30 og 40 þúsund krónur.
Fleece er tískuefni í ferða-
mennskunni og er polartek. Kostir
þess felast í góðum einangrunar-
eiginleikum og það tapar ekki ein-
angrun þótt það blotni, en það
leiðir raka að húð.
Helgi Eiríksson tók það skýrt
fram á námskeiðinu að hann væri
að miðla eigin reynslu og gæti
ekki fellt neina stóradóma um efn-
in sem hann fjallaði um og að
skoðanir væru nokkuð skiptar um
þau. Hann tók sem dæmi um dún-
svefnpoka eða fíbersvefnpoka, að
menn skiptust algerlega í tvo skoð-
anahópa um þá og annaðhvort
væru menn dúnsvefnpokamenn
eða fíbersvefnpokamenn og rök-
ræður um hvor tegundin væri betri
væri tilgangslaus.
Skófatnaðl má líkja
vlð góða og lélega
hjólbarða
Helgi var nokkuð
spurður um skófatn-
að og líkti hann mik-
ilvægi hans við að vera
á góðum eða lélegum hjól-
börðum. Skómir verða að
hlífa og styðja vel við ökklana.
Oft ríður baggamuninn að vera
með ökklahlífar sem em festar í
skóna. Líkurnar á því að blotna
minnka verulega.
Hann sagði að stífleiki sólans
verði að henta viðfangsefninu og
skórnir að vernda fótinn, mikils-
virði er að sólinn sé grófmynstrað-
ur. Leðurskór lagast vel að fæti
og eru vatnsþolnir, en anda samt.
Þeir þarfnast hins vegar mikillar
umhirðu. Plastskór eru vatnsheld-
ir, hlýir og léttir og auðvelt að
þurrka. Aftur á móti eru þeir óþjál-
ir, anda ekki og lagast ekki sjálf-
krafa að fætinum. Brýnt er að
skórnir séu vel stórir og að hægt
sé að vera í tvennum góðum
sokkapörum.
Námskeiðið stóð eina kvöld-
stund og um það bil 50 manns
sóttu það. Það verður einnig hald-
ið á Akranesi og Hvolsvelli á næst-
unni, en hjá Björgunarskólanum
var ákveðið að efna til margvís-
legra fræðslufunda fyrir almenn-
ing um allt land alveg fram í apríl.
BAKPOKAR eiga að hvíla á
mjöðmum og vera með bönd til
að spenna um mitti.
FERÐAPEYSUR verða að halda
einangrun sinni þótt þær blotni.
Fleece hefur slíka eiginleika.
Gæðastjórnun í ferðamálum
FERÐAMÁLAHÓPUR Gæða-
stjórnunarfélags íslands var stofn-
aður 10. janúar síðastliðinn með
þátttöku ýmissa fulltrúa ferðaþjón-
ustu. Markmið ferðamálahópsins
eru m.a. að efla skilning á hug-
mynda- og aðferðafræði gæða-
stjómunar, stuðla að aukinni
fræðslu í gæðamálum, skapa vett-
vang fyrir umræður um hvernig
auka megi gæði íslenskrar ferða-
þjónustu og miðla reynslu og draga
lærdóm af starfi einstaklinga og
fyrirtækja.
Ef marka má þátttöku á stofn-
fundi er mikill áhugi innan ferða-
þjónustu á því að efla umræðu um
gæðamál. Fundinn sóttu meðal
annars aðilar frá bílaleigum, ferða-
skrifstofum, hópferðaleyfishöfum,
sveitarfélögum, upplýsingamið-
stöðvum og ferðamálaskólum.
Ferðamálahópur Gæðastjórnunar-
félagsins mun halda fundi mánað-
arlega, auk þess sem fljótlega verð-
ur haldinn almennur fræðslufund-
ur um gæðamál. Formaður hópsins
er Inga Sólnes. ■

UM HELGINA
Ferðafélag íslands
LAUGARDAGASKVÖLD 20. jan-
úar verður farin þorraganga frá
Mörkinni 6 kl. 20, gengið um Foss-
vogsdal upp í Öskjuhlíð og áð í
skógarræktinni. í Perlunni fræðir
Árni Bjömsson hópinn um þorrann
og verður boðið upp á þorramat á
4. hæð Perlunnar. Verð er 1.800
kr. og miðapantanir hjá Ferðafé-
lagi og í Perlunni.
Sunnudag 21. janúar kl. 11
verður ekið að Straumi þaðan sem
gengið verður að Óttarstöðum og
til baka um eyðibýlið Lónakot og
að Slunkaríki sem er skammt suð-
vestan af Rauðamel. Þægileg
gönguleið.
Útivlst
FYRSTI áfangi nýrrar raðgöngu
Útivistar verður sunnudag 21. jan-
úar. í þessari raðgöngu verður tek-
in fyrir sögn úr Landnámu um eina
fyrstu búferlaflutninga á Suðvest-
urlandi. Farið verður með rútu frá
Umferðarmiðstöðinni kl. 10.30 og
komið að Fræðasetrinu í Sandgerði
kl. 11.30. Að Bæjarskeijum hefst
raðgangan. Verður gengið eftir
fomleið yfir Rosmhvalánesheiði
hina fornu til Keflavíkur. Kristín
Hafsteinsdóttir, forstöðukona
Fræðasetursins tekur á móti hópn-
um í Sandgerði og sögufróðir
heimamenn fylgja honum yfir heið-
ina. Fararstjóri er Einar Egilsson.
Verð 1.300-1.500 kr. ■
Nýr formaður Félags
háskólamenntaöra
ferðamálafræðinga
RÖGNVALDUR
Guðmundsson, ferða-
málafulltrúi í Hafnar-
firði, var kjörinn for-
maður Félags há-
skólamenntaðra
ferðamálafræðinga,
FHF, á aðalfundi fé-
lagsins 29. desember
sl. Aðrir stjórnar-
menn voru kjörnir:
Sigríður Þrúður Stef-
ánsdóttir varafor-
maður, Arnar Már
Ólafsson ritari, Sig-
rún Sigmundsdóttir
gjaldkeri og Sigrún
Magnúsdóttir með-
stjórnandi. Til vara
voru kjörin: Sigríður Gróa Þórar-
insdóttir og Bjarni Sigtryggsson.
í erindi fráfarandi formanns,
Bjarnheiðar Hallsdóttur, á aðal-
fundinum kom fram að verulegur
árangur hefði náðst við að koma
stefnumiðum félagsins á fram-
færi. Félagsmenn hefðu talsvert
látið til sín heyra í íjölmiðlum og
víðar. Fleiri þekktu því til heitisins
„ferðamálafræðingur“ en áður og
Rögnvaldur
Guðmundsson
til félagsmanna væri
leitað í auknum mæli
varðandi störf og ráð-
gjöf sem sneru að
rannsóknum, áætla-
nagerð, skipulagn-
ingu í ferðamálum
o.fl.
FHF stóð fyrir
tveimur málþingum á
iyrsta starfsári sínu,
1995, og þóttu þau
takast vel.
Á aðalfundinum
kom fram að fundar-
menn töldu mikilvægt
að félagið legði sitt
af mörkum til að enn
betri samvinna næðist
innan ferðaþjónustunnar um leiðir
að því sameiginlega markmiði að
auka samkeppnishæfni íslands
sem ferðamannalands. í því
augnamiði ætti að stefna að auk-
inni samvinnu við ýmis félaga- og
hagsmunasamtök í ferðaþjónustu,
sem og ýmis fagfélög háskóla-
manna, svo sem landfræðinga og
jarðfræðinga. ■
Islandsreiser og
Islandia Travel
í eina sæng
SÆNSKA ferðaskrifstofan Is-
landsreiser og Islandia Travel í
eign ferðaskrifstofunnar Úr-
vals/Útsýnar, sem starfræktar
hafa verið í Ósló, voru sameinað-
ar 1. janúar sl.
Að sögn Harðar Gunnarssonar,
framkvæmdastjóra hjá Úr-
vali/Útsýn verða bæði nöfnin
notuð áfram. Eigendur nýju
ferðaskrifstofunnar verða
sænska félagið Islandsresor AB,
sem er stór söluaðili íslandsf erða
á Norðurlöndum, og Úrval/Útsýn
með helmingshlut hvor.
Hagræðinguna af sameining-
unni segir Hörður vera sterkari
rekstrargrundvöll. f stað þess að
keppa innbyrðis nýtist fjármagn-
ið betur í samkeppninni við stærri
ferðaskrifstofur um ákvörðunar-
staði. Báðar stofurnar hafa verið
starfræktar í eitt ár í Ósló.
Úrval/Útsýn hefur rekið
Islandia Travel í Kaupmannahöfn
í fjögur ár. Hörður segir reynsl-
una góða og sameiningin í Osló
sé enn einn liður í að auka ferða-
mannastraum til íslands. Margrét
Óskarsdóttir og María Trausta-
dóttir munu veita skrifstofunni
forstöðu. ■