Morgunblaðið - 25.01.1996, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
FIMMTUDAGUR 25. JANÚAR 1996 17
StefnuræðaBills Clintons, forseta Bandaríkjanna
Boðaði öld tækifæranna
og minni ríkisafskipti
Virðist hafa styrkt stöðu sína hjá kjósendum og í slagnum við repúblikana
REPÚBLIKANAR sátu steinþegjandi undir ræðu Clintons en sam-
flokksmenn hans, demókratar, voru þeim mun ákafari í að risa
úr sætum og fagna með langvarandi lófataki. Samkvæmt skoðana-
könnunum hefur ræða Clintons mælst vel fyrir þjá kjósendum.
Knúið á um
afsögn
Slezevicius
ALGIRDAS Brazauskas for-
seti Litháens bættist í hóp
þeirra í gær sem hvöttu Adolf-
as Slezevicius forsætisráð-
herra til þess að segja af sér.
í kjölfar bankakreppu í land-
inu, þar sem tveimur stærstu
bönkum landsins var lokað,
hefur Slezevicius sætt vaxandi
gagnrýni og um þverbak
keyrði er í ljós kom, að hann
hafði tekið sparifé sitt út
nokkrum dögum áður en öðr-
um bankanna var lokað.
Innrásá
Tævan
í bígerð?
KÍNVERJAR vísuðu í gær á
bug fregnum bandaríska
blaðsins New York Times
þess efnis að þeir hefðu til-
tækar nýjar áætlanir um inn-
rás í Tæwan eftir forseta-
kosningar þar í landi í mars.
Forseti Tæwan, Lee Teng-
hui, notaði tilefnið til þess að
biðja bandarísk stjórnvöld um
að halda áfram að útvega
Tæwönum vopn.
Osamkomu-
lag íMostar
TILRAUNUM til þess að ná
samkomulagi múslima og
Króata um borgar- og hverfa-
mörk Mostar runnu út í
sandinn í gær, að sögn tals-
manns Evrópusambandsins
(ESB). Mun fulltrúi ESB
kveða upp úrskurð, nokkurs
konar gerðardóm, í næstu
viku.
Hleypa
hútúum inn
í Tanzaníu
LANDAMÆRI Tanzaníu
voru opnuð í gær til þess að
hleypa inn í landið a.m.k.
16.000 Rúandamönnum sem
eru á flótta undan ofbeldis-
verkum þar í landi. Fólkið,
sem er af þjóð hútúa, tók að
safnast saman við landamær-
in sl. sunnudag af ótta við
árás tútsa.
Ástríðu-
fullir í
gufubaðinu
TILRAUN til að opna gufu-
böð í íþróttamiðstöð í Toola
við Helsinki báðum kynjum
samtímis þykir hafa mistekist
að nokkru. Ástríður sumra
karla dvínuðu ekki í hitanum
og neyddist starfsfólkið til að
setja skilrúm milli karla og
kvenna. Fyrstu skilrúmin
reyndust helst til lág því karl-
ar sem vildu komast í snert-
ingu við hitt kynið klofuðu
yfir. Voru veggirnir, sem eru
úr plastgleri, því hækkaðir
aftur. Óþekkt er í Finnlandi
að kynin deili baðtímum en
það er hins vegar algengt í
Mið-Evrópu.
BILL Clinton, forseti Bandaríkj-
anna, sagði í stefnuræðu sinni í
fyrrakvöld, að tímar „Stóra bróður"
í líki ríkisvaldsins væru liðnir og
gerði sér far um að hrekja þær
ásakanir, að hann væri fulltrúi
eyðslusemi og aukinnar skatt-
heimtu.
í ræðu sinni lagði Clinton áherslu
á ýmis mál, sem hingað til hafa
aðallega verið eignuð repúblikön-
um, til dæmis hallalaus fjárlög,
skattalækkanir, endurbætur á vel-
ferðarkerfinu og aðgerðir gegn
ólöglegum innflytjendum. Sagði
hann, að öld tækifæranna væri að
renna upp og boðaði aðgerðir til
að efla fjölskylduna og menntun í
landinu. Kvað hann FBI eða alríkis-
lögreglunni verða beitt í auknum
mæli gegn glæpahópum og dregið
yrði úr ofbeldi í sjónvarpi.
„Tímar „Stóra bróður“ í líki ríkis-
valdsins eru liðnir,“ sagði Clinton
en bætti síðan við, að „við getum
ekki horfið til þess tíma þegar hver
var sjálfum sér næstur. Við verðum
að standa saman sem samfélag".
Ólíkar
undirtektir
Demókratar risu oft úr sætum
og klöppuðu ákaflega fyrir Clinton
en repúblikanar sátu steinþegjandi
undir ræðunni, sem tók klukkutíma
í flutningi. Áður höfðu oddvitar
þeirra varað sína menn við að sýna
forsetanum ókurteisi og hlýddu þeir
því í aðalatriðum. Nokkrir gengu
þó út undir ræðunni, aðrir ræsktu
sig hátt og sumir hlógu. Þegar
DÓMARI á vegum hæstaréttar
Spánar birti í gær sósíalistanum
Jose Barrionuevo, fýrrverandi inn-
anríkisráðherra, ákæru í þrem lið-
um vegna glæpsamlegs framferðis
og er málið talið geysilegt áfall
fyrir Felipe Gonzales forsætisráð-
herra og sósíalistaflokkinn. Þing-
kosningar verða 3. mars og var
ætlunin að Barrionuevo skipaði eitt
af öruggustu sætum framboðslista
sósíalista en nú er rætt um að hann
verði ef til vill ekki í framboði.
Barrionuevo stjórnaði baráttunni
gegn hryðjuverkamönnum úr röð-
um hreyfingar aðskilnaðarsinna
Baska, ETA, á níunda áratugnum.
Hann er sakaður um að hafa með
leynd stutt GAL, sjálfstæðan hóp
úr röðum liðsmanna öryggislög-
reglu er barðist gegn ETÁ í „skít-
uga stríðinu" svonefnda og myrti
27 manns. Síðar kom í ljós að þriðj-
ungur fórnarlambanna var saklaus
af öllum tengslum við hryðjuverka-
mennina. Grunsemdir eru um að
fleiri ráðamenn Spánar hafí beint
og óbeint stutt starfsemi GAL, jafn-
vel Gonzales sjálfur.
„Ef við látum Barrionuevo fara
er það refsing sem við myndum
síðar iðrast,“ sagði Gonzalez á
fréttamannafundi í gær. Hann
sagði ákæru vera annað en dóm;
Barrionuevo væri saklaus þar til
annað sannaðist. Sósíalistaflokkur-
ræðunni lauk flýttu þeir sér út úr
þingsalnum á undan Clinton.
Robert Dole, leiðtogi repúblikana
í öldungadeild, svaraði ræðu Clint-
ons og gagnrýndi hann harðlega.
Sagði hann, að forsetinn væri helsti
þröskuldurinn í vegi hallalausra
fjárlaga og síðasti talsmaður
óbreytts ástands, sem allir hefðu
skömm á. Reyndi Dole að draga sem
skörpust skil á milli flokkanna enda
hafa sumir keppinautar hans í for-
kosningabaráttu repúblikana vegna
forsetakosninganna sakað hann um
linkind gagnvart demókrötum.
inn hefur fram til þessa ekki hvikað
í stuðningi sínum við Barrionuevo
sem neitar öllum sakargiftum.
Valið sem flokkurinn stendur
frammi fyrir núna er erfítt. Dag-
blaðið E1 País, sem jafnan er hlið-
hollt sósíalistum, gefur í skyn að
ekki sé hægt að ætlast til þess af
kjósendum flokksins að þeir sætti
sig við framboð Barrionuevo.
Harðskeyttur
dómari
Verði ráðherrann fyrrverandi á
hinn bóginn ekki í framboði glatar
hann þinghelgi sinni og myndi
hæstiréttur þá geta látið mál hans
í hendur lægra dómstigi þar sem
þekktasti dómari Spánar, Baltasar
Garzon, ræður ríkjum. ,Hann er
landsfrægur fyrir að beijast fyrir
því að þáttur ráðamanna í GAL-
málinu verði upplýstur. Sagt er að
dómarinn harðskeytti muni geta
þjarmað svo að Barrionuevo að
hann gefist loks upp og skýri frá
þætti annarra háttsettra manna í
málinu.
Er háttsettur liðsmaður í helsta
flokki stjórnarandstæðinga, Þjóðar-
flokknum (PP), var spurður í liðinni
viku hvers vegna hann teldi víst
að Barrionuevo yrði á lista sósíal-
ista svaraði hann: „Til þess að
Gonzalez verði ekki á lista Barri-
onuevo“.
„Góð ræða“
í viðtölum við fréttamenn að lok-
inni ræðunni sökuðu repúblikanar
Clinton um að hafa stolið ýmsum
stefnumálum þeirra og sumir
sögðu, að Ronald Reagan hefði ver-
ið fullsæmdur af mörgu, sem þar
kom fram. William Cohen, öldunga-
deildarþingmaður repúblikana í
Maine, sagði þó hreint út, að ræða
Clintons hefði verið góð, hann vissi
augljóslega hvað klukkan slægi hjá
almenningi.
Repúblikanar, sem hafa reynt að
Stórslys
í Napóli
ÓTTAST er, að 10 manns hafi
týnt lífi þegar hús hrundi í
Napólí á Ítalíu í gær og í
sprengingu, sem hrunið olli.
Verið var að grafa jarðgöng
fyrir bílaumferð undir húsinu
en þótt varað hefði verið því,
að húsveggirnir væru farnir
að springa, var því ekki sinnt.
Líklega létust fimm menn þeg-
ar húsið hrundi en við það
rofnuðu gasleiðslur og gasið
olli sprengingu í göngunum.
Þar létust fjórir menn og sá
tíundi var ökumaður, sem átti
leið framhjá þegar ósköpin
dundu yfir.
fá Clinton til að fallast á áætlanir
sínar um hallalaus fjárlög og er
aðallega kennt um, að ríkisstofnun-
um hefur verið lokað í tvígang,
höfðu vonað, að ný fjárlög Iægju
fyrir þegar forsetinn flytti ræðu
sína eða að öðrum kosti, að hann
væri í nokkurri vörn. Sú er þó ekki
raunin og Clinton kom við kaunin
á þeim þegar hann hyllti Richard
Dean, ríkisstarfsmann, sem bjarg-
aði nokkrum samstarfsmönnum í
sprengingunni í Oklahoma og vann
kauplaust síðast þegar ríkisstofnun-
um var lokað.
„Vegna Richards og fjölskyldu
hans skora ég á alla, sem hér eru:
Lokið ekki ríkisstofnunum aftur,
aldrei aftur,“ sagði Clinton við mik-
il fagnaðarlæti demókrata en repú-
blikanar þögðu sem fastast.
Meðalhófið best
Um utanríkismálin sagði Clinton,
að fara yrði meðalveginn milli
þeirra, sem vildu engin afskipti
Bandaríkjanna erlendis, og þeirra,
sem vildu gera þau að alþjóðlegri
lögreglu. „Við getum ekki gert allt
en þar sem hagsmunir okkar og
gildismat eru að veði og þar sem
um okkur munar, þar verðum við
að vera í fararbroddi."
Hillary, eiginkona Clintons,
hlýddi á ræðuna í þinginu ásamt
dóttur þeirra, Chelsea, og risu
demókratar úr sætum og fögnuðu
ákaflega þegar hún gekk í salinn
en hún á að mæta fyrir alríkisdóm-
stól á morgun vegna Whitewater-
málsins.
Minni við-
skiptagróði
Tókýó. Reuter.
AFGANGUR á viðskiptajöfnuði Jap-
ana minnkaði í fyrsta sinn í fimm ár
í fyrra og hagfræðingar telja að enn
dragi úr honum í ár. Ein ástæðan
er aukinn innflutningur.
Viðskiptahagnaðurinn lækkaði úr
120,8 milljörðum dollara, rúmlega
sjö þúsund milljörðum króna, árið
1994 í 107 milljarða dollara.
Hagnaðurinn gagnvart Banda-
ríkjunum hefur undanfarin ár valdið
miklum erfiðleikum í samskiptum
ríkjanna tveggja. Hagnaður Japana
í viðskiptum ríkjanna var um 45,5
milljarðar dollara en 54,9 milljarðar
1994.
Akæra lögð fram á hendur
fyrrverandi ráðherra á Spáni
Ovissa um fram-
boð Barrionuevo
Madrid. Reuter.
Reuter
Japan