Morgunblaðið - 25.01.1996, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 25. JANÚAR 1996 25
_____AÐSENDAR GREINAR_
Herðum róðurinn
til bættra kiara
ÞÓ NOKKUR tilhneiging virðist
vera hjá landanum um þessar mund-
ir til að hleypa heimdraganum og
hasla sér völl í öðrum löndum. Hjá
Hagstofunni er upplýst að 1.418
manns hafi flutt til útlanda umfram
aðflutta eða 49% fleiri. Ef litið er á
mismun aðfluttra og brottfluttra á
lengri tímabilum þá eru miklar
sveiflur í þessu, sem jafna sig út á
síðasta 10 ára tímabili, þ.e. árunum
1986-1995, en þá er munurinn að-
eins 1% hvað brottfluttir eru fleiri.
Síðustu 7 árin eru 16% fleiri brott-
fluttir og sl. 5 ár 11% fleiri brott-
fluttir.
EES samningurinn
Ef draga á einhverjar ályktanir
af þessu þá virðist heldur vera vax-
andi hreyfing til útlanda sem á sér
margar skýringar. Ein nærtækasta
skýringin er eflaust
EES samningurinn þar
sem íslendingum er
frjálst að sækja vinnu
hvar sem er á því
svæði. Ekki er hægt
annað en fagna því að
ríkisstjórn Davíðs
Oddssonar hafi komið
því svo fyrir í samning-
um sínum við ríki Evr-
ópu á síðasta kjörtíma-
bili, að íslendingar
geta nú { fyrsta sinn
farið hvert sem er inn-
an EES svæðisins auk
Norðurlanda í atvinnu-
leit. Það sem meira er
þá er auðvelt fyrir flesta íslendinga
að fá þar vinnu og sætta sig við
breytta lífshætti ef marka má
blaðaviðtöl. Fyrir okkur sem erum
hér heima hefur þessi brottflutn-
ingur ekki komið upp sem mikið
vandamál, heldur jafnvel að menn
gleðjist yfir auknum möguleikum
og útþenslu á þessu sviði.
Það er þó dálítið merkilegt að
auðvelt skuli vera að fá vinnu í
Danmörku þar sem er um 10% at-
vinnuleysi en á íslandi er atvinnu-
leysi um 5%. Flestir þeir íslendingar
sem flutt hafa á sl. ári virðast fara
í verkamannavinnu, sem bendir til
þess að Danir sjálfir hafí ekki áhuga
á slíkum störfum.
Bætt Igör nauðsyn
Hér heima er helst hægt að fá
vinnu í fiski og eru einstaklingar
hvattir til að fara út á land í fisk-
vinnslu. En þeir fara ekki nema
einu sinni eftir því sem DV hermir
því eftir slíkar ferðir verður oft lít-
ið eftir og jafnvel aðeins 9 kr.!!!
eftir 4ra daga vinnu. Það hefur
tíðkast lengi að flytja inn útlend-
inga til að vinna í fiski á lands-
byggðinni. Þessi innflutningur
vinnuafls hefur þó alltaf verið tak-
markaður og dregist saman hin síð-
ari ár ef eitthvað er. Nú eru blikur
á lofti hvað þetta varðar og óska
fyrirtæki nú eftir auknum fjölda
erlendra verkamanna vegná þess
að íslendingar eru ekki fáanlegir í
vinnu þrátt fyrir atvinnuleysi, þeir
virðast frekar vilja fara til Dan-
merkur og vinna þar í fiski eða
jafnvel vera á atvinnuleysisskrá.
Ef sú þróun heldur áfram að ís-
lenskt verkafólk leitar til annarra
landa eftir betri launum fyrir minna
vinnuframlag þá má allt eins búast
við því að verkafólk á íslandi verði
fljótlega flest af erlendu bergi brot-
ið. Ekki er ég á móti því að fá er-
lent vinnuafl til íslands en það er
þó erfitt að kyngja því að íslenskt
verkafólk treystir sér ekki til að
lifa á þeim launum sem boðin eru
hér. Það er heldur ekki veijandi
að laun fyrir 8 stunda vinnu skuli
í sumum tilfellum vera lægri en
atvinnuleysisbætur. Það hvetur
fólk ekki til dáða né bætir vinnu-
móralinn. Þessu verðum við að
breyta.
Keppa við það besta í Evrópu
Á sl. 5 árum hefur náðst mikill
árangur í eflingu atvinnulífsins og
stöðugleiki haldist sem öllu skiptir
svo heilbrigt atvinnulíf nái að þró-
ast. Með þessum stjómunaraðferðum
hefur náðst að skapa traust á ís-
lensku efnahagslífi, sem hefur m.a.
borið þann árangur að ákvörðun var
tekin um stækkun álversins í
Straumsvík. Ýmislegt fleira jákvætt
hefur verið að gerast og má þar
nefna sókn íslenskra útgerðarfyrir-
tækja á erlendri grundu, ráðgjöf
ýmiskonar og þjónustu. Að geta sótt
útávið er mjög nauðsynlegt í nútíma
þjóðfélagi þegar hraði í þróun upplýs-
inga og tækni er meiri en nokkru
sinni fyrr. Markaðir og vinnuafl eru
einnig sífellt að verða hreyfanlegri
og landamæri að hverfa í þess orðs
merkingu með aðild
okkar að EES. Við
erum að keppa á kröfu-
harðasta markaði
heimsins og þeim sem
krefst mestrar þekking-
ar og meiri framleiðni
en nokkur annar í
heiminum. Við emm því
einnig komin { sam-
keppni um okkar fólk,
verkafólk sem mennta-
fólk, og þeir sem fá
tækifæri til betri lífs-
kjara „erlendis" eiga
auðvelt með að slíta
fjötra átthaganna.
Samkeppnin um hæ-
fasta vinnuaflið mun því aukast mjög
á næstu árum. Á þessum vinnumark-
aði verðum við að vera samkeppnis-
hæf í launum og aðstöðu við það
besta í heiminum. Ef skoðaðir eru
hópar sem hafa verið til umræðu og
þeir bomir saman við það besta í
Evrópu þá lítur dæmið þannig út:
Þátttaka erlendra aðila
í íslenskum fiskvinnslu-
fyrirtækjum styrkti hag
þeirra, segir Kristján
Pálsson, og sterkari
fyrirtæki geta greitt
hærri laun.
Tímakaup verkamanna í fisk-
vinnslu hér heima er um 270
kr./klst. sem er aðeins um 30% af
því sem gerist t.d. í Danmörku.
Byijunarlaun bréfbera hjá Pósti og
síma em um 51.000 kr. á mánuði
en um 120.000 kr. í Danmörku.
Byijunarlaun tæknimanns Pósts og
síma eru um 65.000 kr. pr. mán.
en um 200.000 í Danmörku. Því
miður er þessi samanburður okkur
víðar mjög í óhag þegar miðað er
við það besta hjá öðmm þó margt
hafi farið á betri veg hjá okkur en
áður. Að skapa forsendur fyrir hærri
launum í landinu hefur aldrei verið
brýnna og nauðsynlegt að aðilar
vinnumarkaðarins og ríkið herði
róðurinn að því marki. Að því marki
má stefna með ýmsum hætti en ég
nefni hér nokkur mikilvæg atriði.
Opnum opinber fyrirtæki
Hraðari tækniþróun innan opin-
berra fyrirtækja og opnari stjómun
er ein aif lykilforsendum til betri arð-
semi og kjara starfsmanna. Eðlileg
opnun opinberra fyrirtækja eins og
Pósts og síma hefur dregist úr hömlu
vegna pólitískrar togstreitu. Hjá
frændum okkar Dönum og Norð-
mönnum hefur farið fram gagnger
endurskipulagning á símanum og
póstinum og búið að breyta símanum
í báðum löndunum í hlutafélagsfomi.
Hjá Dönum hefur ríkið selt 49% af
sínum hlut á erlendum hlutabréfa-
mörkuðum, sem hefur víkkað starf-
semi þeirra mjög mikið. Heyrst hefur
að norska ríkið hafi hug á að selja
49% af TeleNord. Þessi formbreyting
hefur leitt til meiri skilvirkni og
umsvifa hjá símanum í báðum þess-
um löndum. Hjá Dönum hefur þróun-
in orðið enn hraðari'vegna opnunar
og einkavæðingar sem hefur styrkt
TeleDanmark á alþjóðamarkaði og
opnað ný svið. Allt þetta hefur leitt
til betri kjara starfsfólks á þessu
sviði en víðást annars staðar. Að
opna önnur fyrirtæki eins og ríkis-
bankana er einungis aðferð sem
gæti skapað ríkissjóði betri afkomu
og starfsfólkinu betri kjör, því eru
öll skref í þá átt jákvæð og því opn-
ara því betra.
Erlenda fjárfestingu í
sj ávarútveginn
Að frumkvæði sjávarútvegsfyrir-
tækja víða um landið hefur orðið
mikill samruni fyrirtækja í þeim
geira sem hefur gjörbreytt afkomu
þeirra til hins betra. Án þessarar
viðhorfsbreytingar stjómenda í sjáv-
arútvegi væri staða þeirra í heild
mjög bágborin og jafnvel eins og
staða landvinnslunnar er í dag. ís-
lendingar hafa verið mjög tregir til
að hleypa erlendum aðilum inn í land-
ið o g aðild þeirra að sjávarútveginum
verið nánast bannorð. Þessi hugsun-
arháttur verður að breytast, aðild
útlendinga á frekar að vera fagnað-
arefni en áhyggjuefni. Það er aug-
ljóst að með þátttöku erlendra aðila
í íslenskum sjávarútvegi má ná fram
ýmsum ávinningi í bæði framleiðslu
og markaðssetningu sem einungis
næst með fjölþættri aðild framleið-
enda- og neytendaþjóða. Að heimila
þátttöku erlendra aðila í íslenskum
fískvinnslufyrirtækjum allt að 49%
hefði álíka áhrif á bættan hag sjávar-
útvegsfyrirtækjanna og sameining
þeirra innbyrðis hefur haft til þessa.
Sterkari sjávarútvegsfyrirtæki gpta
greitt hærri laun og bætt þjóðarhag.
Kvótann verður að tryggja þann-
ig að hann verði aldrei til úthlutun-
ar nema hjá fyrirtækjum sem em í
meirihlutaeigu íslendinga og starfa
á íslandi.
Togstreita hamlar nýsköpun
Á sviði framleiðslu og viðskipta
hefur endalaus togstreita við at-
vinnurekendur valdið því að mikil-
væg tilraun með frísvæði hefur ekki
ennþá náð fram að ganga. Vegna
togstreitu milli ráðuneyta og vegna
fornaldarvinnubragða á stjórnun
flugvalla næst engin nýting út úr
tugmilljarða ijárfestingu á Keflavík-
urflugvelli. Ef nauðsynlegar breyt-
ingar á íslensku efnahagslífi nást
ekki fram með meiri hraða en nú
er þá tel ég mun meiri líkur á því
en ekki að Islendingar biðji um inn-
göngu í ESB.
Úrelt vinnulöggjöf og stöðnuð
verkalýðsforusta
Að breyta vinnulöggjöfínni og
heimila vinnustaðasamninga er einn-
ig breyting sem verður að ná fram
að ganga. Það er afskaplega dapur-
legt að heyra verkalýðsforingja út-
hrópa einstaka fyrirtæki fyrir að
greiða lág laun, sem em þau laun
sem sömu verkalýðsforingjar sömdu
um fyrir sína umbjóðendur. Slíkur
tvískinnungur er ekki líðandi, breyt-
ingar á Iqörum þeirra stétta sem
lægst hafa launin eru óhjákvæmileg-
ar og þar verða allir að leggja sig
fram. Það hefur sýnt sig að með
allsheijarsamningum þar sem tíma-
kaup er fast innan starfsgreina, bind-
ur það kjör fólksins við afkomu þeirra
fyrirtækja sem ganga verst. Starfs-
menn fá seint notið eðlilegs ávinn-
ings af batnandi afkomu fyrirtæja
með stöðnuðum hugsunarhætti
verkalýðsforustunnar.
Höfundur er alþingismaður.
Kristján Pálsson
Ókeypis lögfræðiaðstoð
í kvöld milli kl. 19.30 og 22.00
í síma 551 1012.
Orator, félag laganema.
Námskeið fyrir þá sem vilja skara fram úr:
T ÖLVUUMS JÓN í
Nútímarekstri
Á námskeiðinu er farið mjög ítarlega í notkun forrita og stýrikerfis,
Þátttakendur geta að því loknu séð um tölvumál fyrirtækja, skóla og
stofnana og veitt samstarfsmönnum margskonar aðstoð við tölvunotkun.
145 kennslustunda námskeið, kr. 99.900,-stgr.
hk 960220
Dagskrá:
• Stýrikeifi og netumsjón
• Word • Excel • Access • PowerPoint
• Fjölvar og VisualBasic
• Tölvusamskipti og Intemetið
Námskeið síðdegis, á kvöldin og á laugardögum
Tölvu- og verkfræðiþjónustan
Tölvuráögjöf • námskeið • útgáfa
Grensásvegi 16 • sími 568 8090
Raðgreiðslur Euro/VISA
SBE 480 Borvél
VERÐ STGR.:
11.300,-
‘ 480 W heimilisborvél
meS höggi
áfram/afturábak.
1 Stiglaus rofi.
1 Er í tösku
• Borasett fyrir stein fylgir
WSCE 800/115 Iðnaðarslípirokkur
• 800W slípirokkur
• Léttur og
meSfærilegur
meS 115 mm skífu
• GangráSur sem
heldur snúnings-
hraSanum
VERÐ STGR.:
BRÆÐURNIR AEG
OBMssmm—
Lágmúla 8, Sími 553 8820
Umboðsmenn um allt lancI
Reykjavík: Ellingssen. Byggingavoruversl Nethyl Vesturlend: Málningarjtjónustan Akranesi,
Kt. Borgtirðinga, Borgarnesi.Blómsturvellir, Hellissandi.Guöni E. Hallgrimsson, Grundartiröi.
Vestflrölr: Geirseyrarbúðin, Patreksfirðí. Rafverk.Bolungarvík.Straumur.fsafirði.
Norðurland: Kf. V-Hún.,Hvammstanga. Kf. Húnvetninga, Blðnduósl. Skagtiröingabúö.
Sauðárkróki. KEA Siglufirði. KEA Ólafsfiröi. KEA, Lónsbakka Akureyri. KEA.Dalvlk.
Kf. Þingeyinga, Húsavík. Austuriand: Kf. Vopnfir&inga.VopnafirSi Sveinn Guðmundsson,
Egilsstööum. Stál, Seyðisfiröi. Verslunln Vík, Neskaupsstaö. Kt. Fáskrúðsfirðinga,
Fáskrúðsfirði. KASK, Hðfn Suöurland: Kf. Rangæinga, Hvolsvelli. Mosfeil, Heliu. Árvirkinn,
Selfossi. Rás, Porlákshðfn. Brimnes, Vestmannaeyjum. Reykjanes: Stapafell. Keflavfk.
Rafborg, Grindavfk.
• 12 V hleSsluborvél.
meS aukarafblöSu og
skrúfbitasetti í tösku
• Tveggja þrepo gír
0-360 sm./mín.
0-i 100 sm./mín.
• Nítján þrepa
átaksstilling
• Bremsa á mótor
• Seigla (TORQUE)
14,9/31,7